Op een website met een content management systeem kunt u eenvoudig pagina's, menu's, teksten en foto's toevoegen. In dit artikel behandelen we alle stappen die nodig zijn: van het aanmaken van een domeinnaam tot het samenstellen van een complete website. Hierbij maken we gebruik van Website Baker.

1. CMS

In dit artikel passeren enkele technische termen de revue, daar ontkomen we helaas niet aan bij dit onderwerp. De eerste term waar u mee te maken krijgt is CMS, wat staat voor Content Management Systeem. Alle bedrijfspagina's op internet werken met een CMS. Als een CMS wordt vergeleken met een statische websitepagina (html-pagina), zien we een aantal belangrijke verschillen. Een statische pagina staat op een webserver en wordt simpelweg aan de bezoeker getoond. Ook een CMS draait op een webserver, maar zodra een bezoeker een pagina opvraagt wordt die aangemaakt volgens een vooraf ingesteld stramien. Bij een CMS zijn zaken als vormgeving en kleuren vooraf ingesteld en de inhoud kunt u eenvoudig bewerken zonder dat de vormgeving daarbij verandert. Om de site te bewerken hebt u na installatie geen extra software meer nodig. Een webbrowser is voldoende om aanpassingen te verrichten. Dat werkt ongeveer hetzelfde als een advertentie plaatsen op Marktplaats, maar dan uiteraard wat uitgebreider.

2. Benodigdheden

Voor een eigen professionele website op basis van een CMS hebt u een aantal zaken nodig. De meeste CMS-systemen zijn gratis. Wij kiezen voor Website Baker omdat dit pakket redelijk eenvoudig is te installeren. Website Baker heeft schijfruimte nodig op een webserver. Verder moet de server de programmeertaal PHP en databasetoegang via MySQL ondersteunen. We leiden u in dit artikel door de stappen heen, technische kennis over deze technologieën is niet vereist. De webruimte die u standaard bij uw internetabonnement krijgt voldoet meestal niet aan de basiseisen. Om daar wel aan te voldoen hebt u een hostingpakket nodig. Zo'n pakket kunt u op allerlei plekken op internet aanschaffen. Als u de domeinnaam en webhosting bij één aanbieder onderbrengt, is dit het eenvoudigst in te stellen. We kiezen in dit artikel voor Strato. Om Website Baker op de webserver te installeren, hebt u een gratis ftp-programma nodig, zoals FileZilla.

©PXimport

Website Baker is een goed CMS-systeem voor uw eerste 'echte' website.

3. Voorbereiding

Download en installeer het ftp-programma FileZilla. Kies voor FileZilla Client voor Windows. Haal ook het installatiebestand van Website Baker binnen. U vindt de meest recente versie via Download, Laatste versie. Ten tijde van schrijven was dit versie 2.8.1, het bijbehorende bestand heet WebsiteBaker_2.8.1.zip. Klik met rechts op het zip-bestand en pak de inhoud uit. Als u een andere Website Baker-versie binnenhaalt, kunnen de beschreven stappen in dit artikel iets afwijken. Bij een echte website hoort uiteraard ook een domeinnaam: www.mijndomeinnaam.nl. Ga naar http://whois.domaintools.com en controleer of de domeinnaam die u wilt hebben nog beschikbaar is. Als u de melding 'This domain name is not registered' krijgt, betekent dit dat de naam vrij is. Met 'Status active' wordt aangegeven dat de naam al door iemand anders is geclaimd. Voor Nederlandse domeinen (.nl) kunt u terecht op www.sidn.nl. Laat u niet verleiden om de domeinnaam alvast te registreren. In tip 5 leggen we namelijk uit hoe u hem vastlegt bij een hostingprovider die alle benodigdheden 'onder één dak' aanbiedt.

©PXimport

Controleer bij Domain Tools of SIDN of de door u gewenste websitenaam nog vrij is.

