ID.nl logo
Sneller, stabieler, beter: zo houd je drivers in topvorm
© Hani Eriani & Partners Photography
Huis

Sneller, stabieler, beter: zo houd je drivers in topvorm

Drivers vormen een belangrijk onderdeel van je computer: ze zorgen ervoor dat de interne en externe hardware optimaal werkt en dat je computer op volle snelheid functioneert. Wanneer heb jij voor het laatst naar ze omgekeken?

In dit artikel laten we zien hoe je drivers beheert en bijwerkt, en hoe je driverproblemen oplost:

  • Update drivers via Windows Update of download ze rechtstreeks van de fabrikant
  • Werk de drivers bij via Apparaatbeheer
  • Maak een back-up van je huidige drivers om ze eenvoudig te herstellen bij problemen
  • Gebruik Systeemherstel of de optie Vorig stuurprogramma om ongewenste updates terug te draaien
  • Start Windows in veilige modus om drivergerelateerde crashes op te lossen

Lees ook: Haal meer uit je computer: de beste tools voor de veeleisende gebruiker

Drivers zorgen ervoor dat je besturingssysteem, bijvoorbeeld Windows, kan communiceren met je hardware. Dat kan bijvoorbeeld een videokaart zijn of een scanner die je via usb hebt aangesloten. Een driver wordt specifiek voor de hardware ontwikkeld en zorgt ervoor dat je alle functies van het onderdeel kunt gebruiken. Is er geen driver? Dan kan het besturingssysteem gebruikmaken van een generieke driver. Alleen halen zulke drivers in de regel niet het onderste uit de kan.

Drivers zijn belangrijk voor een soepele werking van de computer.

Bij de tijd

Het is belangrijk dat je je drivers actueel houdt. Een nieuwere driver kan zorgen voor een stabieler systeem, betere compatibiliteit met het apparaat, nieuwe functies die eerst niet beschikbaar waren en uiteraard: bugs verhelpen uit eerdere driverversies. De noodzaak verschilt wel per apparaat. Een stuurprogramma voor de printer wordt waarschijnlijk minder frequent vernieuwd dan een stuurprogramma voor je high-end-videokaart, waarvoor vaak nieuwe updates verschijnen. In die laatste categorie kan een nieuwe driver daadwerkelijk zorgen voor betere prestaties.

Waar te vinden?

Je kunt op verschillende manieren aan de nieuwste drivers komen. Goedgekeurde drivers worden door Microsoft via Windows Update verspreid. In de praktijk betekent dit wel dat de drivers vaak enkele versies achterlopen ten opzichte van de recentste drivers. Wil je gebruikmaken van de nieuwste versies, dan kun je beter terecht bij de makers zelf.

Je hebt hierbij in de praktijk twee keuzes: heb je een kant-en-klare computer gekocht, bijvoorbeeld een laptop? Bezoek dan de website van de maker (bijvoorbeeld HP, ASUS of Dell) en controleer daar op de beschikbaarheid van nieuwe drivers. Maak je gebruik van een samengestelde computer, dan controleer je op nieuwe drivers op de website van de fabrikanten van de individuele onderdelen. Denk hierbij aan videokaart, geluidskaart en randapparaten.

Controleer bij de fabrikant op specifieke drivers.

Via Windows Update

Zoals je hebt gelezen, houdt Windows bij voor welke drivers nieuwe versies beschikbaar zijn. Deze worden via Windows Update binnengehaald. Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I) en kies Windows Update. Klik op Naar updates zoeken. Windows Update laat niet alle updates zien. Kies voor Geavanceerde opties en klik op Optionele updates. In deze sectie vind je ook stuurprogramma’s die niet via het hoofdvenster worden aangeboden. Ben je benieuwd welke drivers in het verleden zijn geïnstalleerd? Kies dan voor Geschiedenis van updates en blader naar de sectie Stuurprogramma-updates.

Door Microsoft goedgekeurde stuurprogramma’s worden via Windows Update verspreid.

Handmatig bijwerken

Heb je behoefte aan meer controle, dan kun je de drivers ook per apparaat handmatig bijwerken. We maken hiervoor gebruik van het onderdeel Apparaatbeheer, dat je sinds jaar en dag in Windows kunt terugvinden. Open het Startmenu en typ Apparaatbeheer. Een overzicht van alle apparaten verschijnt, waaronder beeldschermen, videokaarten, camera’s en randapparaten, zoals printers.

Klap de sectie uit van het apparaat waarover je meer informatie wilt. Dubbelklik op het apparaat om het detailvenster te openen. Op de tab Stuurprogramma vind je de details van het stuurprogramma. Klik op Details van stuurprogramma om te zien welke driverbestanden worden gebruikt. De rijen Datum en Stuurprogrammaversie geven je informatie over de versie. Om handmatig de driver voor het apparaat bij te werken, klik je op Stuurprogramma bijwerken.

