Niet alles hoeft altijd om productiviteit te draaien. We zijn daarom op zoek gegaan naar even leuke als nutteloze Chrome-extensies, want soms kun je daar gewoon behoefte aan hebben, toch?

Verveel je je? Heb je weinig om handen? Of wil je iemand in de maling nemen? Er zijn veel Chrome-extensies waarmee je de tijd op een leuke maar nutteloze manier mee kunt doden. ‘Nutteloos’ hoeft trouwens niet altijd minderwaardig te zijn. Hebben zaken als een bos bloemen, een kerstboom of mascara dan praktisch nut? Vaak heeft het al waarde als iets een glimlach op het gelaat tovert.

Pak de muis

Maak een keuze uit een van de zes katten die achter je muisaanwijzer aangaan. Toch is Cursor Cat geen al te hinderlijke extensie, want meestal loopt de kat niet in de weg. Als je de cursor stil houdt, gaat de kat zelfs braaf zitten. Iets voor de kattenliefhebber dus!

Maak een keuze uit deze zes katten.

Blokjes schuiven

Tetris Classic is de browserversie van het klassieke spel. Je kunt het zelfs spelen zonder internetverbinding. Je laat de blokjes met behulp van de pijltjes van je toetsenbord op de juiste plaatsen vallen. De blokjes zijn er in vier verschillende vormen, die je moet draaien en verplaatsen om in de lege ruimten in het pop-upvenstertje te passen. Het spel eindigt wanneer de blokken de bovenkant van het scherm bereiken. Wees gerust, het geluid zal je op kantoor niet verraden, want het typische Tetris-muziekje ontbreekt. Je hoogste score wordt bijgehouden en je kunt vrienden uitdagen.

Tetris houdt je score bij.

Mini-aquarium

In deze opsomming van grappige extensies is aB Fish de enige die door Google zelf is gemaakt. Met deze toevoeging verschijnt een mini-aquarium met kleine visjes in de browser. Je moet de digitale diertjes wel voeren; dat doe je door op het wateroppervlak te klikken. Er zijn maximaal tien visjes en je kunt de kleur van elke exemplaar afzonderlijk aanpassen. Kijk hoe ze de cursor volgen in de hoop dat ze iets te eten krijgen. Er is verder geen doel, gewoon een leuke tijdverspiller …

Geef iedere vis een eigen kleur.

Op je bolle ogen

Met Googlifier plaats je automatisch bolle ogen op foto’s die op webpagina’s verschijnen. Het tooltje vindt feilloos de juiste locatie in de foto’s en plakt er maffe ogen op. Je kunt de foto’s die ‘gegooglified’ zijn opslaan zoals iedere online foto.

Googlifier zet bolle Google-ogen op iedere figuur.

Hier kun je extensies beheren en dus ook eenvoudig aan- en uitschakelen. 

Weg met het pijltje

Deze extensie is leuk en verstoort de gebruikservaring van de browser niet. Met Custom Cursor for Chrome ruil je de normale muisaanwijzer namelijk in voor een pizzapunt, een snoepcursor, een Minecraft-cursor en nog veel meer. Het gaat telkens om een set van twee: een aanwijscursor en een klikcursor, want die twee verschillen wel degelijk. Je kunt een van de leuke muisaanwijzers uit de bibliotheek van de extensie selecteren, maar er wachten nog achtduizend verschillende sets op de website van Custom Cursor. Door op het tandwieltje te klikken, kun je de verzameling beheren.

Naast de set cursors van de extensie kun je nog meer sets downloaden via de website.

Genieten van kunst

Voeg een vleugje cultuur aan je dagelijkse portie browsen toe met de Google Arts & Culture-extensie. Iedere keer dat je een nieuw tabblad opent, word je begroet door een meesterwerk, variërend van klassiekers van Rembrandt en Monet tot hedendaagse werken van bekende straatartiesten. Het kunstwerk verandert dagelijks en je krijgt telkens de naam van het werk en de naam van de maker te lezen. Links beneden staat overigens een knop om alvast het volgende kunstwerk op te roepen. Wie graag musea bezoekt, zal hier zeker van genieten.

Je krijgt de kunstwerken mooi groot in beeld.

Kunstmatige kunstwerken

Een variant op de Arts & Culture-extensie is AI Image of the Day. Iedere dag zie je, telkens als je een nieuw tabblad opent in Google Chrome, een nieuwe virtuele afbeelding die werd gemaakt door AI. De afbeeldingen zijn afkomstig van www.aiimageoftheday.com, een AI-bedrijf in Londen.

Dagelijks een verse AI-afbeelding op ieder nieuw tabblad.