4. hosting bij Strato

De hostingaanbieder Strato biedt alles onder één dak: webruimte, PHP/MySQL-ondersteuning, domeinnaam en e-mail (bijvoorbeeld info@uwdomeinnaam.nl). Voor deze diensten betaalt u net als bij andere webhosting-aanbieders een bedrag per maand (of per jaar). Er zijn veel 'cowboys' op de markt die voor webhoster spelen, en de prijzen die worden gerekend variëren van heel goedkoop tot extreem duur. 'Goedkoop' betekent vaak een tragere website of dure ondersteuning als u hulp nodig hebt bij een technisch probleem. Voor de keuze van een hostingprovider is het goed om eerst veldonderzoek te doen. Bel of mail met de helpdesk voordat u een product aanschaft. Let hierbij op eventuele telefoonkosten, op de bereikbaarheid en op de reactietijd bij uw vragen. Voor een volledig pakket betaalt u rond de 70 euro per jaar, inclusief een goed bereikbare helpdesk. In dit artikel gebruiken we het hostingpakket PowerWeb van Strato als voorbeeld.

Joomla & co

Naast Website Baker bestaan er nog vele andere CMS-systemen. We hebben in dit artikel voor Website Baker gekozen vanwege de Nederlandse taal en de eenvoudige installatieprocedure. Daarnaast is het een goed pakket om kennis te kunnen maken met een website op basis van een CMS. Andere CMS-en die interessant zijn om uit te proberen zijn Joomla, Drupal en CMS Made Simple. Deze pakketten stellen dezelfde eisen aan de webserver als Website Baker. Voor wie een CMS te hoog gegrepen vindt, kan ook gebruikmaken van een zogenaamde 'site builder'. Hiermee bouwt u binnen een paar muisklikken een eenvoudige website. De meeste hostingproviders bieden zo'n sitebuilder als onderdeel van het hostingpakket. Bij een PowerWeb-abonnement van Strato kunt u ook gebruikmaken van een sitebuilder. Het onderdeel heet LivePages en u vindt het terug in de beheermodule van het PowerWeb-pakket.

5. Aanmelden bij Strato

Het goedkoopste webhostingpakket bij Strato dat voldoet aan de PHP/MySQL-eisen die Website Baker stelt, heet PowerWeb en kost 5,99 euro per maand. Strato hanteert een 'niet-goed-geld-terug'-garantie van dertig dagen. Ga naar Strato en open Hosting, Hosting pakketten. Klik bij onder PowerWeb op Bestellen. Geef de domeinnaam op die u tijdens de voorbereiding (in tip 3) hebt uitgezocht en bevestig met Controleer beschikbaarheid. Zorg ervoor dat de domeinnaam is aangevinkt en klik op Selectie overnemen en doorgaan. Doorloop de registratie door uw gegevens op te geven. Na de registratie ontvangt u een activeringsmail van Strato en een link om uw wachtwoord in te kunnen stellen. De registratie van de domeinnaam kan even op zich laten wachten.

©PXimport

De registratieprocedure voor een Strato PowerWeb-abonnement is heel eenvoudig.

6. Ftp-gegevens opzoeken

Om de installatiebestanden van Website Baker op de webserver te krijgen, hebt u ftp-toegang nodig. De gegevens hiervoor krijgt u via uw webhosting-aanbieder. Bij Strato kunt u de informatie eenvoudig opzoeken. Meldt u aan op Strato via Klantenlogin en kies onder Hosting voor Login. Klik achter Strato PowerWeb op de knop Naar pakket. Open Instellingen, FTP Management. Maak nu eerst een Master-wachtwoord aan (hoofdwachtwoord), via de gelijknamige knop. Gebruik vervolgens de knop Nieuw FTP-account aanmaken en stel een loginnaam en wachtwoord in. Noteer deze gebruikersnaam en het wachtwoord, u hebt ze namelijk nodig bij tip 8.

©PXimport

Klik op Nieuw FTP-account aanmaken en stel een gebruikersnaam en wachtwoord in.

7. Databasegegevens opzoeken

Website Baker bewaart al uw website-aanpassingen (denk onder andere aan teksten en beeldmateriaal) in een database. De benodigde gegevens om verbinding te maken met deze database (ook wel MySQL-gegevens genoemd) krijgt u van uw webhosting-aanbieder. Bij Strato kunt u de informatie als volgt vinden: meldt u aan op Strato via Klantenlogin en kies onder Hosting voor Login. Klik achter Strato PowerWeb op de knop Naar pakket. Ga naar Instellingen, Databasebeheer en klik op Database aanmaken. Vervolgens komt u in het scherm MYSQL-databasebeheer terecht. Noteer de gebruikersnaam (username), de naam van de database (Database Name) en gebruik de knop Wachtwoord om een wachtwoord in te stellen. Noteer deze informatie voor gebruik in tip 12.

