ID.nl logo
Bescherm je online privacy met deze browserextensies
© Pakin - stock.adobe.com
Huis

Bescherm je online privacy met deze browserextensies

Wil je niet dat bedrijven je surfgedrag monitoren en traceren om een profiel op te bouwen? Of voel je je niet comfortabel als je met je browser surft, omdat de bezochte website misschien niet veilig is? Met een gerichte inzet van privacy-extensies bescherm je jezelf online. We laten zien wat er mogelijk is.

Verknocht aan je huidige browser, maar ben je bang dat ie je privacy niet altijd even goed beschermt? Installeer dan (een van) de volgende extensies:

  • Privacy Badger
  • uBlock Origin
  • Decentraleyes
  • HTTPS Everywhere
  • Cookie AutoDelete

Anoniem surfen? Lees dan dit artikel: Tor Browser: voor als je online privacy je lief is

Als je je online privacy of anonimiteit belangrijk vindt, dan help je jezelf door gebruik te maken van de browsers Brave, LibreWolf of Tor. Al helemaal als je dat doet in combinatie met een VPN-verbinding. Maar misschien zie je zo’n overstap niet zitten omdat je verknocht bent aan je eigen browser.

Daarom stellen we een aantal extensies voor die je privacy binnen je eigen browser beter beschermen. Alle browserextensies werken samen met Firefox, Edge en Chrome en meestal ook met andere op Chromium-geënte browsers, zoals Opera. We leggen eerst kort uit hoe je met browserextensies werkt en gaan vervolgens dieper in op vijf extensies. Je kunt deze gelijktijdig in je browser gebruiken doordat ze grotendeels complementair werken. Maar het is ook mogelijk om er slechts een of twee te installeren. Je maakt je eigen keuze en je kunt een extensie ook op elk moment deactiveren of verwijderen.

Installeren

Voor je aan de slag gaat met browserextensies wil je natuurlijk weten waar je deze vindt en hoe je ze installeert en beheert. We leggen dit in het kort uit op basis van Chrome en Edge. Typ in de adresbalk chrome://extensions of edge://extensions voor een overzicht van de al geïnstalleerde uitbreidingen. Klik op Chrome Web Store of Extensies voor Microsoft Edge ophalen. Wil je vanuit Edge ook toegang tot de talrijke extensies uit de Chrome Web Store? Schakel dan Sta extensie van andere winkels toe in. De Chrome Web Store vind je via https://chromewebstore.google.com.

Zowel bij Microsoft als Google zijn de extensies overzichtelijk gecategoriseerd. Via de zoekbalk kun je ook op naam zoeken. We nemen als voorbeeld Privacy Badger (daarover straks meer), maar ook alle overige hier besproken extensies vind je in de officiële webstores. Druk op de knop Downloaden (Edge) of Toev. aan Chrome en bevestig met Extensie toevoegen. Even later is de extensie geïnstalleerd en vind je deze in het overzicht terug.

Privacy Badger vind je, net als de andere hier besproken extensies, in de (Chrome) webstore.

Beheren

In de werkbalk van je browser staat de knop Extensies. Daarmee krijg je een overzicht van de actieve extensies. Klik op het oogicoon (Edge) of het pinicoon (Chrome) om de knop van de betreffende extensie op de werkbalk zichtbaar te maken. Wil je weten hoeveel systeembronnen (geheugen, cpu en netwerk) een extensie verbruikt, open dan het browsermenu via de knop rechtsboven en kies Meer hulpprogramma’s / (Browser)taakbeheer.

Terug naar het venster voor het extensiebeheer: naast elke geïnstalleerde extensie zie je een schuifknop waarmee je deze snel kunt (de)activeren, evenals de optie (Extensie) Verwijderen om deze te de-installeren. Klik ook op de knop Details. Naast een korte beschrijving en versie-informatie zie je welke machtigingen of rechten de extensie heeft. In zowel Edge als Chrome kun je aangeven of de extensie ook in Incognitomodus/InPrivate actief mag zijn en of deze toegang krijgt tot lokale bestands-url’s. Standaard krijgt de extensie toegang tot alle bezochte websites. Wil je dit niet, kies dan Bij klik(ken), waarbij je de toegang tot elke site zelf moet bevestigen. Je kunt ook kiezen voor Op specifieke sites waarmee je zelf de url van toegestane sites moet invoeren.

