ID.nl logo
Babbelen met bijdehante bots: er is meer dan ChatGPT
© Supatman - stock.adobe.com
Huis

Babbelen met bijdehante bots: er is meer dan ChatGPT

Chatten met mensen doen we al langer, maar ChatGPT toont dat dit ook prima kan met bots – en dus met computers. ChatGPT is trouwens niet de enige AI-bot die graag keuvelt. In dit artikel stellen we je, naast enkele nieuwigheden voor ChatGPT, ook enkele praatgrage concullega’s voor.

ChatGPT is de bekendste AI-chatbot, maar er zijn er nog veel meer. Maak kennis met:

  • Bing Chat
  • Character.ai
  • ChatSonic
  • YouChat
  • Google Bard

Ook interessant: Zo speel je Sumplete, een game gemaakt door ChatGPT

OpenAI’s ChatGPT maakt sinds eind vorig jaar wereldwijd furore, en we hebben er al de nodige aandacht aan besteed. Voor wie een en ander gemist heeft, leggen we het hoe en wat nog even heel kort uit. 

AI met LLM

ChatGPT van ontwikkelaar OpenAI is een AI-chatbot. Bot staat voor robot, maar eigenlijk is het een computerprogramma dat automatisch specifieke handelingen kan verrichten. In dit geval gaat het om het simuleren van menselijke conversaties, met behulp van artificiële intelligentie, kortweg AI. De bot maakt gebruik van natuurlijke taalverwerking (NLP) en ‘machine learning’-algoritmen (ML) om menselijke taalinvoer correct te kunnen interpreteren. De chatbot kan tevens leren uit de interacties met menselijke gebruikers om zo steeds betere reacties te genereren.

Natuurlijk moet de chatbot inhoudelijk iets zinvols te vertellen hebben, en daarvoor valt deze terug op een immense kennisdatabank, samengesteld door de ontwikkelaars op basis van ontelbare documenten, webpagina’s, databases enzovoort.

Dit hele AI-systeem, dat dus patronen, grammatica en context uit een enorme dataset kan herkennen en op basis hiervan antwoorden genereert, wordt een ‘large language model’ genoemd (LLM). Dit maakt zo’n systeem veel krachtiger dan stemassistenten als Siri, Alexa of Google Assistant, die weinig meer zijn dan ‘command-and-control’-systemen op basis van een beperkte database.

Er bestaan heel wat LLM’s (status maart 2023), waaronder GPT-4 van ChatGPT. Voor alle afbeeldingen geldt: klik erop voor een grotere weergave.Bron: Alan D. Thompson, Lifearchitect.ai.

ChatGPT plug-ins Eind maart kondigde OpenAI aan dat ze aan eigen plug-ins voor ChatGPT werken. Inmiddels is er een lange lijst van uiteenlopende plug-ins, van eentje waarmee je actuele data van internet kunt raadplegen tot eentje waarmee je gegenereerde (Python) code in een sandbox kunt laten draaien draaien tot een plug-in waarmee je data uit eigen documenten kunt benaderen. Je vindt hier tevens een overzicht van derde partijen die een eigen plug-in voor ChatGPT hebben ontwikkeld, zoals Expedia, Wolfram en Zapier.

OpenAI is zich wel degelijk bewust van de mogelijke risico’s van dergelijke plug-ins, wat diverse veiligheidsmaatregelen noodzakelijk maakt. Webtoegang vergroot immers het risico op misleidende of schadelijke responses en plug-ins kunnen misschien heimelijk ‘prompt injection’ uitvoeren, waardoor andere prompts aan het LLM worden doorgespeeld dan wat de gebruiker beoogde.

OpenAI is voorzichtig bezig met het uitrollen van een plug-insysteem.

ChatGPT: extra’s

Wanneer je met ChatGPT aan de slag gaat, kun je de functionaliteit uitbreiden met extensies. We stellen je twee browserextensies voor van externe partijen, maar weet dat OpenAI, de maker van ChatGPT, inmiddels ook bezig is met de ontwikkeling van plug-ins (zie het kader hierboven: ‘ChatGPT plug-ins’).

