Je deelt graag foto's, bestanden en andere gegevens met anderen, maar soms wil je dat privé echt privé blijft. In dit artikel lees je hoe je dit voor elkaar krijgt door een veilige ruimte op te zetten. Alles wat je hierin bewaart, verdwijnt dankzij stevige encryptie achter slot en grendel.

TrueCrypt is een van de populairste encryptieprogramma's van dit moment. Helaas is de ontwikkeling van dit programma vorig jaar plotseling gestaakt. We schreven eerder al dat versie 7.1a wel nog gewoon bruikbaar is. VeraCrypt is een van de initiatieven die het 'beveiligingsstokje' probeert over te nemen. Lees ook: Wat zijn de alternatieven voor TrueCrypt?

We gebruiken in dit artikel VeraCrypt om op onze computer een veilige plek te creëren voor gevoelige bestanden. Dit mogen foto's zijn, maar ook videobestanden, documenten en andere persoonlijke bestanden. In tegenstelling tot veel commerciële beveiligingssoftware heb je met VeraCrypt geen beperkingen voor wat betreft de omvang van je 'digitale kluis'. Je kunt een beveiligde ruimte maken van een paar megabyte tot vele gigabytes.

Er zijn meerdere manieren om je gegevens veilig op te slaan met VeraCrypt. Globaal onderscheiden we twee benaderingen: een gecodeerde bestandscontainer of een een gecodeerde partitie. Het is technisch mogelijk om je hele computer te beveiligen met VeraCrypt, dus ook je Windows-installatie. Omdat de kans op fouten en problemen hierbij groot is, laten we dit buiten beschouwing.

Gecodeerde bestandscontainer of gecodeerde partitie

Een gecodeerde bestandscontainer werkt met een 'kluisbestand': de bestandscontainer. De inhoud van de bestandscontainer is versleuteld en wordt beveiligd met een wachtwoord. Door de bestandscontainer te koppelen aan een schijfletter, kun je via de Windows Verkenner bij de inhoud alsof je met een usb-stick werkt.

Met een 'gecodeerde partitie' wordt een gedeelte van je harde schijf beveiligd met encryptie. Dit is niet voor beginners omdat je aan de indeling van je schijf 'rommelt'. Als je hier een fout maakt, kun je gegevens kwijtraken. We proberen de kans op problemen zo veel mogelijk te beperken. We maken daarom eerste een nieuwe lege partitie aan. Hierin maken we met VeraCrypt een nieuwe veilige partitie. Door de gecodeerde partitie via VeraCrypt te koppelen, kun je hierin je bestanden veilig bewaren.

Het opzetten van een gecodeerde bestandscontainer is veiliger en eenvoudiger dan het opzetten van een gecodeerde partitie. Je hebt in beide gevallen VeraCrypt nodig.

©PXimport

Veilig experimenteren met VeraCrypt? Laat de optie 'gecodeerde partitie' links liggen en maak een 'gecodeerde bestandscontainer' aan.

Taal

We bespreken in dit artikel de Nederlandse versie van VeraCrypt. Als het programma met de Engelse taal opstart, kijk dan bij Settings / Language en activeer Nederlands. Als je vragen hebt of tegen problemen oploopt met VeraCrypt, kun je het beste terugschakelen naar de Engelse taal. Op internet en YouTube is veel te vinden over VeraCrypt en hier is Engels de voertaal. Je schakelt VeraCrypt terug naar het Engelse via Instellingen / Taal / English.

Deel 1: Gecodeerde bestandscontainer

01 Nieuw volume

Ga naar Volumes en kies Volume aanmaak wizard. Kies voor Maak een gecodeerde bestandscontainer en vervolgens Standaard VeraCrypt volume. Je moet nu een bestand selecteren. Dit klinkt een beetje krom omdat je een bestand gaat aanmaken. Klik op Selecteer bestand en kies een bestandsnaam. Je hoeft geen extensie op te geven. Wij kiezen voor het bestand mijngeheimekluis en bewaren dit op het bureaublad. Dit is uiteraard niet de best denkbare locatie, het is slechts een voorbeeld en je vindt het bestand hier snel terug. Je kunt het kluisbestand later verplaatsen.

©PXimport

Maak een nieuwe gecodeerde bestandscontainer aan.

02 Encryptie

In het volgende scherm bepaal je de encryptiecodering. We laten alles ongewijzigd en activeren AES-encryptie. Als je een andere standaard wilt instellen, vind je op Wikipedia veel achtergrondinformatie over de verschillende technieken.

