ID.nl logo
Review Netgear Orbi RBK763s - Wifi-mesh-set met nieuw ontwerp
Huis

Review Netgear Orbi RBK763s - Wifi-mesh-set met nieuw ontwerp

De Netgear Orbi RBK763s AX5400 kun je beschouwen als de opvolger van de Orbi RBK753 AX4200. Het wifi-mesh-systeem lijkt veel op zijn voorganger, maar heeft wel een compacter ontwerp. Ook krijg je één jaar lang gratis internetbeveiliging meegeleverd. Is dat genoeg om op te vallen in de overvolle wifi-mesh-markt?

Goed
Conclusie

Het setje presteert prima en zal je een goed dekkend draadloos netwerk opleveren. Slecht is deze Orbi dan zeker ook niet, maar in de huidige markt is dat niet altijd genoeg. Hetzelfde gold immers ook al voor de voorganger. Voor hetzelfde geld zijn er echter ook mesh-setjes te koop die meer bieden zoals de nieuwere wifi 6e-standaard en een multigigabit-aansluiting. Denk dan bijvoorbeeld TP-Links Deco XE75 Pro die zowel wifi 6e als multigigabitaansluitingen biedt.

Plus- en minpunten
  • Prima prestaties
  • Goede backhaul
  • Een jaar gratis beveiliging
  • Geen wifi 6E
  • Geen multi-gigabit
  • Relatief hoge prijs

De Netgear Orbi RBK763s bestaat uit een router aangevuld met twee satellieten. Je kunt ook kiezen voor een set bestaande uit een router en een satelliet onder typenummer Orbi RBK762s. De satellieten kun je los aanschaffen onder typenummer RBS760 (250 euro). De oudere RBK753- en RBK752-sets zijn overigens nog steeds verkrijgbaar en kosten ongeveer hetzelfde als deze vernieuwde uitvoeringen. Dus wat zijn de verschillen?

Lees ook: Dit moet je weten over mesh-wifi

 

De Netgear Orbi RBK763s-set bestaat uit drie nodes.

Netgear heeft ten eerste wat veranderingen op het gebied van wifi doorgevoerd waardoor deze set nu het marketinggetal AX5400 heeft in plaats van AX4200, daarover later meer. Dan is je misschien de letter s in het typenummer opgevallen, die staat voor security. Netgear bundelt dit wifi-mesh-systeem namelijk met een jaarabonnement op Netgears internetbeveiliging Armor. Na dat jaar moet je net als bij de voorganger jaarlijks betalen voor dit abonnement.

 

De nodes van de RBK763s zijn een stuk compacter dan die van voorganger RBK753.

Ook het fysieke ontwerp is anders en compacter dan de voorganger. Waar de torentjes van de RBK753 23,1 cm hoog en 18,3 cm breed zijn, is dat bij deze set 21,1 cm hoog en 16,5 cm breed. Dat zorgt optisch voor een stuk aantrekkelijkere torentjes die door een andere kleurstelling ook minder opvallen dan hun voorgangers. Want waar de behuizing van de RBK753 nog was voorzien van zilveren accenten is dat bij deze set gewijzigd naar heel lichtgrijs. De aansluitingen zijn hetzelfde gebleven. De router is voorzien van een gigabit-wan-aansluiting en drie gigabit-netwerkaansluitingen, terwijl de satellieten voorzien zijn van twee gigabit-aansluitingen.

 

De router heeft vier netwerkaansluitingen, de satellieten hebben twee aansluitingen.

Eenvoudige installatie

De installatie is het makkelijkst met de Orbi-app op je smartphone, je hebt hier wel een Netgear-account voor nodig. Je sluit de router aan op de gewenste plek en schakelt hem in. In de app kun je vervolgens de QR-code op de sticker scannen, waarna je door het eenvoudige installatieproces geleid wordt. Het systeem kun je vervolgens met de app beheren, maar daarin vind je voornamelijk basisfunctionaliteit zoals je wifi-wachtwoord, een overzicht van clients en de mogelijkheid om internet op appraten met ouderlijk toezicht te pauzeren.

Je installeert het systeem met een overzichtelijke app.

Voor de uitgebreide mogelijkheden kun je inloggen op de webinterface. Je kunt het systeem dan onder andere instellen op router- of accesspointmodus, de vpn-server configureren en poorten doorsturen.

 

De Orbi RBK763s heeft een uitgebreide webinterface.

