Je hebt al een aardige talenkennis, maar het vlot omzetten van teksten naar een andere taal kan soms een uitdaging vormen. Om je talenkennis verder te vergroten of je boodschap te vertalen, kun je gebruikmaken van diverse (gratis) apps en diensten die je hierbij ondersteunen.

Als je een nieuwe taal wilt leren, heb je volop keuze: er zijn wereldwijd meer dan zevenduizend levende talen, verdeeld over meer dan honderd taalfamilies. Het beheersen van een taal is een uitdagende taak. Je moet niet alleen duizenden nieuwe woorden leren met de juiste spelling en uitspraak, maar ook rekening houden met structurele en grammaticale verschillen. Bovendien wordt het nog ingewikkelder wanneer context en betekenis een rol spelen bij het correct interpreteren van zinnen. Bedenk maar eens wat er aan context nodig is om zinnen als ‘Hij liep tegen een dikke stam aan’ versus ‘Hij liep tegen een vijandige stam’ correct te interpreteren.

Dit maakt automatische machinevertaling erg complex. In eerste instantie gebruikte men hiervoor vooral complexe regelsets (rule based machine translation), gevolgd door statistische methodes met grote hoeveelheden professioneel vertaalde paralleltekst (statistical machine translation). Tegenwoordig ligt de focus op artificiële intelligentie met deep learning en transformer-modellen als GPT (Generative Pre-trained Transformer). Deze AI-systemen trainen zichzelf, wat ze voortdurend beter maakt.

Formele context

Linguee is van dezelfde makers als DeepL. Het gaat eigenlijk om een online woordenboek, maar de dienst put daarbij uit miljoenen onlinevertalingen die door mensen (professioneel) werden geproduceerd. In een uitklapmenu geef je de gewenste vertaalrichting van bron- naar doeltaal aan, maar via de optie Meer talen kun je ook je eigen talenpaar selecteren, met keuze uit zo’n 25 talen. Je krijgt de mogelijke vertalingen niet allen als losse woorden, maar ook in een betekenisvolle context. Voor extra contextuele vertalingen klik je op het info-pictogram achter het vertaalde woord. Bij Engels kun je ook de juiste uitspraak beluisteren, zowel in een Amerikaanse als Britse variant.

Linguee is ook beschikbaar als mobiele app voor Android en iOS. Momenteel zijn er negen woordenboeken verwerkt, waarbij Engels telkens bron- of doeltaal is (op het woordenboek Duits-Frans na) en verder zijn er nog zes woordenboeken in aanbouw. Je kunt ze allemaal installeren voor offline gebruik. Deze woordenboeken zijn erg uitgebreid. Zo bevat bijvoorbeeld het woordenboek Duits-Engels bijna 1,4 miljoen trefwoorden (450 MB). Andere talen(combinaties) zijn vooralsnog beperkt tot (online)vertalingen-in-context.

Informeler context

Net als Linguee ligt de focus bij Reverso Context voornamelijk op contextuele woordenboeken. Deze site is wel minder selectief qua bronmateriaal en de voorbeeldzinnen zijn meestal korter en eenvoudiger, wat het geschikter maakt voor informeler gebruik. Reverso ondersteunt momenteel 26 talen, waarvan sommige (nog) niet beschikbaar zijn op Linguee, en biedt daardoor een handig alternatief. Net als bij Linguee kun je de uitspraak van woorden beluisteren.

De mobiele app (iOS, Android) van Reverso biedt meer mogelijkheden dan die van Linguee, zoals gepersonaliseerde leerspelletjes en offline leren. Na een proefperiode is de iOS-app helaas niet meer gratis (3,99 euro per maand). Er is ook een Windows-app beschikbaar waar je zelf woorden kunt invoeren voor vertaling en synoniemen kunt opvragen. Je kunt ook vertalingen van grote stukken tekst rechtstreeks vanuit webpagina’s of Windows-applicaties laten uitvoeren met de sneltoets Ctrl+C+C. Met een gratis registratie verwijder je de beperking tot vertalingen van maximaal 450 woorden in één keer, maar hiermee betreden we volop het terrein van machinevertaling.

Themazinnen

Op www.50languages.com kun je terecht voor een uitgebreide collectie taalgidsen die zich richten op het verwerven en verbeteren van je woordenschat en veelvoorkomende uitdrukkingen. Kies eerst je bron- en doeltaal uit bijna zestig beschikbare talen en selecteer vervolgens uit ongeveer honderd korte lessen over uiteenlopende onderwerpen zoals autopech, afspraken maken, doktersbezoeken en grammaticale aspecten zoals verleden tijd, imperatief en voegwoorden.