Meer controle? Werk specifieke stuurprogramma’s handmatig bij.

Zoeken

Vervolgens geef je aan op welke manier je de driver wilt installeren. Wil je dat Windows zelf zoekt naar de geschiktste versie van de driver, dan kies je voor Automatisch zoeken naar stuurprogramma's. Heb je het stuurprogramma zelf (bijvoorbeeld gedownload van de website van de fabrikant), dan kies je voor Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken. Kies je voor de eerste optie en kan Windows geen betere driver vinden, dan kies je in In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's. Kies je voor de tweede optie, dan geef je in het volgende scherm aan waar Windows de stuurprogramma's kan vinden. Je kunt ook een stuurprogramma aanwijzen in een lijst met stuurprogramma’s. Kies dan voor Ik wil kiezen uit een lijst met stuurprogramma's op mijn computer. Selecteer dan het merk en het type apparaat waarvoor je de drivers wilt installeren.

Spijtoptant

Heb je een driver bijgewerkt en vervangen door een nieuwe versie, maar werkt het apparaat niet meer naar behoren? Gelukkig kun je de situatie terugdraaien. In het eigenschappenvenster van het apparaat open je de tab Stuurprogramma. Klik op de knop Vorig stuurprogramma. Deze knop is overigens alleen beschikbaar als je de betreffende driver recent hebt vervangen.

Hulp van buitenaf

Voor het beheren van de drivers kun je ook externe ondersteuning inzetten. Een goed voorbeeld hiervan is het gratis Driver Genius. Met dit programma kun je onder meer een back-up maken van alle drivers en deze back-up in de toekomst gebruiken om in een keer alle juiste drivers terug te plaatsen, bijvoorbeeld nadat je een schone installatie van Windows hebt uitgevoerd. Vooral als je specifieke hardware gebruikt of zelf de computer hebt samengesteld, kan dit je de nodige tijd besparen. Verder biedt Driver Genius de optie om terug te zetten naar eerdere drivers en kun je in een keer controleren of er nieuwe versies van alle aanwezige drivers beschikbaar zijn.

Driver Genius helpt je bij het beheren van de drivers.

Oppassen geblazen

Online verschijnen verschillende hulpprogramma’s die je aanbieden om drivers bij te werken en te optimaliseren, maar niet alle programma’s hebben even goede bedoelingen. Malafide partijen gebruiken deze truc ook vaak om malware op je systeem te installeren. Wees dus terughoudend als het gaat om optimalisatieprogramma’s voor je computer en doe altijd onderzoek voordat je dergelijke programma’s installeert.

Aan de slag

Links in het hoofdvenster van Driver Genius vind je de verschillende secties. In de sectie Thuis lees je welke driverupdates voor het systeem beschikbaar zijn. Klik op de knop Start Scannen om de machine te controleren. Wil je dat de drivers automatisch worden bijgewerkt, dan zet je de schuif op Aan bij Automatisch stuurprogramma-update. Klik op Bekijken om de lijst van drivers te bekijken.

Verder vind je in hetzelfde venster een overzicht van drivers die niet meer worden gebruikt en die je kunt verwijderen om ruimte vrij te maken. Driver Genius controleert ook op de aanwezigheid van oude hardwaregegevens, bijvoorbeeld van apparaten die je niet meer gebruikt. Een overzicht hiervan en de mogelijkheid om deze te verwijderen, vind je in de sectie Ongeldigeapparaatgegevens.

Drivers bijwerken

Met Driver Genius kun je in een keer controleren of er voor alle drivers updates beschikbaar zijn en deze installeren. Die aanpak bespaart je tijd ten opzichte van handmatig bijwerken. Klik op de knop Alle bijwerken om alle drivers bij te werken. Zie je een update staan die je liever niet installeert, dan klik je op Update verbergen. Als je je later bedenkt, haal je met een klik op Herstel verborgen driver updates alle beschikbare stuurprogramma’s weer tevoorschijn.

Ben je van plan om Windows opnieuw te installeren en heb je met veel zorg de juiste drivers geïnstalleerd? Dan kun je gebruikmaken van de functie Backupstuurprogramma op het gelijknamige tabblad. Hiermee stel je alle drivers of een specifieke set drivers veilig en na een herinstallatie van Windows kun je deze makkelijk herstellen. De functie komt vooral van pas als je specifieke drivers gebruikt (bijvoorbeeld van verouderde hardware), die inmiddels niet meer breed beschikbaar zijn. Plaats vinkjes naast de drivers waarvan je een reservekopie wilt maken.

De sectie Originele Windows Drivers is wat ons betreft overbodig: bij een schone installatie van Windows willen we graag dat Windows voor de eigen drivers de recentste versies gebruikt. Klik op Volgende. Sla de drivers op een externe locatie op, bijvoorbeeld op een netwerkschijf of usb-stick.

