Je hebt al een aardige talenkennis, maar het vlot omzetten van teksten naar een andere taal kan soms een uitdaging vormen. Om je talenkennis verder te vergroten of je boodschap te vertalen, kun je gebruikmaken van diverse (gratis) apps en diensten die je hierbij ondersteunen.

Als je een nieuwe taal wilt leren, heb je volop keuze: er zijn wereldwijd meer dan zevenduizend levende talen, verdeeld over meer dan honderd taalfamilies. Het beheersen van een taal is een uitdagende taak. Je moet niet alleen duizenden nieuwe woorden leren met de juiste spelling en uitspraak, maar ook rekening houden met structurele en grammaticale verschillen. Bovendien wordt het nog ingewikkelder wanneer context en betekenis een rol spelen bij het correct interpreteren van zinnen. Bedenk maar eens wat er aan context nodig is om zinnen als ‘Hij liep tegen een dikke stam aan’ versus ‘Hij liep tegen een vijandige stam’ correct te interpreteren.

Dit maakt automatische machinevertaling erg complex. In eerste instantie gebruikte men hiervoor vooral complexe regelsets (rule based machine translation), gevolgd door statistische methodes met grote hoeveelheden professioneel vertaalde paralleltekst (statistical machine translation). Tegenwoordig ligt de focus op artificiële intelligentie met deep learning en transformer-modellen als GPT (Generative Pre-trained Transformer). Deze AI-systemen trainen zichzelf, wat ze voortdurend beter maakt.

Formele context

Linguee is van dezelfde makers als DeepL. Het gaat eigenlijk om een online woordenboek, maar de dienst put daarbij uit miljoenen onlinevertalingen die door mensen (professioneel) werden geproduceerd. In een uitklapmenu geef je de gewenste vertaalrichting van bron- naar doeltaal aan, maar via de optie Meer talen kun je ook je eigen talenpaar selecteren, met keuze uit zo’n 25 talen. Je krijgt de mogelijke vertalingen niet allen als losse woorden, maar ook in een betekenisvolle context. Voor extra contextuele vertalingen klik je op het info-pictogram achter het vertaalde woord. Bij Engels kun je ook de juiste uitspraak beluisteren, zowel in een Amerikaanse als Britse variant.

Linguee is ook beschikbaar als mobiele app voor Android en iOS. Momenteel zijn er negen woordenboeken verwerkt, waarbij Engels telkens bron- of doeltaal is (op het woordenboek Duits-Frans na) en verder zijn er nog zes woordenboeken in aanbouw. Je kunt ze allemaal installeren voor offline gebruik. Deze woordenboeken zijn erg uitgebreid. Zo bevat bijvoorbeeld het woordenboek Duits-Engels bijna 1,4 miljoen trefwoorden (450 MB). Andere talen(combinaties) zijn vooralsnog beperkt tot (online)vertalingen-in-context.

Informeler context

Net als Linguee ligt de focus bij Reverso Context voornamelijk op contextuele woordenboeken. Deze site is wel minder selectief qua bronmateriaal en de voorbeeldzinnen zijn meestal korter en eenvoudiger, wat het geschikter maakt voor informeler gebruik. Reverso ondersteunt momenteel 26 talen, waarvan sommige (nog) niet beschikbaar zijn op Linguee, en biedt daardoor een handig alternatief. Net als bij Linguee kun je de uitspraak van woorden beluisteren.

De mobiele app (iOS, Android) van Reverso biedt meer mogelijkheden dan die van Linguee, zoals gepersonaliseerde leerspelletjes en offline leren. Na een proefperiode is de iOS-app helaas niet meer gratis (3,99 euro per maand). Er is ook een Windows-app beschikbaar waar je zelf woorden kunt invoeren voor vertaling en synoniemen kunt opvragen. Je kunt ook vertalingen van grote stukken tekst rechtstreeks vanuit webpagina’s of Windows-applicaties laten uitvoeren met de sneltoets Ctrl+C+C. Met een gratis registratie verwijder je de beperking tot vertalingen van maximaal 450 woorden in één keer, maar hiermee betreden we volop het terrein van machinevertaling.

Themazinnen

Op www.50languages.com kun je terecht voor een uitgebreide collectie taalgidsen die zich richten op het verwerven en verbeteren van je woordenschat en veelvoorkomende uitdrukkingen. Kies eerst je bron- en doeltaal uit bijna zestig beschikbare talen en selecteer vervolgens uit ongeveer honderd korte lessen over uiteenlopende onderwerpen zoals autopech, afspraken maken, doktersbezoeken en grammaticale aspecten zoals verleden tijd, imperatief en voegwoorden.

