Er is een zoekmachine die geen persoonsgegevens opslaat: DuckDuckGo. Deze uitstekende zoekmachine heeft wel een korte handleiding nodig voordat je kunt vinden wat je zoekt. Maar als je eenmaal de werking van de zoekmachine onder de knie hebt, ben je verlost van Google en z'n extreme datahonger.

01 DuckDuckGo?

Op www.donttrack.us en www.dontbubble.us wordt uitgelegd hoe Googles zoeksysteem werkt. Je zoekwoorden worden bewaard en toegevoegd aan het profiel dat Google van je heeft. Op basis daarvan krijg je op vrijwel alle internetsites advertenties voorgeschoteld. Nieuwe zoekopdrachten worden ook afgestemd op eerdere zoekresultaten en site-bezoeken. Zo krijgt de één nieuwsresultaten te zien wanneer er gezocht wordt op bijvoorbeeld Egypte, terwijl de ander reisbureaus te zien krijgt. Je internetleven zit als het ware in een filterbubbel, zo stelt DuckDuckGo.

©PXimport

02 Ddg.gg

De naam DuckDuckGo is niet zo makkelijk als Google. Er zal ook niet zo snel een werkwoord van worden gemaakt (even duckduckgo'en). Ook de domeinnaam is wat langer. Een afkorting wordt ook gebruikt: ddg. Het .com- en .nl-domein daarvan waren al bezet, waardoor het bedrijf heeft gekozen voor www.ddg.gg. Dat is een niet zo gebruikelijk toplevel-domein, bestemd voor het Engelse kanaaleiland Guarnsey. Maar ddg.gg is wel vlotter te typen. Een makkelijker alternatief is om DuckDuckGo te integreren in je browser.

©PXimport

03 I'm feeling ducky

Een grappige verwijzing naar Google is de optie I'm feeling ducky, met een knipoog naar I'm feeling lucky. Net als bij Google ga je hierbij direct naar de site die bovenaan de zoekresultaten staat en dus het meest aannemelijk is. Om dit te doen kon je op het pijltje rechts naast de zoekbalk klikken en dan kiezen voor de genoemde optie, maar dat pijltje bestaat inmiddels niet meer. Een andere, nog wel werkende methode is om een 'slash' voor het zoekwoord te zetten, bijvoorbeeld: \computertotaal (waarbij je direct uitkomt op www.computertotaal.nl).

©PXimport

04 AND en OR

Ieder woord dat je intypt wordt door DuckDuckGo als combinatie met andere woorden beschouwd. Typ je je voor- en achternaam in, dan zal de zoekmachine dus altijd zoeken naar websites waar een combinatie van deze twee namen gebruikt wordt. Je kunt dit ook doen door het woord AND tussen de zoekwoorden te zetten. Ook een combinatie met OR is mogelijk, waarbij je dan het beste haakjes kunt gebruiken. Bijvoorbeeld: (den OR 's) AND (haag OR gravenhage). Om een exacte tekst te zoeken kun je ook aanhalingstekens gebruiken, zoals "Den Haag".

©PXimport

05 Resultaten weglaten

Het komt ook voor dat je ergens naar zoekt, maar dan bepaalde resultaten wilt weglaten. Dit kun je aangegeven met het minteken voor het woord. Het woord hoort wel helemaal aan het eind van de zoekwoorden te staan. Bijvoorbeeld goedkope camera -sony zal geen resultaten van of over Sony tonen. Het kan ook om meerdere woorden gaan die je wilt weglaten uit de resultaten. Ook kun je een zin of woordcombinatie gebruiken die je tussen aanhalingstekens zet, met een min ervoor. Bijvoorbeeld: systeemcamera -"nikon 1".

©PXimport

06 Integratie Wikipedia

DuckDuckGo probeert in te spelen op recente innovaties die ook bij Google zijn ingevoerd. Wanneer er gezocht wordt op een woord dat bepaalde betekenis heeft op Wikipedia, dan wordt er boven de zoekresultaten een venster getoond met beknopte informatie. Bijvoorbeeld dat Amsterdam de hoofdstad en de grootste stad van Nederland is of dat Anne Frank een van de bekendste slachtoffers is van de holocaust. Voor meer informatie of voor associaties, kan worden doorgeklikt in het kader. Of je kunt natuurlijk de reguliere zoekresultaten doorlopen.

©PXimport

07 Snelcombinatie: news

Als je iets actueels zoekt dat met het nieuws te maken heeft, dan kun je de toevoeging news gebruiken. De zoekmachine toont dan recente en populaire nieuwsberichten die een link met het onderwerp hebben bovenaan in een kader. Het aantal nieuwsberichten varieert, je kunt vaak meerdere 'pagina's' doorklikken in het kader. Daaronder verschijnen de gebruikelijke zoekresultaten, veelal van bekende nieuwsbronnen. Een minpunt is dat voornamelijk internationale Engelstalige nieuwsbronnen worden gebruikt en geen Nederlandse.

©PXimport

08 Snelcombinatie: map

Op dezelfde manier als bij stap 7 kun je ook het woord map toevoegen aan je zoekwoorden. Als je bijvoorbeeld amsterdam map intypt krijg je in het bovenste kader een kaart te zien van Amsterdam. Direct in- en uitzoomen zoals bij Google Maps kan niet. Als je op de kaart klikt kom je uit bij vrij gedetailleerde kaarten van Mapquest Open. In het kader zie je ook links naar andere kaartdiensten van Bing, Google en OpenStreetMap. Daaronder staan andere relevante zoekresultaten, bijvoorbeeld een interactieve plattegrond.