Wat betreft onze extensieselectie kun je alle instellingen op de standaardwaarden laten staan. Belangrijk is nog het item Extensieopties (Edge) of Opties voor extensies (Chrome), die je bij sommige extensies aantreft. Hiermee regel je specifieke instellingen.

De beheermodule en het snelmenu voor extensies in Chrome. In Edge is die vergelijkbaar.

Browserinstellingen Het installeren van browserextensies betekent niet dat je de ingebouwde privacy-opties van je browser mag negeren. Het instellen van je browser hoort zelfs de eerste stap te zijn. Voor privacy open je bij Chrome Instellingen / Privacy en beveiliging, en bij Edge Instellingen / Privacy, zoeken en services. Hoewel het te ver voert om hier alle opties te bespreken, raden we aan alle onderdelen zelf goed door te nemen. Bekijk in Chrome zeker de opties van de Privacygids en stel bij Edge de Traceringspreventie minimaal in op Gebalanceerd, en bij voorkeur zelfs op Strikt. Bij Uitzonderingen kun je zelf sites toevoegen die nog trackers mogen gebruiken.

De ingebouwde traceringspreventie van Edge stel je minimaal op Gebalanceerd in.

Nummer één als het gaat om privacy

Zet een schuifje voor je webcam

Privacy Badger

De eerste privacy-browserextensie die we toelichten is Privacy Badger. Je weet inmiddels waar je deze kunt vinden en hoe je de extensie activeert en beheert. Privacy Badger is ontwikkeld door de Electronic Frontier Foundation (EFF) en blokkeert allerlei traceermechanismen, ongeacht of ze advertenties tonen. Hoewel je weinig omkijken hebt naar deze extensie, is het toch nuttig de extensie-opties op de vier tabbladen te bekijken. We beperken ons hier tot de interessantste opties die je mogelijk wilt aanpassen.

Op het tabblad Algemene instellingen laat je het liefst alle opties ingeschakeld, behalve de optie Nieuwe volgers leren op basis van uw surfgedrag. Deze functie stond centraal in vorige versies van Privacy Badger, omdat de extensie zo kon voorspellen welke sites je wilde blokkeren. Helaas kan deze functie ook door potentiële aanvallers worden misbruikt, daarom laat je deze misschien liever uitgeschakeld.

De zelflerende functie heeft Privacy Badger standaard uitgeschakeld wegens potentieel misbruik.

Whitelisten

Op het tabblad Uitgeschakelde websites kun je specifieke sites (www.site.nl) of domeinen (*.site.nl) alsnog toestaan. Bij Volgerdomeinen bekijk je een lijst van geblokkeerde domeinen (2164 op het moment van schrijven). Elk van deze domeinen kun je instellen op rood (volledig blokkeren), geel (alleen cookies blokkeren) of groen (toelaten). Je kunt ook specifieke domeinen verwijderen. Standaard wijzigt Privacy Badger socialemedia-knoppen en -widgets door plaatsvervangers die je dan eventueel zelf gebruikt. Je kunt op het tabblad Widgets vervangen ook uitzonderingen toevoegen.

Wanneer je een site bezoekt, geeft Privacy Badger standaard het aantal gedetecteerde en geblokkeerde trackers aan via een teller in de knop. Klik hierop om te weten welke sites achter deze trackers zitten. Ook van hieruit kun je deze instellen op rood, geel of groen.

De traceerdomeinen in deze lijst kun je ook apart afstemmen.

uBlock Origin

uBlock Origin gebruikt lijsten om trackers te blokkeren en is ook effectief in het blokkeren van advertenties. Hoewel er redundantie kan zijn – soms blokkeert elke extensie dezelfde domeinen of sites – verkleint het gebruik van beide de kans op gemiste trackers. Hier kun je testen hoeveel en welke van de circa 135 trackers je browser blokkeert. Je kunt ook kiezen voor een van beide. Je zult merken dat uBlock krachtige opties biedt voor gebruikers die meer controle willen.