Een reservekopie van je stuurprogramma's.

Drivers herstellen

Heb je Windows opnieuw geïnstalleerd, dan kun je de drivers herstellen. In Driver Genius kies je voor Stuurprogramma Herstel. Geef vervolgens de locatie van de back-up aan. Kies voor Stuurprogramma’s herstellen van vorige back-up en klik op Bladeren. Blader naar de back-uplocatie. Wil je helemaal geen omkijken hebben naar het installeren van drivers, dan kun je gebruikmaken van de Driver Auto Installer. Deze wizard installeert de drivers automatisch achter elkaar en neemt hiermee het handwerk uit handen. Plaats een vinkje naast de drivers in de lijst rechts. De drivers zijn gesorteerd op hardwareonderdeel, zoals beeldschermadapters en bluetooth. Tevreden met de selectie? Klik op Herstel starten.

Driverdatum

In de praktijk is de driver voor de grafische kaart een onderdeel dat je regelmatig bijwerkt voor goede prestaties. Zonder omweg zien welke datum de huidige driver heeft? Druk op Ctrl+Alt+Esc en kies voor Prestaties. Klik op GPU. Rechts in het venster lees je zowel het versienummer als de datum af. Handig!

Snel de versie en datum van je videostuurprogramma’s bekijken.

Zekerheid voor alles

Een vlotter of soepeler werkend systeem nadat je de drivers hebt bijgewerkt, is uiteraard prettig. Maar andersom kan ook: een driverinstallatie die meer kwaad dan goed doet. In dat geval is het verstandig om de nodige maatregelen te nemen zodat je de situatie kunt herstellen. Je maakt hiervoor slim gebruik van Systeemherstel. Dit ingebouwde herstelmechanisme in Windows laat je naar een punt in het verleden terugkeren. Levert een driver vervelende problemen op, dan zet je de computer terug.

Maak een herstelpunt voordat je de driver aanpast. Open Startmenu en typ Herstelpunt. Klik op Een herstelpunt maken. Selecteer het lokale station en kies Configureren. Kies voor de optie Systeembeveiliging inschakelen en klik op OK. Klik hierna op de knop Maken. Geeft de installatie van een driver in de toekomst problemen, dan kun je terugkeren naar de eerdere situatie. Open het eerdergenoemde venster. Op de tab Systeembeveiliging kies je voor Systeemherstel en klik je op Volgende. Kies het herstelpunt dat je hebt gemaakt voorafgaand aan de installatie van de drivers en rond de wizard af. De computer wordt teruggebracht naar de eerdere staat.

Opletten geblazen: Systeemherstel is niet altijd ingeschakeld.

Problemen oplossen

Werkt een onderdeel niet naar behoren of vermoed je problemen, dan kun je Apparaatbeheer gebruiken om hierop te controleren. Open Startmenu en typ Apparaatbeheer. Bekijk de lijst met geïnstalleerde hardware. Geeft een apparaat problemen of ontbreekt de juiste driver, dan klapt Windows de hardwarelijst automatisch uit bij het betreffende onderdeel en verschijnt er een uitroepteken. Klik met de rechtermuisknop op het onderdeel, kies Eigenschappen en controleer de tab Stuurprogramma. Afhankelijk van het probleem kun je hier de drivers bijwerken.

Windows beschikt ook over een handige ingebouwde hulp waarmee je de systeemprestaties in kaart brengt en op de hoogte wordt gebracht van eventuele fouten. Open wederom Startmenu en typ Opdracht. Kies voor Opdrachtprompt. Typ de volgende opdracht, gevolgd door Enter: Perfmon /report. Windows analyseert het systeem en geeft in een rapport de bevindingen weer. Hier lees je ook of bepaalde onderdelen een fout geven.

Wie is de schuldige?

Heb je problemen met de computer en vermoed je dat een driver hiervan de schuldige is? In zowel Windows 10 als Windows 11 kun je gebruikmaken van de Veilige modus. Hierbij start je de computer in een afgeslankte vorm op en worden alleen de hoogstnodige stuurprogramma’s geladen. Veroorzaakt een specifieke driver (opstart)problemen, dan los je het probleem vanuit de Veilige modus op, bijvoorbeeld door een andere versie van de driver te installeren. Open Startmenu en kies voor Afsluiten. Klik op Opnieuw opstarten terwijl je de Shift-toets ingedrukt houdt. Na het opstarten verschijnt een opstartmenu. Kies voor Probleemoplossing / Opstartinstellingen / Veilige modus inschakelen.

Bij problemen gebruik je het liefst de Veilige modus van Windows.

▼ Volgende artikel
Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?
© ER | ID.nl
Huis

Wat doet 120 Hz voor je televisie of monitor, en heb je het wel echt nodig?

