Op ID.nl zijn al vaker artikelen verschenen over de AI-chatbot ChatGPT. In dit artikel kijken we nog iets verder. We laten zien hoe je met slimme tips en tools de mogelijkheden van ChatGPT uitbreidt en maken kennis met enkele alternatieven en aanvullende diensten.

Toen we eind 2022 voor het eerst kennismaakten met ChatGPT, deed het ons wat denken aan Ask Jeeves, de virtuele butler van vroeger. Via een eenvoudige interface kon je een vraag typen en met wat geluk een goed antwoord krijgen. ChatGPT heeft ook zo’n simpel tekstvak, maar dankzij AI is het uitgegroeid tot een poort naar een enorme kennisdatabank met antwoorden op de meest uiteenlopende vragen.

Ga naar https://chat.openai.com; hier kun je je aanmelden en je vragen typen. Het liefst in het Engels, omdat de bot voornamelijk is getraind op Engelse data, maar het kan ook in het Nederlands. We gaan ervan uit dat je al wat hebt geëxperimenteerd en helemaal klaar bent voor extra tips en tools.

We bespreken eerst een aantal browserextensies voor ChatGPT. Vervolgens stellen we je enkele plug-ins voor ChatGPT Plus voor en ten slotte een paar alternatieven, waarvan sommige je ook toegang geven tot het uitgebreidere taalmodel GPT-4.

Actuele bronnen

In dit artikel hebben we je al kennis laten maken met enkele browserextensies voor ChatGPT. Een ervan was WebChatGPT, waarmee ChatGPT toegang krijgt tot actuele websites. Daarnaast hebben we het ook gehad over ChatGPT for Google, waarmee je antwoorden van ChatGPT kunt zien naast de zoekresultaten van Google.

Perplexity.ai bespraken we ook al, en inmiddels kun je deze dienst als browserextensie installeren vanuit de Chrome Web Store. Je kunt de extensie bedienen met behulp van een knop, waar je de gewenste prompt kunt invoeren, ook in het Nederlands. Standaard is Internet geselecteerd, wat betekent dat Perplexity toegang heeft tot internetbronnen, vergelijkbaar met WebChatGPT. Je kunt echter ook This Domain of This Page selecteren, zodat de bot zich beperkt tot (links van) de geselecteerde bronnen.

Een andere handige extensie is Merlin. Net als de andere browserextensies in dit artikel is Merlin te vinden in de Chrome Web Store. Nadat je Merlin hebt geïnstalleerd, activeer je het met de sneltoets Ctrl+M, ongeacht welke webpagina je op dat moment bekijkt. Je moet je wel eerst aanmelden bij de dienst, bijvoorbeeld met je Google-account. Het aantal prompts is beperkt tot vijftig per dag, of tien als je GPT-4 selecteert, wat ook mogelijk is. Merlin wordt bediend vanuit een deelvenster met vier knoppen. Een knop om te schakelen tussen GPT-3 en GPT-4, een om WebChat in te schakelen, zodat je vragen kunt stellen aan de geopende webpagina, een om in interactie te treden met een document dat je zelf kunt uploaden en een om actuele webbronnen te betrekken in de antwoorden.

Leeshulp

Wanneer je informatie op het internet zoekt, kom je regelmatig lange of complexe teksten tegen, en het kan frustrerend zijn als je merkt dat je er uiteindelijk niet veel aan hebt. Laat dan de Wiseone-extensie je copiloot zijn. Na registratie hoef je slechts op een knop te drukken (en toestemming te geven om toegang te krijgen tot de huidige site) om een tekstsamenvatting te krijgen. Zo kun je snel beoordelen of het de moeite waard is om de hele tekst door te nemen. Houd er rekening mee dat de samenvatting in het Engels is, ook van anderstalige teksten.