Bij een sitebezoek geeft een teller aan hoeveel trackers op de pagina zijn gedetecteerd. Klik hierop voor een pop-upvenster met meer informatie en opties. Druk op de blauwe knop als je uBlock voor de betreffende website wilt uitschakelen. Houd de Ctrl-toets ingedrukt als je dit alleen voor die webpagina wilt doen. Klik op het bliksemicoon om tijdelijk specifieke elementen te verwijderen die storende inhoud bevatten. Via het pipetje kun je zelfs eigen regels definiëren om specifieke elementen permanent te blokkeren, maar dit is behoorlijk geavanceerd. Wanneer je (eventueel meerdere keren) op Meer klikt, verschijnen er extra knoppen om onder meer pop-ups, grote media-elementen, externe lettertypen en JavaScript op die website te blokkeren.

Je kunt per site en zelfs per pagina instellen welke onderdelen je liever blokkeert of verbergt.

Filters

Via de knop Dashboard of (Extensie-)opties kom je in een instellingenvenster met diverse tabbladen. Op het tabblad Filterlijsten geef je aan welke ingebouwde filters je wilt activeren voor het blokkeren van trackers. Helemaal onderaan vind je het item Importeren. Klik hierop en vul per regel de url van een filterlijst in. Honderden lijsten vind je op www.filterlists.com. Gebruik het pijlknopje rechtsboven om te bladeren en de vergrootglas- en filtericoontjes bij de kolomtitels om gerichter te zoeken en te filteren.

Wil je bijvoorbeeld de lijst EasyDutch toevoegen, klik dan op het vergrootglas bij Name, vul EasyDutch in en klik op het infopictogram bij de lijst. Klik vervolgens op View in het deelvenster rechtsonder. Kopieer de bijbehorende url (https://easydutch-ubo.github.io/EasyDutch/EasyDutch.txt) met Ctrl+C en plak deze met Ctrl+V in het invoervenster bij Importeren. Bevestig bovenaan met Wijzigingen toepassen. Als het goed is, verschijnt de lijst nu onderaan, bij Aangepast. Klik op het groene klokicoontje bij de lijst om een update van de lijstinhoud te forceren.

Op het tabblad Vertrouwde websites kun je de url of het domein typen (één per regel) van de website die je wilt toevoegen. Bevestig ook hier met Wijzigingen toepassen: uBlock schakelt zich nu automatisch uit als je die site bezoekt. Er valt nog veel meer in te stellen in uBlock, een uitgebreide handleiding vind je op deze pagina.

De toegevoegde filterlijsten vind je onderaan, inclusief het aantal trackers.

Lees zeker ook: Met de incognitomodus surf je niet ongezien, maar hoe dan wel?

Decentraleyes

Wanneer je een grotere site bezoekt, maakt je browser geregeld verbinding met Content Delivery Networks (CDN’s) om gemeenschappelijke JavaScript-bibliotheken en andere bronnen te laden. Hierdoor kunnen CDN’s je activiteiten volgen. Decentraleyes biedt onder meer populaire Javascript-bibliotheken, zoals jQuery en AngularJS, lokaal en op de achtergrond aan je browser aan, zodat externe servers niet worden gecontacteerd. Dit verhoogt je privacy en verkort de laadtijd van websites. Een teller houdt het aantal onderschepte aanroepen bij. Je kunt dit testen op www.decentraleyes.org/test.

Populaire bibliotheken lokaal opgedist: privacybewuster en sneller.

HTTPS Everywhere

Sommige browsers bieden een optie om al het verkeer standaard via een versleutelde https-verbinding te laten lopen. In Chrome ga je hiervoor naar Instellingen / Privacy enbeveiliging, kies Beveiliging en scrol naar Geavanceerd, waar je Altijd beveiligdeverbindingen gebruiken inschakelt. Bij het bezoeken van een site die geen https ondersteunt – deze worden steeds zeldzamer – krijg je eerst een waarschuwing.

Als je browser deze optie niet heeft of je wilt geen waarschuwingen zien bij sites zonder https, kun je de extensie HTTPS Everywhere installeren. Deze extensie vereist verder geen configuratie.

HTTPS Everywhere: installeren en klaar.

Volgen is niet altijd verkeerd

Plak of hang er een tracker op of aan

Cookie AutoDelete

Als het aan Google ligt, zijn traceercookies binnenkort verleden tijd, maar momenteel gebruiken talloze sites ze nog volop. Je kunt browsers als Chrome of Edge zo instellen dat cookies van derden worden geblokkeerd of (in Edge) dat cookies worden gewist bij het afsluiten van de browser. Voor een fijnmaziger cookiebeleid kun je de extensie Cookie AutoDelete installeren.