Elke les bestaat uit ongeveer twintig korte zinnen waarbij in de doeltaal alleen de eerste letters van elk woord zichtbaar zijn. Luister naar de ontbrekende woorden en vul ze aan. Je hebt ook de mogelijkheid om de uitgesproken uitdrukkingen als mp3-bestanden te downloaden. Daarnaast biedt de website voor elk talenpaar een geheugenspel waarbij de woorden op omgedraaide kaarten ook uitgesproken kunnen worden.

Verder is er nog een mobiele app beschikbaar (Stappen in 50 talen) voor zowel Android als iOS. Download eerst het woordenschatbestand in de gekozen doeltaal en voer vervolgens een test uit, zodat de app je kennisniveau beter kan inschatten. Daarna kun je diverse woordenschat-, uitspraak- en (beperkte) grammaticaoefeningen uitvoeren. De website en app zijn vooral geschikt voor wie net is gestart met het leren van een nieuwe taal.

Geheugentraining

De mobiele app Drops is er voor Android en iOS en richt zich voornamelijk op het uitbreiden van je woordenschat. De gratis basisversie biedt je dagelijkse oefeningen van 5 minuten, maar er is ook een uitgebreidere Premium-editie voor ongeveer 90 euro per jaar.

Geef eerst je kennisniveau van de doeltaal aan (geen, beperkt, behoorlijk goed) en selecteer je gewenste taalniveau via informele categorieën zoals ‘een film kunnen bekijken’ of ‘indruk maken op mijn collega’s’. Stel vervolgens in hoeveel minuten per dag je wilt oefenen, welke thema’s je aanspreken evenals je leeftijdscategorie.

Op basis van je aanpasbare profiel krijg je een reeks woorden voorgeschoteld, inclusief uitspraak en een bijbehorende afbeelding. Kies zelf of je een woord wilt leren of niet. Je ontvangt dan gevarieerde oefeningen rondom de woorden en foutieve woorden worden vaker in andere oefeningen aangeboden. Je hoort dus telkens wel de uitspraak, maar de app bevat geen spreekoefeningen.

Al surfend

Apps zoals Stappen in 50 talen en Drops kunnen je woordenschat aanzienlijk verbeteren, maar vereisen wel discipline. De browserextensie Toucan pakt het anders aan. Toucan is beschikbaar voor Firefox en Chromium-browsers in de officiële webstores. Na installatie en aanmelding kies je de taal waarvan je de woordenschat wilt oefenen. Helaas is het aantal ondersteunde talen beperkt, Nederlands is bijvoorbeeld niet beschikbaar als moedertaal, maar Engels, Frans en Duits wel.

Als je bijvoorbeeld Engels kiest, zal Toucan tijdens het surfen op Engelstalige webpagina’s automatisch bepaalde woorden vervangen door woorden uit de geselecteerde doeltaal (keuze uit elf talen). Deze woorden worden standaard gemarkeerd. Via een schuifbalk bepaal je zelf je kennisniveau (Beginner, Intermediate of Advanced) en het aantal gewenste woorden (vier gradaties).

Je hoeft verder weinig te doen; de vervangen woorden worden automatisch gemarkeerd en je kunt de uitspraak beluisteren. Je kunt ook aangeven of Toucan zo’n woord moet bewaren. Zodra je minstens tien woorden hebt opgeslagen, genereert Toucan extra woordenschatoefeningen rond deze woorden.

Machinevertaling (DeepL)

Wil je anderstalige teksten degelijk kunnen vertalen, maar zie je ertegenop de doeltaal zelf (beter) onder de knie te krijgen, dan kun je een dienst voor automatische machinevertaling aanspreken. We hebben het hier al even over gehad met de tool Reverso Context, die zich van NMT (Neural Machine Translation) bedient, maar er zijn er nog andere.

Een van de betere is het Duitse DeepL, die ondersteuning biedt voor 29 talen. Je kunt vertalingen rechtstreeks vanuit de website laten uitvoeren of je installeert de Windows-app. Met deze laatste voer je vertalingen uit via een sneltoets (standaard Ctrl+C+C) of je selecteert een documentbestand en kiest Vertalen met DeepL uit het contextmenu. Je kunt de (vertaalde) tekst ook beluisteren en zelf een lijst met vaste vertalingen voor specifieke uitdrukkingen aanleggen.

In de gratis versie ben je wel beperkt tot maximaal 3 bestanden per maand van maximaal 5 MB elk of tot vertalingen van 5000 tekens. Je kunt natuurlijk je teksten wel zelf opsplitsen en in behapbare brokken aan de vertaaldienst doorspelen. DeepL Pro verlost je van dergelijke beperkingen, maar kost je wel 7,49 euro per maand.

