ID.nl logo
Dubbel zo veilig: eerst synchroniseren, daarna back-uppen
© RedVector - stock.adobe.com
Huis

Dubbel zo veilig: eerst synchroniseren, daarna back-uppen

Je beschikt over belangrijke data die je ook nog eens regelmatig bijwerkt. Die wil je dus absoluut niet kwijt. Dan kun je deze zowel automatisch synchroniseren (zodat je altijd over een up-to-date kopie beschikt) als back-uppen (in het geval er iets fout is gegaan met de nieuwste dataversies).

We laten zien hoe je data van een of meerdere pc’s naar een ander toestel kunt synchroniseren, waarna die gegevens automatisch naar één of meerdere locaties geback-upt worden.

  • We installeren Resilio Sync, waarmee we de synchronisatie van bestanden opzetten
  • De gesynchroniseerde map(pen) gaan we vervolgens back-uppen met Duplicati, volgens de 3-2-1-regel.

Heb je een Synology-NAS, dan lees je in dit artikel hoe je je data hiernaar kunt back-uppen: Goed voor je gemoed: zo back-up je je gegevens naar een NAS

Tip 01: Opzet

De opzet van dit artikel is best ambitieus. Eerst willen we ervoor zorgen dat alle gewenste gegevens van een of meerdere computers automatisch naar een centrale locatie worden gesynchroniseerd. Deze data worden vervolgens automatisch geback-upt, bij voorkeur volgens de 3-2-1-regel: minimaal 3 kopieën, op minstens 2 verschillende media, waarvan ten minste 1 op een andere locatie (en bij voorkeur ook offline).

Dit betekent dat we zowel synchronisatie als back-up zullen behandelen en dat doen we met twee gratis tools: Resilio Sync en Duplicati. Natuurlijk kun je er ook voor kiezen om alleen één van deze operaties uit te voeren. Beide tools zijn uitstekend geschikt voor ons doel, maar dat betekent niet dat er geen andere degelijke synchronisatie- en back-uptools beschikbaar zijn. Voor eenvoudigere gratis toepassingen kun je bijvoorbeeld kijken naar PureSync Personal en SyncBack Free.

Er zijn natuurlijk nog andere degelijke back-up en synchronisatietools, zoals PureSync.

Tip 02: Installatie server

Laten we beginnen met de synchronisatie, waarvoor we Resilio Sync zullen gebruiken. Deze tool is gratis voor persoonlijk gebruik en beschikbaar voor verschillende platformen. Voor ons voorbeeld gaan we uit van de Windows-versie (64 bit). We installeren deze op de computer waar we de gesynchroniseerde gegevens willen ontvangen. In ons scenario gaan we dit doen vanaf meerdere pc’s, met verschillende gebruikers. Daarom is het handig om op deze computer alvast enkele (lege) submappen aan te maken met de namen van de gebruikers, zoals \sync\Toon, \sync\Jeroen enzovoort.

Bij de installatie van Resilio Sync kun je het best alle selectievakjes aangevinkt laten en ook een vinkje plaatsen bij Installeer Resilio Sync als Windows-service, zodat het niet nodig is dat er een gebruiker is aangemeld op deze computer. Druk op Volgende / Ja en vul ook de inloggegevens van je Windows-account in.

Je plaatst het best alle vinkjes tijdens de installatie van het servergedeelte van Resilio Sync.

Tip 03: Mapcode

Als alles goed is, zou de webinterface van Resilio Sync even later in je browser moeten verschijnen (via het adres http://localhost:8888). Begin met het invoeren van inloggegevens om toegang tot deze interface te beveiligen. Daarna moet je een ‘identiteit’ invoeren, bijvoorbeeld je naam. Deze wordt weergegeven wanneer je gegevens verzendt of ontvangt. Vink de gevraagde opties aan en klik op Aan de slag.

Na je aanmelding kom je terecht in een leeg programmavenster. Via het tandwielpictogram rechtsboven kun je nog enkele instellingen wijzigen, zoals de taal, een eventuele up- of downloadlimiet, de luisterpoort van de webinterface (standaard 8888), je inloggegevens enzovoort. In de rubriek Geavanceerd, bij Open voorkeuren voor power-users vind je trouwens nog meer opties.