Betere bassen

Bass Boost geeft de video’s en songs die je via het web beluistert veel meer diepgang. Je moet uiteraard goede luidsprekers of een koptelefoon hebben om de boost tot in je darmen te voelen. Bij de reviews in de Chrome Web Store lezen we de reactie van een gebruiker die niet veel verschil merkte … Nou, wij wel hoor, enorm verschil zelfs. Je moet natuurlijk wel het schakelaartje van Bass Boost aanzetten of je drukt op de spatiebalk om deze extensie te activeren. Wij zijn in ieder geval fan!

Geef muziek meer diepgang met Bass Boost.

Ingrijpen in de tekst

Met Edit Anything kun je iedere tekst op een webpagina aanpassen. Het lettertype van de webpagina blijft daarbij ongewijzigd. Je kunt deze webpagina helaas niet delen met vrienden. Om effect te sorteren moet je dus een schermafbeelding maken van de onzin die je zelf hebt toegevoegd.

Je kunt eenvoudig teksten op webpagina’s aanpassen.

Piano spelen en beluisteren

Meer dan honderdduizend gebruikers schakelen hun Chrome-browser regelmatig om naar Chrome Piano alwaar je via de muis, of nog beter via het toetsenbord, een eigen deuntje kunt laten horen. Om het je makkelijker te maken, laat je de tekens van het computerklavier op de pianotoetsen weergeven. Het is ook mogelijk om eigen liedjes op te nemen en de geïntegreerde bibliotheek bevat een ruim aanbod aan composities die je kunt laten afspelen.

Speel zelf op de piano of laat een van de bestaande muziekstukken afspelen.

Slinkse pesterij

Met de Prank ‘em-extensie kun je vrienden en collega’s knettergek maken. De toevoeging bevat een breed scala aan tools om de weergave van Chrome te verstoren, zoals het scherm wazig maken, de cursor verbergen, het bureaublad roteren, naar grijswaarden omzetten … Prank ‘em pest op een even gemene als subtiele manier. Je kunt bijvoorbeeld instellen dat het effect op de volledige webpagina of een deel daarvan moet gebeuren. Bovendien bepaal je hoe regelmatig deze tool de boel moet verstoren. Als je de instelling Hide Cursor apply 10% kiest, dan zal je slachtoffer slechts een tiende van de tijd zijn muisaanwijzer kwijt zijn. Je moet natuurlijk wel de kans krijgen om de extensie op de computer van iemand te installeren.

Door de pranks slechts sporadisch in te stellen wordt het effect nog groter.

Gepersonaliseerde doodles

Verras vriend of vijand met een aangepaste Google Doodle. Stel je eigen tekst samen en vervang de Google Doodle door iets leuks uit de voorinstellingen of gebruik een gratis Doodle van www.custom-doodle.com. Je kunt de grootte van de Doodle en de tekst aanpassen. Op de website van Custom Doodle vind je een bibliotheek met thema’s als Tekenfilm, Spelletjes, Memes, Films en series en Esthetiek. Je vrienden, collega’s of huisgenoten zullen verrast zijn wanneer je in de doodle naar hen persoonlijk verwijst en hen bijvoorbeeld feliciteert met hun verjaardag, pensioen of andere feestelijke gelegenheid. Laat de persoon in de waan dat hij of zij zo beroemd is dat Google hem of haar als Doodle heeft ingesteld.

Toch mooi als je iemand een Doodle-verjaardagswens stuurt.

Een haartje wegvegen

Geniet van de gedachte dat je slachtoffer aanhoudend zit te pulken aan zijn scherm. Hoe hard die ook zijn best doet, hij zal het haartje dat op zijn scherm plakt niet kunnen verwijderen. Uiteraard werkt Hair on Screen het best op webpagina’s met een lichte achtergrond. Soms zijn de simpelste pranks nog het leukst.

Aanvankelijk valt het haartje nog niet zo op, maar het gaat op den duur behoorlijk irriteren.

Schetenklikker

In de lijst irritant-met-verstand-op-nul is Fart Attack een topper voor de liefhebbers van pies-en-poep-humor. Deze extensie zorgt dat er een vette wind klinkt, iedere keer dat de Chrome-gebruiker op een link of op een knop klikt. Zet het volume hoog.

Bij welke acties wil je een scheet laten klinken?

Verslavende game

Nog een verslavende tijdverspiller is Boxel Rebound, een opzwepende mini-game met vijftig levels en vijf thema’s. In deze platformgame spring je over obstakels en laat je je vallen om anderen te ontwijken. Je kunt het spel in mini-weergave of op het volledige scherm spelen. Het is, als lid van de Boxel Rebound-gemeenschap, mogelijk om je eigen parcours te ontwerpen dat je daarna via de website deelt met anderen. In de nieuwste versie is de beloningspagina geactiveerd, wat voor nog betere gameplay zorgt.

Met de pijltjestoetsen bestuur je de bewegende stip.