Ben je een trouwe gebruiker van de Google-zoekmachine, dan heb je vast iets aan de extensie ChatGPT for Google (www.chatgpt4google.com; beschikbaar voor Firefox en Chromium-browsers). Na installatie verschijnt rechts van de zoekresultaten in Google een kader met de ChatGPT-respons. Wil je deze alleen ‘op commando’ laten verschijnen, klik dan op het tandwielpictogram in dit kader en selecteer Manually (zodat je eerst op een knop moet drukken) of Question Mark (zodat de respons alleen verschijnt wanneer je je zoekterm met een vraagteken afsluit).

Een niet onbelangrijk nadeel van ChatGPT is dat de bot geen ‘live’ webpagina’s kan raadplegen. De extensie WebChatGPT helpt je deze tekortkoming te omzeilen. Na installatie ziet de invoerbalk van ChatGPT er enigszins anders uit. Zorg dat de optie Web access is ingeschakeld en vraag iets als “Wat is het weer vandaag in […]”. Als het goed is, krijg je nu een zinvol en actueel antwoord, voorafgegaan door (standaard) vijf internetbronnen die de tool aan ChatGPT heeft doorgegeven, zodat de bot die in zijn respons kan verwerken. Handig, want je kunt de bronnen nu dus ook zelf controleren. Via uitklapmenu’s kun je het aantal bronnen (results), de periode (time) evenals de regio (region) nog bijsturen.

Google naast ChatGPT: het beste van twee werelden?

Voorzie ChatGPT van meerdere online bronnen en laat die meenemen in de respons. 

ChatGPT nog niet uitgeprobeerd? AI-instapcursus: dit kun je allemaal doen met ChatGPT

Speeltuin Is (de gratis versie van) ChatGPT tijdelijk niet bereikbaar, dan kun je (na je aanmelding) nog terecht in de OpenAI GPT-3 Playground. Deze versie maakt via een API gebruik van het GPT-3-taalmodel, maar is vooral bedoeld voor ontwikkelaars of voor wie de API (application programming interface) zelf wil gebruiken in een of andere (web-)app. Rechts vind je namelijk een paneel met diverse technische parameters die mede de respons van de chatbot aansturen. Houd de muisaanwijzer boven zo’n parameter voor beknopte uitleg. Rechtsboven vind je een microfoon, waarmee je je opdrachten ook in gesproken vorm kunt doorgeven aan de bot. Druk op de Submit-knop om je opdracht uit te voeren.

Leef je uit in de (experimentele) speeltuin van GPT.

Bing Chat: start

ChatGPT mag dan een product zijn van OpenAI, Microsoft heeft er al enorme bedragen in geïnvesteerd. Microsoft wil ChatGPT namelijk intensief gebruiken in onder meer Azure, Bing en Office.

Op het moment van schrijven kun je ChatGPT zoals deze in Bing is geïntegreerd gratis gebruiken, althans met browser Edge. Surf hiervoor naar www.bing.com/new, klik bovenaan op Begin met chatten. Zorg dat je bent aangemeld met je Microsoft-account. Als het goed is, hoef je slechts op Nu chatten te drukken om met Bing Chat (alias ChatGPT met GPT-4) aan de slag te kunnen.

Meld je aan met je Microsoft-account om met de nieuwe Bing te chatten.

Bing Chat: werking

Net als bij de meeste chatbots, is de werking ook hier eenvoudig. Tik je vraag in de invoerbalk onderaan en klik op de pijlknop. Om een nieuwe chatsessie te starten, druk je op Nieuw onderwerp. In tegenstelling tot ChatGPT zelf, kan Bing Chat wel het internet op, en het zal je niet verbazen dat de bot hiervoor gretig uit het Bing-vaatje tapt. Je krijgt bij de respons ook de bronnen vermeld en je kunt meteen doorklikken om een en ander te controleren of zelf verder uit te zoeken. Op basis van je vraag en de respons stelt Bing Chat doorgaans zelf nog enkele extra vragen voor, die je wellicht interesseren. Boven de invoerbalk kun je nog kiezen uit drie gespreksstijlen: Meer Creatief, Meer Gebalanceerd (standaard) of Meer Precies.