Telkens wanneer je een webpagina bezoekt, geeft een teller het aantal gedetecteerde cookies aan. Klik hierop om cookies voor deze website of het domein toe te laten (+Whitelist) of bij het afsluiten van de browser te wissen (+Greylist). Via het pijlknopje bij Schoonmaken kun je onderdelen zoals cache en cookies voor het betreffende domein opschonen. Automatisch opruimen staat standaard uitgeschakeld, maar dit kun je eenvoudig inschakelen. Dit zorgt ervoor dat cookies na een instelbare tijd (standaard vijftien seconden) worden verwijderd wanneer je het tabblad sluit. Via Instellingen kun je de tijd aanpassen. Activeer Opschonen inschakelen bij domeinwijziging om cookies van het vorige domein te verwijderen wanneer je op hetzelfde tabblad naar een ander domein surft. Bekijk ook zeker de andere opties. Klik op een vraagteken voor extra informatie.

Cookie AutoDelete biedt de mogelijkheid om cookies zeer fijnmazig te beheren.

Whitelist Wanneer je advertenties blokkeert, bijvoorbeeld met uBlock Origin, kan een site je verzoeken de adblocker uit te zetten of de site aan de uitzonderingslijst toe te voegen. Doe je dit niet, dan krijg je beperkte of geen sitecontent te zien. Dit doen ze omdat hun inkomsten afhangen van het aantal getoonde of aangeklikte advertenties. Je weet inmiddels hoe je dit doet bij zowel Privacy Badger als uBlock Origin, maar ook andere advertentieblokkers laten je toe sites aan de whitelist toe te voegen, zoals AdBlock Plus, Adguard en Ghostery.

Nagenoeg alle adblockers bieden de mogelijkheid om sites te whitelisten, zoals hier bij AdBlock Plus.

▼ Volgende artikel
D-Link brengt twee nieuwe producten voor mobiel internet uit
© D-link
Huis

D-Link brengt twee nieuwe producten voor mobiel internet uit

D-Link heeft twee nieuwe apparaten aangekondigd voor gebruikers die onderweg, thuis of op tijdelijke locaties een snelle en stabiele internetverbinding nodig hebben: de DWM-222W 4G LTE AX300 Wi-Fi 6 USB-adapter en de F518 5G NR AX1800 Wi-Fi 6 mobiele hotspot.

De DWM-222W is een compacte, lichtgewicht USB-adapter die direct toegang geeft tot mobiel internet via 4G LTE. Het apparaat biedt downloadsnelheden tot 150 Mbps en uploadsnelheden tot 50 Mbps. Dankzij Wi-Fi 6-technologie kunnen maximaal acht apparaten tegelijkertijd verbinding maken met snelheden tot 286 Mbps. De adapter heeft een ingebouwd simkaartslot en interne antennes, evenals WPA3-beveiliging en een ingebouwde firewall voor goede bescherming. Door de USB plug-and-play-functionaliteit is het een praktische oplossing voor reizigers, studenten en thuiswerkers die snel en eenvoudig internet nodig hebben.

De F518 hotspot gaat verder door 5G-internet te combineren met Wi-Fi 6 AX1800. Met downloadsnelheden tot 2,6 Gbit/s en ondersteuning voor maximaal zestien gelijktijdige verbindingen is dit apparaat geschikt voor intensieve toepassingen zoals HD-streaming, online gaming en professionele videoconferenties. De F518 heeft een 8000 mAh-batterij die tot zestien uur meegaat en kan ook dienst doen als powerbank via de USB-C Power Delivery-poort. Hiermee kunnen smartphones, tablets en andere apparaten worden opgeladen terwijl de hotspot in gebruik is.

Beide nieuwe producten zijn ontworpen met het oog op flexibiliteit en betrouwbaarheid. Ze kunnen dienen als noodoplossing bij internetproblemen, als veilige verbinding tijdens zakenreizen of als tijdelijk netwerk voor een evenement. De DWM-222W USB-adapter en de F518 mobiele hotspot zijn nu verkrijgbaar in Europa via onder meer Kieskeurig.nl.

.

▼ Volgende artikel
Zelf animaties maken in 2D: (veel) makkelijker dan je denkt!
Huis

Zelf animaties maken in 2D: (veel) makkelijker dan je denkt!

