Op ID.nl zijn al vaker artikelen verschenen over de AI-chatbot ChatGPT. In dit artikel kijken we nog iets verder. We laten zien hoe je met slimme tips en tools de mogelijkheden van ChatGPT uitbreidt en maken kennis met enkele alternatieven en aanvullende diensten.

Toen we eind 2022 voor het eerst kennismaakten met ChatGPT, deed het ons wat denken aan Ask Jeeves, de virtuele butler van vroeger. Via een eenvoudige interface kon je een vraag typen en met wat geluk een goed antwoord krijgen. ChatGPT heeft ook zo’n simpel tekstvak, maar dankzij AI is het uitgegroeid tot een poort naar een enorme kennisdatabank met antwoorden op de meest uiteenlopende vragen.

Ga naar https://chat.openai.com; hier kun je je aanmelden en je vragen typen. Het liefst in het Engels, omdat de bot voornamelijk is getraind op Engelse data, maar het kan ook in het Nederlands. We gaan ervan uit dat je al wat hebt geëxperimenteerd en helemaal klaar bent voor extra tips en tools.

We bespreken eerst een aantal browserextensies voor ChatGPT. Vervolgens stellen we je enkele plug-ins voor ChatGPT Plus voor en ten slotte een paar alternatieven, waarvan sommige je ook toegang geven tot het uitgebreidere taalmodel GPT-4.

Actuele bronnen

In dit artikel hebben we je al kennis laten maken met enkele browserextensies voor ChatGPT. Een ervan was WebChatGPT, waarmee ChatGPT toegang krijgt tot actuele websites. Daarnaast hebben we het ook gehad over ChatGPT for Google, waarmee je antwoorden van ChatGPT kunt zien naast de zoekresultaten van Google.

Perplexity.ai bespraken we ook al, en inmiddels kun je deze dienst als browserextensie installeren vanuit de Chrome Web Store. Je kunt de extensie bedienen met behulp van een knop, waar je de gewenste prompt kunt invoeren, ook in het Nederlands. Standaard is Internet geselecteerd, wat betekent dat Perplexity toegang heeft tot internetbronnen, vergelijkbaar met WebChatGPT. Je kunt echter ook This Domain of This Page selecteren, zodat de bot zich beperkt tot (links van) de geselecteerde bronnen.

Een andere handige extensie is Merlin. Net als de andere browserextensies in dit artikel is Merlin te vinden in de Chrome Web Store. Nadat je Merlin hebt geïnstalleerd, activeer je het met de sneltoets Ctrl+M, ongeacht welke webpagina je op dat moment bekijkt. Je moet je wel eerst aanmelden bij de dienst, bijvoorbeeld met je Google-account. Het aantal prompts is beperkt tot vijftig per dag, of tien als je GPT-4 selecteert, wat ook mogelijk is. Merlin wordt bediend vanuit een deelvenster met vier knoppen. Een knop om te schakelen tussen GPT-3 en GPT-4, een om WebChat in te schakelen, zodat je vragen kunt stellen aan de geopende webpagina, een om in interactie te treden met een document dat je zelf kunt uploaden en een om actuele webbronnen te betrekken in de antwoorden.

Leeshulp

Wanneer je informatie op het internet zoekt, kom je regelmatig lange of complexe teksten tegen, en het kan frustrerend zijn als je merkt dat je er uiteindelijk niet veel aan hebt. Laat dan de Wiseone-extensie je copiloot zijn. Na registratie hoef je slechts op een knop te drukken (en toestemming te geven om toegang te krijgen tot de huidige site) om een tekstsamenvatting te krijgen. Zo kun je snel beoordelen of het de moeite waard is om de hele tekst door te nemen. Houd er rekening mee dat de samenvatting in het Engels is, ook van anderstalige teksten.