Microsoft is van plan om Bing Chat ook vanuit andere browsers te laten gebruiken, maar wil je daar niet op wachten, installeer dan de extensie Bing Chat on Chromium. Deze extensie laat de webpagina van Bing geloven dat je met Edge bezig bent, waarna je ook vanuit Chrome en andere Chromium-browsers Bing Chat kunt uitproberen.

Bing Chat biedt een drietal ‘gespreksstijlen’ aan: probeer ze gerust uit.

ChatGPT API

Ook de chatbot van Perplexity.ai maakt gebruik van het GPT-taalmodel van ChatGPT, maar net als Bing Chat kan deze chatbot overweg met actuele informatie afkomstig van zoekmachines en worden links naar de geraadpleegde bronnen vermeld.

Je krijgt in eerste instantie een beknopt antwoord te zien, maar wanneer je op View Detailed klikt, worden meer details getoond. Via voetnoten kun je naar de achterliggende bronnen doorklikken, of je klikt onderaan op View List om de bronnenlijst in een oogopslag te zien.

Helemaal onderaan vind je nog de rubriek Related met verwante vragen. Klik op de plusknop achter zo’n vraag om het bijbehorende antwoord te zien. De bot kan de eerder ingetikte vragen en antwoorden onthouden: vul een volgende vraag in bij Ask a follow up om hiermee verder te werken, of druk op de knop +New Thread om een nieuwe vragenronde te starten.

Perplexity.ai is niet alleen gratis, met een druk op de knop krijg je ook een beknopte of uitgebreidere respons.

YouChat

YouChat is de chatmodule van zoekmachine You.com. Tik je vraag in de invoerbalk in en met een druk op Enter krijg je de resultaten. Handig is dat deze app rechts van de respons ook relevante resultaten geeft van zoekmachines als Google en Bing. Resultaten die YouChat in zijn respons gebruikt, worden met cijfers aangeduid. Net als bij ChatGPT kan YouChat ook je eerdere chatsessies in een chronologische lijst bijhouden.

YouChat combineert ChatGPT met de (actuele) resultaten van zoekmachines.

Character.ai

In onder meer ChatGPT kun je ‘role prompting’ toepassen om tot betere resultaten te komen. Je vertelt de chatbot dan dat deze een bepaalde rol moet aannemen ('Je bent een ervaren professor in de genetica en je schrijft…') om vervolgens vanuit die persona een respons te geven.

De makers van Character.ai hebben dit idee verder doorgetrokken. Ze hebben namelijk zelf al enkele tientallen persona's ontworpen, opgedeeld in rubrieken als Famous People, Anime, Movies & TV en Language Learning. Meld je aan en selecteer een geschikte persona. Vervolgens kun je met het gekozen virtuele personage chatten. Als het goed is, krijg je antwoorden en reacties die helemaal aansluiten bij dat personage. Hoe een AI-chatbot ook best vermakelijk kan zijn!

Een onderonsje met Socrates, Elon Musk of Donald Trump.

Lees ook: 10 veelgestelde vragen over AI

Google Bard Zowat alle chatbots en uitbreidingen die we je in dit artikel hebben voorgesteld, maken op een of andere manier gebruik van taalmodel GPT 3, 3.5 of 4. Er bestaan natuurlijk ook andere taalmodellen, en het zal je niet verbazen dat Google inmiddels zo’n model heeft ontwikkeld: LaMDA (Language Model for Dialogue Applications).