Of het nu voor presentaties, wenskaarten, avatars, reels, stickers of video's zijn, met 2D-animaties breng je alles tot leven. In dit artikel maak je kennis met een paar toegankelijke en overwegend gratis tools waarmee je snel leuke animaties kunt maken.

Wat gaan we doen?

We helpen je op weg met een aantal populaire en laagdrempelige programma's voor het maken van 2D-animaties. We beginnen met PowerPoint, creëren basisanimaties met Krita, Pencil2D en Pivot Animator, en tonen je ook even wat mogelijk is met AI-gestuurde video-animaties.

Lees ook: 4 daadwerkelijk handige AI-functies voor je smartphone

✍🏻 PowerPoint

PowerPoint: animatiepad

Zolang je het subtiel houdt, kan een kleine animatie in je presentatie een leuke gimmick zijn. We starten met PowerPoint, omdat veel mensen Microsoft Office gebruiken. We tonen eerst hoe je eigen animatiepaden gebruikt.

Ga naar Invoegen / Afbeeldingen / Online afbeeldingen, kies bijvoorbeeld Dieren en klik eventueel op het filtericoon om alleen Illustraties te tonen. Selecteer een figuur, plaats die op je dia en ga naar Animaties. Open het Animatiedeelvenster, klik op Animatietoevoegen en scrol naar Animatiepaden, waar je Aangepast kiest. Teken met de muis het gewenste bewegingspad, dat je ook deels buiten het zichtbare diagebied kunt laten lopen.

Bekijk het resultaat via de knop Afspelen vanaf. Dubbelklik op de animatie in het deelvenster en stel effecten in zoals Einde stuiteren, Automatisch omkeren of Geluid (bij Ander geluid kies je een eigen wav-bestand). Op het tabblad Tijdsinstelling kun je onder meer de duur instellen (standaard 2 seconden). Bevestig met OK.

De kip, al kakelend op (animatie)pad.

PowerPoint: morphing

Morphing is een techniek die dicht tegen animatie aan leunt: je laat objecten vloeiend overgaan van de ene naar de andere dia.

Plaats een afbeelding op een dia, rechtsklik op de miniatuur en kies Dia dupliceren. Selecteer de tweede dia en verplaats of schaal de afbeelding, of pas de kleur aan (bijvoorbeeld via Afbeeldingsindeling /Kleur).

Open het tabblad Overgangen en kies Morphing bij Overgang naar deze dia. Bekijk het resultaat. Wil je de animatieduur aanpassen, selecteer dan opnieuw de tweede dia en stel op het tabblad Overgangen een andere duur in bij Tijdsinstellingen.

✍🏻 Krita

Krita: achtergrondlaag maken

Voor we met specifieke animatietools aan de slag gaan, tonen we hoe je met veelzijdige teken- en schilderprogramma's ook leuke 2D-animaties maakt. We gaan hier uit van het uitstekende gratis, opensource Krita (beschikbaar voor meerdere platformen). Download en installeer de software, en start deze op.

Ga naar Bestand, kies Nieuw en stel een geschikte afbeeldingsgrootte en resolutie in. Bevestig met Aanmaken. Open daarna het tabblad Venster en kies Werkruimte /Animation om de juiste vensters te laden.

Stel dat je een tekening, zoals een stripfiguur, over een realistische achtergrond wilt laten bewegen. Selecteer dan via de Verkenner een geschikt afbeeldingsbestand (bijvoorbeeld een foto), versleep dit naar het canvas en kies Als nieuwe bestandslaaginvoegen. In het Lagen-venster (links) zie je dat dit op de Achtergrond-laag terechtkomt. Klik op het hangslotje om deze laag vast te zetten.

De (fotorealistische) achtergrond voor onze animatie staat klaar in Krita.

Krita: figuur maken

Nu plaats je een animatiefiguur op de achtergrond. Dat kan op twee manieren: zelf tekenen of importeren.

Wil je zelf tekenen, maak dan eerst een extra laag aan: klik op het pijlknopje naast de plus linksonder in het Lagen-venster en kies Tekenlaagtoevoegen. Gebruik daarna de knoppenbalk om aan de slag te gaan met penseel, vrij pad, Bezierkromme of geometrische figuren. Je kiest de kleuren in het Palet-venster.