Je kunt ook specifieke vragen stellen aan Wiseone, zelfs in andere talen, en aangeven of de extensie alleen informatie uit de huidige tekst of van het hele internet mag gebruiken voor het antwoord. Bovendien kun je suggesties vragen, waarna Wiseone andere, vaak recente, artikelen zal aanbevelen die over hetzelfde onderwerp gaan. Deze functie werkt momenteel alleen met Engelstalige teksten.

Als het om strikt wetenschappelijke teksten gaat, kun je nog een andere leeshulp gebruiken: SciSpace Copilot (gratis registratie). Deze extensie leest en interpreteert de tekst op de webpagina, waarna je antwoord krijgt op verschillende vragen die je over de tekst stelt. Je kunt zelf kiezen in welke taal je deze antwoorden wilt. De tool geeft zelf suggesties voor zinvolle vragen, zoals “Vat deze tekst samen in een begrijpelijker versie” of “Heeft deze tekst beperkingen of vooroordelen?”. Je kunt de teksten opslaan in een online bibliotheek en de antwoorden van SciSpace Copilot delen via Twitter.

Synopsis

Als je genoeg hebt aan een snelle samenvatting zonder registratie, dan is de extensie Summarize iets voor jou. Met een druk op de knop krijg je in een apart venster een samenvatting van de tekst op de webpagina. Deze samenvatting kun je direct delen via Facebook of LinkedIn. De extensie ondersteunt meerdere talen, maar het kan voorkomen dat een samenvatting van een Nederlandse tekst deels in het Engels verschijnt.

Als je een YouTube-fan bent, is de extensie YouTube Summary zeker het bekijken waard. In eerste instantie zie je naast de video het bijbehorende transcript. Je kunt tevens een ChatGPT-venster openen waarin het transcript automatisch wordt geüpload, samen met een instelbare prompt, zoals “Vat het volgende samen in 5 kernpunten”.

Schrijfhulp

Naast tools die het lezen en verwerken van teksten makkelijker maken, zijn er ook enkele extensies die het (creatief) schrijven kunnen optimaliseren. Een ervan is ChatGPT Writer, ontworpen voor het snel en efficiënt opstellen van e-mails, maar ook bruikbaar voor andere tekstsoorten. Om toegang te krijgen tot deze tool, dien je in te loggen bij OpenAI. Vervolgens geef je aan waar je boodschap over moet gaan, eventueel inclusief de inhoud van de mail waarop je een antwoord wilt formuleren. Deze tool ondersteunt meerdere talen.

Een vergelijkbare tool, Compose AI, is nog flexibeler. Je kunt deze gebruiken in Google Docs en Gmail, maar houd er rekening mee dat een gratis account beperkt is tot duizend woorden.

Daarnaast is er de extensie MaxAI.me, die niet alleen tekst kan genereren, maar ook eigen tekst kan verbeteren, schrijfstijlen kan aanpassen, samenvattingen kan maken en controle kan uitvoeren op mogelijke spel- en grammaticafouten, en vertalingen kan uitvoeren. Het enige wat je hoeft te doen, is een stuk tekst op een willekeurige webpagina markeren en de gewenste instructie selecteren. Deze tool biedt ondersteuning voor verschillende talen en maakt gebruik van onder andere ChatGPT, Bing AI en Bard.

Weergave

De interface van ChatGPT is opmerkelijk minimalistisch, en dit geldt ook voor de vormgeving van de respons. Gelukkig zijn er enkele extensies die je kunnen helpen bij het organiseren en vormgeven van je interacties.

Met behulp van SuperPower ChatGPT kun je bijvoorbeeld mappen maken om je conversaties met ChatGPT overzichtelijker te organiseren. Je kunt eenvoudig een gesprek naar de gewenste map slepen.