Wij laten alles staan zoals het staat en klikken linksboven op de plusknop om een synchronisatiemap toe te voegen. Hier kies je Standaardmap en verwijs je naar een van de eerder aangemaakte submappen. Er verschijnt nu een dialoogvenster. Zo niet, houd dan de muisaanwijzer boven de mapnaam en kies Delen. Stel de machtigingen in op Lezen en schrijven. Ga vervolgens naar het tabblad Code, klik op Kopiëren bij Lezen en schrijven, en plak deze code in een tekstbestand. Sla dit tekstbestand bij voorkeur op een usb-stick op, want je hebt deze later op een van je andere pc’s nodig om te synchroniseren naar de gekozen doelmap.

Je hebt de mapcode (met de juiste machtigingen) nog nodig op je client-pc.

Tip 04: Installatie client

We gaan nu verder met de installatie op je eigen werk-pc, van waaruit je automatische synchronisaties wilt laten plaatsvinden. Ook hier installeer je Resilio Sync, maar in dit geval hoef je geen vinkje te plaatsen bij Installeer Resilio Sync als Windows-service.

Je kunt Resilio Sync hier als een desktopapplicatie starten, waar je opnieuw een identiteit moet opgeven. Klik vervolgens op de plusknop, maar kies dit keer Geef een code of link op. Kopieer en plak de code die je eerder had bewaard vanaf je server-pc. Druk op Volgende en verwijs naar de map die je wilt synchroniseren met de server-pc. Bevestig met OK.

Er bestaat trouwens ook een mobiele app van Resilio Sync. Geef hier ook een identiteit op en sta de app toe om toegang te krijgen tot de apparaatopslag. Zodra je met de plusknop via de optie Geef een code of link op de juiste code hebt ingevuld, kun je eveneens tussen dit apparaat en je computer(s) synchroniseren.

Normaal gesproken begint Resilio direct met het synchronisatieproces. Houd er rekening mee dat dit standaard in twee richtingen gebeurt, waarbij alle betrokken mappen identiek worden gehouden. Ook wanneer je een bestand uit een map wijzigt of verwijdert, gebeurt hetzelfde in de andere map(pen). Wel kun je via het contextmenu van een map het synchronisatieproces op elk moment onderbreken en via Rescan kun je de map geforceerd laten controleren op nieuwe inhoud.

Je merkt duidelijk dat een synchronisatie volop bezig is op deze pc.

Tip 05: Duplicati

Je hebt nu al wat volautomatische synchronisaties voor elkaar, zodat je op meerdere locaties over dezelfde, actuele data beschikt. Maar je begrijpt natuurlijk dat dit geen back-ups zijn. Immers, een fout in de ene map zet zich meteen door in de andere synchronisatiemappen.

Daarom gaan we ervoor zorgen dat alle belangrijke data – bijvoorbeeld uit de synchronisatiemappen als je Resilio Sync gebruikt – automatisch naar meerdere locaties worden geback-upt, inclusief een slim back-up-retentiebeleid.

We maken hiervoor dankbaar gebruik van de gratis opensource-tool Duplicati 2.0. Deze is voor verschillende platformen beschikbaar, waaronder een Synology-NAS. Hij gebruikt solide AES-256-versleuteling, kan met diverse back-upmedia overweg (zoals netwerkshares en cloudopslagservices), ondersteunt geplande back-ups en werkt plaats- en tijdbesparend dankzij incrementele back-ups. Genoeg redenen om hiermee aan de slag te gaan.

Duplicati 2.0 is gratis beschikbaar voor uiteenlopende platformen.

Tip 06: Installatie

We kiezen voor de Windows-versie (2.0.7.1) van Duplicati, te downloaden via www.duplicati.com. De installatie is eenvoudig en je kunt deze eventueel op hetzelfde apparaat als Resilio Sync uitvoeren. Na de installatie kun je Duplicati 2 direct opstarten vanuit het Windows-startmenu.

Net als Resilio Sync heeft deze applicatie een webinterface. Je benadert deze via je browser, op http://localhost:8200. Om de interface in het Nederlands te krijgen, klik je rechtsboven op het menu (met de drie streepjes), selecteer je Settings en kies je Nederlands (Nederland) als taal. De wijziging wordt actief na je bevestiging met OK.

Je kunt hier ook thema’s instellen en de interface beveiligen met een wachtwoord. Voor externe toegang vanaf een ander apparaat in je netwerk vink je Remote toegang toestaan aan. Herstart Duplicati na deze wijziging door met rechts te klikken op het Duplicati-icoon in de Windows-taakbalk, te kiezen voor Quit en vervolgens Duplicati opnieuw te starten. Gebruik op een ander toestel het interne ip-adres of de hostnaam van de Duplicati-computer in plaats van http://localhost.

