Op ID.nl zijn al vaker artikelen verschenen over de AI-chatbot ChatGPT. In dit artikel kijken we nog iets verder. We laten zien hoe je met slimme tips en tools de mogelijkheden van ChatGPT uitbreidt en maken kennis met enkele alternatieven en aanvullende diensten.

Toen we eind 2022 voor het eerst kennismaakten met ChatGPT, deed het ons wat denken aan Ask Jeeves, de virtuele butler van vroeger. Via een eenvoudige interface kon je een vraag typen en met wat geluk een goed antwoord krijgen. ChatGPT heeft ook zo’n simpel tekstvak, maar dankzij AI is het uitgegroeid tot een poort naar een enorme kennisdatabank met antwoorden op de meest uiteenlopende vragen.

Ga naar https://chat.openai.com; hier kun je je aanmelden en je vragen typen. Het liefst in het Engels, omdat de bot voornamelijk is getraind op Engelse data, maar het kan ook in het Nederlands. We gaan ervan uit dat je al wat hebt geëxperimenteerd en helemaal klaar bent voor extra tips en tools.

We bespreken eerst een aantal browserextensies voor ChatGPT. Vervolgens stellen we je enkele plug-ins voor ChatGPT Plus voor en ten slotte een paar alternatieven, waarvan sommige je ook toegang geven tot het uitgebreidere taalmodel GPT-4.

Actuele bronnen

In dit artikel hebben we je al kennis laten maken met enkele browserextensies voor ChatGPT. Een ervan was WebChatGPT, waarmee ChatGPT toegang krijgt tot actuele websites. Daarnaast hebben we het ook gehad over ChatGPT for Google, waarmee je antwoorden van ChatGPT kunt zien naast de zoekresultaten van Google.

Perplexity.ai bespraken we ook al, en inmiddels kun je deze dienst als browserextensie installeren vanuit de Chrome Web Store. Je kunt de extensie bedienen met behulp van een knop, waar je de gewenste prompt kunt invoeren, ook in het Nederlands. Standaard is Internet geselecteerd, wat betekent dat Perplexity toegang heeft tot internetbronnen, vergelijkbaar met WebChatGPT. Je kunt echter ook This Domain of This Page selecteren, zodat de bot zich beperkt tot (links van) de geselecteerde bronnen.

Een andere handige extensie is Merlin. Net als de andere browserextensies in dit artikel is Merlin te vinden in de Chrome Web Store. Nadat je Merlin hebt geïnstalleerd, activeer je het met de sneltoets Ctrl+M, ongeacht welke webpagina je op dat moment bekijkt. Je moet je wel eerst aanmelden bij de dienst, bijvoorbeeld met je Google-account. Het aantal prompts is beperkt tot vijftig per dag, of tien als je GPT-4 selecteert, wat ook mogelijk is. Merlin wordt bediend vanuit een deelvenster met vier knoppen. Een knop om te schakelen tussen GPT-3 en GPT-4, een om WebChat in te schakelen, zodat je vragen kunt stellen aan de geopende webpagina, een om in interactie te treden met een document dat je zelf kunt uploaden en een om actuele webbronnen te betrekken in de antwoorden.

Leeshulp

Wanneer je informatie op het internet zoekt, kom je regelmatig lange of complexe teksten tegen, en het kan frustrerend zijn als je merkt dat je er uiteindelijk niet veel aan hebt. Laat dan de Wiseone-extensie je copiloot zijn. Na registratie hoef je slechts op een knop te drukken (en toestemming te geven om toegang te krijgen tot de huidige site) om een tekstsamenvatting te krijgen. Zo kun je snel beoordelen of het de moeite waard is om de hele tekst door te nemen. Houd er rekening mee dat de samenvatting in het Engels is, ook van anderstalige teksten.

