Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.  

Hier vind je de beste gratis freewaretips van 2021

Tip 01: Extended Godmode - Onder controle

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Windows kent vele instellingsmogelijkheden die, heel toepasselijk, te vinden zijn via Instellingen, een optie die je vindt wanneer je rechtsklikt op het Startmenu in Windows 10. Maar er zitten binnen Windows ook allerlei verborgen instellingen die je alleen via een commando kunt benaderen. Om een gestroomlijnder toegang tot die overdaad aan instellingen te krijgen, werd ooit het programma Godmode ontwikkeld, genoemd naar een onderdeel in sommige games waarmee je de hele wereld naar je hand kunt zetten.

Inmiddels is dat concept nog verder verbeterd tot het portable programma Extended Godmode. Met dit handzame programmaatje krijg je toegang tot alle onderdelen van Windows om het systeem naar je hand te zetten, problemen op te lossen en overzichten op te vragen. Bovendien kun je een zoekopdracht ingeven, zodat je snel bij het gewenste onderdeel kunt vinden. Via het menu kun je het klassieke configuratiescherm openen en vind je allerlei tools voor systeembeheer.

Extended Godmode doet zelf niets, maar biedt wel toegang tot tools die bij ondeskundig gebruik problemen kunnen veroorzaken. Pas dus op met wat je doet.

©PXimport

Tip 02: CentBrowser - Bladeren

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Sommige mensen kiezen ervoor om gebruik te maken van de met Windows meegeleverde browser Edge. Dat zijn er echter lang niet zo veel als het aantal mensen dat kiest voor Chrome. Toch zijn dat niet de enige opties die je hebt. Naast bekende namen als Opera en Firefox of Safari als je met Apple-apparatuur werkt, zijn er ook heel wat minder bekende namen. Een van die namen is het betrekkelijk nieuwe Cent Browser.

Cent Browser is gebaseerd op Chromium, wat ook de basis vormt voor Chrome, Edge en Opera. Omdat Chromium opensource is, kan iedereen het systeem gebruiken om een volwaardige browser te ontwikkelen. En dat is precies wat de makers van Cent Browser gedaan hebben. Een prettige eigenschap is dat de browser volledig portable is, zodat je hem vanaf een usb-stick kunt openen zonder daarbij sporen achter te laten. Daarnaast kent de browser een efficiënte manier van bedienen. Zo kun je dankzij muisgebaren bijvoorbeeld rechtstreeks vanuit de browser schermafdrukken maken of pagina’s opslaan als pdf-bestand.

©PXimport

Tip 03: FreeVImager - Kijk maar

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Eenvoudig foto’s bekijken op de pc gaat natuurlijk prima met het gelijknamige programma binnen Windows, maar veel andere mogelijkheden biedt dat programma niet. Wie meer met z’n foto’s wil kunnen doen, zal toch iets anders moeten zoeken. FreeVImager biedt een aantal interessante functies.

Kijken we alleen naar de mogelijkheden als fotoviewer, dan heeft FreeVImager een streepje voor omdat het ook alle foto’s in onderliggende mappen toont, iets dat lang niet elk programma doet. Koppelen we dat aan de mogelijkheid om afbeeldingen als diashow te bekijken (met zelf in te stellen duur en overgangseffect), dan kun je dus met slechts enkele muisklikken een avondvullende voorstelling geven.

Wil je je foto’s niet alleen bekijken, maar ook een beetje oppeppen, dan biedt FreeVImager daarvoor een paar basisgereedschappen. Interessanter is dat je het programma kunt gebruiken om exif-gegevens te verwijderen (handig als je je foto’s online plaatst) en afbeeldingen kunt converteren, onder andere naar pdf. Dit alles kan bovendien in batch. Tot slot is er de mogelijkheid om foto’s waarvan locatiegegevens zijn opgeslagen, te laten zien in Google Maps.

©PXimport

Tip 04: LaunchBox - Spellencentrale

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wie graag games speelt, is het ongetwijfeld niet ontgaan dat er steeds vaker aanvullende software nodig is. Waar je vroeger een spel simpelweg van een cd-rom kon starten, verloopt dat proces nu voor veel games via Steam. En als je spellen van Electronic Arts hebt, dan heb je Origin nodig, en zo zijn er meerdere aanbieders met hun eigen lanceerplatform dat voor automatische updates zorgt en je spelvoortgang bijhoudt. Wie dan ook nog retrogames speelt via meerdere emulators, zit al snel met een hele waslijst aan opstartprocedures. Zou het niet fijn zijn om daar enige ordening in aan te brengen?

Dat kan, en wel met LaunchBox. Oorspronkelijk is dit programma ontwikkeld om oude DOS-spellen te starten via de bekende DOSBox-emulator, maar inmiddels is het uitgegroeid tot een allround systeem waarin je vrijwel al je games kunt beheren, ongeacht het platform of de emulator waar ze bij horen. Niet alleen kun je zo je games gemakkelijk toegankelijk maken, maar een door gebruikers bijgehouden database zorgt ervoor dat je ook snel toegang hebt tot allerlei achtergrondinformatie.