Virtueel huisdier

Zit je helemaal in je eentje te werken? Wat dacht je van een nieuwe vriend in de vorm van een virtueel huisdier? Iedere keer dat je een nieuw tabblad in Chrome opent, ontmoet je een schattig nieuw beestje. De exentensie heet Tabby Cat, maar ben je niet zo’n kattenmens, dan kun je ook een konijn, hond, varken of zelfs een pinguïn adopteren. De beestjes gedragen zich net als echte huisdieren: ze knipperen met hun ogen, doen een dutje en je kunt ze aaien. Ze geven je zelfs cadeautjes.

De minimalistische dieren hebben een hoge aaibaarheidsfactor.

Schreeuwlelijk

Helpen motiverende gesprekken of beloningen niet om je tijdverspillende kroost in het gareel te krijgen? Tijd voor oldskool harde taal. Deze extensie wordt chagrijnig als je tijdens het studeren een nieuw tabblad opent. Het is dus de bedoeling dat je eerst alle tabbladen opent die je nodig hebt voor het werk of voor de studie en daarna de extensie inschakelt. Angry Study Helper is een unieke en eigenzinnige tool die je er verbaal van langs geeft als je je laat afleiden.

Een boze man schreeuwt je toe.

Rotte tomaten en eieren

Is er een website die je haat? Bevalt het je niet wat je op het internet leest? Of is een YouTube-filmpje een grote teleurstelling? Krop je frustratie niet op en laat je eens goed gaan met de Rotten Tomato Destroyer, een Chrome-extensie om tomaten te smijten naar webpagina’s. De tomaten spatten open op het scherm met bijbehorend geluid. Je kunt het geluidseffect in deze extensie uitzetten om je in alle discretie af te reageren. In plaats van tomaten kun je ook met slijm, eieren en rotte bananen gooien.

Laat die tomaten en eieren maar komen!

Eindeloos filmpjes kijken

YouTube spant de kroon als het gaat om websites die je urenlang weghouden van het echte werk. Improve YouTube is het Zwitserse zakmes onder de YouTube-extensies. Het verwijdert alle rommel die je niet interesseert, zoals advertenties en aanbevolen video’s. Je kunt tal van instellingen aanpassen, zoals de automatische ondertiteling en de videokwaliteit. De extensie opent tegelijk de deur naar veel thema’s voor YouTube en het is mogelijk om geluidsnormalisatie in te schakelen die te harde geluiden in de weergave vermindert. Als je een beetje tijd spendeert aan de instellingen, dan krijg je een veel betere YouTube-ervaring.

Bepaal zelf het uiterlijk van YouTube.

Meet je tijdverlies

Een mooie afsluiter in het kader van tijdverlies en nutteloosheid is Wasted Time Tracker, een tool die meet hoeveel tijd je iedere dag, iedere week en iedere maand spendeert aan websites die je afleiden. De Wasted Time Tracker vertelt hoelang je op onproductieve websites rondhangt. Eerst moet je zelf de webadressen ingeven van de sites waarvan je weet dat je er (te) veel tijd aan verspilt. De extensie werkt op de achtergrond en wanneer je met de muisaanwijzer over de knop gaat, krijg je de confronterende timer te zien.

Oeps, 3 uur en 6 minuten besteed aan nutteloos amusement!

Misschien heb je het al gemerkt: je komt online steeds meer posts en reacties tegen die door kunstmatige intelligentie zijn gemaakt. Het aantal bots dat zich voordoet als gewone internetgebruikers lijkt verder toe te nemen. Stevenen we af op een internet dat, zonder dat we het doorhebben, wordt gedomineerd door AI-gegenereerde content?

Met de opkomst van generatieve AI werd het eind 2022 ineens veel makkelijker om een bot teksten en afbeeldingen te laten creëren alsof ze door een mens zijn gemaakt. Vooral nu we een paar jaar verder zijn en AI-modellen alsmaar beter lijken te worden, wordt het ook lastiger om te weten of een onlinefoto of -post door een mens of door een bot is gemaakt. Steeds meer internetgebruikers vrezen dat we op een punt komen dat er zó veel realistische AI-content online wordt geslingerd, dat posts, reacties, foto’s en video’s van menselijke gebruikers worden ondergesneeuwd door die van bots. Als dat scenario werkelijkheid wordt, is het internet dan nog wel bruikbaar?

Niet te bewijzen

Over de angst voor zo’n doemscenario wordt al lange tijd gediscussieerd, maar pas sinds kort begint dit idee populair te worden. Dat komt voornamelijk door de ‘Dead Internet Theory’. Die werd in 2021 bedacht door een internetforumgebruiker en stelt dat het internet al sinds 2016 hoofdzakelijk uit bots bestaat. “Deze theorie werd al snel een meme die zich over het hele internet verspreidde”, zegt Danny Lämmerhirt. Hij staat aan het hoofd van het Future Internet Lab van onderzoeksinstantie Waag Futurelab, dat zich bezighoudt met de toekomstige ontwikkeling van het internet.