Je kunt ook specifieke vragen stellen aan Wiseone, zelfs in andere talen, en aangeven of de extensie alleen informatie uit de huidige tekst of van het hele internet mag gebruiken voor het antwoord. Bovendien kun je suggesties vragen, waarna Wiseone andere, vaak recente, artikelen zal aanbevelen die over hetzelfde onderwerp gaan. Deze functie werkt momenteel alleen met Engelstalige teksten.

Als het om strikt wetenschappelijke teksten gaat, kun je nog een andere leeshulp gebruiken: SciSpace Copilot (gratis registratie). Deze extensie leest en interpreteert de tekst op de webpagina, waarna je antwoord krijgt op verschillende vragen die je over de tekst stelt. Je kunt zelf kiezen in welke taal je deze antwoorden wilt. De tool geeft zelf suggesties voor zinvolle vragen, zoals “Vat deze tekst samen in een begrijpelijker versie” of “Heeft deze tekst beperkingen of vooroordelen?”. Je kunt de teksten opslaan in een online bibliotheek en de antwoorden van SciSpace Copilot delen via Twitter.

Synopsis

Als je genoeg hebt aan een snelle samenvatting zonder registratie, dan is de extensie Summarize iets voor jou. Met een druk op de knop krijg je in een apart venster een samenvatting van de tekst op de webpagina. Deze samenvatting kun je direct delen via Facebook of LinkedIn. De extensie ondersteunt meerdere talen, maar het kan voorkomen dat een samenvatting van een Nederlandse tekst deels in het Engels verschijnt.

Als je een YouTube-fan bent, is de extensie YouTube Summary zeker het bekijken waard. In eerste instantie zie je naast de video het bijbehorende transcript. Je kunt tevens een ChatGPT-venster openen waarin het transcript automatisch wordt geüpload, samen met een instelbare prompt, zoals “Vat het volgende samen in 5 kernpunten”.

Schrijfhulp

Naast tools die het lezen en verwerken van teksten makkelijker maken, zijn er ook enkele extensies die het (creatief) schrijven kunnen optimaliseren. Een ervan is ChatGPT Writer, ontworpen voor het snel en efficiënt opstellen van e-mails, maar ook bruikbaar voor andere tekstsoorten. Om toegang te krijgen tot deze tool, dien je in te loggen bij OpenAI. Vervolgens geef je aan waar je boodschap over moet gaan, eventueel inclusief de inhoud van de mail waarop je een antwoord wilt formuleren. Deze tool ondersteunt meerdere talen.

Een vergelijkbare tool, Compose AI, is nog flexibeler. Je kunt deze gebruiken in Google Docs en Gmail, maar houd er rekening mee dat een gratis account beperkt is tot duizend woorden.

Daarnaast is er de extensie MaxAI.me, die niet alleen tekst kan genereren, maar ook eigen tekst kan verbeteren, schrijfstijlen kan aanpassen, samenvattingen kan maken en controle kan uitvoeren op mogelijke spel- en grammaticafouten, en vertalingen kan uitvoeren. Het enige wat je hoeft te doen, is een stuk tekst op een willekeurige webpagina markeren en de gewenste instructie selecteren. Deze tool biedt ondersteuning voor verschillende talen en maakt gebruik van onder andere ChatGPT, Bing AI en Bard.

Weergave

De interface van ChatGPT is opmerkelijk minimalistisch, en dit geldt ook voor de vormgeving van de respons. Gelukkig zijn er enkele extensies die je kunnen helpen bij het organiseren en vormgeven van je interacties.

Met behulp van SuperPower ChatGPT kun je bijvoorbeeld mappen maken om je conversaties met ChatGPT overzichtelijker te organiseren. Je kunt eenvoudig een gesprek naar de gewenste map slepen.