Je kunt ook specifieke vragen stellen aan Wiseone, zelfs in andere talen, en aangeven of de extensie alleen informatie uit de huidige tekst of van het hele internet mag gebruiken voor het antwoord. Bovendien kun je suggesties vragen, waarna Wiseone andere, vaak recente, artikelen zal aanbevelen die over hetzelfde onderwerp gaan. Deze functie werkt momenteel alleen met Engelstalige teksten.

Als het om strikt wetenschappelijke teksten gaat, kun je nog een andere leeshulp gebruiken: SciSpace Copilot (gratis registratie). Deze extensie leest en interpreteert de tekst op de webpagina, waarna je antwoord krijgt op verschillende vragen die je over de tekst stelt. Je kunt zelf kiezen in welke taal je deze antwoorden wilt. De tool geeft zelf suggesties voor zinvolle vragen, zoals “Vat deze tekst samen in een begrijpelijker versie” of “Heeft deze tekst beperkingen of vooroordelen?”. Je kunt de teksten opslaan in een online bibliotheek en de antwoorden van SciSpace Copilot delen via Twitter.

Synopsis

Als je genoeg hebt aan een snelle samenvatting zonder registratie, dan is de extensie Summarize iets voor jou. Met een druk op de knop krijg je in een apart venster een samenvatting van de tekst op de webpagina. Deze samenvatting kun je direct delen via Facebook of LinkedIn. De extensie ondersteunt meerdere talen, maar het kan voorkomen dat een samenvatting van een Nederlandse tekst deels in het Engels verschijnt.

Als je een YouTube-fan bent, is de extensie YouTube Summary zeker het bekijken waard. In eerste instantie zie je naast de video het bijbehorende transcript. Je kunt tevens een ChatGPT-venster openen waarin het transcript automatisch wordt geüpload, samen met een instelbare prompt, zoals “Vat het volgende samen in 5 kernpunten”.

Schrijfhulp

Naast tools die het lezen en verwerken van teksten makkelijker maken, zijn er ook enkele extensies die het (creatief) schrijven kunnen optimaliseren. Een ervan is ChatGPT Writer, ontworpen voor het snel en efficiënt opstellen van e-mails, maar ook bruikbaar voor andere tekstsoorten. Om toegang te krijgen tot deze tool, dien je in te loggen bij OpenAI. Vervolgens geef je aan waar je boodschap over moet gaan, eventueel inclusief de inhoud van de mail waarop je een antwoord wilt formuleren. Deze tool ondersteunt meerdere talen.

Een vergelijkbare tool, Compose AI, is nog flexibeler. Je kunt deze gebruiken in Google Docs en Gmail, maar houd er rekening mee dat een gratis account beperkt is tot duizend woorden.

Daarnaast is er de extensie MaxAI.me, die niet alleen tekst kan genereren, maar ook eigen tekst kan verbeteren, schrijfstijlen kan aanpassen, samenvattingen kan maken en controle kan uitvoeren op mogelijke spel- en grammaticafouten, en vertalingen kan uitvoeren. Het enige wat je hoeft te doen, is een stuk tekst op een willekeurige webpagina markeren en de gewenste instructie selecteren. Deze tool biedt ondersteuning voor verschillende talen en maakt gebruik van onder andere ChatGPT, Bing AI en Bard.

Weergave

De interface van ChatGPT is opmerkelijk minimalistisch, en dit geldt ook voor de vormgeving van de respons. Gelukkig zijn er enkele extensies die je kunnen helpen bij het organiseren en vormgeven van je interacties.

Met behulp van SuperPower ChatGPT kun je bijvoorbeeld mappen maken om je conversaties met ChatGPT overzichtelijker te organiseren. Je kunt eenvoudig een gesprek naar de gewenste map slepen.