Je kunt de webinterface van Duplicati desgewenst ook vanaf een andere pc benaderen.

Tip 07: Eerste back-up

Nu kun je je (eerste) back-up met Duplicati plannen. Klik op +Back-up toevoegen en selecteer Een nieuwe back-up instellen. Bevestig met Volgende, vul de velden Naam en (eventueel) Omschrijving in. Standaard biedt Duplicati aan om je back-up te versleutelen met een Wachtwoordzin. Bewaar je de back-up lokaal, dan is dit niet per se nodig en kun je kiezen voor Geen versleuteling.

Klik opnieuw op Volgende en open het menu Opslagtype. Voor onze 3-2-1-opzet kiezen we eerst voor een back-up naar een extern, lokaal medium, zoals een usb-schijf. Na de back-up is het raadzaam deze snel los te koppelen om het risico op malware, zoals ransomware, te minimaliseren.

Selecteer Lokale map of station. Geef het gewenste Map-pad op of voer handmatig een pad in. Bevestig met Volgende en vink de gewenste brongegevens aan. Je kunt ook handmatig het pad invoeren en toevoegen. Met de opties Filters en Uitsluiten geef je aan welke bestanden of mappen niet meegenomen moeten worden in de back-up, zoals bestanden met specifieke extensies of groottes.

Een lokaal medium is een logische eerste keuze in een 3-2-1-back-upplan.

Tip 08: Back-upopties

Nadat je op Volgende hebt geklikt, vraagt Duplicati om de back-up te plannen. Laat het vinkje bij Automatisch back-ups uitvoeren ingeschakeld. Voer de datum en het tijdstip in voor de eerste back-up, stel de gewenste frequentie in (bijvoorbeeld Voer opnieuw uit iedere 2 Dagen) en geef aan op welke dagen de back-up kan plaatsvinden (bijvoorbeeld niet op zaterdag en zondag).

Klik op Volgende om de Back-up retentie in te stellen. Standaard bewaart Duplicati alle vorige back-ups, wat na verloop van tijd veel schijfruimte kan innemen, zelfs bij incrementele back-ups waarbij alleen nieuwe of gewijzigde bestanden worden opgeslagen. Een alternatief is Slimme back-upretentie, waarvan de details op het scherm staan wanneer je deze optie selecteert. Je kunt ook kiezen voor Behoud een specifiek aantal back-ups en een aantal opgeven, bijvoorbeeld 7.

De opties Remote volume grootte en Geavanceerde opties laten we hier verder onbesproken (meestal kunnen ze ongewijzigd blijven). Voltooi de configuratie met de knop Opslaan.

Je kunt helemaal zelf kiezen hoeveel eerdere back-ups Duplicati moet bewaren.

Tip 09: Tweede back-up

Je back-up wordt nu toegevoegd aan de lijst en je kunt deze onmiddellijk starten met de knop Nu uitvoeren. Dit is slechts de eerste stap van onze back-upstrategie. Een zinvolle keuze voor een tweede back-uplocatie lijkt ons een netwerkshare te zijn, al dan niet op een NAS.

Voeg een nieuwe back-up toe en kies opnieuw voor Lokale map of station. Bij Map-pad klik je op Voer pad handmatig in en vul je het UNC-pad in naar je gedeelde netwerkmap: \\<computernaam>\<gedeelde-mapnaam>, bijvoorbeeld \\nas\backups. In het kader ‘Gedeelde map’ vind je meer informatie over veiligheidsmaatregelen.

Als we aannemen dat je de share alleen hebt toegankelijk gemaakt voor een specifiek account, vul je deze gegevens in bij Gebruikersnaam en Wachtwoord. Klik op Test verbinding om te controleren of Duplicati toegang heeft tot de share. In dit geval verschijnt de succesmelding Verbinding werkt!.

Bij gebruik van een NAS is een FTP-verbinding, in plaats van een standaard SMB-verbinding voor netwerkshares, een nog veiligere optie, mits je NAS natuurlijk FTP ondersteunt. In dit geval selecteer je bij Opslagtype in Duplicati FTP en vul je bij Server en poort het ip-adres of de hostnaam van je NAS in, samen met het FTP-poortnummer (standaard 21). Voer tot slot de naam van de doelmap in bij Pad op server en voorzie ook hier een Gebruikersnaam en Wachtwoord. Uiteraard moet je ook aan de NAS-zijde alles op orde hebben voor zo’n connectietype.

Gebruik liever een afzonderlijk account voor toegang tot de back-up-netwerkshare.