Andere vertaaldiensten

Andere gerenommeerde vertaaldiensten die (bijna) net zo goed presteren als DeepL zijn Google Translate (ongeveer 130 talen) en Microsoft (Bing) Translator (ongeveer 120 talen). Beide diensten ondersteunen aanzienlijk meer talen dan DeepL. Houd er wel rekening mee dat je, net als bij DeepL, in de gratis versie beperkt bent tot een maximaal aantal tekens per vertaling: 5000 bij Google en slechts 1000 bij Bing.

Bij zowel Microsoft als Google kun je de originele tekst en de vertaling beluisteren. Google biedt echter meer flexibiliteit qua brontekst: naast ingevoerde of geplakte tekst, ondersteunt het ingesproken tekst, website-URL’s, Office-documenten (docx, pptx, xlsx en pdf) en zelfs afbeeldingen waarbij tekst via OCR automatisch herkend en vertaald wordt (met dank aan Google Lens). Bovendien kun je bij beide diensten een virtueel toetsenbord oproepen om bijvoorbeeld minder gebruikelijke diakritische tekens in te voeren.

Aan jou de keuze welke vertaaldienst je wilt gebruiken. Niets hoeft je er ervan te weerhouden meerdere diensten te gebruiken, zelfs voor dezelfde tekst.

Chatbot

Naast bekende vertaaldiensten zijn er de AI-chatbots als potentiële vertaalkandidaten. Het begon allemaal met de introductie van ChatGPT door OpenAI. Sindsdien heeft Microsoft deze technologie geïntegreerd in zoekmachine Bing (klik op Nu chatten) en in andere Microsoft-diensten en applicaties, zoals Office. Ook Google heeft inmiddels een eigen chatbot, Bard genaamd, gelanceerd.

ChatGPT presteert uitstekend op het gebied van Natural Language Processing (NLP)-taken, zoals het maken van samenvattingen, beantwoorden van vragen en machinevertaling. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van vertalingen afhankelijk is van de formulering van de instructie, oftewel prompt. Dit heeft geleid tot de term ‘prompt engineering’. Een optimale prompt voor een vertaalopdracht luidt: ‘Geef de [doeltaal] vertaling voor deze [of: de volgende] tekst’.

Overigens kun je de prompt direct in de gewenste doeltaal formuleren, eventueel aangevuld met de instructie ‘Formuleer je antwoord in [deze taal]’, maar aangezien de chatbot voornamelijk met Engelstalige datasets is getraind, krijg je vaak betere resultaten door eerst in het Engels te vragen en daarna de chatbot te verzoeken het resultaat in de gewenste doeltaal te vertalen. Als alternatief kun je het antwoord plakken in een vertaaldienst zoals DeepL, Google of Bing, aangezien deze diensten doorgaans (vooralsnog) net iets beter presteren.

Office

Om tekstfragmenten te vertalen, hoef je niet altijd je browser of een externe app te gebruiken. Deze functionaliteit is bijvoorbeeld standaard geïntegreerd in Microsoft Office.

In Word navigeer je naar het tabblad Controleren en klik je in de sectie Taal op de knop Vertalen. Je kunt kiezen tussen Selectie vertalen en Document vertalen. In beide gevallen opent het deelvenster Vertalen. Bij selectievertaling verschijnt de vertaling in het deelvenster, en je kunt de originele tekst direct vervangen door op Invoegen te klikken. De vertaler herkent meestal de brontaal, maar je kunt dit indien nodig aanpassen. Bij documentvertaling maakt Word automatisch een tweede document met de vertaalde tekst, waarbij de originele lay-out, inclusief afbeeldingen, behouden blijft.

In Outlook kun je een e-mail in een andere taal laten vertalen. Open het bericht, klik op de knop met de drie puntjes en kies Bericht vertalen. Met Oorspronkelijk bericht weergeven keer je altijd terug naar de brontaal. Let op bij Vertaalvoorkeuren: hier kun je instellen hoe Outlook omgaat met anderstalige berichten en welke doeltaal standaard voor de vertaling wordt gekozen. Je kunt ook een tekstfragment in het bericht markeren en dit via het contextmenu laten vertalen.

In PowerPoint is het zelfs mogelijk om tijdens een presentatie ingesproken tekst in realtime op je dia’s te laten vertalen. Open je presentatie, ga naar Diavoorstellingen en vink Altijd ondertitels gebruiken aan. Stel de bron- en doeltaal in bij Instellingen voor ondertitels en pas de ondertitelweergave aan bij Meer instellingen (Windows).