Maar er is meer. Zo kun je ook je promptgeschiedenis opslaan en bepaalde prompts als favorieten markeren. Met behulp van een ingebouwde zoekfunctie kun je snel de gewenste prompt terugvinden. Bovendien kun je ‘macro’s’ (@<promptnaam>) maken naar veelgebruikte prompts, zodat je ze sneller kunt uitvoeren. Met behulp van het uitgebreide instellingenvenster kun je deze tool volledig aanpassen aan je eigen voorkeuren.

De Botrush Browser Plugin is primair bedoeld om de interface van ChatGPT aantrekkelijker te maken. Je kunt de interface op verschillende manieren aanpassen, met keuze uit vijftien kleurenschema’s en 25 lettertypen. Deze tool geeft ook het aantal tekens en woorden in een antwoord aan. Daarnaast stelt Botrush je in staat om elke respons direct te kopiëren in Markdown- of HTML-formaat en je kunt conversaties exporteren in verschillende formaten. Er is tevens een knop waarmee ChatGPT automatisch aanvullende informatie blijft geven na elk antwoord, totdat je deze knop weer uitschakelt. Net als SuperPower ChatGPT geeft ook Botrush je de mogelijkheid eigen ‘macro’s’ te creëren om zo sneller bepaalde responses op te roepen.

Spraak

Voor het gebruik van ChatGPT en andere AI-chatbots moet je vooralsnog je prompts typen, waarna de antwoorden op het scherm verschijnen. Dan zijn persoonlijke assistenten zoals Alexa en Siri handiger omdat je die gewoon spraakopdrachten kunt geven. De browserextensie Promptheus maakt dit nu ook mogelijk en ondersteunt daarbij verschillende talen. Helaas bleek deze tool niet naar behoren te functioneren op onze testtoestellen, maar je kunt het natuurlijk proberen op je eigen systeem.

De extensie Talk-to-ChatGPT werkt zelfs in twee richtingen en ondersteunt eveneens verschillende talen, waaronder het Nederlands. Hiermee kun je niet alleen je prompts inspreken, maar worden de antwoorden van ChatGPT ook voorgelezen. Hoewel deze extensie nog niet helemaal perfect werkt, kun je er al goed mee aan de slag.

ChatGPT plug-ins

De tot nu toe besproken tools zijn voornamelijk browserextensies voor Chromium-browsers zoals Chrome, Edge en Brave. Maar er zijn ook diverse plug-ins specifiek ontworpen voor ChatGPT, die naadloos geïntegreerd kunnen worden. Helaas is deze plug-infunctionaliteit momenteel alleen beschikbaar voor gebruikers van ChatGPT Plus, het betaalde abonnement (ongeveer 23 euro per maand). Daarom beperken we ons hier tot een korte kennismaking: hoe activeer je deze functionaliteit, hoe gebruik je plug-ins en wat is zoal beschikbaar.

We gaan ervan uit dat je toegang hebt tot ChatGPT Plus. Ga naar https://chat.openai.com, klik op de knop met de drie puntjes linksonder en selecteer Instellingen. Ga naar het gedeelte Bètafuncties en schakel de Plug-ins-functie in. Ga terug naar het chatvenster, selecteer bovenaan GPT-4 en klik op Plugins Beta en vervolgens op No plugins enabled en Plugin store. Je verneemt hier dat plug-ins worden ontwikkeld door derde partijen en gekoppeld zijn aan externe apps, wat betekent dat deze toegang kunnen hebben tot delen van je conversaties. Bevestig dit met OK.

Op het tabblad All zie je een overzicht van alle beschikbare plug-ins. Op dit moment zijn dat er al meer dan zeshonderd en er worden dagelijks nieuwe toegevoegd. Er is ook een zoekbalk waarin je plug-ins kunt zoeken op basis van trefwoorden. Helaas is er momenteel geen thematische indeling beschikbaar, maar op het tabblad Popular vind je alvast een selectie van zestien veelgebruikte plug-ins, zoals Speak (om iets in een andere taal te zeggen), Scholar AI (om te zoeken in 40 miljoen wetenschappelijke documenten), Expedia (voor het plannen van reizen), Zapier (om te integreren met duizenden apps) en Link Reader (om links naar verschillende soorten documenten te ‘lezen’).

