Wanneer je over het internet surft, krijgen de bezochte servers en mogelijk ook andere instanties heel wat informatie over je te zien. Denk onder meer aan je ip-adres. Met de Tor-browser bescherm je jezelf en je systeem beter tegen tracering, monitoring en (geo)blokkades. Je wordt nooit meer gevolgd.

Netwerk

Voordat we het Tor-netwerk gaan verkennen, is het handig om eerst de werking van Tor te begrijpen, zodat je weet hoe Tor je surfsessies beveiligt. Tijdens een normale surfsessie verbindt je computer zich via je internetprovider rechtstreeks met de bezochte webserver, zodat die je ip-adres kan zien. Wanneer je via de Tor-browser surft, blijft je ip-adres wel zichtbaar voor je internetprovider, maar je data worden in meerdere lagen versleuteld.

De browser creëert een willekeurig pad van minstens drie servers, de zogenoemde nodes, waarlangs je data passeren voordat ze de beoogde webserver bereiken. De eerste server, de entry node of guard node, ontvangt de versleutelde data en verwijdert de buitenste encryptielaag. Daardoor wordt het adres van de volgende server (middle node) zichtbaar. De oorspronkelijke data blijven nog versleuteld.

De middle node herhaalt dit proces en verwijdert weer een encryptielaag om het adres van de volgende server te onthullen. Deze server weet dus niet wie de oorspronkelijke verzender is en kent ook de inhoud van de data niet. De laatste node, de exit node, haalt de laatste encryptielaag eraf en stuurt je nu onversleutelde data naar de bedoelde webserver.

Het terugsturen van data van de webserver naar je computer verloopt op een vergelijkbare manier. Het verwijderen van telkens een volgende encryptielaag kun je vergelijken met de schillen van een ui. Daarmee zijn direct het logo en de naam Tor verklaard: The onion router.

Brave

Om via het Tor-netwerk te surfen, gebruik je idealiter de speciale Tor Browser. Daarover vertellen we je in de volgende paragrafen meer.

Maar gebruik je al de op privacy gerichte browser Brave? Dan kun je via een ingebouwde functie zonder verdere configuratie vanuit een privévenster via het Tor-netwerk surfen. Dit kan ook met Firefox en Opera, maar daar is wel een extra configuratie of een extensie voor nodig.

In Brave selecteer je via het knopje Brave aanpassen en beheren de optie Nieuw Privévenster met Tor (of gebruik de toetscombinatie Alt+Shift+N). Na het instellen van de nodes verschijnt de melding ‘Tor verbonden’ en surf je via het Tor-netwerk. Verschijnt deze optie niet, ga dan naar Instellingen / Privacy en beveiliging en schakel bij Tor-venster de knop Privéscherm met Tor in. Hier zie je ook de meer geavanceerde instellingen, zoals Onion-diensten, Snowflake-extensie en Tor-bridges, ook hierover lees je in meer in de rest van dit artikel. Je kunt dus met een browser als Brave het Tor-netwerk op, maar voor optimaal en regelmatig gebruik zet je toch liever de Tor Browser in.

Tor Browser

De Tor Browser is gebaseerd op Mozilla Firefox en aangepast voor het Tor-netwerk met gelaagde data-encryptie. Enkele extra maatregelen beschermen je privacy nog beter. Zo wordt elke bezochte website geïsoleerd, wat tracering bemoeilijkt. Cookies en browsegeschiedenis worden automatisch verwijderd na elke surfsessie. Tor Browser voorkomt verder fingerprinting door elke browser er zoveel mogelijk hetzelfde uit te laten zien.

Je downloadt Tor Browser van www.torproject.org, beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en Android. We nemen de Windows-versie als voorbeeld. Met enkele muisklikken installeer je de browser. Wanneer je voor de eerste keer opstart, druk je op de knop Verbinding, eventueel na het aanvinken van Altijd automatisch verbinding maken. Rechtsboven verschijnt kort de melding Verbonden. Test dit door bijvoorbeeld te surfen naar www.ipleak.net. Je ziet dan een ip-adres van je huidige exit node uit het Tor-netwerk, en dus niet die van je internetprovider. Via het knopje Tor-circuit, links van je adresbalk, zie je de ip-adressen en locaties van de andere twee nodes. Klik hier op Nieuw Tor-circuit voor deze website om de laatste twee nodes te wijzigen.

Rechtsboven vind je het knopje Nieuwe identiteit. Na een herstart van je browser worden automatisch alle cookies en bezochte sites verwijderd, zodat je als een nieuwe gebruiker verder kunt surfen. Je zult wel merken dat het surfen wat trager verloopt dan met je reguliere browser. Dit komt doordat je data door verschillende nodes gaan die telkens ook een encryptielaag moeten ontsleutelen.