Volgens hem is het dan ook geen wetenschappelijke theorie, aangezien de claim niet is te bewijzen. Dat beaamt Maarten Sukel, AI-ontwikkelaar en schrijver van het boek De AI-revolutie. “Het is erg lastig meetbaar, omdat de AI-modellen zo goed zijn geworden.” Toch vindt hij de theorie niet per se vergezocht. “Als je de logica volgt dat je een beperkt aantal mensen hebt op de wereld, maar in theorie een onbeperkt aantal bots online kunt loslaten, is de kans groot dat er op een gegeven moment zoveel bots zijn dat ze voornamelijk nog met elkaar praten.”

Wantrouw de babypauw

Er zijn in ieder geval aanwijzingen dat de AI-content toeneemt. Zo toont een onderzoek van Harvard aan dat de hoeveelheid kunstmatige media en hun zichtbaarheid op X in 2023 duidelijk is gegroeid. Daarnaast heeft Meta onlangs aangekondigd dat het vanaf 2025 meer AI-gegenereerde content op Facebook en Instagram wil plaatsen. Dit gebeurt onder meer door zelf een lading AI-profielen op de sociale media los te laten die met echte gebruikers moeten communiceren. De techreus hoopt dat zijn platformen daardoor ‘vermakelijker en aantrekkelijker’ worden, zodat mensen langer actief blijven op de sociale media.

Een door Meta gemaakt AI-account op Instagram.

Ook als je geen sociale media gebruikt, is de toename van online AI-content merkbaar. Zoek op Google Afbeeldingen maar eens naar ‘Baby Peacock’. Een groot deel van de foto’s die je daar ziet, is AI-gegenereerd. “Dat komt doordat de echte babypauw nogal lelijk is”, legt Sukel uit. “Er worden daardoor amper foto’s van gemaakt en dus zijn plaatjes van een babypauw vaak nep.” Dit is nu nog een uitzonderingsgeval, maar geeft wel aan dat AI al vrijwel overal op het internet zijn sporen nalaat.

©Abdallah - stock.adobe.com

Deze babypauw is net zo schattig als dat hij nep is.

Beeld: Abdallah, stock.adobe.com.

Makkelijker catfishen

De toename van AI-gegenereerde content is volgens Lämmerhirt op zichzelf geen reden voor zorg. “Als je voor de lol een dom AI-plaatje online deelt, kan het heel onschuldig zijn. Het wordt pas een probleem als het misleidend wordt.” AI-bots worden daar volgens de deskundigen regelmatig voor ingezet, bijvoorbeeld op datingplatforms. Een gesprekspartner kan zomaar een bot zijn die je probeert op te lichten. “Die vraagt dan bijvoorbeeld met een of andere smoes of je geld kunt opsturen. Dat is wel heel kwalijk en iets waar je goed op moet letten.”

Bots op datingapps zijn geen nieuwe ontwikkeling, maar volgens de AI-ontwikkelaar wordt het probleem wel verergerd door generatieve AI. “Voorheen werden nepprofielen nog gemaakt op basis van echte foto’s. Als je toentertijd werd gecatfisht, kon je altijd nog opzoeken of de profielfoto ergens online te vinden was en op die manier achterhalen dat je met een oplichter aan het praten was. Inmiddels kan dat niet meer, omdat je gezichten gewoon kunt genereren.”

Kaas vastlijmen

Ook kunnen AI-bots worden gebruikt om politieke meningen van gebruikers te beïnvloeden, weet Robin Effing, AI- en socialmediadeskundige bij de Universiteit van Twente. “Veel partijen, waaronder regimes, hebben er belang bij om online discussies te verstoren. Eerder werden daar mensen uit landen als India voor betaald. Zij werden achter de computer gezet, maar het wordt steeds makkelijker om dat soort werk aan chatbots over te laten.” Zo bleek onlangs dat Rusland duizenden bots op sociale media als TikTok had losgelaten om de Roemeense verkiezingen te beïnvloeden.

Bots verspreiden overigens niet alleen schadelijke desinformatie in opdracht van kwaadwillenden. AI heeft van zichzelf al de neiging om onjuiste informatie te genereren. Lämmerhirt noemt als voorbeeld een incident waarbij Googles AI-zoekmachine een opvallend antwoord gaf op de vraag: ‘Hoe zorg je ervoor dat kaas niet van je pizza afvalt?’ Het advies? De kaas met lijm aan de pizzabodem vastplakken.