Wil je een bestaande figuur gebruiken (zoals een AI-gegenereerde Ghibli-animatie), dan importeer je deze eenvoudig. In het kader Transparantie lees je hoe je een storende achtergrond verwijdert. Versleep het bestand met de animatiefiguur naar het canvas en kies deze keer Als nieuwe laag invoegen. Dubbelklik op de laag en geef bijvoorbeeld de naam Animatiefiguur.

Wat je op deze laag tekent of invoegt, kun je altijd aanpassen. Gebruik de selectiegereedschappen rechts op de knoppenbalk: je kunt met de vrije hand rond een figuur tekenen (met Ctrl+Shift+A verwijder je een selectie). Klik op de knop Transformeer eenlaag of selectie om te positioneren en schalen. Houd hierbij de Shift-toets ingedrukt om de geometrische verhoudingen te bewaren. Je kunt ook specifieke delen selecteren en die verwijderen met de Delete-toets, of je gebruikt de knop Gum-modusinstellen en 'tekent' met de gum.

De animatiefiguur is optimaal geschaald en gepositioneerd.

Krita: animatie

Tijd om de figuur te animeren via de Tijdlijn van animatie onderaan. Selecteer de laag met de animatiefiguur en rechtsklik op het oranje vakje op frame 0. Kies Blanco frame aanmaken. Rechtsklik dan op frame 1 en kies Gedupliceerde frame aanmaken. Beide frames bevatten nu dezelfde grafische inhoud. Je kunt ook Vasthoudframes kiezen om de figuur meerdere frames lang te behouden.

Om de figuur te verplaatsen in frame 2, selecteer je dat frame en gebruik je de Transformeer-knop zoals eerder beschreven. Je herhaalt dit op frame 3, 4 enzovoort om de beweging voort te zetten.

Klik op het lamp-icoontje links van frame 0 om de functie 'onion skin' te activeren. Gebruik je daarna de afspeelknoppen bovenaan de tijdlijn, dan zie je de vorige frames in oranje en de volgende in groen. Dit helpt om de beweging precies af te stemmen.

Je kunt ook animeren door delen van de figuur te wissen en met het penseel een aangepaste vorm te tekenen. Of door bijvoorbeeld onderdelen een andere kleur te geven.

Sla je project regelmatig op als Krita-document (*.kra).

Met 'onion skin' kun je ook het beeld van de vorige en volgende frames zien.

Transparantie

Stel, je hebt een leuk figuurtje gevonden voor je animatie, waarschijnlijk in jpeg of png. Helaas zit er een storende achtergrond(kleur) op. Die kun je makkelijk verwijderen met het gratis Paint.net.

Start de tool en open het afbeeldingsbestand. Gebruik een geschikte selectietool om ongewenste vlakken te verwijderen, zoals de rechthoek of lasso. Houd Ctrl ingedrukt om meerdere vlakken tegelijk te selecteren, of Alt om delen van een selectie te verwijderen.

Bestaat de achtergrond grotendeels uit één kleur, gebruik dan de toverstaf om die in één keer te selecteren. Met de schuifknop bij Tolerantie bepaal je hoe nauwkeurig de kleur gekozen wordt.

Druk op Delete om de selectie te verwijderen en transparant te maken. Bewaar de afbeelding als png, omdat dit formaat met transparantie overweg kan.

Met het gratis Paint.NET kun je ongewenste vlakken makkelijk transparant maken.

Krita: export

Is je animatie klaar, dan wil je die natuurlijk in een geschikt formaat bewaren. Open Bestand en kies Animatie renderen. Geef het eerste en laatste frame op. Je zou kunnen kiezen voor Als afbeeldingensequentie exporteren, maar dan krijg je elk frame als apart afbeeldingsbestand (je kiest zelf het type), wat waarschijnlijk niet de bedoeling is.

Kies daarom Als video exporteren en stel het gewenste formaat in bij Renderen als. Je hebt keuze uit onder meer Matroska-video, MPEG4-video, WebM Video, maar ook GIF-afbeelding of Geanimeerde PNG-afbeelding.

Via het knopje met de drie puntjes open je meer opties. Geef ook de gewenste breedte en hoogte op, en stel de snelheid in via FPS (frames per seconde).

Je kunt voor een klassieke gif-animatie gaan, maar net zo goed voor een video.