Sterker nog, Google heeft op basis van dit taalmodel al een eigen AI-chatbot beschikbaar gesteld, met de naam Bard. Je kunt je hiervoor hier inschrijven. Dit kan weliswaar alleen als je in de VS of het VK woont, maar een dienst als ProtonVPN Free, met een gratis Amerikaanse VPN-server, blijkt overtuigend genoeg om alsnog een aanvraag in te kunnen dienen. Zo kun ook jij aan de slag met Bard.

Momenteel is Google Bard (officieel) alleen in de VS en het VK beschikbaar.

ChatSonic

Wellicht een van de meest flexibele uitvoeringen op basis van het GPT-taalmodel is ChatSonic (WriteSonic), dat op slimme wijze met enkele beperkingen van ChatGPT afrekent. Zo kan deze chatbot het actuele internet raadplegen en ook informatie ophalen uit Googles ‘knowledge graphs’, een database met miljarden feiten over mensen, plaatsen en objecten.

ChatSonic kan tevens digitale beelden genereren op basis van je tekstinvoer. De chatbot kan hiervoor de API van Stable Diffusion en Dall-E 2 aanspreken. Verder laat ChatSonic ook spraakinvoer toe. Je kunt tevens een persona uit een lijst selecteren. Standaard is dit General AI, maar je kunt bijvoorbeeld ook Travel Guide, Relationship Coach of Accountant kiezen om de respons in een meer specifieke stijl te genereren.

Surf naar ChatSonic, klik op Start Chatting en meld je aan. Links van de invoerbalk kun je Include latest Google data in- of uitschakelen. In het linkerpaneel kun je schakelen tussen een meer beperkte of een uitgebreidere respons en kun je je (voorkeurs)locatie instellen, mocht dat relevant zijn voor de respons.

Je kunt de gratis versie van ChatSonic gebruiken, maar je zit dan wel met een maandelijkse responslimiet opgescheept en je beschikt dan niet over GPT-4(+). De betaalde versies beginnen bij circa 15 euro per maand, afhankelijk van de gekozen opties.

ChatSonic biedt meer dan ChatGPT, maar de gratis versie is zeer gelimiteerd.

Google Bard

Vers van de pers, want sinds vandaag is Google Bard officieel beschikbaar in Nederland. Google Bard is een geavanceerd taalmodel (LLM) ontwikkeld door Google AI. Deze chatbot, getraind op een uitgebreide dataset van tekst en code, heeft de capaciteit om tekst te genereren, te vertalen en diverse soorten creatieve inhoud te produceren. Bovendien kan Bard informatieve antwoorden geven op een breed scala aan vragen, zelfs als deze open, complex of ongebruikelijk zijn.

Bard is momenteel nog in ontwikkeling, maar heeft al laten zien dat het in staat is om een verscheidenheid aan taken uit te voeren. Het kan instructies volgen, diverse tekstformaten genereren – van gedichten en scripts tot muziekstukken en e-mails – en vragen beantwoorden op een uitgebreide en informatieve manier.

Bard kan op verschillende manieren worden ingezet. Het kan helpen bij het overbruggen van taalbarrières, het vergroten van kennis over de wereld, het stimuleren van creativiteit, het verbeteren van productiviteit en het toevoegen van een element van plezier. Of het nu gaat om het vertalen van talen, het leren over diverse onderwerpen, het genereren van creatieve inhoud, het uitvoeren van taken of het spelen van spelletjes, Google Bard biedt een reeks mogelijkheden.

Multimediaal In dit artikel hebben we ons beperkt tot (hoofdzakelijk gratis) AI-chatbots, maar AI wordt op veel meer domeinen dan alleen tekst toegepast. Inmiddels zijn er namelijk al heel wat bots die op basis van een tekstuele beschrijving indrukwekkende tekeningen, schilderijen of foto’s kunnen genereren, zoals Dall-E 2, Stable Diffusion, Midjourney en NightCafe. Verder zijn er ook AI-toepassingen waarmee je allerlei muziekvormen kunt genereren, zoals AIVA, Aimi, Amper Music en MusicLM.

