Zelfs met meerdere terabyte opslagruimte krijgen veel mensen hun schijf alsnog vol. Gelukkig kun je met diverse tools en technieken, waaronder ingebouwde functies in Windows, de nodige ruimte vrijmaken en je schijf weer de ruimte geven.

Het is verleidelijk: talloze gratis programma’s zijn met een paar klikken te installeren, video’s downloaden is simpel, en beelden van je camera belanden moeiteloos op je schijf. Voor je het weet, slibt deze langzaam dicht. Misschien niet de hele schijf, maar mogelijk wel die ene partitie waarop je standaardgegevens plaatst. Als herpartitioneren geen optie is, kun je beter overtollige bestanden verwijderen, te beginnen met de grootste ruimtevreters.

We laten zien hoe je dit doet met ingebouwde Windows-tools zoals Opslaginzicht en Schijfopruiming. Daarna stellen we kort enkele gratis externe tools voor: Revo Uninstaller, Bulk Crap Uninstaller, TreeSize en BleachBit.

Opslaginzicht

Basisfuncties

Microsoft heeft al enkele jaren een functie ingebouwd waarmee je schijfruimte efficiënt beheert door opslaggebruik te analyseren en grote, ongebruikte of dubbele bestanden te identificeren. Dit is vooral handig bij volle schijven of een traag systeem.

Om dit in te schakelen (in Windows 11) ga je naar Instellingen en kies je Systeem / Opslag. Onder Opslagbeheer klik je op Opslaginzicht en zet je de schakelaar bij Gebruikersinhoud automatisch opschonen op Aan. Hier kun je ook zien hoeveel ruimte je de afgelopen maand hebt vrijgemaakt en de instellingen aanpassen.

Bij Opslaginzicht uitvoeren bepaal je wanneer de functie actief wordt. Standaard is dit Bij weinig vrije schijfruimte, maar je kunt ook kiezen voor Elke dag, Elke week of Elke maand. Daarnaast stel je in hoelang bestanden in de prullenbak blijven staan (standaard dertig dagen) en of en wanneer bestanden in de map Downloads (C:\Users\<gebruikersnaam>\Downloads) mogen worden verwijderd (standaard staat deze op nooit).

Je kunt via Opslaginzicht onder meer je prullenbak en downloadmap laten opschonen.

Extraatjes

Naast de prullenbak en de downloadmap verwijdert Opslaginzicht ook tijdelijke en overtollige bestanden van Windows of apps. Door bovenaan een vinkje te plaatsen bij Windows probleemloos laten werken […], worden onder andere cachebestanden, ongebruikte installatiebestanden van Windows-updates en eventueel restanten van eerdere Windows-versies opgeschoond.

Ben je met je Microsoft-account aangemeld en gebruik je OneDrive? Dan beheert Opslaginzicht ook slim de gegevens in je OneDrive-map (standaard is dit C:\Users\<gebruikersnaam>\OneDrive). Bestanden die je een bepaalde tijd niet hebt geopend, blijven alleen nog in de cloud en worden lokaal verwijderd. Wanneer je zo’n bestand opent, wordt het direct uit de OneDrive-cloud opgehaald. Je stelt deze periode zelf in, van een tot zestig dagen.

Dit geldt ook voor de lokaal gesynchroniseerde gegevens van gekoppelde apparaten, zoals je smartphone. Deze gegevens staan standaard in een submap van C:\Users\<gebruikersnaam>\CrossDevice en kun je na een eveneens instelbare periode alleen nog in de OneDrive-cloud beschikbaar laten zijn. Via de knop Opslaginzicht nu uitvoeren kun je deze functie op elk gewenst moment handmatig activeren.

Bestanden in de cloud hoef je misschien niet ook allemaal lokaal te bewaren.

Schrijfopruiming

Specifieke bestanden

Microsoft lijkt de functie Schijfopruiming minder prominent te maken, nu Opslaginzicht een deel van deze taken heeft overgenomen. Toch blijft Schijfopruiming waardevol, omdat het meer controle biedt over specifieke bestanden, zoals systeemherstelpunten en systeemfoutrapportages. Voor handmatige, gedetailleerde schoonmaaktaken is het een prima alternatief.