©PXimport

Noteer de gegevens van uw database (MySQL).

E-mail ontvangen

Een website-domein is ook leuk om een professioneel mailadres te krijgen, zoals info@uwdomeinnaam.nl of voornaam@uwdomeinnaam.nl. Dit kan op twee manieren: als mailforward of in de vorm van een nieuwe mailbox. Bij een forward maakt u een mailadres aan dat automatisch wordt doorgestuurd naar uw huidige mailadres. Zo hoeft u in eerste instantie niets aan te passen in uw mailprogramma. Bij een nieuwe mailbox moet u in de instellingen van uw e-mailprogramma duiken om de berichten op te halen. De plek waar u nieuwe mailadressen kunt aanpassen en aanmaken, verschilt per webhoster. Bij Strato vindt u de instellingen door u aan te melden op Strato (zie tip 7). Open Instellingen, E-mailbeheer. Als u een forward wilt aanmaken, plaatst u een vinkje bij Bestaande forward-adressen. Geef aan welk adres u wilt doorsturen, bijvoorbeeld info@uwdomeinnaam.nl, en het mailadres waarop u de berichten wilt ontvangen. Voor een echte mailbox activeert u POP/IMAP-postvak, waarna u een wachtwoord kunt opgeven.

©PXimport

Een mailforward is handig, omdat u daarbij uw mailprogramma niet hoeft aan te passen om berichten te ontvangen.

8. FileZilla verbinden

Voordat we de website kunnen inrichten, moet het CMS-systeem Website Baker eerst worden geïnstalleerd op de webserver. De bestanden die u bij tip 3 hebt uitgepakt, kopiëren we daarvoor naar de webserver, met het ftp-programma FileZilla. Start FileZilla en geef bij Hosts het adres op van uw ftp-server. Soms is dit de domeinnaam. Strato gebruikt het serveradres ftp.strato.com. Geef ook uw gebruikersnaam en wachtwoord in op de gelijknamige invoervelden en bevestig met Snelverbinden. Bewaar de verbindingsinstellingen voor een volgende keer via het menu Bestand, Huidige verbinding naar sitebeheer kopiëren. Via Bestand, Sitebeheer kunt u voortaan snel verbinding maken met de bestanden op uw webruimte. Gebruikt u bestaande webruimte? Maak hem eerst leeg voordat u Website Baker op de server installeert.

©PXimport

Gebruik FileZilla om verbinding te maken met uw webserver, en bewaar de instellingen voor de volgende keer.

9. Website Baker kopiëren

FileZilla toont een soort verkenner met twee schermen. Links ziet u uw eigen computer, rechts de bestanden van uw webruimte. Blader links naar de map op uw computer waar u het installatiebestand van Website Baker (WebsiteBaker_2.8.1.zip) hebt uitgepakt. Hierin vindt u een map genaamd 'wb'. Kopieer de inhoud van deze map (dus NIET de map zelf!) naar uw webruimte. Alles selecteren doet u eenvoudig door met rechts te klikken op een willekeurig bestand in de map wb (bijvoorbeeld op index.php) en vervolgens de toetscombinatie Ctrl+A te gebruiken. Sleep nu de selectie naar de basismap in uw webruimte. Deze basismap is de 'hoogste' map, soms heet hij 'www' of 'httpdocs'. Het uploaden kan enkele minuten in beslag nemen.

©PXimport

Kopieer met FileZilla de installatiebestanden van Website Baker naar uw webruimte.

10. Bestandsrechten instellen

Voordat u Website Baker kunt installeren, moet u eerst de bestandsrechten op de webserver instellen. Dit is eenvoudiger dan het klinkt. Maak in FileZilla verbinding met uw webruimte. Klik met de rechtermuisknop op het bestand config.php en kies Bestandsrechten. Geef het bestand de numerieke waarde 666 en bevestig met Ok. Nu hebt u de bestandsrechten van config.php ingesteld. Herhaal dit proces voor de volgende mappen: modules, pages, languages, media, temp en templates. Als u een fout maakt bij het instellen van de bestandsrechten, komt u hier vanzelf achter tijdens de automatische controle die we in de volgende tip bespreken.

