Eigenlijk houdt googelen veel meer in dan het domweg invoeren van trefwoorden. De webdienst heeft namelijk allerlei slimme opties in huis. Het is zonde om die niet te gebruiken, want hiermee speur je voortaan gerichter op het web. Pas bijvoorbeeld het gedrag van Google aan door leestekens en opdrachten te gebruiken.

Waarschijnlijk typ je niet zo vaak de volledige url van een website in de adresbalk. Het gebruik van Google is handiger, omdat je ook bij een klein tikfoutje meestal op de beoogde website terechtkomt. Veel mensen hebben dan ook elke dag met deze zoekmachine te maken. Dat blijkt ook wel uit recente cijfers. Volgens online marktonderzoeker Statcounter gebruikt maar liefst 92,72 procent (oktober 2023) van de Nederlanders Google. Daarmee blijft deze techgigant alternatieven als Bing, DuckDuckGo, Yandex en Ecosia mijlenver voor. Het percentage van het wereldwijde marktaandeel is slechts een fractie lager. Kortom, Google blijft naar verwachting ook de komende jaren aan de macht. Genoeg reden om je eens grondig te verdiepen in de geavanceerde zoekfuncties van deze overbekende webdienst.

1 Zoekperiode instellen

Het web staat vol met gedateerde informatie. Er komen dan ook geregeld zoekresultaten met ‘oude’ webpagina’s bovendrijven. Daar kun je iets aan doen. Voer in Google een zoekopdracht uit en klik rechtsboven op Tools. Kies nu Elke periode, waarna er een keuzemenu opent. Je kunt bijvoorbeeld zoekresultaten van de afgelopen 24 uur, week of maand weergeven. Ben je op zoek naar het laatste nieuws, dan klik je op Afgelopen uur. Nadat je een keuze hebt gemaakt, past Google meteen zijn zoekresultaten aan.

Via Aangepaste periode kun je als alternatief ook een begin- en einddatum opgeven. Bevestig vervolgens met Zoeken. Deze optie is nuttig voor het geval je een artikel uit een specifieke periode wilt terugvinden.

2 Taal wijzigen

Bij internationale zoektermen bevatten de resultaten wellicht buitenlandse webpagina’s. Geen zin om Engelse of anderstalige teksten te lezen? Stel dan in dat je uitsluitend naar Nederlandstalige content wilt speuren. Je navigeert hiervoor naar Tools / Elke taal en kiest Zoeken in pagina’s in het Nederlands. Google onthoudt tijdelijk deze instelling, zodat je tijdens de surfsessie desgewenst meerdere Nederlandstalige zoekopdrachten achter elkaar uitvoert.

Het is ook mogelijk om naast Nederlands andere talen in te stellen. Klik rechtsboven op het tandwielpictogram. Er verschijnt een deelvenster met enkele instellingen. Kies Taal / Taalfilter voor resultaten. Je gebruikt het zoekveld of het keuzemenu om één of meerdere talen te selecteren. Klik op Bevestigen en vervolgens bovenaan op het pijltje om naar de zoekmachine terug te keren. Via Tools / Elke taal kun je de zojuist gekozen taal of talen activeren.

Lees ook: DuckDuckGo-browser komt met speciale privacytool voor tracking

3 Zoeken in een website

Een heleboel websites hebben een belabberde zoekfunctie. Om die reden komen lang niet altijd relevante treffers bovendrijven. Dat kan Google beter. Handig voor het geval je zeker weet dat een bepaalde tekst op pakweg een nieuwsdienst of forum heeft gestaan. Gebruik hiervoor de opdracht site: gevolgd door de naam van de website. Typ je bijvoorbeeld zonnepanelen site:id.nl, dan toont Google webpagina’s over zonnepanelen die op de informatieve website ID.nl zijn gepubliceerd. Typ na de dubbele punt overigens geen spatie, want anders werkt het niet.