Maar er is meer. Zo kun je ook je promptgeschiedenis opslaan en bepaalde prompts als favorieten markeren. Met behulp van een ingebouwde zoekfunctie kun je snel de gewenste prompt terugvinden. Bovendien kun je ‘macro’s’ (@<promptnaam>) maken naar veelgebruikte prompts, zodat je ze sneller kunt uitvoeren. Met behulp van het uitgebreide instellingenvenster kun je deze tool volledig aanpassen aan je eigen voorkeuren.

De Botrush Browser Plugin is primair bedoeld om de interface van ChatGPT aantrekkelijker te maken. Je kunt de interface op verschillende manieren aanpassen, met keuze uit vijftien kleurenschema’s en 25 lettertypen. Deze tool geeft ook het aantal tekens en woorden in een antwoord aan. Daarnaast stelt Botrush je in staat om elke respons direct te kopiëren in Markdown- of HTML-formaat en je kunt conversaties exporteren in verschillende formaten. Er is tevens een knop waarmee ChatGPT automatisch aanvullende informatie blijft geven na elk antwoord, totdat je deze knop weer uitschakelt. Net als SuperPower ChatGPT geeft ook Botrush je de mogelijkheid eigen ‘macro’s’ te creëren om zo sneller bepaalde responses op te roepen.

Spraak

Voor het gebruik van ChatGPT en andere AI-chatbots moet je vooralsnog je prompts typen, waarna de antwoorden op het scherm verschijnen. Dan zijn persoonlijke assistenten zoals Alexa en Siri handiger omdat je die gewoon spraakopdrachten kunt geven. De browserextensie Promptheus maakt dit nu ook mogelijk en ondersteunt daarbij verschillende talen. Helaas bleek deze tool niet naar behoren te functioneren op onze testtoestellen, maar je kunt het natuurlijk proberen op je eigen systeem.

De extensie Talk-to-ChatGPT werkt zelfs in twee richtingen en ondersteunt eveneens verschillende talen, waaronder het Nederlands. Hiermee kun je niet alleen je prompts inspreken, maar worden de antwoorden van ChatGPT ook voorgelezen. Hoewel deze extensie nog niet helemaal perfect werkt, kun je er al goed mee aan de slag.

ChatGPT plug-ins

De tot nu toe besproken tools zijn voornamelijk browserextensies voor Chromium-browsers zoals Chrome, Edge en Brave. Maar er zijn ook diverse plug-ins specifiek ontworpen voor ChatGPT, die naadloos geïntegreerd kunnen worden. Helaas is deze plug-infunctionaliteit momenteel alleen beschikbaar voor gebruikers van ChatGPT Plus, het betaalde abonnement (ongeveer 23 euro per maand). Daarom beperken we ons hier tot een korte kennismaking: hoe activeer je deze functionaliteit, hoe gebruik je plug-ins en wat is zoal beschikbaar.

We gaan ervan uit dat je toegang hebt tot ChatGPT Plus. Ga naar https://chat.openai.com, klik op de knop met de drie puntjes linksonder en selecteer Instellingen. Ga naar het gedeelte Bètafuncties en schakel de Plug-ins-functie in. Ga terug naar het chatvenster, selecteer bovenaan GPT-4 en klik op Plugins Beta en vervolgens op No plugins enabled en Plugin store. Je verneemt hier dat plug-ins worden ontwikkeld door derde partijen en gekoppeld zijn aan externe apps, wat betekent dat deze toegang kunnen hebben tot delen van je conversaties. Bevestig dit met OK.

Op het tabblad All zie je een overzicht van alle beschikbare plug-ins. Op dit moment zijn dat er al meer dan zeshonderd en er worden dagelijks nieuwe toegevoegd. Er is ook een zoekbalk waarin je plug-ins kunt zoeken op basis van trefwoorden. Helaas is er momenteel geen thematische indeling beschikbaar, maar op het tabblad Popular vind je alvast een selectie van zestien veelgebruikte plug-ins, zoals Speak (om iets in een andere taal te zeggen), Scholar AI (om te zoeken in 40 miljoen wetenschappelijke documenten), Expedia (voor het plannen van reizen), Zapier (om te integreren met duizenden apps) en Link Reader (om links naar verschillende soorten documenten te ‘lezen’).