Je start Schijfopruiming via het Windows Startmenu. Kies het station dat je wilt opruimen en plaats op het tabblad Schijfopruiming een vinkje bij de items die je wilt verwijderen, waarbij je direct ziet hoeveel ruimte dit vrijmaakt. Klik op Systeembestanden opschonen (of voer Schijfopruiming als administrator uit) om toegang te krijgen tot een extra tabblad: Meer opties. Hier kun je geïnstalleerde programma’s verwijderen en alle systeemherstelpunten behalve de recentste opschonen. Bevestig je keuzes met OK en Bestanden verwijderen om de schoonmaak te starten.

Schijfopruiming is geschikt voor een handmatige, gedetailleerde schoonmaakoperatie.

Opruimprofielen

Wil je Schijfopruiming regelmatig inzetten voor verschillende opruimacties, dan kun je specifieke opruimprofielen maken en deze naar wens uitvoeren. Je creëert zo’n profiel als volgt. Druk op Windows-toets+R en voer cleanmgr /sageset:1 uit (1 staat voor het profielnummer; je kunt elk getal tussen 1 en 65535 gebruiken). Het venster Instellingen voor Schijfopruiming opent. Selecteer de gewenste items door vinkjes te plaatsen en bevestig met OK.

Om dit profiel later te gebruiken, hoef je alleen maar cleanmgr /sagerun:1 te starten (met hetzelfde profielnummer). Hiermee wordt Schijfopruiming uitgevoerd volgens de instellingen van dit profiel. Op vergelijkbare manier kun je extra profielen maken en naar behoefte uitvoeren voor verschillende schoonmaaktaken.

Je stelt eerst in welke items je binnen een bepaald profiel wilt opruimen.

De-installatie (Windows)

Het opruimen van tijdelijke en overtollige bestanden is een goede eerste stap om ruimte vrij te maken, maar ook ongewenste programma’s kunnen vaak aanzienlijke ruimtewinst opleveren. Ga opnieuw naar Instellingen en kies Apps / Geïnstalleerde apps. Klik op de drie puntjes naast een app die je wilt verwijderen en kies Verwijderen. Bevestig dit tweemaal om de app te de-installeren.

Via deze methode kun je helaas maar één programma tegelijk verwijderen. Voor het verwijderen van meerdere programma’s tegelijk zijn externe tools zoals IObit Uninstaller en Bulk Crap Uninstaller veel handiger. We stellen beide kort aan je voor.

Vanuit Windows kun je apps makkelijk, maar met slechts één tegelijk, verwijderen.

Externe tools

IObit Uninstaller

Een van de meest gebruiksvriendelijke en krachtige verwijderaars is IObit Uninstaller. We bespreken de gratis versie die advertenties en pop-ups kan tonen. Download en installeer de tool zonder extra software mee te installeren. Bij het opstarten zie je in de rubriek Alle programma’s een overzicht van alle geïnstalleerde toepassingen. Links kun je filteren op onder meer Bundleware, Recent geïnstalleerd, Grote programma's en Niet vaak gebruikt.

Selecteer de items die je niet meer nodig hebt en klik op Uninstalleren. Laat het vinkje bij Maak een herstelpunt alvorens te verwijderen en Automatisch verwijderen van residu-bestanden staan en bevestig met Uninstalleren en OK.

Een nuttige functie is ook nog Install Monitor. Door hier Auto Monitor in te schakelen, worden automatisch alle wijzigingen vastgelegd die programma-installaties aanbrengen op je schijf, zoals in het Windows Register. Deze informatie kun je later opvragen bij Programma's / Geregistreerde programma's.

Je kunt ook meerdere programma’s tegelijk de-installeren.