©PXimport

Stel de juiste bestandsrechten in voor specifieke Website Baker-onderdelen.

11. Installatie-wizard

Open uw webbrowser en surf naar uw domeinnaam. Website Baker wordt nu op de webserver geïnstalleerd, met behulp van een eenvoudige Engelstalige wizard die zes stappen telt. Het beheer van uw site verloopt overigens Nederlandstalig. Bij stap 1 en stap 2 worden de serverinstellingen en bestandsrechten gecontroleerd. Als er iets niet klopt wordt dit in rood aangegeven. De meeste problemen die hier kenbaar worden, kunt u oplossen door de stappen van tip 10 te herhalen. Verander bij stap 3 de tijdzone van GMT naar GMT + 1. Kies bij Default Language (Standaard Taal) voor Nederlands.

©PXimport

Website Baker controleert de bestandsrechten en vraagt u om de juiste tijdzone in te tellen.

12. Database instellen

Website Baker bewaart de teksten en andere gegevens die u straks aanpast in uw site in een database. Tijdens de installatie moet u verbinding maken met deze database. Hiervoor zijn bij stap 4 van de installatiewizard de MySQL-gegevens nodig (zie tip 7). U vult nu het volgende in:

Host Name: localhost

Database Name: de naam van uw database

Table Prefix: WB

Username: uw database-gebruikersnaam

Password: uw database-wachtwoord

©PXimport

Vul bij stap 4 de databasegegevens in die u bij tip 7 van dit artikel hebt verzameld.

13. Website-titel

Geef bij stap 5 van de Website Baker installatie-wizard een titel op voor uw website. Deze kunt u later eenvoudig aanpassen via het CMS. Om straks toegang te krijgen tot uw website, moet u een wachtwoord instellen bij stap 6. De standaard-gebruikersnaam (username) is admin, die hoeft u dus niet aan te passen. Geef bij Password en Re-password een goed wachtwoord op om het beheergedeelte van uw website mee te beveiligen. Geef bij E-mail uw mailadres op.

©PXimport

Stel een wachtwoord in voor het beheergedeelte van uw website.

14. Installatie afronden

Sluit de installatiewizard van Website Baker af met de knop Install Website Baker. Als de installatie mislukt, maakt Website Baker hier direct melding van. U bent mogelijk een paar gegevens vergeten of u hebt ze incorrect ingevuld. Meestal heeft dit te maken met verkeerde bestandsrechten (tip 10), maar het kan ook zo zijn dat de verbinding met de database niet klopt. Als alles goed is gegaan, wordt Website Baker nu op uw webruimte geïnstalleerd en kunt u aan de slag. Wel is het goed om de installatiebestanden van Website Baker te verwijderen. Start FileZilla op en verwijder de map install van uw webruimte.

15. Beheermodule

Uw Website Baker-site is direct actief en bereikbaar op www.uwdomeinnaam.nl, maar uiteraard is er nog niets te zien. Kortom: hoog tijd om uw website te vullen! Aanpassingen aan uw website voert u door via een eenvoudige beheermodule. Surf naar www.mijnweb­adres.nl/admin. Meldt u aan met de gebruikersnaam (admin) en het wachtwoord dat u hebt ingesteld bij het doorlopen van de wizard (zie tip 13). De beheermodule heeft handige tabbladen. Onder Pagina's kunt u nieuwe pagina's toevoegen aan uw website. Foto's zijn eenvoudig te uploaden via het onderdeel Media. Het kopje Extra biedt geavanceerde functies. Zo kunt u modules toevoegen, bijvoorbeeld voor een fotogalerie, of het uiterlijk van uw site aanpassen door een ander Template (sjabloon) te kiezen. Nieuwe modules en templates vindt u op WebsiteBaker, onder Add-ons. Hier is ook goede documentatie te vinden over het gebruik van Website Baker in het algemeen.

©PXimport

Na het opgeven van uw gebruikersnaam (admin) en wachtwoord, komt u in de beheermodule van Website Baker terecht.