Voorbeelden plug-ins

Het activeren van een plug-in is een kwestie van op de bijbehorende Install-knop klikken. Even later belandt de toegevoegde plug-in op het tabblad Installed, waar je deze ook kunt verwijderen. Bovenaan het invoervenster kun je de plug-ins activeren via een uitklapvenster. Op dit moment kun je echter niet meer dan drie plug-ins tegelijk inschakelen.

De meeste plug-ins worden automatisch geactiveerd wanneer je een geschikte prompt invoert. Als je bijvoorbeeld een link naar een pdf in het invoerveld plakt, wordt wellicht de plug-in ChatWithPDF automatisch opgeroepen. Deze zal de pdf-tekst lezen, waarna je er allerlei vragen over kunt stellen. Als je een wetenschappelijke vraag stelt, zoals "Teken de Zeta-functie op de kritische lijn tot t=60", is de kans groot dat de plug-in Wolfram in actie komt, en tekst en afbeeldingen genereert.

In de praktijk kan het soms wat zoeken zijn om de gewenste plug-in te activeren op basis van je prompt, maar we hebben gemerkt dat je dit kunt forceren door je prompt te laten voorafgaan door @<naam_van_plug-in>. Voor verdere informatie en voorbeelden kun je ook googelen naar iets als use <naam_plug-in> chatgpt plugin. Het plug-insysteem in AI-chatbots is veelbelovend, maar op dit moment valt niet te ontkennen dat het nog in een bètafase verkeert.

Extra diensten

ChatGPT is natuurlijk de bekendste AI-chatbot, maar het is lang niet de enige. Op ID.nl zijn intussen ook al andere populaire chatbots aan bod gekomen als Dall-E2, Stable Diffusion en Bing Chat (ook beschikbaar als browserextensie: Bing Chat sidebar for Chrome), en we hebben het eerder ook al gehad over You Chat, ChatSonic en Character.ai.

Bij de laatste kun je uit tientallen personae oftewel virtuele personages kiezen, waarna je een antwoord kunt verwachten dat past bij het gekozen personage.

Dit is evenwel maar een speelse aanzet voor wat een applicatie als Auto-GPT kan bieden; dit opensource-project werkt met zogeheten AI-agents.

Taalmodellen

Een van de voordelen van het betaalde ChatGPT Plus-abonnement is dat je toegang krijgt tot GPT-4, de krachtigere opvolger van het standaardtaalmodel GPT-3.5 dat beschikbaar is bij een gratis abonnement. Gelukkig hoef je niet per se een betaald abonnement te nemen om toegang te krijgen tot GPT-4. Bing Chat biedt bijvoorbeeld ook toegang tot dit nieuwere taalmodel, en de Opera One-browser stelt je in staat om GPT-4 gratis aan te spreken via de ingebouwde AI-chatmodule genaamd Aria, die beschikbaar is in een zijvenster. Net als Bing Chat kan Aria ook het internet op.

Je kunt ook naar https://chat.forefront.ai met je favoriete browser. Hier kun je niet alleen kiezen tussen GPT-3.5 en GPT-4, maar ook tussen Claude Instant en Claude+, weliswaar met een beperkt aantal prompts. Claude is een AI-assistent ontwikkeld door Anthropic en wordt in twee versies aangeboden, waarbij Claude Instant de lichtere maar ook snellere variant is. Je kunt GPT-4 en Claude+ ook uitproberen via de AI-chatbot Poe van Quora, op www.poe.com. Houd er ook hier rekening mee dat er sterke beperkingen gelden voor het aantal prompts. Een jaarabonnement met minimaal 600 GPT-4 en 1000 Claude+ prompts per maand kost ongeveer 23 euro per maand, net als bij ChatGPT Plus.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!