Elke les bestaat uit ongeveer twintig korte zinnen waarbij in de doeltaal alleen de eerste letters van elk woord zichtbaar zijn. Luister naar de ontbrekende woorden en vul ze aan. Je hebt ook de mogelijkheid om de uitgesproken uitdrukkingen als mp3-bestanden te downloaden. Daarnaast biedt de website voor elk talenpaar een geheugenspel waarbij de woorden op omgedraaide kaarten ook uitgesproken kunnen worden.

Verder is er nog een mobiele app beschikbaar (Stappen in 50 talen) voor zowel Android als iOS. Download eerst het woordenschatbestand in de gekozen doeltaal en voer vervolgens een test uit, zodat de app je kennisniveau beter kan inschatten. Daarna kun je diverse woordenschat-, uitspraak- en (beperkte) grammaticaoefeningen uitvoeren. De website en app zijn vooral geschikt voor wie net is gestart met het leren van een nieuwe taal.

Geheugentraining

De mobiele app Drops is er voor Android en iOS en richt zich voornamelijk op het uitbreiden van je woordenschat. De gratis basisversie biedt je dagelijkse oefeningen van 5 minuten, maar er is ook een uitgebreidere Premium-editie voor ongeveer 90 euro per jaar.

Geef eerst je kennisniveau van de doeltaal aan (geen, beperkt, behoorlijk goed) en selecteer je gewenste taalniveau via informele categorieën zoals ‘een film kunnen bekijken’ of ‘indruk maken op mijn collega’s’. Stel vervolgens in hoeveel minuten per dag je wilt oefenen, welke thema’s je aanspreken evenals je leeftijdscategorie.

Op basis van je aanpasbare profiel krijg je een reeks woorden voorgeschoteld, inclusief uitspraak en een bijbehorende afbeelding. Kies zelf of je een woord wilt leren of niet. Je ontvangt dan gevarieerde oefeningen rondom de woorden en foutieve woorden worden vaker in andere oefeningen aangeboden. Je hoort dus telkens wel de uitspraak, maar de app bevat geen spreekoefeningen.

Al surfend

Apps zoals Stappen in 50 talen en Drops kunnen je woordenschat aanzienlijk verbeteren, maar vereisen wel discipline. De browserextensie Toucan pakt het anders aan. Toucan is beschikbaar voor Firefox en Chromium-browsers in de officiële webstores. Na installatie en aanmelding kies je de taal waarvan je de woordenschat wilt oefenen. Helaas is het aantal ondersteunde talen beperkt, Nederlands is bijvoorbeeld niet beschikbaar als moedertaal, maar Engels, Frans en Duits wel.

Als je bijvoorbeeld Engels kiest, zal Toucan tijdens het surfen op Engelstalige webpagina’s automatisch bepaalde woorden vervangen door woorden uit de geselecteerde doeltaal (keuze uit elf talen). Deze woorden worden standaard gemarkeerd. Via een schuifbalk bepaal je zelf je kennisniveau (Beginner, Intermediate of Advanced) en het aantal gewenste woorden (vier gradaties).

Je hoeft verder weinig te doen; de vervangen woorden worden automatisch gemarkeerd en je kunt de uitspraak beluisteren. Je kunt ook aangeven of Toucan zo’n woord moet bewaren. Zodra je minstens tien woorden hebt opgeslagen, genereert Toucan extra woordenschatoefeningen rond deze woorden.

Machinevertaling (DeepL)

Wil je anderstalige teksten degelijk kunnen vertalen, maar zie je ertegenop de doeltaal zelf (beter) onder de knie te krijgen, dan kun je een dienst voor automatische machinevertaling aanspreken. We hebben het hier al even over gehad met de tool Reverso Context, die zich van NMT (Neural Machine Translation) bedient, maar er zijn er nog andere.

Een van de betere is het Duitse DeepL, die ondersteuning biedt voor 29 talen. Je kunt vertalingen rechtstreeks vanuit de website laten uitvoeren of je installeert de Windows-app. Met deze laatste voer je vertalingen uit via een sneltoets (standaard Ctrl+C+C) of je selecteert een documentbestand en kiest Vertalen met DeepL uit het contextmenu. Je kunt de (vertaalde) tekst ook beluisteren en zelf een lijst met vaste vertalingen voor specifieke uitdrukkingen aanleggen.

In de gratis versie ben je wel beperkt tot maximaal 3 bestanden per maand van maximaal 5 MB elk of tot vertalingen van 5000 tekens. Je kunt natuurlijk je teksten wel zelf opsplitsen en in behapbare brokken aan de vertaaldienst doorspelen. DeepL Pro verlost je van dergelijke beperkingen, maar kost je wel 7,49 euro per maand.