Waar dit antwoord vandaan kwam? Iemand plaatste dit advies als grap op een forum, waarna de bot het klakkeloos als serieuze tip overnam. “Dat is wel illustratief van wat er kan gebeuren als je AI ongecontroleerd zijn gang laat gaan.”

Kaas aan pizza vastlijmen? Prima idee, volgens Google.

Minder moderatie

Om de toestroom van AI-desinformatie in de kiem te smoren zijn er volgens de experts verschillende opties, al is geen van allen echt ideaal. AI-modellen kunnen bijvoorbeeld AI-content gaan voorzien van een onzichtbaar watermerk, zodat herkenningssoftware meteen ziet of een post van ChatGPT vandaan komt of een foto nep is. Het is alleen moeilijk om alle AI-modellen – waar er duizenden van zijn – te dwingen om watermerken te gaan gebruiken. “Momenteel is er ook geen trend dat dit uit eigen beweging gedaan wordt”, vertelt Lämmerhirt. Daarnaast kunnen zulke watermerken momenteel nog eenvoudig worden omzeild. Effing: “Er zijn veel maskeringstechnieken om AI-content te verbergen. ChatGPT-teksten kun je bijvoorbeeld in een algoritme gooien dat bepaalde tekens verwisselt, zoals de hoofdletter i met de kleine l. Mensen zullen het verschil niet zien, maar detectiesoftware kun je zo om de tuin leiden.”

Volgens Lämmerhirt is strengere moderatie een betere optie. Techplatformen moeten dan zelf actief (AI-gegenereerde) desinformatie opsporen en verwijderen, misschien ook wel met behulp van AI-systemen. “We zien alleen dat X en sinds kort ook Meta steeds minder modereren”, vervolgt de Waag-onderzoeker. In plaats daarvan willen ze leunen op een systeem waarbij gebruikers zelf misleidende content van een ‘fact check-label’ kunnen voorzien. “Dat is een slechte aanpak, want dat laat zien dat deze bedrijven zelf geen keuzes meer willen maken en hun rol van platformbeheerder niet serieus nemen.”

AI-detectiesoftware is nog verre van betrouwbaar. De tekst in deze afbeelding is volledig door AI geschreven, maar de software denkt daar anders over.

China-model

Nog een andere oplossing zou zijn om gebruikers zich te laten verifiëren voordat ze een account aan mogen maken, om te voorkomen dat ze meerdere ‘sock puppet-profielen’ kunnen beheren. Op sommige platformen, zoals chatdienst Signal, gebeurt dat al met een telefoonnummercontrole. Dat is volgens Sukel een redelijk betrouwbare manier om te controleren of je gebruikers echt zijn, maar waterdicht is het niet. Je kunt namelijk ook een prepaid simkaart kopen en daar een bot aan koppelen. Een zogeheten China-model is volgens Effing een grondigere methode. “Dan moet je bijvoorbeeld naar het gemeentehuis met je paspoort voordat je een account krijgt. Dan ben je van heel veel problemen af. Alleen dat leidt tot massasurveillance en dat is ook niet gewenst.”

Op Signal moet je je telefoonnummer verifiëren voordat je een account krijgt.

Blijf op je hoede

Kortom, een écht goede methode om schadelijke AI-content en -bots te weren is er nog niet. Nóg niet inderdaad, want de deskundigen hebben er vertrouwen in dat de huidige uitdagingen met AI op te lossen zijn. Zo denkt Sukel dat onderzoekers vroeg of laat een manier verzinnen om AI-gegenereerde desinformatie betrouwbaar weg te filteren. “In het verleden is dat ook altijd gelukt, bijvoorbeeld met e-mail”, zegt de AI-ontwikkelaar. “Daar werd steeds meer spam verstuurd, maar toen kwamen er robuuste spamfilters en is dat probleem in zekere zin opgelost.”

Spamfilters voor e-mails doen hun werk goed; krijgen we in de toekomst iets soortgelijks voor AI-content?

Tot het zover is, moeten we ermee leven dat we het internet delen met veelal onzichtbare en onbetrouwbare bots. Effing raadt daarom aan om altijd goed op je hoede te blijven. “Ik denk dat het heel gezond is om je bij elke reactie op internet als eerste af te vragen: hoe groot is de kans dat dit door een reguliere burger geschreven is? Je kunt er momenteel van uitgaan dat de meerderheid van de user-generated content online niet door gewone mensen is geschreven, maar ofwel door ingehuurde mensen of door een bot.”

Volgens Sukel moet je vooral bij gebruikersrecensies goed op je tellen passen. “Het is natuurlijk heel makkelijk om tegen een AI-bot te zeggen: schrijf 500.000 negatieve recensies over mijn concurrent en evenveel positieve over mijn eigen toko. Je kunt niet meer blind vertrouwen op platformen als Tripadvisor.”

