Usb-c en Thunderbolt: overeenkomsten en verschillen

Usb-c kennen we tegenwoordig (bijna) allemaal, al was het maar vanwege bijvoorbeeld de laad-aansluiting op je telefoon. Primair is usb-c een poort met een snelle overdrachtssnelheid. Hoe hoog die snelheid is, hangt af van de versie. Eerst was er usb-c 3.1 met een maximale overdrachtssnelheid van 10 Gb/s, later volgde usb-c 3.2, dat in staat was tot snelheden van 20 Gb/s.

Dat is – zeker voor thuisgebruikers – meer dan ruim voldoende; traditionele externe schijven halen bijvoorbeeld slechts een fractie van deze snelheid. Ook ssd’s (hoewel ze steeds sneller worden) zijn geen partij voor usb-c. Je kunt bijvoorbeeld moeiteloos meerdere externe schijven tegelijk gebruiken. Of koppel een usb-c naar HDMI-adapter aan je laptop voor (nog) een extra beeldscherm.

Usb-c kan overweg met oudere usb-standaarden

Over laptops gesproken: de meeste exemplaren beschikken tegenwoordig standaard over één of meerdere usb-c-aansluitingen. Een deel daarvan heeft helemaal geen ‘traditionele’ usb-poorten meer aan boord. Om dan toch je standaard hardware zoals een scanner, printer of muis en toetsenbord aan te sluiten, kun je gebruikmaken van een verloopkabeltje.

Of ga voor een handig hubje waarmee je meteen meerdere usb-A-poorten krijgt. Heb je eenmaal zo’n verloopstukje, dan ontdek je direct dat usb-c naar beneden toe compatibel is met alle eerdere usb-standaarden, wat natuurlijk altijd prettig is. Lang niet alle usb-apparaten hebben immers een hoge doorvoersnelheid nodig – verre van zelfs.

Nog veel sneller: Thunderbolt 

Usb-c is dus snel, maar het kan nog veel sneller. Iets dat gebruikers van Apple-computers al veel langer weten. Op computers (en tegenwoordig ook een deel van de tablets) tref je alweer een hele tijd Thunderbolt-aansluitingen. Die poort brak groots door op het moment dat deze exact dezelfde aansluiting kreeg als usb-c. Een praktische gedachte, want behalve dat Thunderbolt een eigen standaard is, ondersteunt het ook een-op-een usb-c.

0

Powered by

Dat betekent dat je tegenwoordig zonder nadenken elk usb-c-apparaat in een Thunderbolt-poort kunt prikken. Eerdere versies van Thunderbolt kenden overigens nog een eigen plug en connector, maar dat is geschiedenis. Usb-c via Thunderbolt ondersteunt ook de eerdergenoemde verloopkabels naar usb-c. Oftewel: al je nieuwe én oude apparatuur is er compatibel mee.

Maar Thunderbolt is veel meer. Het is ook een eigen standaard die extreem hoge doorvoersnelheden behaalt. Thunderbolt versie 4 haalt snelheden tot 40 Gb/s, het dit jaar aangekondigde Thunderbolt 5 zelfs tot 80 Gb/s. Nu zijn deze snelheden ook heel handig voor een extraatje dat usb-c niet ondersteunt. Via Thunderbolt is het namelijk mogelijk om PCIe-bussen naar buiten te halen. PCIe (ofwel PCI Express) is een bussysteem dat je misschien kent vanuit een traditionele pc. In de daarin aanwezige fysieke PCIe-sleuven steek je uitbreidingskaarten als bijvoorbeeld een videokaart of een geluidskaart. Via een verloop (veelal bestaande uit een kast met daarin een PCIe-slot) is op deze manier ook een van Thunderbolt voorziene notebook van een extra snelle videokaart (of een andere uitbreiding) te voorzien.

Kabel-compatibiliteit

Kortom: Thunderbolt gaat een grote stap verder dan wat usb-c te bieden heeft. Die hoge overdrachtssnelheden hebben er ook voor gezorgd dat er bijvoorbeeld 4K-schermen met een Thunderbolt-video-ingang bestaan. En dan komen we bij een eerste beschouwing van de kabels: usb-c-kabels kun je probleemloos gebruiken in combinatie met een Thunderbolt-poort. Het overgrote deel van de Thunderbolt-kabels is ook als usb-c-kabel te gebruiken, al ben je dan wel een beetje een dief van je eigen portemonnee, want die zijn veel duurder dan 'gewone' usb-c-kabels.