Diverse bedrijven zijn ook al volop bezig met de ontwikkeling van AI-videogeneratoren, waaronder Google (Imagen Video), Meta (Make-A-Video) en OpenAI.

Dall-E 2 maakt impressionistische schilderijen met een schaakspelende robot.

P.S. Enthousiast ChatGPT-gebruiker? Er zijn inmiddels behoorlijk wat T-shirts met grappige teksten beschikbaar, bijvoorbeeld hier en hier.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 smartphones met eSim voor minder dan 400 euro
© Farknot Architect - stock.adobe.
Huis

Waar voor je geld: 5 smartphones met eSim voor minder dan 400 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Op zoek naar een betaalbare smartphone, maar dan wel eentje met een virtuele simkaart? De redactie van ID.nl is voor je op zoek gegaan naar smartphones met een prijskaartje van onder de 400 euro.

Met een eSim ben je niet meer afhankelijk van een fysiek simkaartje en heb je geen gepriegel meer met het plaatsen van je sim in de telefoon. Je kunt daardoor snel van provider wisselen zonder gedoe. Dit bespaart niet alleen tijd, maar ook ruimte in je apparaat. Perfect voor wie veel reist, omdat je eenvoudig internationale abonnementen kunt activeren. Daarnaast kun je op die manier ook gebruik maken van meerdere telefoonnummers op een enkel toestel, bijvoorbeeld eentje voor werk en prive.

Samsung Galaxy A26 5G

De Galaxy A26 5G combineert een slank ontwerp met krachtige prestaties. Het 6,7-inch FHD+ Super AMOLED-display biedt levendige kleuren en vloeiende beelden dankzij de 120 Hz verversingssnelheid. Onder de motorkap bevindt zich de Exynos 1380-chipset, ondersteund door 4 tot 8 GB RAM, wat zorgt voor soepele multitasking.

De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, zelfs bij weinig licht. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en IP67-certificering is dit toestel zowel duurzaam als betrouwbaar. Bovendien belooft Samsung tot zes jaar beveiligingsupdates, wat de levensduur van het apparaat verlengt

Redmi Note 13 Pro

De Redmi Note 13 Pro 5G is een krachtpatser in het middensegment. Met een indrukwekkende 200 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie leg je elk detail vast. Het 6,67-inch AMOLED-display met een resolutie van 1220x2712 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor een meeslepende kijkervaring.

Aangedreven door de Snapdragon 7s Gen 2-chipset en beschikbaar met tot 16 GB RAM, biedt dit toestel uitstekende prestaties. De 5100 mAh batterij ondersteunt 67W snelladen, waardoor je snel weer op pad kunt.​

Motorola Moto G35 5G

De Motorola Moto G35 5G biedt solide prestaties voor een betaalbare prijs. Het 6,72-inch LCD-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor vloeiende beelden. De 50 MP Quad Pixel-camera levert scherpe foto's, zelfs bij weinig licht.

Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 5G-connectiviteit blijf je de hele dag verbonden. Hoewel de Unisoc T760-processor niet de snelste is, biedt het toestel voldoende kracht voor dagelijks gebruik

Sony Xperia 10 VI

De Sony Xperia 10 VI is een compacte smartphone met een focus op multimedia. Het 6,1-inch FHD+ OLED-scherm met een 21:9 beeldverhouding is ideaal voor het bekijken van films. Aangedreven door de Snapdragon 6 Gen 1-chipset en uitgerust met 8 GB RAM, biedt het toestel soepele prestaties.

De 48 MP hoofdcamera legt gedetailleerde foto's vast, terwijl de 5000 mAh batterij zorgt voor langdurig gebruik. Met IP68-certificering is het toestel bestand tegen water en stof

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G biedt premium functies in een betaalbaar jasje. Het 6,6-inch FHD+ Super AMOLED-display met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor heldere en vloeiende beelden. De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, terwijl de 13 MP selfiecamera zorgt voor duidelijke zelfportretten.