Gedeelde map Stel, je pc wordt getroffen door ransomware of andere malware. Dan is het vrijwel zeker dat alle locaties die toegankelijk zijn vanaf deze pc via het huidige account, ook door die malware benaderd kunnen worden. Dit geldt eveneens voor netwerkshares (inclusief op je NAS) als voor gegevens in de cloud die aan een lokale synchronisatiemap zijn gekoppeld.

Voor netwerkshares, die je als back-upmedium wilt gebruiken, is het daarom verstandig om deze enkel toegankelijk te maken voor specifieke Windows-accounts – bij voorkeur niet het account waarmee je normaal inlogt. Dit stel je als volgt in: klik in Verkenner met rechts op de te delen map. Ga naar Eigenschappen / Delen. Klik op Geavanceerd delen en vink Deze map delen aan. Voer een Sharenaam in en klik op Machtigingen. Selecteer Iedereen en klik op Verwijderen. Klik op Toevoegen, voer de gewenste accountnaam in en check deze met Namen controleren. Klik op OK en vink voor dit account de optie Volledig beheer aan in de kolom Toestaan. Bevestig met OK (2x) en Sluiten.

Een netwerkshare als back-uplocatie? Maak die niet zomaar voor elk account toegankelijk.

Tip 10: Derde back-up

We hebben al flinke stappen gezet in onze 3-2-1-back-upstrategie, maar we missen nog een back-up op een andere fysieke locatie, wat essentieel is bij calamiteiten als brand of diefstal. Laten we dus nogmaals (een laatste keer) +Back-up toevoegen selecteren. Bij Algemene back-upinstellingen is het raadzaam om deze keer AES-256 encryptie, ingebouwd te kiezen. Immers, de meeste gratis cloudopslagproviders bieden geen encryptie voor ‘data in rust’.

Voor het Back-updoel in het volgende venster zijn er verschillende online opties beschikbaar bij Opslagtype, waaronder Amazon S3, Box.com, Dropbox, Google Drive, Jottacloud, Microsoft OneDrive en SharePoint.

We nemen Microsoft OneDrive als voorbeeld. Vul bij Pad op server de gewenste doelmapnaam in, bij voorkeur een die nog niet bestaat (bijvoorbeeld: backups-duplicati) en klik dan op AuthID. In het dialoogvenster druk je op Microsoft OneDrive (…) login, selecteer je je OneDrive-account en bevestig je met Accepteren. Doorgaans worden de bijbehorende inloggegevens nu automatisch ingevuld in het veld AuthID. Klik op Test verbinding en als de melding De map <mapnaam> bestaat niet. Nu aanmaken? verschijnt, klik dan op Ja. Je kent de rest van het back-upproces inmiddels, maar we raden je wel aan het kader ‘Synchronisatiemap’ te lezen.

Het is ook verstandig om te controleren of het herstellen van je back-ups correct werkt. Open daarvoor Herstellen, selecteer de juiste back-up en klik op Volgende. Kies bij Herstellen vanaf de gewenste back-updatum. Selecteer de mappen en bestanden die je wilt herstellen, klik op Volgende en navigeer met Bladeren naar een geschikte herstellocatie.

Je moet Duplicati wel eerst autoriseren bij je cloudopslagdienst.

Synchronisatiemap Zoals gezegd in het kader ‘Gedeelde map’, is het voor malware meestal eenvoudig om toegang te krijgen tot data die via de lokale synchronisatiemap van je cloudopslagdienst zijn gekoppeld. Hierdoor is het verstandig om de back-upmap bij deze dienst buiten de synchronisatie te houden.

Bij OneDrive kun je met de rechtermuisknop klikken op het bijbehorende icoon in het systeemvak van de Windows-taakbalk en Instellingen kiezen. Ga naar Account en klik op Mappen kiezen. Zorg ervoor dat er geen vinkje staat naast je synchronisatiemap(pen) en bevestig met OK.

Bij Google Drive is dit helaas niet zomaar meer mogelijk, omdat standaard alle gegevens uit je cloudopslagruimte naar je lokale map worden gesynchroniseerd. Er zijn twee opties: streamen en spiegelen. Bij spiegelen worden de gegevens zowel in de cloud als op je pc bewaard en automatisch gesynchroniseerd, waardoor ze vatbaar zijn voor malware-infecties. Bij streamen zie je weliswaar alleen ‘datapointers’, maar ook deze bestanden kunnen door malware worden benaderd, zolang de desktopapplicatie Google Drive actief is.