Bulk Crap Uninstaller

Stoort de opdringerigheid van IObit Uninstaller je, dan biedt Bulk Crap Uninstaller een goed opensource-alternatief. Deze app richt zich wel meer op gevorderde gebruikers. Download de tool en installeer deze (je kunt ook kiezen voor Portabele installatie). Bij de eerste opstart scant de app je schijf grondig op geïnstalleerde programma’s. Daarna verschijnt een wizard met zeven stappen. Je laat de voorgestelde opties beter ongemoeid, tenzij je heel goed weet waar je mee bezig bent. Bevestig met Setup voltooien.

Je krijgt vervolgens een lijst met geïnstalleerde toepassingen te zien. Sorteer deze op criteria als Installatiedatum of Grootte. Klik met je rechtermuisknop op een kolomtitel voor alle opties. Kleurcodes geven aan welk type de-installatie beschikbaar is, zoals Geverifieerd certificaat of Windows Store app. Selecteer meerdere items met de Ctrl- of Shift-toets.

In de knoppenbalk vind je opties als De-installeer en De-installeer stil. In een dialoogvenster kun je het verwijderproces aanpassen. Er is zelfs een optie De-installatie simuleren. Bevestig daarna met Start de-installatie. Afhankelijk van de gekozen items krijg je nog de gelegenheid aan te duiden welke specifieke onderdelen je eventueel niet mee wilt laten verwijderen. De tool maakt standaard een systeemherstelpunt en zoekt na de de-installatie naar verwijderbare restanten zoals registersleutels. Lees eventueel ook deze uitgebreide handleiding.

Met alle informatie en opties richt deze verwijderapp zich vooral tot de wat gevorderde gebruiker.

TreeSize

Als je snel schijfruimte wilt vrijmaken, kun je beter de grootste ruimtevreters opsporen. Dit gaat niet eenvoudig via Verkenner, maar wel via een gratis tool als TreeSize Free. Deze tool kun je ook als portable versie downloaden. Tijdens de installatie kun je de app toevoegen aan het contextmenu van de Verkenner. Voer de tool als administrator uit voor toegang tot alle mappen.

Bij het opstarten wordt je schijfinhoud standaard gesorteerd op dalende schijfruimte, zodat je direct ziet waar de grootste ruimtewinst mogelijk is. Gebruik de knop Selecteer map om het gewenste station of netwerkshare te kiezen. Met Percentage zie je het schijfgebruik procentueel en via Aantal bestanden zie je hoeveel bestanden elke (sub)map bevat. Selecteer de overtollige items, klik rechts en kies Verwijderen in het vertrouwde contextmenu van de verkenner.

Je ziet direct waar de grootste ruimtevreters zich bevinden.

BleachBit

Met Opslaginzicht en Schijfopruiming kun je hardnekkige tijdelijke bestanden verwijderen, maar BleachBit biedt hiervoor een meer gespecialiseerde opensource-oplossing. Deze tool richt zich op het opschonen van cachebestanden, cookies, surf- en gebruiksgeschiedenis, logs en andere overbodige data.

Bij het opstarten toont het linkerdeelvenster een uitgebreide lijst met opschoonbare onderdelen. Vink de gewenste items aan en bekijk in het rechterdeelvenster een korte uitleg per onderdeel, zoals Systeem, Google Chrome of Firefox. Klik op Voorvertonen om te zien hoeveel ruimte wordt vrijgemaakt en welke bestanden worden verwijderd. Voor specifieke items kun je dit ook opvragen vanuit het contextmenu, eveneens met de optie Voorvertonen. Na het maken van je selectie start je de opschoonactie met Opruimen. Afhankelijk van je keuzes kan dit enige tijd duren, maar je schijf krijgt in elk geval weer meer ruimte.

Je krijgt goed zicht op welke onderdelen welke ruimte opleveren.

Liever een extra harde schijf?