Verder laat je Google eenvoudig zoeken naar websites met een extensie. Voeg maar eens site:.nl aan je zoekopdracht toe en merk op dat alle websites in de resultaten eindigen op .nl. Hetzelfde kun je natuurlijk doen met .eu, .com, .org. en elke andere extensie.

4 Zoeken in bestanden

Op het web wemelt het van de documenten. Denk aan handleidingen, persberichten, presentaties, rapporten en tijdschriftartikelen. Dit zijn vaak pdf’jes of Word-bestanden. Ben je op zoek naar een specifiek document, dan komt de opdracht filetype: goed van pas. We illustreren deze zoekoptie aan de hand van een voorbeeld.

Typ maar eens rapport klimaat filetype:pdf in het zoekveld. Google toont vervolgens online pdf-documenten van onder andere het KNMI, de Rijksoverheid en het Planbureau voor de Leefomgeving. Kortom, met dit hulpje spoor je eenvoudig officiële publicaties van allerlei instanties op. Klik op een zoekresultaat om het online bestand in de browser te openen. Naast pdf’jes kun je op deze wijze ook naar andere webdocumenten zoeken, zoals doc, rtf, txt, ppt en xls.

5 Aanhalingstekens en puntjes

Als je meerdere trefwoorden in het zoekveld tikt, zoekt Google naar alle ingevoerde termen. De woordvolgorde maakt hierbij niet zo gek veel uit. Je kunt de webdienst ook naar een exacte woordgroep laten zoeken. Zet hierbij de tekst tussen dubbele aanhalingstekens. Deze optie leent zich bijvoorbeeld goed voor het vinden van een gedicht, liedtekst of citaat. Google speurt namelijk naar websites die de woordgroep letterlijk bevatten.

Daarnaast gebruik je aanhalingstekens om jezelf te googelen. De zoekopdracht “jouw voor- en achternaam” levert waarschijnlijk andere treffers op dan wanneer je de leestekens achterwege zou laten. Google zoekt zo tenslotte naar je volledige en correcte naam.

Een ander leesteken dat je voor zoeksessies kunt gebruiken, is de punt. Of eigenlijk twee puntjes. Je geeft daarmee een getallenbereik op. Met de zoekopdracht smart-tv €500..€1000 bekijk je webshoppagina’s van televisies die binnen deze prijsrange vallen. Je gebruikt deze optie ook om specifieke informatie te vinden. Dat kan bijvoorbeeld met zoektermen als isolatie woningen 1980..1990 of historische gebeurtenissen 1880..1890.

6 Wel of niet uitsluiten

Soms is het zinvol om een bepaald woord van een zoekactie uit te sluiten. Dat doe je met het minteken. Ben je bijvoorbeeld op zoek naar een smaakvol eenpansgerecht, maar wil je een recept zonder eieren? Typ dan eenpansgerecht -eieren -ei. Deze optie is overigens ook nuttig om websites uit te sluiten. Wie weet kom je bij het zoeken naar producten wel erg veel op Marktplaats terecht. Lastig wanneer je voornamelijk naar nieuwe spullen zoekt. Voeg in dat geval -site:marktplaats.nl aan de zoekopdracht toe.

Andersom kan trouwens ook. Zet een plusteken voor een woord dat per se in de zoekresultaten moet voorkomen. Soms is dat nodig, want Google negeert nogal eens veelvoorkomende zoektermen. Met een plusteken geef je aan dat een cijfer of woord belangrijk is.

7 Omgekeerd zoeken via foto

Wie graag door allerlei weblogs struint, komt logischerwijs uiteenlopende afbeeldingen en foto’s tegen. Zie je bijvoorbeeld een interessant product en wil je weten of het ergens te koop is? Of wil je jouw foto checken op plagiaat? Geen probleem, want onder de noemer Google Lens bestaat er een functie om op basis van een afbeelding op internet te zoeken.