16. Uw eerste pagina

Klik in de beheermodule op Pagina's. Geef bij Titel een omschrijving voor uw eerste pagina op, bijvoorbeeld 'Home'. Bevestig met Toevoegen, waarna een WYSIWYG ('What You See Is What You Get')-editor wordt geopend. Dit is een soort minitekstverwerker waarmee u teksten kunt intypen. Geef een tekst op als 'Dit is de homepage' en bewaar de pagina met Opslaan. Surf nu naar www.uwdomeinnaam.nl om het resultaat te bekijken. Uw website is nu actief. Keer terug naar de beheeromgeving van uw website en maak een vervolgpagina aan, bijvoorbeeld Contact. Herhaal dit voor alle pagina's, waarbij u ze steeds op deze manier opent en bewerkt.

©PXimport

Maak met de WYSIWYG-editor een nieuwe websitepagina aan.

17. Uiterlijk aanpassen

Website Baker werkt met sjablonen, in web-termen ook wel 'templates' genoemd. U vindt dit onderdeel in de Website Baker-beheermodule in het menu Instellingen, Standaardinstellingen, Template. De standaard-template heet Round. U kunt een ander template kiezen in het drop-downmenu, maar de keuze is beperkt. Kijk op WebsiteBaker onder Add-ons, Templates voor meer mogelijkheden. De templates zijn verpakt in een zip-archief en u kunt ze - zonder ze eerst uit te pakken - installeren via Extra's, Toevoegen template in de Website Baker-beheermodule. Voor techneuten is het eenvoudig om via CSS zelf een template in elkaar te sleutelen, of om een bestaand template aan te passen.

18. Experiment

Website Baker is een flexibel CMS waarmee u 'eindeloos' kunt experimenteren. Alles wat met uw pagina's te maken heeft vindt u onder de knop Pagina's in de beheermodule. Wandel door de menu's, maak pagina's aan en speel met de verschillende onderdelen. Op deze manier leert u het systeem het beste kennen. Het CMS is goed gedocumenteerd op WebsiteBaker. Hier vindt u ook leuke extra's ('modules') waarmee u nog meer functies aan het CMS geeft. Download modules en bewaar ze bijvoorbeeld op uw bureaublad. Vervolgens kunt u de modules via het menu Extra, Modules installeren in de Website Baker-beheermodule.

©PXimport

Met één muisklik voegt u een nieuwe pagina toe aan uw website.

Woordenlijst

[list]CMS (Content Management Systeem): Flexibele beheeromgeving om een website te onderhouden.

CMS Made Simple: Eenvoudig gratis CMS.

CSS (Cascading Style Sheets): Standaardtaal voor opmaak, vaak gebruikt in templates.

Database: Geordende opslag van gegevens, bijvoorbeeld teksten van een website.

Domeinnaam: Naam, bijvoorbeeld rietjesfabriek.nl, die gekoppeld kan worden aan uw webruimte en e-mail.

Drupal: Eenvoudig gratis CMS.

Ftp: Techniek om bestanden te kopiëren naar een server op internet.

Ftp-programma: Programma als FileZilla, om via ftp verbinding te maken met uw webruimte.

Hostingpakket: Combinatie van webruimte, domeinnaam en meestal ook PHP en MySQL.

Html-pagina: Algemeen formaat voor standaard webpagina's.

Joomla: Geavanceerd en veelzijdig gratis CMS, lastiger voor beginners.

Mailforward: Instelling om berichten gekoppelde aan het ene mailadres door te sturen naar een ander mailadres.

MySQL: Databasesysteem voor webpagina's en internetapplicaties.

PHP: Programmeertaal voor websites, wordt in de praktijk in één adem genoemd met MySQL.

Sitebuilder: Programma, meestal van webhosting-aanbieder, om zelf een website in elkaar te sleutelen.

Template/Sjabloon: Opmaak van een website volgens een vooraf ingesteld stramien.

Webhosting: Ruime op internet waar u een website kunt 'parkeren'.

Website Baker: Eenvoudig gratis CMS.

WYSIWYG-editor: What You See Is What You Get; een soort minitekstverwerker om teksten mee aan een website toe te voegen.[/list]

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.