Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.  

Hier vind je de beste gratis freewaretips van 2021

Tip 01: Extended Godmode - Onder controle

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Windows kent vele instellingsmogelijkheden die, heel toepasselijk, te vinden zijn via Instellingen, een optie die je vindt wanneer je rechtsklikt op het Startmenu in Windows 10. Maar er zitten binnen Windows ook allerlei verborgen instellingen die je alleen via een commando kunt benaderen. Om een gestroomlijnder toegang tot die overdaad aan instellingen te krijgen, werd ooit het programma Godmode ontwikkeld, genoemd naar een onderdeel in sommige games waarmee je de hele wereld naar je hand kunt zetten.

Inmiddels is dat concept nog verder verbeterd tot het portable programma Extended Godmode. Met dit handzame programmaatje krijg je toegang tot alle onderdelen van Windows om het systeem naar je hand te zetten, problemen op te lossen en overzichten op te vragen. Bovendien kun je een zoekopdracht ingeven, zodat je snel bij het gewenste onderdeel kunt vinden. Via het menu kun je het klassieke configuratiescherm openen en vind je allerlei tools voor systeembeheer.

Extended Godmode doet zelf niets, maar biedt wel toegang tot tools die bij ondeskundig gebruik problemen kunnen veroorzaken. Pas dus op met wat je doet.

©PXimport

Tip 02: CentBrowser - Bladeren

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Sommige mensen kiezen ervoor om gebruik te maken van de met Windows meegeleverde browser Edge. Dat zijn er echter lang niet zo veel als het aantal mensen dat kiest voor Chrome. Toch zijn dat niet de enige opties die je hebt. Naast bekende namen als Opera en Firefox of Safari als je met Apple-apparatuur werkt, zijn er ook heel wat minder bekende namen. Een van die namen is het betrekkelijk nieuwe Cent Browser.

Cent Browser is gebaseerd op Chromium, wat ook de basis vormt voor Chrome, Edge en Opera. Omdat Chromium opensource is, kan iedereen het systeem gebruiken om een volwaardige browser te ontwikkelen. En dat is precies wat de makers van Cent Browser gedaan hebben. Een prettige eigenschap is dat de browser volledig portable is, zodat je hem vanaf een usb-stick kunt openen zonder daarbij sporen achter te laten. Daarnaast kent de browser een efficiënte manier van bedienen. Zo kun je dankzij muisgebaren bijvoorbeeld rechtstreeks vanuit de browser schermafdrukken maken of pagina’s opslaan als pdf-bestand.

©PXimport

Tip 03: FreeVImager - Kijk maar

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Eenvoudig foto’s bekijken op de pc gaat natuurlijk prima met het gelijknamige programma binnen Windows, maar veel andere mogelijkheden biedt dat programma niet. Wie meer met z’n foto’s wil kunnen doen, zal toch iets anders moeten zoeken. FreeVImager biedt een aantal interessante functies.

Kijken we alleen naar de mogelijkheden als fotoviewer, dan heeft FreeVImager een streepje voor omdat het ook alle foto’s in onderliggende mappen toont, iets dat lang niet elk programma doet. Koppelen we dat aan de mogelijkheid om afbeeldingen als diashow te bekijken (met zelf in te stellen duur en overgangseffect), dan kun je dus met slechts enkele muisklikken een avondvullende voorstelling geven.

Wil je je foto’s niet alleen bekijken, maar ook een beetje oppeppen, dan biedt FreeVImager daarvoor een paar basisgereedschappen. Interessanter is dat je het programma kunt gebruiken om exif-gegevens te verwijderen (handig als je je foto’s online plaatst) en afbeeldingen kunt converteren, onder andere naar pdf. Dit alles kan bovendien in batch. Tot slot is er de mogelijkheid om foto’s waarvan locatiegegevens zijn opgeslagen, te laten zien in Google Maps.

©PXimport

Tip 04: LaunchBox - Spellencentrale

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wie graag games speelt, is het ongetwijfeld niet ontgaan dat er steeds vaker aanvullende software nodig is. Waar je vroeger een spel simpelweg van een cd-rom kon starten, verloopt dat proces nu voor veel games via Steam. En als je spellen van Electronic Arts hebt, dan heb je Origin nodig, en zo zijn er meerdere aanbieders met hun eigen lanceerplatform dat voor automatische updates zorgt en je spelvoortgang bijhoudt. Wie dan ook nog retrogames speelt via meerdere emulators, zit al snel met een hele waslijst aan opstartprocedures. Zou het niet fijn zijn om daar enige ordening in aan te brengen?

Dat kan, en wel met LaunchBox. Oorspronkelijk is dit programma ontwikkeld om oude DOS-spellen te starten via de bekende DOSBox-emulator, maar inmiddels is het uitgegroeid tot een allround systeem waarin je vrijwel al je games kunt beheren, ongeacht het platform of de emulator waar ze bij horen. Niet alleen kun je zo je games gemakkelijk toegankelijk maken, maar een door gebruikers bijgehouden database zorgt ervoor dat je ook snel toegang hebt tot allerlei achtergrondinformatie.