Het werkt eenvoudig. Klik aan de rechterkant van het Google-zoekveld op Zoeken op afbeelding (pictogram met gekleurde camera). Je hebt nu twee mogelijkheden. Via Upload een bestand selecteer je een foto op de computer. Bevestig daarna met Openen. De resultaten verschijnen aan de rechterkant. Overigens toont Google mogelijk ook verwante afbeeldingen van andere fotografen, bijvoorbeeld van bekende gebouwen. Klik op Afbeeldingsbron zoeken om een complete lijst met webpagina’s weer te geven.

De tweede mogelijkheid is om een url van een afbeelding in het invoerveld te plakken. Gebruik deze functie wanneer de foto al ergens online staat. Vaak kun je de juiste weblink achterhalen door met de rechtermuisknop op het beeld te klikken. Gebruik je Chrome als browser, dan kies je in het contextmenu Adres van afbeelding kopiëren of Afbeelding zoeken met Google.

8 Offline webpagina opvragen

Google maakt voortdurend momentopnamen van websites. Die bewaart het techbedrijf op zijn eigen servers. Is een webpagina (tijdelijk) offline? Je kunt daardoor vaak alsnog de inhoud van dit webadres bekijken, mits de pagina door Google is opgeslagen.

Voer eerst een zoekopdracht uit zoals je normaal gewend bent en klik achter de weigerende link op het pictogram met de drie verticale puntjes. Je vouwt nu via het pijltje omlaag het menu open, waarna je klikt op In cache. Vervolgens komt direct de door Google bewaarde webpagina tevoorschijn.

Houd er rekening mee dat de opmaak soms overhoop ligt. Je klikt in dat geval bovenaan op Tekstversie, zodat je alsnog het artikel kunt lezen. Overigens bereik je hetzelfde resultaat door in Google de opdracht cache: te gebruiken. Je vult dan direct na de dubbele punt de juiste url in.

9 Zoekopdracht met datum

Zoek je naar informatie die lang geleden is gepubliceerd? Voeg dan een datum aan de zoekopdracht toe. Gebruik hiervoor de opdracht before: gevolgd door de datum, zoals before:2000-01-01. Tik je bijvoorbeeld Big Brother before:2000-01-01 in, dan schotelt Google je webpagina’s uit het vorige millennium van dit populaire tv-programma voor.

Voor recente webcontent gebruik je de opdracht after: met een datum. Hiermee sluit je oude artikelen juist uit. Je kunt beide commando’s ook combineren. We laten aan de hand van een voorbeeld zien hoe dat werkt. Met de zoekopdracht selectie Ajax after:2008-01-01 before:2014-01-01 bekijk je webpagina’s van de spelersselectie van de Amsterdamse voetbalclub tussen 2008 en 2014.

10 Geavanceerd zoeken

Misschien vind je het lastig om alle zoektips uit deze basiscursus te onthouden. Begrijpelijk, want het zijn er best veel. Gelukkig komen diverse besproken opties terug in het Google-onderdeel Geavanceerd zoeken. In het bovenste gedeelte kun je onder meer naar een exacte woordgroep zoeken en woorden uitsluiten. Vul verder optioneel een getallenbereik in. Achter elk invoerveld staat een korte uitleg over hoe je de volgende keer rechtstreeks in Google gericht kunt zoeken.

In het onderste deel selecteer je de taal, regio en tijd. Je kunt daarnaast een specifieke website doorzoeken of een domeinextensie selecteren, zoals id.nl of .nl. Bepaal ook waar de trefwoorden idealiter worden weergegeven. Standaard is dat op elke willekeurige plek in de webpagina. Je kunt Google als alternatief ook enkel in titels en url’s speuren naar de trefwoorden. Wanneer je bepaalde documenten wilt vinden, selecteer je het beoogde bestandstype. Je kiest onder meer tussen pdf, doc, rtf en xls. Bevestig ten slotte met Geavanceerd zoeken.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.