Aangedreven door de Exynos 1380-chipset en beschikbaar met tot 12 GB RAM, biedt het toestel krachtige prestaties. De 5000 mAh batterij ondersteunt 25W snelladen, en Samsung belooft tot vijf jaar beveiligingsupdates.

▼ Volgende artikel
Review LG OLED65C54LA – Een kleine update voor de iconische C-serie
Huis

Review LG OLED65C54LA – Een kleine update voor de iconische C-serie

De OLED C-reeks van LG is inmiddels bijna een icoon. Het model situeert zich in de line-up net onder het topmodel, maar biedt nog steeds topprestaties voor games, films en sport. De C5 vertoont echter bijzonder veel gelijkenissen met de C4. Heeft deze LG C5 dan wel iets extra's te bieden?

Uitstekend
Energy label
Samenvatting

De LG OLED65C5 bouwt voort op de C4 met hetzelfde design, betere piekhelderheid en uitstekende kalibratie. De tv biedt sterke gamefeatures, prima beeldverwerking en Dolby Atmos-audio, maar mist DTS. WebOS 25 is snel en uitgebreid, al bevat het storende reclame. Dankzij de goede prestaties, breed app-aanbod en vijf jaar updates blijft de C5 een goede keuze.

Plus- en minpunten
  • Uitstekende piekhelderheid
  • Prachtige HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • Zeer goede gamer-ondersteuning, met vier HDMI 2.1-poorten
  • Niet content-gerelateerd advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Dynamische tonemapping maakt het beeld te helder
LG OLED65C54LA

Adviesprijs: 2.099 euro
Wat: Ultra HD 4K 144 Hz W-OLED-tv
Schermformaat: 65 inch (164 cm)
Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x USB, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, WiFi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3
Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, WebOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 9 processor
Afmetingen: 1441 x 880 x 230 mm (incl. voet)
Gewicht: 18,5 kg (incl. voet)
Verbruik (per 1000 uur): SDR 95 kWh (F) / HDR 234 kWh (G)

LG heeft voor de C5 heeft het ontwerp van de C4 overgenomen, maar daar hebben we geen bezwaar tegen; het is mooi en stijlvol. Het scherm heeft een dunne, metalen rand en aan de achterzijde zit de behuizing relatief diep achter het scherm. De structuur op de rug doet nog steeds aan stof of leder denken, alleen is deze nu grijs-zwart in plaats van bruin. Zonder voet is deze televisie 45mm diep, dus als hij aan de muur zou hangen ziet hij er fraai uit. Kies je voor een opstelling op tv-meubel, dan staat hij op een centrale voet. Veel ruimte onder het scherm heb je dan niet, de soundbar kan idealiter maar 5,5cm hoog zijn.

Aansluitingen

De C-reeks is al jaar en dag bijzonder goed uitgerust en zeker voor gamers heeft deze televisie flink wat te bieden. De vier HDMI-poorten ondersteunen allemaal de maximale 48Gbps bandbreedte van HDMI 2.1, en leveren ook ALLM, 4K144 (voor pc, gameconsoles zijn zelf beperkt tot 4K120) en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken. Met andere woorden: geen probleem om zowel een soundbar als meerdere high-end gamebronnen aan te sluiten. Dankzij de erg lage input-lag, 10,8ms voor 4K60 en 5,9ms voor 2K120, is een responsieve game-ervaring gegarandeerd. Er is een IR-blaster poort voorzien om tv's die uit het zicht staan te besturen met de LG-afstandsbediening, maar de IR-blaster zelf zit niet in de doos. De C5 ondersteunt WiFi 6 (802.11ax), terwijl op de C4 nog WiFi 5 werd toegepast. De WiSA-ondersteuning (Wireless Speaker and Audio Association) is geschrapt, maar dat is geen enorm verlies. Alle aansluitingen wijzen naar opzij zodat ze wandmontage niet storen. 