Lämmerhirt ziet dat gebruikers langzamerhand beter worden in het herkennen van bots. “Er zijn onderzoeken die aantonen dat mensen hun onlinegedrag aanpassen. Ze ontwikkelen strategieën om nepaccounts te identificeren en vermijden deze accounts vervolgens. Hier valt nog wel veel winst te behalen. Ik denk dus dat het belangrijk is dat we ervoor zorgen dat mensen nog kritischer worden op de oorsprong van online content.”

“Als je op een platform zit met veel AI-onzin waar je niet blij van wordt, ga dan lekker weg”, adviseert Sukel tot slot. “Jij bent het product. Als er genoeg mensen weggaan, wordt dat platform gedwongen om zich te verbeteren. Je hoeft het niet zomaar te accepteren.”

Gebruikersrecensies op Tripadvisor: zijn ze nog te vertrouwen?

Diensten als iCloud-foto’s en Google Foto’s zijn handig om je foto’s te back-uppen, beheren en delen. Alleen is de online opslagruimte beperkt. Ook je kijkt naar je privacy, zijn deze oplossingen niet altijd ideaal. Er zijn gelukkig gratis tools waarmee je bijna dezelfde ervaring hebt als bij deze online diensten. Je zet je foto’s niet in de cloud, maar gewoon op je eigen pc of NAS.

Er is weinig mis met de gespecialiseerde cloudopslagdiensten van Apple, Google, Microsoft (OneDrive) en Dropbox. Je kunt hiermee prima foto’s bewaren en delen. De tools zijn voor dit gebruik zelfs uitstekend, maar de opslagruimte is vaak beperkt en het blijven cloudoplossingen. Je bestanden staan dus ergens anders opgeslagen.

Overweeg je een alternatief om foto’s te synchroniseren zonder cloudopslag, dan zijn er meerdere opties, zoals Nextcloud (met de Photos-app), PhotoPrism, digiKam en Piwigo. Wij zijn gecharmeerd van de opensource-dienst Immich en Synology Photos, die je specifiek voor de Synology-NAS kunt gebruiken. Beide tools bieden functies als automatische fotoback-ups, album- en gebruikersbeheer, gezichtsherkenning, tijdlijnweergave, tagging, locatiegebaseerd zoeken, delen, raw-bestanden en toegang via een webinterface. Kortom, er is weinig in de cloudoplossingen dat je bij deze gratis tools niet vindt. We maken eerst kennis met Immich (uitgesproken als het Engelse ‘image’) en daarna met Synology Photos. We focussen ons hierbij op de installatie, de initiële configuratie en het basisgebruik.

Immich

Docker-installatie

Immich wordt frequent geüpdatet en is beschikbaar voor meerdere platformen. Wij gaan aan de slag met de installatie onder Windows. Dit doen we via het gratis Docker Desktop. Docker Desktop beheert containers, een soort lichte, afgescheiden virtuele omgevingen met alle benodigde apps, services en instellingen. Installeer de app met enkele muisklikken en start deze op (de eerste keer kun je op Accept en tweemaal op Skip klikken). Minimaliseer vervolgens het venster, maar laat de app actief.

Goed om te weten: je kunt Immich via Docker ook op je NAS installeren, wat hier ook wel Container Manager (Synology) of Container Station (QNAP) genoemd. In dit artikel gaan we hier alleen niet verder op in.

Docker Desktop heb je met een paar muisklikken geïnstalleerd en opgestart.

Voorbereiding

Immich installeren we dus als Docker-container. Eerst voer je enkele voorbereidingen uit. Open de verkenner en ga naar de map Linux (onderaan). Open vervolgens de submap docker-desktop en dan Home. Maak hier een map met jouw naam en daarbinnen de submap Docker. Binnen deze docker-map maak je de map Immich-app aan. Het pad wordt dus: \\wsl.localhost\docker-desktop\home\<je_naam>\docker\immich-app.

Creëer nu twee submappen in een andere map op een schijf met genoeg opslagruimte: Library en Postgres (bijvoorbeeld C:\Users\<je_accountnaam>\Docker\Immich\library).

Navigeer nu in de verkenner naar de map Immich-app. Houd de Shift-toets ingedrukt, klik met rechts op een lege plek en kies PowerShell-venster hier openen. Houd de verkenner geopend en ga via deze pagina naar de downloadsite. Klik bij Get docker-compose.yml file op het documenten-pictogram (Copy), plak dit in PowerShell met Ctrl+V en druk op Enter om het yml-bestand te downloaden. Herhaal dit voor het commando bij Get .env file, zodat zowel het yml-bestand als het env-bestand in de map Immich-app staan.

Open het env-bestand in een teksteditor, bijvoorbeeld Notepad++ of Kladblok, en pas de volgende variabelen aan:

Zorg ervoor dat de paden kloppen met jouw situatie en sla het aangepaste bestand op.