Onion-diensten

Wanneer je via Tor een website bezoekt, gaan je data eerst langs nodes binnen het Tor-netwerk en ze verlaten dit netwerk weer om de beoogde webserver te bereiken. Er bestaan ook servers binnen het Tor-netwerk zelf: de zogeheten onion-diensten, vroeger ‘hidden services’ genoemd, waarbij er dus geen exit node is. De server waarop zo’n onion-dienst draait, verbergt zijn ip-adres door gebruik te maken van het Tor-netwerk, zodat de fysieke locatie niet te achterhalen is. Elke onion-dienst heeft een adres dat eindigt op ‘.onion’, gegenereerd door sterke cryptografie via de Tor-software. Deze software is momenteel aan versie 3 toe en genereert onion-adressen met maar liefst 56 tekens.

Onion-diensten zijn populair voor activiteiten die anonimiteit vereisen, zoals journalistiek, klokkenluiden, het omzeilen van censuur en helaas ook allerlei vormen van criminaliteit. Alle Tor onion-diensten samen maken deel uit van het darknet, een netwerk binnen internet dat met het oog op anonimiteit werd ontworpen. Andere netwerken zijn bijvoorbeeld I2P (Invisible Internet Project), Freenet/Hyphanet en ZeroNet. De inhoud die op zulke netwerken beschikbaar is, wordt ook wel darkweb genoemd.

Interessante sites

Tijd nu om zelf een kijkje te nemen op het darknet van de onion-diensten. Dat kan als volgt. Zodra je de browser hebt gestart en je met Tor bent verbonden, verschijnt standaard een browservenster met een zoekbalk van DuckDuckGo. Schakel de knop Onioniseren in en vul een zoekterm in. Je wordt automatisch met de onion-dienst van deze zoekmachine verbonden, wat te merken is aan het onion-webadres, en helaas ook aan de tragere transfers.

Op deze webpagina van Tor kom je de adressen van nog meer interessante onion-diensten tegen, waaronder ProPublica, The New York Times, Facebook, Debian, Brave, Reddit, EFF en Amnesty International. In de rubriek Tools vind je OnionShare (voor het veilig delen van bestanden en het hosten van websites), SecureDrop (voor het indienen van vertrouwelijke documenten en berichten bij bijvoorbeeld journalisten) en GlobaLeaks (voor het beveiligd en anoniem opzetten van een klokkenluidersplatform).

Extra privacy

Zoals gezegd helpt Tor Browser je privacy beschermen door drievoudige encryptie voor de nodes in het Tor-netwerk, scriptblokkering, anti-fingerprintingtechnieken en het automatisch verwijderen van cookies en je browsegeschiedenis. Maar er zijn nog andere hulpmiddelen en zaken waarop je moet letten.

In theorie kun je in Tor Browser, die eigenlijk een vertimmerde Firefox is, allerlei browserextensies toevoegen via Instellingen / Extensies & Thema’s. Maar dit is geen goed idee, omdat zulke extensies de kans op een unieke browserfingerprint verhogen en mogelijk je online activiteiten volgen of zelfs ongedocumenteerde beveiligingslekken bevatten.

Beter kun je in de Tor Browser waar mogelijk uitsluitend websites via het https-protocol bezoeken. Dit zorgt voor een extra versleuteling. Je dwingt dit als volgt af: ga naar Instellingen / Privacy & Beveiliging, scrol naar Alleen-HTTPS-modus en kies Alleen-HTTPS-modus in alle vensters inschakelen. Onderstaande animatie geeft duidelijk aan welke data je met Tor al dan niet in combinatie met https verborgen houdt. Het is de moeite waard deze te bestuderen.

Het is ook mogelijk Tor met een VPN-verbinding te combineren. Dat kan op verschillende manieren, maar de handigste manier is eerst je vpn-netwerk te activeren en vervolgens de Tor Browser te starten. In dit geval ziet de VPN-provider wel je echte ip-adres, maar bij een betrouwbare provider is dit wellicht niet zo’n probleem.

Tor-bruggen

Je kunt nog een stap verdergaan en via een speciale Tor-brug (bridge) het Tor-netwerk binnengaan. Dit zijn Tor-relays die niet in het Tor-netwerk staan, maar wel voor jou een verbinding kunnen leggen. Tor-bruggen worden vooral gebruikt door mensen die toegang willen krijgen tot het Tor-netwerk in landen waar Tor-gebruik wordt geblokkeerd. Er zijn vier brugtypes:

Tor-bruggen worden niet openbaar verspreid, dus je moet wat moeite doen om zo’n brug te vinden en je ermee te verbinden. Ga naar Instellingen / Verbinding. Klik bij Voeg een Nieuwe Brug toe op Een ingebouwde brug selecteren. Kies bijvoorbeeld obsf4 (ingebouwd). Na bevestiging met OK wordt zo’n obsf4-brug toegevoegd en ben je daarmee verbonden. Laat Gebruik huidige bruggen ingeschakeld. Een druk op het knopje Tor-circuit bevestigt dit.

Om je met een nieuwe WebTunnel-brug te verbinden, ga je met je reguliere browser naar de site in kwestie via https://bridges.torproject.org/options. Kies webtunnel in het uitklapmenu, klik op Get Bridges, vul de captcha in en klik op Copy All voor het adres. Open Tor Browser, ga naar Instellingen / Verbinding, klik op Voeg Handmatig een Brug toe en plak het adres met Ctrl+V in het veld. Bevestig met OK. Klaar.