Koffer? Check. Opladers? Check. Paspoort voor de derde keer gecontroleerd? Ook check. Maar voordat je de deur achter je dichttrekt: zorg dat je je huis fris achterlaat. En nee, dat betekent niet dat je een grote schoonmaak hoeft te houden. Maar loop even door elke kamer en doe een paar kleine dingen – dan kun je straks bij thuiskomst dat vakantiegevoel nog wat langer vasthouden. Fijne vakantie!

Lees ook: Zo maak je je koelkast klaar voor vakantie

Woonkamer

Begin met opruimen. Losse spullen op tafel, de afstandsbediening, lege glazen of rondslingerende post: leg ze op hun plek of berg ze tijdelijk op in een lade of mand. Stofzuig nog even goed, vooral onder de bank, waar kruimels zich graag verzamelen. Een schone vloer helpt ook tegen zilvervisjes of ander ongedierte.

Vergeet ook de stofzuiger zelf niet: vervang de zak of leeg de stofcontainer en controleer het filter. Als je een geurstaafje (Een wát? Kijk hier) in je stofzuiger gebruikt, doe er dan meteen een nieuwe in. Zo blijft je stofzuiger ook tijdens je afwezigheid lekker ruiken.

Laat de gordijnen niet helemaal open, maar doe ze ook niet helemaal dicht. Een beetje daglicht voorkomt mufheid en kan tegelijkertijd inbrekers afschrikken, omdat het dan lijkt of er gewoon iemand thuis is.  Zet eventueel een timer op een lamp om 's avonds licht te laten branden. Planten kun je bij elkaar zetten, dat houdt de luchtvochtigheid lokaal iets hoger en voorkomt uitdroging. Vraag iemand ze één keer water te geven als je langer dan een week wegblijft.

Je wilt natuurlijk niet je ramen open laten staan wanneer je er niet bent, maar het is wel belangrijk dat er wat frisse lucht in je huis kan komen. Heb je ventilatieroosters boven de ramen, zet die dan open (dat geldt voor alle kamers) Heb je die niet, zet dan in ieder geval de deuren in huis open, zodat er in ieder geval nog een beetje luchtcirculatie is.

Keuken

Ruim je koelkast op en gooi alles weg wat kan bederven tijdens je afwezigheid. Een bakje met baking soda of een halve citroen helpt tegen nare luchtjes. Check of er geen kruimels meer in de oven of magnetron liggen. Maak ook de prullenbak leeg en doe er een nieuwe zak erin. Je kunt daar wat waspoeder in doen of een paar wattenschijfjes gedrenkt in schoonmaakmiddel om te zorgen dat het fris blijft ruiken.

Laat geen vaat staan – ook geen koffiekopjes of pannen 'voor later'. Draai nog een laatste afwas en laat de deur van de vaatwasser daarna op een kier staan, zo voorkom je schimmel. Haal ook nog even een doekje door de gootsteen en spoel die goed door met heet water.

Slaapkamer

Verschoon je bed net voordat je weggaat. Er is weinig zo fijn als thuiskomen en meteen onder frisse lakens kunnen kruipen. Laat kleding niet los over een stoel hangen, maar leg het in de kast of gooi het in de wasmand. Kijk of je losse rommeltjes op je nachtkastje ergens in een la kwijt kunt of in een mandje. Haal even een stofdoek over de meubels en doe een snelle stofzuigbeurt.

Over wasmand gesproken: gooi daar geen natte spullen meer in. Dat gaat gegarandeerd muf ruiken. Draai eventueel nog een laatste was en hang die uit op een plek waar goed lucht circuleert, of gebruik een droogrek dat je in een goed geventileerde ruimte zet.

Badkamer

Maak je toilet en wastafel goed schoon. Controleer het doucheputje en haal eventueel haren of vuil weg. Stilstaand water in een verstopt putje kan snel muf worden. Heb je een bad? Giet dan wat warm water door de afvoer en verwijder vuil van de randen. Let ook op de randen van de douchedeur of -wand, waar vaak zeepresten blijven zitten. Alles wat je nu weghaalt, kan straks niet gaan stinken of aankoeken.