Voordat je de container installeert, moet je eerst enkele variabelen aanpassen in het env-bestand.

Installatie

Alles is nu klaar om de Docker-container met Immich te draaien. Ga terug naar de map Immich-app en voer het commando docker-compose up -d uit. Dit zorgt ervoor dat alle benodigde onderdelen worden gedownload en uitgevoerd. Na enkele minuten zie je in het Docker Desktop-venster, bij Containers, dat de vier Immich-onderdelen actief zijn. Test dit direct door Localhost:2283 op de adresbalk van je browser in te vullen. Dit is de standaardpoort waarop Immich draait; dit zie je bij Immich_server in het Docker-containeroverzicht. Als het nodig is, kun je het poortnummer aanpassen in het yml-bestand. Klik in de webinterface op Aan de slag om daadwerkelijk met Immich te starten.

Je kunt de containers op elk moment stoppen en starten vanuit Docker Desktop. Dit doe je in de rubriek Containers: selecteer Immich en druk op Stop of Start.

De vier containers zijn gestart en Immich is nu bereikbaar vanuit de webinterface.

Configuratie

Je begint met het aanmaken van een beheerdersaccount. Vul de gevraagde gegevens in en bevestig met Registreren. Log daarna in met het opgegeven e-mailadres en wachtwoord.

Klik in het welkomstvenster op Thema, kies Licht of Donker, en ga naar Privacy. Hier kun je de kaartfunctie inschakelen (om foto’s via coördinaten op een kaart te tonen) en de versiecontrole activeren (voor het ontvangen van updates).

Ga vervolgens naar Opslagtemplate en bepaal of je fotobestanden automatisch wilt ordenen op basis van metadata. Als dit ingeschakeld is, kun je bij Voorinstelling een structuur kiezen met een sjabloon. Kies bijvoorbeeld voor {{y}}-{{MMMM}}-{{dd}}/{{filename}}. Bevestig met Klaar.

Je kunt via een sjabloon je foto’s bewaren op basis van bepaalde metadata.

Basisgebruik

Links in de webinterface zie je een venster met onderdelen als Foto’s, Verkennen, Kaart, Delen, Favorieten, Albums en Gereedschap. Open Foto’s, klik op de plusknop en selecteer de gewenste fotobestanden. De geüploade foto’s verschijnen als miniaturen in een tijdlijn. Bovenaan zie je een zoekbalk met rechts een filterknop om media te selecteren op onder meer naam, plaats, camera, datum en type. Gebruik Uploaden (rechtsboven) om extra foto’s toe te voegen.

Selecteer een of meer foto’s. Rechtsboven verschijnen meerdere knoppen, zoals Toevoegen aan favorieten (voor de rubriek Favorieten) en een menu om de selectie te downloaden, archiveren, verwijderen, de datum of locatie te wijzigen, of miniaturen en metadata te vernieuwen.

Via Toevoegen aan kun je foto’s aan een album toevoegen. Klik op +Nieuw album om een album te maken dat je terugvindt in de rubriek Albums. Gebruik Verkennen in het linkervenster om foto’s gegroepeerd te zien op tijd, locatie of – via AI – op herkenbare objecten, gezichten of thema’s, zoals berglandschappen.

De webinterface van Immich heeft wel wat weg van Google Foto’s.

Back-ups en delen

Je vindt in de webinterface ook de optie Delen. Klik hierop, voeg een beschrijving toe en eventueel een wachtwoord. Geef aan of de ontvanger foto’s mag downloaden en/of uploaden. Stel hiervoor een verloopdatum in, bijvoorbeeld over 1 dag. Klik op Link maken om een link te genereren. Deze link is mogelijk http://localhost<…>, maar je kunt dit aanpassen naar het interne ip-adres van je Immich-server, of een extern adres dat vanaf internet bereikbaar is (zie tekstkader ‘Vanaf het internet’).

Wil je media delen met specifieke personen? Klik hiervoor rechtsboven op je accountpictogram en kies Beheer. Ga naar Gebruikers, klik op Gebruiker aanmaken, vul de gegevens in en bevestig. Bij het openen van een fotoselectie of album kun je dan via de deelknop direct de gewenste gebruiker(s) selecteren, zodat de media in hun webomgeving beschikbaar zijn.

Voor Android en iOS kun je de mobiele Immich-app installeren. Vul het ip-adres van je Immich-server in en meld je aan. Tik op de upload-knop, geef Immich de nodige machtigingen en kies Selecteer om aan te geven welke fotoalbums de app moet back-uppen naar je server. Zet Albums synchroniseren aan om dit te automatiseren en bevestig met Back-up uitvoeren.