Voorbeelden plug-ins

Het activeren van een plug-in is een kwestie van op de bijbehorende Install-knop klikken. Even later belandt de toegevoegde plug-in op het tabblad Installed, waar je deze ook kunt verwijderen. Bovenaan het invoervenster kun je de plug-ins activeren via een uitklapvenster. Op dit moment kun je echter niet meer dan drie plug-ins tegelijk inschakelen.

De meeste plug-ins worden automatisch geactiveerd wanneer je een geschikte prompt invoert. Als je bijvoorbeeld een link naar een pdf in het invoerveld plakt, wordt wellicht de plug-in ChatWithPDF automatisch opgeroepen. Deze zal de pdf-tekst lezen, waarna je er allerlei vragen over kunt stellen. Als je een wetenschappelijke vraag stelt, zoals "Teken de Zeta-functie op de kritische lijn tot t=60", is de kans groot dat de plug-in Wolfram in actie komt, en tekst en afbeeldingen genereert.

In de praktijk kan het soms wat zoeken zijn om de gewenste plug-in te activeren op basis van je prompt, maar we hebben gemerkt dat je dit kunt forceren door je prompt te laten voorafgaan door @<naam_van_plug-in>. Voor verdere informatie en voorbeelden kun je ook googelen naar iets als use <naam_plug-in> chatgpt plugin. Het plug-insysteem in AI-chatbots is veelbelovend, maar op dit moment valt niet te ontkennen dat het nog in een bètafase verkeert.

Extra diensten

ChatGPT is natuurlijk de bekendste AI-chatbot, maar het is lang niet de enige. Op ID.nl zijn intussen ook al andere populaire chatbots aan bod gekomen als Dall-E2, Stable Diffusion en Bing Chat (ook beschikbaar als browserextensie: Bing Chat sidebar for Chrome), en we hebben het eerder ook al gehad over You Chat, ChatSonic en Character.ai.

Bij de laatste kun je uit tientallen personae oftewel virtuele personages kiezen, waarna je een antwoord kunt verwachten dat past bij het gekozen personage.

Dit is evenwel maar een speelse aanzet voor wat een applicatie als Auto-GPT kan bieden; dit opensource-project werkt met zogeheten AI-agents.

Taalmodellen

Een van de voordelen van het betaalde ChatGPT Plus-abonnement is dat je toegang krijgt tot GPT-4, de krachtigere opvolger van het standaardtaalmodel GPT-3.5 dat beschikbaar is bij een gratis abonnement. Gelukkig hoef je niet per se een betaald abonnement te nemen om toegang te krijgen tot GPT-4. Bing Chat biedt bijvoorbeeld ook toegang tot dit nieuwere taalmodel, en de Opera One-browser stelt je in staat om GPT-4 gratis aan te spreken via de ingebouwde AI-chatmodule genaamd Aria, die beschikbaar is in een zijvenster. Net als Bing Chat kan Aria ook het internet op.

Je kunt ook naar https://chat.forefront.ai met je favoriete browser. Hier kun je niet alleen kiezen tussen GPT-3.5 en GPT-4, maar ook tussen Claude Instant en Claude+, weliswaar met een beperkt aantal prompts. Claude is een AI-assistent ontwikkeld door Anthropic en wordt in twee versies aangeboden, waarbij Claude Instant de lichtere maar ook snellere variant is. Je kunt GPT-4 en Claude+ ook uitproberen via de AI-chatbot Poe van Quora, op www.poe.com. Houd er ook hier rekening mee dat er sterke beperkingen gelden voor het aantal prompts. Een jaarabonnement met minimaal 600 GPT-4 en 1000 Claude+ prompts per maand kost ongeveer 23 euro per maand, net als bij ChatGPT Plus.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.