©PXimport

Tip 05: Artomaton - Kunstje

Geschikt voor: iOS

Elke geavanceerde fotobewerker biedt de nodige filters aan waarmee je foto’s kunt omtoveren tot bijvoorbeeld een tekening of olieverfschilderij, en er zijn zelfs programma’s die alleen voor dat doel zijn ontwikkeld. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat ze hun kunstje alleen op stilstaand beeld kunnen loslaten. Hoe leuk zou het zijn om dergelijke filters ook op video’s los te kunnen laten? Dat kan nu, met de app Artomaton.

Artomaton maakt gebruik van kunstmatige intelligentie om op elk beeldje van een video een zelf in te stellen effect los te laten, zoals (kleur)potlood, houtskool of olieverf. De gratis app biedt vijf effecten en je kunt de videoframes laten tekenen of schilderen op elf verschillende materialen. Tegen een kleine betaling kun je dit uitbreiden met nog eens acht effecten en tien achtergronden, maar eigenlijk is het gratis aanbod al leuk genoeg.

Waar sommige gratis programma’s en apps nog weleens de onhebbelijke gewoonte hebben om het eindresultaat van een watermerk te voorzien, is dit bij Artomaton gelukkig niet het geval. 

©PXimport

Tip 06: CurrPorts - Poort

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Dat onze computer voortdurend met de buitenwereld in verbinding staat, heeft natuurlijk allerlei voordelen. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat je als gebruiker absoluut geen zicht meer hebt op de vele verbindingen die gelegd worden. Sommige verbindingen initieer je zelf door bijvoorbeeld een website te openen, maar het merendeel vindt op de achtergrond plaats, zonder dat je er weet van hebt. Over het algemeen gaat het daarbij om vertrouwde processen: Windows Defender die nieuwe virusdefinities ophaalt, de software van je videokaart die kijkt of er een nieuw stuurprogramma beschikbaar is enzovoort. Maar hoe weet je nu zeker of het alleen maar vertrouwde en betrouwbare verbindingen zijn? Dat kan met CurrPorts.

Dit kleine programmaatje houdt voortdurend bij welke tcp-poorten er worden geopend en geeft deze weer in een lange lijst die je op basis van allerlei kenmerken kunt sorteren en filteren. Vertrouw je een verbinding niet, dan kun je eenvoudig met F2 het ip-adres kopiëren en daarop in Google een whois-zoekopdracht loslaten. Vergeet niet het losse Nederlandse taalbestand te downloaden.

©PXimport

Tip 07: DarkWave Studio - Studiobaas

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wie zelf op de pc hoogwaardige muziek wil maken, zal daarvoor in het algemeen een zogeheten DAW gebruiken; een Digital Audio Workstation. Over het algemeen zijn dat niet alleen prijzige programma’s, maar ze zijn vaak ook nog eens enorm in omvang. DarkWave Studio (DWS) is niet alleen gratis, maar ook verbluffend compact (een download van 2 MB). Wie denkt dat het product dan weinig mogelijkheden zal hebben, komt echter bedrogen uit.

DWS kan – zoals elk programma van dit soort – communiceren met externe midi-apparatuur. Dat betekent dat je stukjes muziek vanaf een midi-keyboard kunt inspelen en dat je deze opgenomen toetsaanslagen later weer ergens anders op (bijvoorbeeld de geluidskaart of een software-synthesizer) kunt afspelen. Bij dat afspelen kun je er vervolgens nog allerlei effecten op loslaten. Behalve met midi kan DWS ook uit de voeten met audio, zodat je meerdere geluidssporen kunt opnemen en mixen. En ook daarop kun je weer de nodige effecten loslaten.

Je kunt DWS uitbreiden met zogeheten vst-effecten en -instrumenten die op internet volop – ook gratis – te vinden zijn.

©PXimport

Tip 08: SeaMonkey - Meer dan surfen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Aanvankelijk werd het deel van internet dat we ‘het web’ noemen, alleen gebruikt in de academische wereld om informatie uit te wisselen. Zo’n 30 jaar geleden werd het informatienetwerk ook toegankelijk voor anderen, en dus werd de eerste browser (gemaakt door de bedenker van het web) voor het publiek toegankelijk. Met de komst van meer internetters groeide echter ook de behoefte aan een meer gebruiksvriendelijk product en in 1994 sprong Netscape in dat gat. Het groeide dan ook al snel uit tot de populairste browser, totdat Microsoft roet in het eten gooide door Internet Explorer mee te leveren met Windows. Juridische procedures daarover konden het tij niet keren; Netscape was ten dode opgeschreven.

Dankzij de openbare broncode leefde het product voort als Firefox. Maar dat is alleen maar de browser. Tot de teloorgang was Netscape heel wat meer dat dat. Gelukkig is ook de rest van Netscape opgepikt door de opensource-gemeenschap, onder de naam SeaMonkey. Met dit programma herleeft het oude Netscape in volle glorie. Dat wil zeggen, je vindt een browser, mail- en newsreader, chatprogramma en webeditor in één handzaam bundeltje.