Immich is ook beschikbaar als mobiele app, wat handig is voor (automatische) mediaback-ups.

Synology Photos

Voorbereiding

We gaan uit van een Synology-NAS (Network Attached Storage) die via een webinterface toegankelijk is. Verbind via je browser met de webinterface van DSM, het Synology-besturingssysteem.

Open nu eerst het Configuratiescherm, kies Gebruiker en groep, ga naar Geavanceerd en zorg dat Gebruiker basismap inschakelen is ingeschakeld (op het gewenste volume). Bevestig met Toepassen. Open daarna de app File Station, waar je ziet dat de mappen Home en Homes (met persoonlijke submappen voor elke NAS-gebruiker) zijn aangemaakt.

Ga vervolgens naar Package Center in het hoofdmenu. Als de app Synology Photos nog niet is geïnstalleerd, zoek dan naar de naam van deze app. Klik vervolgens op Installeren en daarna op Openen. Klik rechtsboven op je profielicoon, kies Instellingen en open het tabblad Gedeelde ruimte. Schakel eventueel Gedeelde ruimte in en bevestig met Opslaan. Gedeelde media worden nu standaard opgeslagen in de map \photo.

Het is even wennen, maar je persoonlijke media en je gedeelde media belanden voortaan in de daarvoor bestemde mappen.

Gedeelde media

Als je nu foto’s met bijvoorbeeld familieleden wilt delen die toegang hebben tot je NAS, volg dan deze stappen. Ga naar Configuratiescherm / Gebruiker en groep, open het tabblad Groep en klik op Maken. Geef een groepsnaam op (bijvoorbeeld Familie) en druk op Volgende. Selecteer de gewenste leden, druk drie keer op Volgende en vink Synology Photos in de kolom Toestaan aan. Bevestig met Volgende (tweemaal) en met Voltooid.

Open vervolgens de app Synology Photos. Bij Instellingen / Gedeelde ruimte klik je op Toegangsmachtigingen instellen. Selecteer de groep (Familie) en kies Volledige toegang in de uitklapmenu’s. Bevestig met de plusknop en klik op Opslaan. Zet daarna op het tabblad Gedeelde ruimte een vinkje bij zowel Gezichtsherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte als Onderwerpherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte. Bevestig met Opslaan.

Test de instellingen door een gebruiker uit de groep aan te melden op je NAS, bijvoorbeeld via een incognito-tabblad in je browser. Zodra deze gebruiker Synology Photos opent, kan ook hij media uploaden in zowel de persoonlijke ruimte als de gedeelde ruimte. Links bovenaan in het applicatievenster kun je tussen deze ruimtes schakelen. De inhoud van deze ruimtes kun je overigens ook op bestandsniveau beheren via de overeenkomstige mappen in File Station (althans als administrator).

Als lid van de groep Familie krijgt deze gebruiker meteen ook toegang tot de gedeelde ruimte.

Basisgebruik

We laten nu zien hoe je met fotoalbums werkt. Gebruik eerst de knop Filter tonen (rechtsboven) om filters te activeren en snel de gewenste foto’s te vinden. Selecteer vervolgens een reeks foto’s; er verschijnt een rode balk. Klik hier op de plus-knop Toevoegen aan album, kies +Nieuw album, vul een naam in en druk op OK. Ga naar Albums (tweede knop) in het applicatievenster. Hier kun je foto’s opvragen volgens Recent toegevoegd, Labels en Locaties en, indien eerder ingeschakeld, volgens Mensen (gezichtsherkenning) en Onderwerpen (objectherkenning). Je albums vind je hier ook. Met de plus-knop rechtsboven kun je hier nieuwe albums maken.

Ga met de muisaanwijzer boven een album staan; er verschijnt een knop met drie puntjes. Klik op Delen. Schakel Koppeling delen in en stel bij Privacy-instellingen in of het album Privé of Openbaar is (eventueel met downloadmachtiging). Bij Privé selecteer je bij Lijst van genodigden de gewenste gebruiker(s) of groep(en) en geef je de machtigingen aan: Weergave, Downloaden of Provider (beheerder). Je kunt ook een wachtwoord en vervaldatum instellen. Kopieer de link en bevestig met Opslaan.

Klik op Delen (derde knop) in het applicatievenster en kies Fotoverzoek. Klik op Fotoverzoek maken, vul een onderwerpsregel in, selecteer een bestemmingsmap en bevestig met Verzoek maken. Je hoeft nu alleen maar de link te sturen naar de mensen van wie je graag foto’s wilt ontvangen voor je collectie.

Goed om te weten: er is ook een mobiele app voor Android en iOS van Synology Photos met de functie Photo Backup. Daarmee synchroniseer je opgeslagen foto’s en video’s.

Je kiest zelf met wie je albums deelt en met welke machtigingen je dat doet.