Houd het liefst je back-upmap buiten de OneDrive-synchronisatie.
Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?
© sara_winter - stock.adobe.com
Huis

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

In dit artikel

Je leest waarom je geen klassieke oliebollen kunt bakken in een airfryer en wat daar technisch misgaat. Ook leggen we uit wat je wel voor oudjaarsalternatief kunt maken met de airfryer én hoe je de airfryer slim gebruikt om gekochte oliebollen weer knapperig en warm te maken.

Lees ook: Ontdek de minder bekende functies van je airfryer

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Kwarkbollen uit de airfryer

Meng 250 gram volle kwark met 1 ei en 50 gram suiker tot een glad mengsel. Voeg vervolgens 300 gram zelfrijzend bakmeel toe, samen met een snuf zout. Meng alles kort tot een samenhangend deeg. Het deeg moet stevig zijn en nauwelijks plakken. Is het te nat, voeg dan een beetje extra bakmeel toe. Wie wil, kan rozijnen, stukjes appel of wat citroenrasp door het deeg mengen.

Bestuif je handen licht met bloem en draai ballen ter grootte van een kleine mandarijn. Leg ze met wat ruimte ertussen in het mandje van de airfryer, eventueel op een stukje bakpapier. Bak de bollen in ongeveer 12 tot 15 minuten op 180 graden. Halverwege kun je ze voorzichtig keren zodat ze gelijkmatig bruin worden.

Laat de bollen kort afkoelen en bestuif ze eventueel met poedersuiker. Vers zijn ze het lekkerst, maar ook lauw blijven ze prima eetbaar.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.


Nog even niet aan denken...

...maar voor 1 januari, je goede voornemens

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

View post on TikTok
▼ Volgende artikel
Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11
© ID.nl
Huis

Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Dit gaan we doen

Je hebt nog een oudere printer, scanner of ander randapparaat in de kast liggen. Weggooien kan, maar het is duurzamer en goedkoper als je het toestel weer aan de praat krijgt op je moderne Windows-systeem. Zulke apparatuur wordt helaas niet altijd meteen herkend. Fabrikanten bieden namelijk vaak geen ondersteuning meer en Windows bevat lang niet alle stuurprogramma's (drivers) voor oudere apparaten.

Toch is er meer mogelijk dan je denkt. We laten stap voor stap zien wat je kunt doen als Windows het apparaat niet herkent, als de juiste driver ontbreekt of niet compatibel is, en als Windows de installatie weigert. We gaan ook kort in op alternatieve methoden, zoals compatibiliteitsmodi, universele drivers en virtualisatie. Sommige technieken zijn eenvoudig, andere vragen iets meer inspanning en technische kennis. Het loont in elk geval de moeite om het apparaat weer aan de praat te krijgen.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Een apparaat dat niet wordt herkend, is niet te vinden in Apparaatbeheer.

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

De wizard Hardware toevoegen laat je eerst uit een productcategorie kiezen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

net use LPT1: "\\localhost\<printershare>" /persistent:yes

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

De LPT-poort wordt semipermanent aan de gedeelde usb-printerpoort gekoppeld.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Soms zitten driverupdates wat verstopt bij de optionele updates.

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

De kans is groot dat je met VueScan je oude scanner nog prima aan de praat krijgt.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Deze Windows draait tijdelijk in een (minder veilige) testmodus.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

Een oude HP-printer werd succesvol op een virtuele Windows XP geïnstalleerd.

Extra tips

Soms brengen fabrikanten firmware-updates uit die de compatibiliteit met een nieuwer besturingssysteem verbeteren. Het kan dus lonen om de firmware van het apparaat te controleren en eventueel te updaten. Raadpleeg hiervoor de bijbehorende instructies. Het is ook mogelijk dat sommige apparaten, zoals printers, een legacy- of compatibiliteitsmodus hebben, waardoor ze wel ondersteund worden door Windows of een generieke driver. Raadpleeg ook hiervoor de handleiding.

Tot slot nog een tip die we met enige terughoudendheid geven. Vind je geen geschikte driver op de website van de fabrikant, probeer dan eventueel een gratis tool als IObit Driver Booster of Snappy Driver (Lite). Soms halen deze nog een oude driver uit de online Microsoft Update Catalog die werkt. Dit kan helaas ook zomaar fout gaan, dus maak vooraf zeker een herstelpunt. Let ook op dat je geen ongewenste extra's mee installeert.

Driver-installers: als het echt niet anders kan, en nadat je een herstelpunt hebt gemaakt.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!

Inkt en cartridges

Voor je printer