Andere vertaaldiensten

Andere gerenommeerde vertaaldiensten die (bijna) net zo goed presteren als DeepL zijn Google Translate (ongeveer 130 talen) en Microsoft (Bing) Translator (ongeveer 120 talen). Beide diensten ondersteunen aanzienlijk meer talen dan DeepL. Houd er wel rekening mee dat je, net als bij DeepL, in de gratis versie beperkt bent tot een maximaal aantal tekens per vertaling: 5000 bij Google en slechts 1000 bij Bing.

Bij zowel Microsoft als Google kun je de originele tekst en de vertaling beluisteren. Google biedt echter meer flexibiliteit qua brontekst: naast ingevoerde of geplakte tekst, ondersteunt het ingesproken tekst, website-URL’s, Office-documenten (docx, pptx, xlsx en pdf) en zelfs afbeeldingen waarbij tekst via OCR automatisch herkend en vertaald wordt (met dank aan Google Lens). Bovendien kun je bij beide diensten een virtueel toetsenbord oproepen om bijvoorbeeld minder gebruikelijke diakritische tekens in te voeren.

Aan jou de keuze welke vertaaldienst je wilt gebruiken. Niets hoeft je er ervan te weerhouden meerdere diensten te gebruiken, zelfs voor dezelfde tekst.

Chatbot

Naast bekende vertaaldiensten zijn er de AI-chatbots als potentiële vertaalkandidaten. Het begon allemaal met de introductie van ChatGPT door OpenAI. Sindsdien heeft Microsoft deze technologie geïntegreerd in zoekmachine Bing (klik op Nu chatten) en in andere Microsoft-diensten en applicaties, zoals Office. Ook Google heeft inmiddels een eigen chatbot, Bard genaamd, gelanceerd.

ChatGPT presteert uitstekend op het gebied van Natural Language Processing (NLP)-taken, zoals het maken van samenvattingen, beantwoorden van vragen en machinevertaling. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van vertalingen afhankelijk is van de formulering van de instructie, oftewel prompt. Dit heeft geleid tot de term ‘prompt engineering’. Een optimale prompt voor een vertaalopdracht luidt: ‘Geef de [doeltaal] vertaling voor deze [of: de volgende] tekst’.

Overigens kun je de prompt direct in de gewenste doeltaal formuleren, eventueel aangevuld met de instructie ‘Formuleer je antwoord in [deze taal]’, maar aangezien de chatbot voornamelijk met Engelstalige datasets is getraind, krijg je vaak betere resultaten door eerst in het Engels te vragen en daarna de chatbot te verzoeken het resultaat in de gewenste doeltaal te vertalen. Als alternatief kun je het antwoord plakken in een vertaaldienst zoals DeepL, Google of Bing, aangezien deze diensten doorgaans (vooralsnog) net iets beter presteren.

Office

Om tekstfragmenten te vertalen, hoef je niet altijd je browser of een externe app te gebruiken. Deze functionaliteit is bijvoorbeeld standaard geïntegreerd in Microsoft Office.

In Word navigeer je naar het tabblad Controleren en klik je in de sectie Taal op de knop Vertalen. Je kunt kiezen tussen Selectie vertalen en Document vertalen. In beide gevallen opent het deelvenster Vertalen. Bij selectievertaling verschijnt de vertaling in het deelvenster, en je kunt de originele tekst direct vervangen door op Invoegen te klikken. De vertaler herkent meestal de brontaal, maar je kunt dit indien nodig aanpassen. Bij documentvertaling maakt Word automatisch een tweede document met de vertaalde tekst, waarbij de originele lay-out, inclusief afbeeldingen, behouden blijft.

In Outlook kun je een e-mail in een andere taal laten vertalen. Open het bericht, klik op de knop met de drie puntjes en kies Bericht vertalen. Met Oorspronkelijk bericht weergeven keer je altijd terug naar de brontaal. Let op bij Vertaalvoorkeuren: hier kun je instellen hoe Outlook omgaat met anderstalige berichten en welke doeltaal standaard voor de vertaling wordt gekozen. Je kunt ook een tekstfragment in het bericht markeren en dit via het contextmenu laten vertalen.

In PowerPoint is het zelfs mogelijk om tijdens een presentatie ingesproken tekst in realtime op je dia’s te laten vertalen. Open je presentatie, ga naar Diavoorstellingen en vink Altijd ondertitels gebruiken aan. Stel de bron- en doeltaal in bij Instellingen voor ondertitels en pas de ondertitelweergave aan bij Meer instellingen (Windows).