©PXimport

Tip 09: WizFile - Gevonden voorwerpen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wanneer je Windows netjes al je harde schijven laat indexeren, dan kun je via het zoekvak in Verkenner je bestanden terugvinden. Dat indexeren heeft uiteraard wel nadelen; een index neemt schijfruimte in beslag en Windows moet voortdurend alle veranderingen op de schijven bijhouden, wat rekenkracht en energie kost. Ben je alleen geïnteresseerd in (een deel van) bestandsnamen, dan is dat indexeren eigenlijk niet nodig. Deze namen staan ook in de inhoudsopgave van je harde schijven, en die moet Windows sowieso bijhouden om bestanden te kunnen vinden. Het simpelweg doorzoeken van zo’n inhoudsopgave is dan ook een oplossing die veel zoekprogramma’s gebruiken. WizFile is zo’n programma en het is adembenemend snel.

Standaard doorzoekt WizFile de inhoudsopgave van alle harde schijven (ook externe). Op ons systeem, met zo’n 14 TB aan opslag, duurde dat minder dan een minuut. Zijn de inhoudsopgaven ingelezen, dan geeft elke zoekopdracht direct resultaat. Laat je WizFile dus op de achtergrond draaien, dan hoef je nooit te wachten. De gevonden resultaten kun je uitgebreid filteren, bijvoorbeeld op bestandstype of datum.

©PXimport

Tip 10: TextConverter Basic - Teksten aanpassen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wanneer je iets in een echt tekstbestand (met de extensie txt) wilt aanpassen, open je het simpelweg in het aloude Kladblok, brengt de gewenste wijziging aan en slaat het weer op. Maar wat nu wanneer je in tientallen tekstbestanden dezelfde aanpassing moet doen, omdat je erachter bent gekomen dat je in allemaal dezelfde fout hebt gemaakt? Dan ben je mooi de pineut en wacht je een saaie en langdurige klus. Of toch niet?

Met het slimme en portable programma TextConverter Basic ben je gered. Dit handige gereedschap laat je namelijk in de gratis versie tien tekstbestanden tegelijk aanpassen (in de drie commerciële versies is dit aantal onbeperkt).

TextConverter biedt een uitgebreide lijst aan functies. Zo kun je losse woorden of uitdrukkingen zoeken en vervangen, maar ook complete regels. Ook kun je tekst invoegen in meerdere bestanden of er juist uit verwijderen. Daarnaast is het mogelijk om tekstbestanden te voorzien van regelnummers of een tekst weg te schrijven als afbeelding.

Een andere nuttige mogelijkheid is het samenvoegen van bestanden, iets wat zonder TextConverter ook maar een geestdodend klusje is.

©PXimport

Tip 11: W10Privacy - Privé

Geschikt voor: Windows 10

Met de komst van Windows 10 werden er meer gebruiksgegevens met Microsoft gedeeld dan ooit tevoren. Vaak zijn dat nuttige zaken die ervoor kunnen zorgen dat je systeem soepel en probleemloos blijft draaien, maar bijna net zo vaak gaat het om informatie waarvan het delen voor de gebruiker geen enkel voordeel oplevert. Twee vragen steken onmiddellijk de kop op: welke informatie kun je veilig weigeren en waar vind je alle relevante instellingen? Dat laatste is nogal een punt, want er is geen tabblad in de instellingen met een naam als Privacy of Gedeelde data. Gelukkig zijn er de laatste tijd wel enkele programma’s verschenen die de helpende hand bieden. W10Privacy is er zo een.

Verdeeld over een aantal tabbladen geeft dit programma je toegang tot alle Windows-instellingen die met privacy te maken hebben. Het toont je aan de hand van een kleurcode of het veilig is om een functie uit te zetten. Start je het programma als administrator, dan kun je eerst een herstelpunt maken. Altijd een goed idee als je wijzigingen aan het systeem gaat aanbrengen.

©PXimport

Tip 12: MediaPortal - Kijkbuis

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Door de komst van smart-tv’s en mediaspelers met internetfunctionaliteit is de grens tussen de klassieke tv en de pc steeds meer vervaagd. Een tv kan echter nog zo ‘smart’ zijn, zo slim als een pc zal hij niet snel worden, nog los van het feit dat de software van dergelijke tv’s snel veroudert en vaak maar kort updates ontvangt. De meest logische oplossing is dan ook om de media op je pc te bekijken, bijvoorbeeld met MediaPortal. Al heb je dan wel een tv-kaart in je pc nodig.

Is dat het geval, dan kun je MediaPortal gebruiken om naar zenders te kijken of de elektronische programmagids te raadplegen. Het programma kan zelfs met meerdere kaarten tegelijk werken, zodat je bijvoorbeeld naar het ene kanaal kunt kijken en een ander kunt opnemen. Daarnaast kun je het programma gebruiken om je eigen audio- en videocollectie mee te benaderen en beheren of om mee te streamen.

MediaPortal kent twee versies. De oudere versie 1 biedt veel plug-ins, maar de ontwikkeling stagneert. Versie 2 presteert beter als mediaserver.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!