De aansluitingen op de LG OLED65C54LA

Premium piekhelderheid

Het nieuwe, helderste paneel blijft voorbehouden voor de G5, de C5 is nog steeds voorzien van een OLED evo paneel met Brightness Booster. LG vermeldt officieel geen verbetering, maar we meten een iets hogere piekhelderheid op het 10%-venster, die bedraagt nu 1214 nits. Op de C4 was dat nog 1060 nits. Het volledig wit beeld haalt 195 nits, dat is onveranderd, net als het kleurbereik dat nu 98,7% P3 haalt. Toch moet je van die 20% verbetering op het kleinere testvenster geen grote impact verwachten. De C5 staat daarmee wel in de top van het helderheidsklassement in zijn categorie, hij moet enkel de Samsung S90F voorlaten. En uiteraard mag je rekenen op een prima kijkhoek, en redelijke anti-reflectie. Ons testexemplaar had ook een goede uniformiteit.

Zo worden televisies getest voor ID.nl

Voor ID.nl testen we met regelmaat televisies, maar lang niet iedereen is bekend met de gebruikte terminologie en testmethodes. Hoe televisies voor ID.nl precies worden getest, kun je in dit artikel lezen.

We schakelen naar de Filmmaker Mode om de kalibratie te beoordelen, en die blijkt al snel bijzonder goed te zijn. De SDR-weergave is uitstekend, met goed schaduwdetail, accurate kleuren en natuurlijke huidtinten. In HDR ondersteunt de LG naast HDR10 en HLG ook Dolby Vision, en die laatste beelden zijn fantastisch. Maar ook met standaard HDR10 is het resultaat bijzonder knap. De kalibratie is ook hier uitstekend, met zeer mooie kleuren en goede witnuances. In de donkerste scènes is hij iets te donker, waardoor er nuance kan ontbreken. Gelukkig kun je dat met de ‘Dark Detail’-instelling verbeteren. De optionele dynamische tonemapping voor HDR10 lieten we uitgeschakeld staan. Deze maakt het beeld helderder en dat is niet goed voor de contrastperceptie. 

Goede beeldverwerking

Met zoveel verschillende contentformaten is goede beeldverwerking erg belangrijk om elke bron optimaal weer te geven. De Alpha 9 Gen 8-processor krijgt deze taak goed voor elkaar. De ruisonderdrukking en upscaling zorgen voor mooie, scherpe beelden, zelfs als je vertrekt van relatief lage kwaliteit als dvd. De beste resultaten krijg je weliswaar als er van HD-beelden wordt uitgegaan. Voor live tv-beelden (1080i) is deinterlacing een noodzakelijke stap. Op een van onze testpatronen zagen we iets meer karteling dan gebruikelijk op een bijna horizontale lijn, maar in echte content lijkt het gelukkig toch een zeldzaam probleem. Zijn er kleurstroken zichtbaar in zachte kleurgradiënten, dan kan je die met de optie 'Vloeiende gradatie' in de laagste stand vrij goed wegwerken.

Op de G5 ging het daar soms mis, maar dat probleem zagen we hier niet. In heel lastige donkere scènes kan die strookvorming wel zichtbaar blijven. De bewegingsscherpte is uitstekend, OLED-panelen scoren hier dankzij hun snelle responstijd altijd goed. Het is een prima troef voor sport en games. Het nadeel is wel dat de typische 24fps judder in films beter zichtbaar is. Je kan Trumotion gebruiken om dat weg te werken, al blijft het een kwestie van persoonlijke smaak. In de ‘Vloeiend’ stand elimineert dat bijna alle gestotter maar zijn er mogelijk wel beeldfouten zichtbaar tegen complexe achtergronden. Beweegt de camera erg snel, dan laat de processor gemakkelijker steken vallen en stottert het beeld nog steeds. 