©PXimport

Tip 05: Artomaton - Kunstje

Geschikt voor: iOS

Elke geavanceerde fotobewerker biedt de nodige filters aan waarmee je foto’s kunt omtoveren tot bijvoorbeeld een tekening of olieverfschilderij, en er zijn zelfs programma’s die alleen voor dat doel zijn ontwikkeld. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat ze hun kunstje alleen op stilstaand beeld kunnen loslaten. Hoe leuk zou het zijn om dergelijke filters ook op video’s los te kunnen laten? Dat kan nu, met de app Artomaton.

Artomaton maakt gebruik van kunstmatige intelligentie om op elk beeldje van een video een zelf in te stellen effect los te laten, zoals (kleur)potlood, houtskool of olieverf. De gratis app biedt vijf effecten en je kunt de videoframes laten tekenen of schilderen op elf verschillende materialen. Tegen een kleine betaling kun je dit uitbreiden met nog eens acht effecten en tien achtergronden, maar eigenlijk is het gratis aanbod al leuk genoeg.

Waar sommige gratis programma’s en apps nog weleens de onhebbelijke gewoonte hebben om het eindresultaat van een watermerk te voorzien, is dit bij Artomaton gelukkig niet het geval. 

©PXimport

Tip 06: CurrPorts - Poort

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Dat onze computer voortdurend met de buitenwereld in verbinding staat, heeft natuurlijk allerlei voordelen. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat je als gebruiker absoluut geen zicht meer hebt op de vele verbindingen die gelegd worden. Sommige verbindingen initieer je zelf door bijvoorbeeld een website te openen, maar het merendeel vindt op de achtergrond plaats, zonder dat je er weet van hebt. Over het algemeen gaat het daarbij om vertrouwde processen: Windows Defender die nieuwe virusdefinities ophaalt, de software van je videokaart die kijkt of er een nieuw stuurprogramma beschikbaar is enzovoort. Maar hoe weet je nu zeker of het alleen maar vertrouwde en betrouwbare verbindingen zijn? Dat kan met CurrPorts.

Dit kleine programmaatje houdt voortdurend bij welke tcp-poorten er worden geopend en geeft deze weer in een lange lijst die je op basis van allerlei kenmerken kunt sorteren en filteren. Vertrouw je een verbinding niet, dan kun je eenvoudig met F2 het ip-adres kopiëren en daarop in Google een whois-zoekopdracht loslaten. Vergeet niet het losse Nederlandse taalbestand te downloaden.

©PXimport

Tip 07: DarkWave Studio - Studiobaas

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wie zelf op de pc hoogwaardige muziek wil maken, zal daarvoor in het algemeen een zogeheten DAW gebruiken; een Digital Audio Workstation. Over het algemeen zijn dat niet alleen prijzige programma’s, maar ze zijn vaak ook nog eens enorm in omvang. DarkWave Studio (DWS) is niet alleen gratis, maar ook verbluffend compact (een download van 2 MB). Wie denkt dat het product dan weinig mogelijkheden zal hebben, komt echter bedrogen uit.

DWS kan – zoals elk programma van dit soort – communiceren met externe midi-apparatuur. Dat betekent dat je stukjes muziek vanaf een midi-keyboard kunt inspelen en dat je deze opgenomen toetsaanslagen later weer ergens anders op (bijvoorbeeld de geluidskaart of een software-synthesizer) kunt afspelen. Bij dat afspelen kun je er vervolgens nog allerlei effecten op loslaten. Behalve met midi kan DWS ook uit de voeten met audio, zodat je meerdere geluidssporen kunt opnemen en mixen. En ook daarop kun je weer de nodige effecten loslaten.

Je kunt DWS uitbreiden met zogeheten vst-effecten en -instrumenten die op internet volop – ook gratis – te vinden zijn.

©PXimport

Tip 08: SeaMonkey - Meer dan surfen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Aanvankelijk werd het deel van internet dat we ‘het web’ noemen, alleen gebruikt in de academische wereld om informatie uit te wisselen. Zo’n 30 jaar geleden werd het informatienetwerk ook toegankelijk voor anderen, en dus werd de eerste browser (gemaakt door de bedenker van het web) voor het publiek toegankelijk. Met de komst van meer internetters groeide echter ook de behoefte aan een meer gebruiksvriendelijk product en in 1994 sprong Netscape in dat gat. Het groeide dan ook al snel uit tot de populairste browser, totdat Microsoft roet in het eten gooide door Internet Explorer mee te leveren met Windows. Juridische procedures daarover konden het tij niet keren; Netscape was ten dode opgeschreven.

Dankzij de openbare broncode leefde het product voort als Firefox. Maar dat is alleen maar de browser. Tot de teloorgang was Netscape heel wat meer dat dat. Gelukkig is ook de rest van Netscape opgepikt door de opensource-gemeenschap, onder de naam SeaMonkey. Met dit programma herleeft het oude Netscape in volle glorie. Dat wil zeggen, je vindt een browser, mail- en newsreader, chatprogramma en webeditor in één handzaam bundeltje.