VeraCrypt vraagt om de omvang van je beveiligde bestandscontainer. Hierbij is het belangrijk om te weten dat de ruimte die je instelt, ook direct in beslag wordt genomen op je harde schijf. Voor het voorbeeld maken we een container aan van 512 MB. Stel een goed wachtwoord in. VeraCrypt geeft een waarschuwing als je wachtwoord niet complex genoeg is of korter is dan twintig tekens. Je virtuele kluis dien je te formatteren. Je hebt hier de keuze voor FAT of NTFS. FAT heeft beperkingen voor wat betreft de bestandsomvang, NTFS is een betere keuze.

©PXimport

Kies de omvang van je 'digitale kluis' en stel een goed wachtwoord in.

03 Bestandscontainer koppelen

Het openen van een beveiligde bestandscontainer is eenvoudig, mits je over het juiste wachtwoord beschikt. Kies in VeraCrypt een schijfletter, bijvoorbeeld R. Klik onder in beeld op Selecteer bestand en wijs de bestandscontainer mijngeheimekluis aan. Bevestig met Koppel. Na het opgeven van je wachtwoord krijg je toegang via de schijfletter R tot je beveiligde ruimte. Sluit de toegang tot de bestandscontainer via Ontkoppel of Ontkoppel alles.

©PXimport

Kies een schijfletter en koppel hieraan je kluisbestand.

Beveiligde partitie

Werken met partities is altijd een risico. Als je een laptop hebt, zorg er dan voor dat je op netstroom werkt. Neem de tijd om je harde schijf opnieuw in te delen. Twijfel je aan je expertise op het gebied van partities? Kies van voor een gecodeerde bestandscontainer en niet voor een gecodeerde partitie. Dit geldt ook voor computers met een RAID-configuratie of andere speciale schijfindeling.

Deel 2: Gecodeerde partitie

01 Nieuwe onbeveiligde partitie

Als je besluit om aan de slag te gaan met een gecodeerde partitie, zorg dan altijd voor een goede back-up van je bestanden op een extern opslagmedium of in de cloud.

Geef via Windows-toets+R de opdracht diskmgmt.msc. Windows Schijfbeheer wordt opgestart en je ziet de indeling van je harde schijf (of SSD). Het is de bedoeling dat je een nieuwe lege partitie aanmaakt. Hierin kun je straks met VeraCrypt een beveiligde partitie plaatsen. Maak je C- of D-schijf kleiner. Maak in de vrijgekomen ruimte een nieuwe partitie en formatteer deze met NTFS-indeling. Je vindt de optie om te verkleinen en een nieuw volume te maken in het menu onder de rechtermuisknop. Geef je volume een duidelijke naam zodat je straks geen fouten kunt maken. We kiezen in dit voorbeeld voor schijfgeheimen.

©PXimport

Maak een nieuwe partitie aan voor je beveiligde gecodeerde VeraCrypt-partitie.

02 Nieuw onbeveiligde partitie

Het aanmaken van de gecodeerde partitie begint in VeraCrypt op dezelfde plek als bij de gecodeerde bestandscontainer: bij de Volume aanmaak wizard in het menu Volumes. Kies voor Codeer een niet-systeem partitie/station en kies voor Standaard VeraCrypt volume. Klik op Selecteer apparaat en wijs de nieuwe (en lege!) schijf schijfgeheimen aan die je hebt aangemaakt.

Laat de optie bij Volume aanmaak modus ongewijzigd en kies de gewenste encryptietechniek. De omvang kun je niet instellen. Deze wordt gelijk aan het maximale formaat van de partitie die je gebruikt.

©PXimport

Selecteer je lege (!) partitie voor je gecodeerde VeraCrypt-partitie.

03 Gecodeerde partitie koppelen

De partitie die je bij de eerste stap hebt aangemaakt, is vanaf nu onbruikbaar en onleesbaar in de Windows Verkenner, maar je mag deze niet verwijderen. Het openen van je gecodeerde partitie gaat iets anders dan bij een beveiligde bestandscontainer. Kies in VeraCrypt een schijfletter, bijvoorbeeld M. Klik op Selecteer apparaat en wijs je beveiligde partitie aan. Klik op Koppel en krijg na het opgeven van het juiste wachtwoord toegang tot de beveiligde partitie via de schijfletter M. Sluit de toegang tot de beveiligde partitie via Ontkoppel of Ontkoppel alles.

©PXimport

Kies een schijfletter en gebruik de knop Selecteer apparaat om je gecodeerde VeraCrypt-volume te koppelen.

Verder lezen

We vertelden dat je eerst een goede back-up moet maken, hoe je dit doet lees je hier. Ga je aan de slag met partitioneren en wil je eerst wat meer informatie, kijk dan eens op onze website. Wil je je volledige schijf coderen met TrueCrypt of VeraCrypt, dan vind je op YouTube een handleiding.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).