Maar er is meer. Zo kun je ook je promptgeschiedenis opslaan en bepaalde prompts als favorieten markeren. Met behulp van een ingebouwde zoekfunctie kun je snel de gewenste prompt terugvinden. Bovendien kun je ‘macro’s’ (@<promptnaam>) maken naar veelgebruikte prompts, zodat je ze sneller kunt uitvoeren. Met behulp van het uitgebreide instellingenvenster kun je deze tool volledig aanpassen aan je eigen voorkeuren.

De Botrush Browser Plugin is primair bedoeld om de interface van ChatGPT aantrekkelijker te maken. Je kunt de interface op verschillende manieren aanpassen, met keuze uit vijftien kleurenschema’s en 25 lettertypen. Deze tool geeft ook het aantal tekens en woorden in een antwoord aan. Daarnaast stelt Botrush je in staat om elke respons direct te kopiëren in Markdown- of HTML-formaat en je kunt conversaties exporteren in verschillende formaten. Er is tevens een knop waarmee ChatGPT automatisch aanvullende informatie blijft geven na elk antwoord, totdat je deze knop weer uitschakelt. Net als SuperPower ChatGPT geeft ook Botrush je de mogelijkheid eigen ‘macro’s’ te creëren om zo sneller bepaalde responses op te roepen.

Spraak

Voor het gebruik van ChatGPT en andere AI-chatbots moet je vooralsnog je prompts typen, waarna de antwoorden op het scherm verschijnen. Dan zijn persoonlijke assistenten zoals Alexa en Siri handiger omdat je die gewoon spraakopdrachten kunt geven. De browserextensie Promptheus maakt dit nu ook mogelijk en ondersteunt daarbij verschillende talen. Helaas bleek deze tool niet naar behoren te functioneren op onze testtoestellen, maar je kunt het natuurlijk proberen op je eigen systeem.

De extensie Talk-to-ChatGPT werkt zelfs in twee richtingen en ondersteunt eveneens verschillende talen, waaronder het Nederlands. Hiermee kun je niet alleen je prompts inspreken, maar worden de antwoorden van ChatGPT ook voorgelezen. Hoewel deze extensie nog niet helemaal perfect werkt, kun je er al goed mee aan de slag.

ChatGPT plug-ins

De tot nu toe besproken tools zijn voornamelijk browserextensies voor Chromium-browsers zoals Chrome, Edge en Brave. Maar er zijn ook diverse plug-ins specifiek ontworpen voor ChatGPT, die naadloos geïntegreerd kunnen worden. Helaas is deze plug-infunctionaliteit momenteel alleen beschikbaar voor gebruikers van ChatGPT Plus, het betaalde abonnement (ongeveer 23 euro per maand). Daarom beperken we ons hier tot een korte kennismaking: hoe activeer je deze functionaliteit, hoe gebruik je plug-ins en wat is zoal beschikbaar.

We gaan ervan uit dat je toegang hebt tot ChatGPT Plus. Ga naar https://chat.openai.com, klik op de knop met de drie puntjes linksonder en selecteer Instellingen. Ga naar het gedeelte Bètafuncties en schakel de Plug-ins-functie in. Ga terug naar het chatvenster, selecteer bovenaan GPT-4 en klik op Plugins Beta en vervolgens op No plugins enabled en Plugin store. Je verneemt hier dat plug-ins worden ontwikkeld door derde partijen en gekoppeld zijn aan externe apps, wat betekent dat deze toegang kunnen hebben tot delen van je conversaties. Bevestig dit met OK.

Op het tabblad All zie je een overzicht van alle beschikbare plug-ins. Op dit moment zijn dat er al meer dan zeshonderd en er worden dagelijks nieuwe toegevoegd. Er is ook een zoekbalk waarin je plug-ins kunt zoeken op basis van trefwoorden. Helaas is er momenteel geen thematische indeling beschikbaar, maar op het tabblad Popular vind je alvast een selectie van zestien veelgebruikte plug-ins, zoals Speak (om iets in een andere taal te zeggen), Scholar AI (om te zoeken in 40 miljoen wetenschappelijke documenten), Expedia (voor het plannen van reizen), Zapier (om te integreren met duizenden apps) en Link Reader (om links naar verschillende soorten documenten te ‘lezen’).