Wil je écht de volledige snelheid uit je Thunderbolt-aansluiting halen (bijvoorbeeld voor het koppelen van een monitor of een externe PCIe-converter), dan moet je een Thunderbolt-kabel gebruiken. Let dan wel op of de kabel die je wilt aanschaffen compatible is met de Thunderbolt-versie die op jouw computer in gebruik is (zie handleiding of specs).

Usb-c en de wirwar aan (laad)kabels 

Voor data-overdracht is de zaak dus vrij duidelijk. Een heel ander beeld heerst er – helaas – als het gaat om usb-c-kabels voor mobiel gebruik. Over het algemeen worden die vooral als laadkabel ingezet. Usb-c heeft nog een ander voordeel ten opzichte van voorgaande usb-versies: het ondersteunt veel hogere laadstromen en kan ook meer vermogen leveren, wat betekent dat je bijvoorbeeld je tablet in geval van nood als mobiele lader voor je telefoon onderweg kunt gebruiken.

Officieel zit er in een laad-annex-datakabel een speciale beveiligingschip verwerkt die overbelasting moet voorkomen: de zogeheten E-mark-chip. Die is vooral bij hogere laadstromen belangrijk, om bijvoorbeeld brand door oververhitting en dergelijke te voorkomen. Nu zul je bij je speurtocht naar een passende laadkabel al snel worden overspoeld door het grote aanbod en de vaak even grote prijsverschillen.

Snel laden is vaak traag gegevens overdragen

Die prijsverschillen ontstaan niet voor niets. Een merkloze laadkabel van AliExpress heeft meestal helemaal geen E-mark-chip aan boord. In plaats daarvan is een simpel weerstandje ingebouwd, dat nauwelijks tot geen beveiliging geeft. In het gunstigste geval brandt de weerstand door bij overbelasting, waarna je de kabel in de vuilnisbak kunt gooien.

De wat duurdere kabels hebben de chip veelal wel aan boord, wat betekent dat je er veilig en effectief mee kunt snelladen. Maar – om de chaos compleet te maken – die snellaadkabels zijn meestal rampzalig traag als het gaat om doorvoersnelheden! In veel gevallen wordt maximaal de snelheid van usb 2.0 gehaald (ofwel slechts 480 Mb/s). Overhevelen van video’s en foto’s vanuit bijvoorbeeld je smartphone gaat dan erg lang duren.

Je kunt dat oplossen door een aparte laadkabel en datakabel aan te schaffen. Met de snelle datakabel kun je ook laden, maar dan langzaam. Of (veel handiger) lees vóór aanschaf heel goed de kleine lettertjes op de verpakking van de beoogde kabel. Is dat een snellaadkabel én biedt deze hoge doorvoersnelheden (zeg maar vanaf 5-10 Gb/s), dan zit je goed. Staat er geen snelheid op de verpakking vermeld, dan gaat het in de meeste gevallen om trage kabels met maximaal usb2.0-snelheid. Overigens: die usb2.0-snelheid komt niet helemaal uit de lucht vallen. Usb-c heeft namelijk óók een usb2.0-datakanaal aan boord. Dat vergt minder stevige afscherming in de kabel en is dus goedkoper te implementeren.

Apple en Thunderbolt

Apple is samen met Intel de ontwikkelaar van Thunderbolt. Vandaar dat je standaard op elke (recentere) Apple-computer Thunderbolt-poorten aantreft. Maar inmiddels hebben ook de iPad Pro’s Thunderbolt. Daardoor zijn extreem hoge overdrachtssnelheden mogelijk tussen bijvoorbeeld tablet en Macbook of iMac. Dat kan zo z’n voordelen hebben als je de iPad Pro als een energiezuinige en ultracompacte laptop gebruikt. Video’s overhevelen voor bewerking onderweg in de trein en later na bewerking weer terug overhevelen naar je Mac gaat dan lekker vlot. Thunderbolt heeft meer dan genoeg te bieden!