©PXimport

09 Producten

In tegenstelling tot Google heeft DuckDuckGo geen 'shopping'-deel, om naar prijsinformatie en verkoop van producten te zoeken. Wel herkent de zoekmachine wat je aan het doen bent, en plaatst het in de rechterkantlijn snelkoppelingen naar winkels en sites die veel over producten schrijven. Het gaat dan vooral om Engelstalige sites als Amazon.com, CNET, eBay, BestBuy en Engadget, maar ook Tweakers en Bol.com duiken soms op in de resultaten. Ook YouTube is vaak in het overzicht te zien. Als je op zo'n link klikt, kom je als het goed is meteen bij een relevante productpagina op de site uit.

©PXimport

10 Sorteren op datum

Als je op het pijltje naast de zoekbalk klikt, zie je extra opties. Onder Speciaal staat, naast de eerder genoemde optie I'm feeling ducky, ook de optie Sorteer op datum. Als je hierop klikt verschijnt de tekst sort:date in de zoekbalk. Als je nu bijvoorbeeld Amsterdam intypt, dan staan de nieuwste zoekresultaten bovenaan. Het gaat dan vooral om nieuwsberichten. DuckDuckGo merkt op dat de index voor deze functie een stuk kleiner is en dat je dus minder resultaten zult vinden (omdat de focus ligt op de meest recente items).

©PXimport

11 Zoeken op een site

Het is ook mogelijk om alleen zoekresultaten van een bepaalde site weer te geven. Dat kan door site: toe te voegen aan de zoekbalk, gevolgd door een url zonder www. Bijvoorbeeld iphone site:computertotaal.nl, wat leidt tot alle publicaties over de iPhone op de site van Computer!Totaal. Er kan ook op meerdere sites tegelijk gezocht worden door een komma toe te voegen, gevolgd door een andere url. Bijvoorbeeld iphone site:computertotaal.nl,zoom.nl.

©PXimport

12 Bangs

DuckDuckGo probeert zich te onderscheiden met een eigen concept genaamd '!bang'. Een bang is een toevoeging die je gebruikt bij je zoekwoorden, waardoor je direct op een bepaalde site of een bepaalde manier kunt zoeken. Met de toevoeging !youtube of !yt zoek je direct op YouTube, met !amazon of !a op amazon.com. De zoekmachine heeft honderden 'bangs' voorgeprogrammeerd en staat ook open voor suggesties van gebruikers voor nieuwe toevoegingen. Er zijn vooral Amerikaanse bangs, al zitten er ook enkele Nederlandse tussen, zoals !wieowie en !ixquick. Hier vind je een lijst met alle opties.

©PXimport

DuckDuckGo in Chrome

©PXimport

DuckDuckGo in Firefox en Windows 10

13 Zoeken op beeld

DuckDuckGo heeft nog geen eigen zoekmachine voor beeld. Met de bang !i of !image kun je wel op beeld zoeken, dan word je direct doorgestuurd naar Google Afbeeldingen. Ook kun je !bi gebruiken als je afbeeldingen via Bing wilt zoeken. DuckDuckGo zorgt wel voor een versleutelde verbinding bij Google (https). De zoekmachine integreert wel enkele andere diensten, zoals fotopedia dat bij bijvoorbeeld toeristische bestemmingen af en toe opduikt.

©PXimport

14 Nationaal zoeken

Wanneer je alleen Nederlandse zoekresultaten wilt, kun je een regio toevoegen. Je doet dit met bijvoorbeeld region:nl of de kortere versie r:nl. Je krijgt dan Nederlandstalige resultaten, ongeacht waar de site staat. Dus ook van .com-sites met Nederlandstalige content. Wil je alleen resultaten van .nl-domeinen, dan kun je site:.nl gebruiken. Wil je juist geen regiogebonden resultaten, dan kun je region:none gebruiken.

©PXimport

15 Vraag en antwoord

DuckDuckGo probeert ook slimme antwoorden te geven op vragen, net zoals Wolfram|Alpha. Wanneer je bijvoorbeeld 60 euro to dollar intypt, verschijnt het antwoord ($ 83,38) als eerste resultaat in een kader. Dit is wel beperkt tot de Engelse taal, want 60 euro naar dollar geeft geen rechtstreeks antwoord (maar wel links naar conversie-sites). Ook wisselkoersen zitten ingebakken. Wanneer je btc usd intypt krijg je de koop- en verkoopkoers van bitcoins te zien in dollars.

©PXimport

16 App

Net als tegenhanger Google heeft ook DuckDuckGo een op zichzelf staande app. Met de app, beschikbaar voor iOS, Android en Windows 8/Windows 10, kun je de basistaken uitvoeren die je ook met browserversie kunt doen, voornamelijk zoeken zonder privégegevens te laten slingeren. De apps zijn gratis en werken prima, al valt de functionaliteit wat tegen ten opzichte van de browserversie. Wil je toch snel en goed zoeken met je smartphone en heb e geen zin in Google's pottenkijkers, dan is de app wel erg handig.

Minpunten van DuckDuckGo

©PXimport

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.