Voorbeelden plug-ins

Het activeren van een plug-in is een kwestie van op de bijbehorende Install-knop klikken. Even later belandt de toegevoegde plug-in op het tabblad Installed, waar je deze ook kunt verwijderen. Bovenaan het invoervenster kun je de plug-ins activeren via een uitklapvenster. Op dit moment kun je echter niet meer dan drie plug-ins tegelijk inschakelen.

De meeste plug-ins worden automatisch geactiveerd wanneer je een geschikte prompt invoert. Als je bijvoorbeeld een link naar een pdf in het invoerveld plakt, wordt wellicht de plug-in ChatWithPDF automatisch opgeroepen. Deze zal de pdf-tekst lezen, waarna je er allerlei vragen over kunt stellen. Als je een wetenschappelijke vraag stelt, zoals "Teken de Zeta-functie op de kritische lijn tot t=60", is de kans groot dat de plug-in Wolfram in actie komt, en tekst en afbeeldingen genereert.

In de praktijk kan het soms wat zoeken zijn om de gewenste plug-in te activeren op basis van je prompt, maar we hebben gemerkt dat je dit kunt forceren door je prompt te laten voorafgaan door @<naam_van_plug-in>. Voor verdere informatie en voorbeelden kun je ook googelen naar iets als use <naam_plug-in> chatgpt plugin. Het plug-insysteem in AI-chatbots is veelbelovend, maar op dit moment valt niet te ontkennen dat het nog in een bètafase verkeert.

Extra diensten

ChatGPT is natuurlijk de bekendste AI-chatbot, maar het is lang niet de enige. Op ID.nl zijn intussen ook al andere populaire chatbots aan bod gekomen als Dall-E2, Stable Diffusion en Bing Chat (ook beschikbaar als browserextensie: Bing Chat sidebar for Chrome), en we hebben het eerder ook al gehad over You Chat, ChatSonic en Character.ai.

Bij de laatste kun je uit tientallen personae oftewel virtuele personages kiezen, waarna je een antwoord kunt verwachten dat past bij het gekozen personage.

Dit is evenwel maar een speelse aanzet voor wat een applicatie als Auto-GPT kan bieden; dit opensource-project werkt met zogeheten AI-agents.

Taalmodellen

Een van de voordelen van het betaalde ChatGPT Plus-abonnement is dat je toegang krijgt tot GPT-4, de krachtigere opvolger van het standaardtaalmodel GPT-3.5 dat beschikbaar is bij een gratis abonnement. Gelukkig hoef je niet per se een betaald abonnement te nemen om toegang te krijgen tot GPT-4. Bing Chat biedt bijvoorbeeld ook toegang tot dit nieuwere taalmodel, en de Opera One-browser stelt je in staat om GPT-4 gratis aan te spreken via de ingebouwde AI-chatmodule genaamd Aria, die beschikbaar is in een zijvenster. Net als Bing Chat kan Aria ook het internet op.

Je kunt ook naar https://chat.forefront.ai met je favoriete browser. Hier kun je niet alleen kiezen tussen GPT-3.5 en GPT-4, maar ook tussen Claude Instant en Claude+, weliswaar met een beperkt aantal prompts. Claude is een AI-assistent ontwikkeld door Anthropic en wordt in twee versies aangeboden, waarbij Claude Instant de lichtere maar ook snellere variant is. Je kunt GPT-4 en Claude+ ook uitproberen via de AI-chatbot Poe van Quora, op www.poe.com. Houd er ook hier rekening mee dat er sterke beperkingen gelden voor het aantal prompts. Een jaarabonnement met minimaal 600 GPT-4 en 1000 Claude+ prompts per maand kost ongeveer 23 euro per maand, net als bij ChatGPT Plus.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.