✍🏻 Pencil2D 

Pencil2D: interface

Een tool als Krita is ideaal als je animatie wilt combineren met eigen digitale schilderwerk en soortgelijke creaties. Heb je een eenvoudigere animatie voor ogen, dan kun je beter kiezen voor een intuïtieve animatietool als het gratis en opensource Pencil2D Animation (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux).

Pak het zip-bestand uit en start het portable pencil2d.exe. Open het menu Vensters en vink bij voorkeur alle opties aan. Linksonder op de Timeline kun je via de groene plusknop meerdere lagen toevoegen: Bitmap (voor pixeltekeningen), Vector (voor strakke lijnen), Camera (voor zichtveldbeweging) en Geluid (voor audio). Net boven de tijdlijn vind je het fps-veld, waarin je de afspeelsnelheid van de frames instelt (bijvoorbeeld 12 fps).

We houden het hier eenvoudig: we tekenen zelf een achtergrond (zoals een straat) en laten daarop een fotorealistische afbeelding (zoals een auto) bewegen.

Weet dat je met de Hand-tool het canvas kunt verschuiven en dat je met het scrolwiel snel kunt in- en uitzoomen.

De interface van Pencil2D oogt best overzichtelijk, met onderaan de typische tijdlijn met lagen en frames.

Pencil2D: frames

We starten met de achtergrond. Kies eerst Nieuwe vectorlaag of Nieuwe bitmaplaag. Vector is geschikt voor strakke lijnen zonder kartelranden bij uitvergroting, bitmap gebruik je als je kleurrijke of lossere figuren wilt tekenen. Het is ook mogelijk je vectorfiguren op een afzonderlijke bitmaplaag in te kleuren.

Afhankelijk van het laagtype maak je de achtergrond met tools als Pencil, Pen, Polyline, Brush of PaintBucket.

Klaar? Maak dan een nieuwe bitmaplaag voor je animatiefiguur. Je kunt bijvoorbeeld een foto importeren met transparante achtergrond (zie ook kader Transparantie). Ga naar Bestand / Importeren / Afbeelding en kies bijvoorbeeld Center of canvas (0,0).

Om de afbeelding te schalen, trek je een kader met de Select Tool en gebruik je de Move tool om het object te verplaatsen en te schalen (houd Shift ingedrukt om de verhoudingen te behouden).

Selecteer de figuur en kies Bewerken / Kopiëren (Ctrl+C) om deze te kopiëren. Klik op het groene plusknopje bij Keys (boven de tijdlijn) en selecteer het tweede frame op de laag met je figuur. Je ziet nu dat de figuur uit frame 1 half transparant wordt. In het venster Onion Skins (linksonder) klik je op het rode lampje om eerdere frames rood te tonen, en op het blauwe om latere frames blauw te tonen.

Plak met Ctrl+V het object in frame 2 en verplaats en/of schaal het naar wens. Bevestig met Enter. Herhaal dit voor de volgende frames tot je animatie klaar is.

Een achtergrond uit de losse pols, met een auto in beweging.

Pencil2D: audio en export

Je kunt ook geluid aan je animatie toevoegen. Kies daarvoor eerst Nieuwegeluidlaag. Selecteer deze laag en haal een kort audiofragment op via Bestand / Importeren /Geluid. Een geschikt bestand vind je mogelijk op een site als FreeSound (aanmelden vereist).

De audio strekt zich vaak over te veel frames uit, maar bij Bereik, net boven de tijdlijn, bepaal je eenvoudig het begin- en eindframe.

Is alles in orde, ga dan naar Bestand en kies Exporteren. Je kunt kiezen uit opties als Film en Animated GIF, al dan niet met ingeschakelde loop. Bij beide kun je eronder ook de resolutie en het framebereik instellen.

De vector- en bitmap-animatie mét geluid als mp4-videobestand, in VLC media player.

✍🏻 Pivot Animator

Pivot Animator: achtergrond toevoegen

De gratis tool Pivot Animator is te leuk om niet even kort voor te stellen. Hiermee maak je animaties met grappige stokfiguren. We gaan uit van versie 5. Op de site vind je overigens ook handleidingen. Klik tijdens de installatie op Skip All om extra software te vermijden. Stel bij de eerste opstart de taal in, waaronder Dutch. Je ziet meteen een poppetje, maar dat kun je verwijderen met het rode kruisje.