©PXimport

Tip 09: WizFile - Gevonden voorwerpen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wanneer je Windows netjes al je harde schijven laat indexeren, dan kun je via het zoekvak in Verkenner je bestanden terugvinden. Dat indexeren heeft uiteraard wel nadelen; een index neemt schijfruimte in beslag en Windows moet voortdurend alle veranderingen op de schijven bijhouden, wat rekenkracht en energie kost. Ben je alleen geïnteresseerd in (een deel van) bestandsnamen, dan is dat indexeren eigenlijk niet nodig. Deze namen staan ook in de inhoudsopgave van je harde schijven, en die moet Windows sowieso bijhouden om bestanden te kunnen vinden. Het simpelweg doorzoeken van zo’n inhoudsopgave is dan ook een oplossing die veel zoekprogramma’s gebruiken. WizFile is zo’n programma en het is adembenemend snel.

Standaard doorzoekt WizFile de inhoudsopgave van alle harde schijven (ook externe). Op ons systeem, met zo’n 14 TB aan opslag, duurde dat minder dan een minuut. Zijn de inhoudsopgaven ingelezen, dan geeft elke zoekopdracht direct resultaat. Laat je WizFile dus op de achtergrond draaien, dan hoef je nooit te wachten. De gevonden resultaten kun je uitgebreid filteren, bijvoorbeeld op bestandstype of datum.

©PXimport

Tip 10: TextConverter Basic - Teksten aanpassen

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Wanneer je iets in een echt tekstbestand (met de extensie txt) wilt aanpassen, open je het simpelweg in het aloude Kladblok, brengt de gewenste wijziging aan en slaat het weer op. Maar wat nu wanneer je in tientallen tekstbestanden dezelfde aanpassing moet doen, omdat je erachter bent gekomen dat je in allemaal dezelfde fout hebt gemaakt? Dan ben je mooi de pineut en wacht je een saaie en langdurige klus. Of toch niet?

Met het slimme en portable programma TextConverter Basic ben je gered. Dit handige gereedschap laat je namelijk in de gratis versie tien tekstbestanden tegelijk aanpassen (in de drie commerciële versies is dit aantal onbeperkt).

TextConverter biedt een uitgebreide lijst aan functies. Zo kun je losse woorden of uitdrukkingen zoeken en vervangen, maar ook complete regels. Ook kun je tekst invoegen in meerdere bestanden of er juist uit verwijderen. Daarnaast is het mogelijk om tekstbestanden te voorzien van regelnummers of een tekst weg te schrijven als afbeelding.

Een andere nuttige mogelijkheid is het samenvoegen van bestanden, iets wat zonder TextConverter ook maar een geestdodend klusje is.

©PXimport

Tip 11: W10Privacy - Privé

Geschikt voor: Windows 10

Met de komst van Windows 10 werden er meer gebruiksgegevens met Microsoft gedeeld dan ooit tevoren. Vaak zijn dat nuttige zaken die ervoor kunnen zorgen dat je systeem soepel en probleemloos blijft draaien, maar bijna net zo vaak gaat het om informatie waarvan het delen voor de gebruiker geen enkel voordeel oplevert. Twee vragen steken onmiddellijk de kop op: welke informatie kun je veilig weigeren en waar vind je alle relevante instellingen? Dat laatste is nogal een punt, want er is geen tabblad in de instellingen met een naam als Privacy of Gedeelde data. Gelukkig zijn er de laatste tijd wel enkele programma’s verschenen die de helpende hand bieden. W10Privacy is er zo een.

Verdeeld over een aantal tabbladen geeft dit programma je toegang tot alle Windows-instellingen die met privacy te maken hebben. Het toont je aan de hand van een kleurcode of het veilig is om een functie uit te zetten. Start je het programma als administrator, dan kun je eerst een herstelpunt maken. Altijd een goed idee als je wijzigingen aan het systeem gaat aanbrengen.

©PXimport

Tip 12: MediaPortal - Kijkbuis

Geschikt voor: Windows 8.x, 10

Door de komst van smart-tv’s en mediaspelers met internetfunctionaliteit is de grens tussen de klassieke tv en de pc steeds meer vervaagd. Een tv kan echter nog zo ‘smart’ zijn, zo slim als een pc zal hij niet snel worden, nog los van het feit dat de software van dergelijke tv’s snel veroudert en vaak maar kort updates ontvangt. De meest logische oplossing is dan ook om de media op je pc te bekijken, bijvoorbeeld met MediaPortal. Al heb je dan wel een tv-kaart in je pc nodig.

Is dat het geval, dan kun je MediaPortal gebruiken om naar zenders te kijken of de elektronische programmagids te raadplegen. Het programma kan zelfs met meerdere kaarten tegelijk werken, zodat je bijvoorbeeld naar het ene kanaal kunt kijken en een ander kunt opnemen. Daarnaast kun je het programma gebruiken om je eigen audio- en videocollectie mee te benaderen en beheren of om mee te streamen.

MediaPortal kent twee versies. De oudere versie 1 biedt veel plug-ins, maar de ontwikkeling stagneert. Versie 2 presteert beter als mediaserver.

©PXimport

Gevaarlijk?

Niet te snel klikken

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.