Dolby Atmos, maar geen DTS meer

De 2.2-kanaals 40W audioconfiguratie is overgenomen van de C4, met een belangrijk verschil. De tv ondersteunt nog steeds Dolby Atmos, maar geen DTS meer. Dat zagen we ook al op de G5. Streamingdiensten gebruiken bijna altijd Dolby Atmos, het zijn vooral de eigenaars van een eigen (Ultra HD) Blu-ray-collectie die DTS zullen missen. Heb je een externe audio-oplossing, weet dan dat ook pass-through van DTS via eARC/ARC onmogelijk is.

Je moet je speler aansluiten op bijvoorbeeld je soundbar, en het beeldsignaal doorgeven aan de tv. De C5 heeft een rijke klank met mooie balans, en is goed genoeg om van zowel film als muziek te genieten. Er is redelijk wat bas te horen, dat ondersteunt de filmervaring goed. Hoogte-effecten ontbreken wel, maar je krijgt wel wat surroundgevoel. Experimenteer met de standaard-, muziek- of bioscooppreset afhankelijk van wat je kijkt of luistert, maar blijf weg van de AI Sound-modus die veel te scherp klinkt.

WebOS 25 en een nieuwe afstandsbediening

Een negatieve trend die we merken is de opkomst van niet-content gerelateerde reclame in smart-tv's. En helaas speelt LG webOS daar duidelijk op in. Zowel op het Home-scherm als in de screensaver, als in bepaalde banners verderop tussen de aanbevelingen kun je reclame tegenkomen. Wil je dat uitschakelen, lees dan in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

Afgezien van dat minpunt heeft webOS heel wat te bieden. Het app-aanbod is erg uitgebreid, en de tv ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2. Quick Cards op het Home-scherm groeperen bepaalde functies, en er is een rij met favoriete apps. Beide kan je customiseren door items die je niet interesseren te verbergen (of volledig te verwijderen). In dit overzichtsartikel (weliswaar nog van webOS23) vind je alle info over webOS. Dankzij vijf jaar gegarandeerde upgrades aan de nieuwste versie, blijft het smart-tv-systeem up-to-date.

WebOS 25 op de LG OLED65C54LA

De afstandsbediening is na vele jaren volledig vernieuwd. De aanwijsfunctie is gebleven, maar de vorm en lay-out zijn volledig aangepast. LG kiest net als veel andere fabrikanten voor een eenvoudigere afstandsbediening. De afgeronde vorm heeft nu plaats gemaakt voor een meer klassieke rechthoekig remote. Daarnaast is het cijferblok verdwenen en is er gekozen voor kanteltoetsen voor volume en kanaal. Op zich niets mis mee, maar er is ook een aantal twijfelachtige keuzes gemaakt. Zo is de ingangentoets vervangen door de Thuis Hub, al kan je de ingangen wel nog bereiken door lang op die toets te duwen. De mute-toets is weg, het geluid uitzetten doe je nu door de volumeknop naar beneden gedrukt te houden. Dat is echt onhandig. De microfoon is nu gelabeled als AI, totaal overbodig. En tot slot, de meeste toetsen vereisen te veel druk om ze in te drukken. Zeker bij de ok-toets die ook een scrollwiel is, leidt dat wel eens tot foute aanslagen. 

De opnieuw ontworpen afstandsbediening van LG

Conclusie

De LG OLED65C5 bevestigt andermaal zijn plaats als een uitstekende keuze in de subtop van OLED-tv’s. De gelijkenissen met de C4 zijn aanzienlijk, en dat toestel blijft zeker ook een goede keuze. Als we de C5 een minpunt zouden moeten geven, dan is dat het overmatig gebruik van niet-content gerelateerde reclame binnen webOS. Dat is onaanvaardbaar, maar gelukkig kun je het wel uitschakelen. Het verlies van DTS-ondersteuning en het uitblijven van HDR10+ rekenen we veel minder zwaar aan. De C5 levert prachtige prestaties voor film en sport, en is rijkelijk uitgerust voor gamers. De uitstekende kalibratie brengt topbeelden binnen handbereik. WebOS biedt vijf jaar updates, heeft een ruim app-aanbod en ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2.