Samsungs nieuwste serie topsmartphones verschijnt begin februari in Nederland. De Galaxy S25-reeks bestaat uit drie toestellen: een normale S25, een grotere S25 Plus en een nóg grotere S25 Ultra. Die laatste heeft ook een styluspennetje om (aan)tekeningen op het scherm te maken. In dit artikel lees je alle belangrijke informatie en prijzen rondom de Galaxy S25-serie.

Je kunt er inmiddels de klok op gelijk zetten: Samsung start het nieuwe jaar met nieuwe premium telefoons, vernoemd naar het jaartal. De S25-serie is dan ook een logische opvolger van de S24-serie, die gewoon te koop blijft en ongetwijfeld nog wat in prijs zal zakken. De S25-serie lijkt qua ontwerp sterk op de vorige serie, maar laat je niet foppen: de toestellen bieden subtiele verbeteringen. Die lichten we hieronder uit.

©Rens Blom

Betere specificaties

Zoals verwacht biedt de S25-serie wat betere specificaties dan de S24-lijn. Een nieuwe en snellere Qualcomm-processor, completere camera's en een scherm dat nog beter tegen beschadigingen kan – het zijn vernieuwingen waar Samsung graag over praat. Minder aandacht gaat uit naar de accu's, want die blijken niet gewijzigd. Je hoeft dus niet direct te rekenen op een merkbaar langere accuduur.

Wat opvalt is dat Samsung de S25 nog steeds met 128 GB opslagcapaciteit verkoopt, wat tegenwoordig niet veel meer is in een dure telefoon. Zeker niet als je jaren met zo'n toestel wilt doen. Logisch dus dat Samsung ook versies met 256 GB en 512 GB aanbiedt – de 256GB-variant lijkt ons voor veel mensen de beste keuze. De S25 Plus en Ultra hebben minimaal 256 GB.

In alle drie de S25-modellen vind je 12 GB werkgeheugen. Dat is met name een upgrade voor de S25, want in de S24 zat 8 GB. De specificaties zijn niet verbeterd omdat de vorige smartphones langzaam zijn, maar omdat nieuwe AI-functies extra rekenkracht en geheugen vergen.  

©Rens Blom

AI, AI en nog eens AI

AI ja, dus kunstmatige intelligentie. Toen de Galaxy S24-serie vorig jaar verscheen, schreeuwde Samsung groots van de daken over de AI-functies in de software. Kortom: slimmere software om je te helpen bij het vertalen van berichten, het oplossen van rekensommen en laten zien waar die mooie jurk in een YouTube-video te koop is. Omdat tegenwoordig alles om AI lijkt te draaien, is het niet gek dat Samsung aangeeft dat de S25-serie nog véél meer AI-functies heeft.

Die foefjes moeten je helpen om informatie sneller of completer te vinden, maar ook om acties uit te voeren aan de hand van stembediening van Google. Die stemassistent heet Gemini en tover je tevoorschijn door de aan-uitknop van de S25 ingedrukt te houden. Ook nieuw is dat de Samsung-software je een dagoverzicht kan geven. 's Ochtends bijvoorbeeld, over je agenda voor vandaag, relevant nieuws, het weerbericht en meer. Je kunt ook 's avonds een terugblik krijgen.

©Rens Blom

Prettiger ontwerp

De Samsung Galaxy S25-modellen zijn wat lichter dan hun voorgangers. Dat merk je met name bij de S25 Ultra, want die is 15 gram lichter geworden ten opzichte van zijn voorganger en weegt nu 218 gram. De toestellen hebben een wat ronder ontwerp gekregen, waardoor ze prettiger moeten vasthouden. En ook die verbetering merk je vooral bij de S25 Ultra, want de voorgaande Ultra-toestellen hadden een nogal rechthoekig ontwerp. De S25 Ultra komt nog steeds met een S-Pen, een draadloze stylus die je in de behuizing kunt opbergen.

©Rens Blom

Zeven jaar updates

Goed om te weten is dat de Galaxy S25-telefoons allemaal zeven jaar updates ontvangen. Dat is even lang als de S24-serie en een uitstekend updatebeleid, passend bij de hoge prijzen van de smartphones.

S25-serie wordt niet duurder

Een mooie afsluiter: hoewel alles in het leven duurder lijkt te worden, zijn de adviesprijzen van de Galaxy S25-modellen gelijk aan die van de S24-reeks vorig jaar. De S25-serie wordt dus niet duurder, wat betekent dat Samsung een adviesprijs van 899 euro vraagt voor de S25 (128 GB opslagcapaciteit) en de S25 Plus een adviesprijs van 1149 euro (256 GB opslagcapaciteit) krijgt. Voor het topmodel, de S25 Ultra (256 GB opslagcapaciteit), moet je 1449 euro neerleggen. De toestellen zijn vanaf nu te bestellen en vanaf 7 februari leverbaar en te koop.

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.