Chatten (mobiel)

Online woordenboeken en vertaaldiensten zijn uiteraard nuttig, maar ze schieten soms tekort wanneer je een gesprek wilt voeren met iemand wiens taal je onvoldoende beheerst. Gelukkig zijn er enkele tools die in dergelijke situaties van pas kunnen komen. We bespreken er een paar.

Zo biedt de app van Google Translate een gespreksmodus. Selecteer eerst beide talen en tik vervolgens op Gesprek. Als je alles wat in beide talen wordt gezegd meteen naar de andere taal wilt vertalen, tik je op Automatisch. Om het vertalen in één taal te starten of te stoppen, tik je op het microfoonicoon Spreken bij de gewenste taal. Om opnieuw naar een vertaling te luisteren, tik je op het tekstvak bovenaan. De conversatie stopzetten doe je door linksboven op de pijlknop Terug te tikken.

De app Microsoft Vertaler (Translator) biedt nog meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk om een gesprek te voeren op meerdere apparaten door een gesprekscode te delen met je gesprekspartner(s). Hierdoor ziet elke deelnemer de ingesproken tekst in zijn eigen taal verschijnen. Als je een lezing of presentatie geeft, schakel je best de inschakelende weergavemodus in het deelvenster Instellingen voor meerdere apparaten in, zodat de microfoon tijdens je presentatie niet wordt gedempt.

Ook handig om weten: deze app bevat ook een cameramodus waarmee je tekst op afbeeldingen of objecten, zoals verkeersborden of menukaarten, meteen kunt laten vertalen. Je hoeft alleen de bron- en doeltaal in te stellen. Een vergelijkbare mogelijkheid zit trouwens ook ingebouwd in de app Google Translate: je talen instellen, en de camera op het object met tekst richten volstaat om in realtime de vertaling te zien verschijnen.

Chatten (pc)

Ook wanneer je zelf achter je computer zit, heb je de mogelijkheid om meertalige gesprekken te voeren. Ga hiervoor naar https://translator.microsoft.com en voer de vijfletterige code in die je van je gesprekspartner (via zijn Microsoft Translator-app) hebt ontvangen. Vul je naam in, kies je eigen taal en druk op Join conversation. Je kunt nu met elkaar praten via het toetsenbord en/of de microfoon. Alle deelnemers zien de conversatie automatisch in hun eigen taal op het scherm. Na afloop kun je bovendien een transcript van het gesprek downloaden.

Daarnaast kun je meertalige gesprekken voeren via de Skype-app, die standaard bij Windows wordt geleverd. Ga naar Instellingen / Algemeen in de app en stel bij Vertaalinstellingen de gewenste taal in voor het vertalen van berichten en gesprekken, evenals de vertalerstem (Man of Vrouw). Klik vervolgens met de rechtermuisknop op de naam van je gesprekspartner en selecteer Profiel weergeven. Scrol naar Gesprek vertalen en klik op Vertalingsaanvraag verzenden. Zodra je partner het verzoek accepteert, kun je een tweetalig gesprek starten.

Spelling en stijl

Spellingscheckers zijn al jaren ingebouwd in verschillende applicaties, maar met krachtige tekstverwerkers zoals Word krijg je tegenwoordig nog meer, dankzij AI-ontwikkelingen. Word heeft namelijk een handige ‘editor’, die ook als browserextensie voor Chromium-browsers beschikbaar is. Met deze tool kun je teksten, zoals Word-documenten of e-mails, verbeteren in meer dan twintig talen. De gratis dienst richt zich op basisbeginselen van grammatica en spelling, maar als je een Microsoft 365-abonnement hebt, krijg je ook geavanceerdere verbeteringen voor grammatica en stijl, zoals helderheid, beknoptheid, woordkeuze en taalgebruik.

Je opent het deelvenster van de editor in Word via Controleren / Editor of met de sneltoets F7. Je ziet dan een algemene score en bij Correcties lees je het aantal opmerkingen over Spelling en Grammatica. Bij Verfijningen krijg je diverse woord- en stijlsuggesties aangeboden.

Natuurlijk zijn er ook externe tools, zoals Grammarly en de opensource LanguageTool. Deze tools kun je in een basisversie gratis gebruiken.

Je kunt ook een AI-chatbot als ChatGPT inzetten. Met de juiste prompts kan zo’n bot je taal en stijl verbeteren en zelfs aanpassen naar een bepaalde schrijfstijl. Probeer gerust prompts als ‘Controleer deze tekst op mogelijke spelling-, grammatica- en stijlfouten’, ‘Herschrijf deze tekst in een formele stijl’ of ‘Herschrijf deze tekst zodat 10-jarigen deze ook goed begrijpen’.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.