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

▼ Volgende artikel
Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is
© ID.nl
Huis

Waarom QD-OLED voor veel gamers de beste keus is

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

In dit artikel

In dit artikel lees je wat QD-OLED precies is en waarom deze schermtechniek vooral bij gamen zichtbaar voordeel biedt. We leggen uit hoe QD-OLED verschilt van traditionele lcd-panelen, wat je merkt bij snelle actie en donkere scènes, en hoe het zit met helderheid, HDR en reflecties. Ook besteden we aandacht aan burn-in en de beschermingsmechanismen die moderne QD-OLED-monitoren gebruiken. Tot slot lees je voor welk type gamer QD-OLED het meest geschikt is en wanneer een Mini-LED-monitor een logisch alternatief kan zijn.

Lees ook: Lcd versus oled: wat is het verschil en welke televisie moet je kiezen?

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

QD-OLED versus Mini-LED

QD-OLED en Mini-LED worden vaak naast elkaar genoemd, maar het zijn fundamenteel verschillende technieken. QD-OLED is zelflichtend: elke pixel geeft zijn eigen licht en kan volledig uit. Dat levert perfect zwart, zeer snelle pixelreacties en sterk contrast op, wat vooral bij games met veel beweging en donkere scènes zichtbaar voordeel geeft.

Mini-LED is een verfijnde vorm van LCD. Het paneel gebruikt duizenden kleine leds als achtergrondverlichting die in zones worden gedimd. Daardoor kan een Mini-LED-scherm hoge helderheid over grote delen van het scherm vasthouden, wat prettig is in fel verlichte kamers en bij HDR met veel lichtaccenten. Zwart is hierbij wel afhankelijk van lokale dimming en nooit volledig uitgeschakeld zoals bij OLED.

Kort gezegd blinkt QD-OLED uit in contrast, snelheid en beeldrust in donkere omgevingen, terwijl Mini-LED praktischer is bij veel omgevingslicht, wanneer dezelfde elementen of onderdelen langdurig in beeld staat en als hoge helderheid belangrijk is.

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

Wat is het?Wat doet het?
Screensaver (schermbeveiliging)Dimt het scherm bij langdurig stilstaand beeld en herstelt de helderheid automatisch zodra er weer beweging is, om inbranden te voorkomen.
Pixel orbiting (pixelverschuiving)Verschuift het beeld continu minimaal op pixelniveau zodat vaste elementen nooit exact op dezelfde plek blijven staan.
Pixel refresh (pixelverversing)Start een onderhoudscyclus waarbij het paneel zichzelf corrigeert om slijtage en beginnende inbranding te verminderen.
Auto Warning (automatische waarschuwing)Geeft na een bepaalde gebruiksduur automatisch een melding om een pixel refresh uit te voeren.
Logos protection (logobescherming)Herkent vaste logo's in beeld en verlaagt daar lokaal de helderheid om inbranden te beperken.
Boundary dimmer (randdimming)Dimt automatisch delen van het scherm met zwarte balken of sterke helderheidsverschillen, bijvoorbeeld bij afwijkende beeldverhoudingen.
Taskbar dimmer (taakbalkdimming)Verlaagt specifiek de helderheid van de taakbalk om langdurige statische weergave op die plek te beperken.
Thermal protection (thermische beveiliging)Past de helderheid automatisch aan wanneer de monitor te warm wordt, om oververhitting en paneelslijtage te voorkomen.

©AGON by AOC

AGON by AOC PRO OLED AG276QKD2

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Techniek ⬇ / Model ➡AG276QKD2AG276UZDAG346UCDAG276QZD2
Screen saverJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / FastJa: Off / Slow / Fast
Pixel orbitingJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / StrongJa: Off / Weak / Medium / Strong
Pixel refreshJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Auto WarningJa: On / OffJa: On / OffJa: On / OffJa: On / Off
Logos ProtectionJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2Ja: Off / 1 / 2
Boundary dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Taskbar dimmerJa: Off / 1 / 2 / 3 / 4Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3Ja: Off / 1 / 2 / 3
Thermal protectionJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / OnJa: Off / On

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

QD, OLED en QD-OLED

OLED
Elke pixel geeft zelf licht. Daardoor zijn zwartwaarden diep en schakelt het beeld snel. Geschikt voor gaming en films, met aandacht voor burn-in bij langdurig statisch beeld.

QD (Quantum Dots)
Quantum dots zetten licht om in pure, heldere kleuren. Ze worden ingezet om kleurvolume en helderheid te verbeteren.

QD-OLED
Combineert de zelflichtende OLED-pixelstructuur met een quantum-dot-laag. Je krijgt diepe zwarttinten, snelle reactie en een breed kleurbereik. Het is een balans tussen snelheid, helderheid en kleurprecisie die goed aansluit bij moderne games.