Chatten (mobiel)

Online woordenboeken en vertaaldiensten zijn uiteraard nuttig, maar ze schieten soms tekort wanneer je een gesprek wilt voeren met iemand wiens taal je onvoldoende beheerst. Gelukkig zijn er enkele tools die in dergelijke situaties van pas kunnen komen. We bespreken er een paar.

Zo biedt de app van Google Translate een gespreksmodus. Selecteer eerst beide talen en tik vervolgens op Gesprek. Als je alles wat in beide talen wordt gezegd meteen naar de andere taal wilt vertalen, tik je op Automatisch. Om het vertalen in één taal te starten of te stoppen, tik je op het microfoonicoon Spreken bij de gewenste taal. Om opnieuw naar een vertaling te luisteren, tik je op het tekstvak bovenaan. De conversatie stopzetten doe je door linksboven op de pijlknop Terug te tikken.

De app Microsoft Vertaler (Translator) biedt nog meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk om een gesprek te voeren op meerdere apparaten door een gesprekscode te delen met je gesprekspartner(s). Hierdoor ziet elke deelnemer de ingesproken tekst in zijn eigen taal verschijnen. Als je een lezing of presentatie geeft, schakel je best de inschakelende weergavemodus in het deelvenster Instellingen voor meerdere apparaten in, zodat de microfoon tijdens je presentatie niet wordt gedempt.

Ook handig om weten: deze app bevat ook een cameramodus waarmee je tekst op afbeeldingen of objecten, zoals verkeersborden of menukaarten, meteen kunt laten vertalen. Je hoeft alleen de bron- en doeltaal in te stellen. Een vergelijkbare mogelijkheid zit trouwens ook ingebouwd in de app Google Translate: je talen instellen, en de camera op het object met tekst richten volstaat om in realtime de vertaling te zien verschijnen.

Chatten (pc)

Ook wanneer je zelf achter je computer zit, heb je de mogelijkheid om meertalige gesprekken te voeren. Ga hiervoor naar https://translator.microsoft.com en voer de vijfletterige code in die je van je gesprekspartner (via zijn Microsoft Translator-app) hebt ontvangen. Vul je naam in, kies je eigen taal en druk op Join conversation. Je kunt nu met elkaar praten via het toetsenbord en/of de microfoon. Alle deelnemers zien de conversatie automatisch in hun eigen taal op het scherm. Na afloop kun je bovendien een transcript van het gesprek downloaden.

Daarnaast kun je meertalige gesprekken voeren via de Skype-app, die standaard bij Windows wordt geleverd. Ga naar Instellingen / Algemeen in de app en stel bij Vertaalinstellingen de gewenste taal in voor het vertalen van berichten en gesprekken, evenals de vertalerstem (Man of Vrouw). Klik vervolgens met de rechtermuisknop op de naam van je gesprekspartner en selecteer Profiel weergeven. Scrol naar Gesprek vertalen en klik op Vertalingsaanvraag verzenden. Zodra je partner het verzoek accepteert, kun je een tweetalig gesprek starten.

Spelling en stijl

Spellingscheckers zijn al jaren ingebouwd in verschillende applicaties, maar met krachtige tekstverwerkers zoals Word krijg je tegenwoordig nog meer, dankzij AI-ontwikkelingen. Word heeft namelijk een handige ‘editor’, die ook als browserextensie voor Chromium-browsers beschikbaar is. Met deze tool kun je teksten, zoals Word-documenten of e-mails, verbeteren in meer dan twintig talen. De gratis dienst richt zich op basisbeginselen van grammatica en spelling, maar als je een Microsoft 365-abonnement hebt, krijg je ook geavanceerdere verbeteringen voor grammatica en stijl, zoals helderheid, beknoptheid, woordkeuze en taalgebruik.

Je opent het deelvenster van de editor in Word via Controleren / Editor of met de sneltoets F7. Je ziet dan een algemene score en bij Correcties lees je het aantal opmerkingen over Spelling en Grammatica. Bij Verfijningen krijg je diverse woord- en stijlsuggesties aangeboden.

Natuurlijk zijn er ook externe tools, zoals Grammarly en de opensource LanguageTool. Deze tools kun je in een basisversie gratis gebruiken.

Je kunt ook een AI-chatbot als ChatGPT inzetten. Met de juiste prompts kan zo’n bot je taal en stijl verbeteren en zelfs aanpassen naar een bepaalde schrijfstijl. Probeer gerust prompts als ‘Controleer deze tekst op mogelijke spelling-, grammatica- en stijlfouten’, ‘Herschrijf deze tekst in een formele stijl’ of ‘Herschrijf deze tekst zodat 10-jarigen deze ook goed begrijpen’.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.