Laten we eerst een achtergrond toevoegen. Ga naar Bestand, kies Achtergrond laden en selecteer een geschikt afbeeldingsbestand (bijvoorbeeld een AI-gegenereerde afbeelding). Klik daarna op Dia toevoegen om een extra frame te maken.

Klik nu op Plaats figuur en sleep dit via het oranje draaipunt naar de gewenste beginpositie, of gebruik de pijltoetsen. Met de Alt-toets kun je een rood draaipunt gebruiken om de figuur te schalen of te roteren rond dat punt. Houd je Ctrl ingedrukt, dan maak je een lijnsegment korter of langer. Bevestig met Dia toevoegen.

De achtergrond en de figuur bevinden zich elk op een ander frame (dia).

Pivot Animator: animatie

Je kunt ook extra figuren toevoegen en met Ctrl+A of door een rechthoek rond de figuren te tekenen alles in één keer selecteren en verplaatsen. Via de knopjes links plaats je geselecteerde figuren meer naar de achtergrond of voorgrond (houd Ctrl ingedrukt om dit per laag te doen).

Rechts van dit venster pas je met een schuifknop de transparantie aan. Je vindt er ook knoppen om een figuur te verwijderen, te centreren, te kopiëren of te plakken. Met het potloodicoon open je een dialoogvenster waarin je een figuur volledig zelf samenstelt, bewerkt en bewaart voor hergebruik. We hebben helaas niet de ruimte om hier verder op in te gaan. Klik telkens op Dia Toevoegen om de aangepaste situatie in een nieuw frame op te slaan.

Wil je niet telkens zelf de tussenliggende frames tekenen, maak dan één frame met de beginpositie en één met de eindpositie. Selecteer het beginframe en stel linksboven het aantal gewenste inbetweens in (ook zichtbaar via het knopje op de groene lijn rechts van het miniatuurframe). De app berekent dan automatisch de tussenframes, wat voor een vloeiendere (en tragere) beweging zorgt.

Om je animatie op te slaan kies je Bestand / Exporteren. Je kunt exporteren als Animated GIF of Video. Vul een naam in, klik op Opslaan en stel in het dialoogvenster opties in als hoogte, loop, videoformaat en bitrate. Bevestig met Export: de poppetjes gaan aan het dansen.

Laat tussenliggende frames door de app berekenen via 'inbetweens'.

🤖 AI: animatie

We hebben al een paar keer vermeld hoe je AI kunt gebruiken bij het maken van 2D-animaties. Hier leggen we kort uit hoe je dat aanpakt.

Begin met een AI-chatbot als Grok of ChatGPT. We nemen ChatGPT als voorbeeld. Meld je aan, klik op het plus-knopje en kies Uploadenvanaf computer. Verwijs naar een afbeelding waarop bijvoorbeeld twee personen duidelijk zichtbaar zijn. Tik onder de geüploade foto je prompt in, bijvoorbeeld: 'Maak een leuke Ghibli-anime van deze beide personen, waarbij beiden hand in hand wandelen op een bosweg'. Bevestig met Enter. Klik na afloop op het pijlknopje rechtsboven de afbeelding en bewaar deze als png-bestand.

Van echte foto naar Ghibli-plaatje met één prompt.

🤖 AI: van plaatje naar animatie

Ga nu naar Pixverse AI. Maak een gratis account aan en meld je aan. In het venster onderaan klik je (bij Image or Text) op het afbeeldingsicoon en verwijs je naar de Ghibli-afbeelding op je pc. Vul hiernaast een prompt in als: 'Beide figuren wandelen hand in hand over de bosweg, richting camera. Met de vrije hand wuiven beide personen tijdens de wandeling.' Klik op de Create-knop rechtsonder en houd de muisaanwijzer over het resultaat. Eventueel kun je in het linkervenster Auto Sound inschakelen en het gewenste geluid omschrijven (bijvoorbeeld 'Vogelgezang'). Bevestig nogmaals met Create voor de aangepaste animatie. Klik op het resultaat: via de Download-knop haal je deze op (met watermerk in de gratis versie).

Van Ghibli-plaatje naar geanimeerde video met één prompt.

Ook leuk: ouderwets tekenen

Heb jij nog kleurpotloden in huis?