Giet daarna een scheutje chloor of ander wc-reinigingsmiddel in het toilet en laat dat gewoon staan. Dat voorkomt geurtjes. Zet ook hier zéker het ventilatierooster open (want: vochtige ruimte. Dat helpt zowel tegen schimmel als tegen vieze luchtjes.

Liggen er nog natte handdoeken? Draai dan nog even een laatste was en gooi daar ook meteen de badmat bij. Tot slot kun je in het badkamermeubel kun je een klein geurzakje leggen, bijvoorbeeld met lavendel of eucalyptus. Een natuurlijke luchtverfrisser, zodat je na je vakantie niet meteen begroet wordt door een muffe badkamerlucht.

Tot slot

Controleer nog één keer: zijn alle prullenbakken geleegd, staat er geen vieze vaat meer, zijn alle apparaten uitgeschakeld? Haal stekkers uit het stopcontact van apparaten die je niet nodig hebt – dat is veiliger én scheelt energie. Laat rolluiken of gordijnen gedeeltelijk open, zodat het huis een bewoonde indruk maakt. Zo, jij bent klaar om te gaan. Fijne vakantie!

Iedereen weet dat je aan een iPhone via Siri allerlei dingen kunt vragen. In iOS 18 zijn de stembedieningscommando’s nog verder verbeterd en kun je onder meer elementen op het scherm bedienen, gebaren uitvoeren en op knoppen drukken.

Spraakopdrachten configureren

Voordat je stembediening inschakelt, zorg je dat je iPhone verbinding heeft met internet. Als alles straks geconfigureerd is, heb je geen internetverbinding meer nodig. Ga naar Instellingen / Toegankelijkheid, zodat je bij Spraakopdrachten komt. Schakel Spraakopdrachten in door het schuifje groen te maken. Vervolgens kom je in het scherm Configureer gesproken opdrachten. Tik op Ga door. Nu start een bestandsdownload. Als die klaar is, ga je verder. Om alvast even te proberen, scrol je door de opdrachten en kies je er eentje, bijvoorbeeld Schermafbeelding. Tik op deze opdracht. In het scherm Aangepaste zin typ je de naam van deze opdracht. In ons voorbeeld kiezen we het woord Screenshot als commandonaam.

Geef iedere opdracht een herkenbare naam.

Driemaal uitspreken

In het volgende scherm moet je drie keer een zelfbedacht commando uitspreken dat als trigger voor de spraakopdracht zal dienen. Daarna zie je het scherm Taak is gereed. Klik op de knop Ga door of gebruik de knop Voeg er nog een toe. Wanneer je nu bijvoorbeeld tijdens het browsen het woord Screenshot uitspreekt, zal de iPhone meteen een schermafbeelding maken en opslaan, zonder dat je verder iets hoeft te doen.

Uiteraard kun je meerdere spraakopdrachten vastleggen. Ze worden in het scherm van spraakopdrachten bij Handelingen opgeslagen. Als je rechtsboven op de knop Wijzig tikt, kun je zo’n gemaakte spraakopdracht selecteren en verwijderen. Wat nog niet lukt met de spraakopdrachten is in het Nederlands tekst dicteren, bijvoorbeeld in een e-mailbericht. De dicteerfunctie ondersteunt verschillende talen, maar nog geen Nederlands.

Spreek driemaal de trigger voor de spraakopdracht uit.

Deelopdrachten

Soms moet je na zo’n spraakopdracht nog extra handelingen uitvoeren, zoals bij: Maak QR code aan. Tik op Voeg taak toe en bij de opdrachten kies je Maak QR-code aan. Vervolgens geef je het commando een naam en spreek je de opdracht uit. Wanneer je bijvoorbeeld een website bezoekt en je zegt Maak QR-code, dan zal de iPhone vragen wat je met die QR-code wilt doen: een website openen, een bericht versturen, een e-mail versturen, een contact toevoegen, een activiteit toevoegen of een draadloos netwerk configureren.

Wat is de functie van de QR-code die de iPhone zal maken?