Gratis jaar Bitdefender-internetbeveiliging

Netgear bundelt de mesh-systemen met een s in het typenummer inclusief 1 jaar gratis Netgear Armor. Dit is beveiligingssoftware op de router in samenwerking met Bitdefender die je netwerkapparaten scant op mogelijke gevaren en je laat zien welke apparaten volgens Netgear onveilig zijn. De meeste van de apparaten op ons thuisnetwerk worden als veilig aangemerkt, maar onze Synology-NAS is daarop een uitzondering. Volgens Armor heeft de NAS maar liefst 739 kwetsbaarheden en dat leidt uiteraard tot alarmbellen. Via de app krijg je alleen wat algemeenheden over deze kwetsbaarheden te zien. Op de Armor-website kun je gelukkig wel een uitgebreide lijst met gevonden kwetsbaarheden opvragen.

Netgear Armor scant je thuisnetwerk.

Het blijkt dat onderdelen in het gebruikte Linux-besturingssysteem oudere versies zijn en bekende kwetsbaarheden bevatten. Armor scant op versienummers van de software die het kan zien zoals de versie van de Linux-kernel. Het laat vervolgens alle kwetsbaarheden zien die het uit een database met kwetsbaarheden haalt. De betreffende Synology is echter een model dat nog actief ondersteund wordt en draait op de nieuwste versie van DSM die inderdaad wel op oudere Linux-software is gebaseerd. Deze NAS is veilig te gebruiken. Je hoeft kortom dus niet direct in paniek te raken als je Armor kwetsbaarheden vindt.

Netgear Armor heeft een website waarop de waarschuwingen worden uitgelegd.

Armor kan verder je netwerkverkeer filteren en onveilige sites blokkeren. Helaas kun je dan weer geen inhoudsfiltering voor kinderen inschakelen, die mogelijk heeft Netgear ondergebracht in een apart abonnement Smart Parental Controls dat 69,99 euro per jaar kost. Het gratis ouderlijk toezicht op Orbi kan wel internetgebruik voor gebruikers pauzeren. Een vreemde keuze, want het Armor-abonnement is niet goedkoop.

Interessant is dat je als onderdeel van Armor op al je Windows, Macs, Android- en iOS-apparaten ook Bitdefender Total Security kunt installeren. Na het eerste jaar moet je betalen voor Armor, iets dat net als op Orbi-systemen zonder s in het typenummer 99,99 euro per jaar kost. Het gedeelte dat op de router draait heb je alleen iets aan als je het wifi-mesh-systeem in routermodus gebruikt, in accesspointmodus is Armor niet beschikbaar. Het installeren van Bitdefender Total Security op je apparaten kan na activatie in routermodus wel in accesspointmodus. Je kunt Armor op de router bovendien uitschakelen in routermodus als je er er toch geen behoefte aan hebt. Je kunt de software voor je pc’s of smartphones downloaden vanaf www.armor-install.com of door in te loggen op https://armor.netgear.com. Je krijgt dus sowieso een jaar lang gratis een prima internetbeveiligingspakket op al je apparaten en dat is altijd mooi meegenomen.

Gewijzigde backhaul

Op het gebied van wifi lijkt de RBK763s in eerste instantie veel op de RBK753. Net als de voorganger is dit een tri-band-systeem waarvan de nodes voorzien van drie wifi-radio’s: tweemaal een 5GHz-radio aangevuld met een 2,4GHz-radio. Toch zijn er wel verschillen, die ingrijpender zijn dan het hogere marketinggetal doet vermoeden. Zo blijft de theoretische snelheid van de backhaul 2400 Mbit/s, maar is de technische werking anders. Want waar de RBK753 gebruik maakt van een radio met vier datastromen, zijn dat bij deze set slechts twee datastromen. Omdat er nu gebruik gemaakt kan worden van een kanaalbreedte van 160 MHz waar dat eerder 80 MHz was, is de theoretische snelheid gelijk gebleven. Op basis van eerdere ervaringen prefereren we doorgaans meer datastromen dan een breder kanaal voor de backhaul.

De 5GHz-clientradio heeft net als op de voorganger twee datastromen, maar ondersteunt nu ook een kanaalbreedtes van 160 MHz waar dat bij de voorganger 80 Mhz was. Hierdoor verdubbelt de maximale theoretische snelheid naar 2400 Mbit/s. De 2,4GHz-radio is hetzelfde gebleven en biedt twee datastromen met een maximale theoretische snelheid van 600 Mbit/s. Opgeteld kom je dan op 5400 Mbit/s waar dat eerder 4200 Mbit/s was.

Net als andere Orbi-sets ondersteunt ook de RBK763s een bedrade backhaul en kun je het apparaat configureren in een accesspointmodus waarin de routerfuncties uitgeschakeld worden.

Prestaties

We hebben de RBK763s in de praktijk getest in een woning met 2,5 verdiepingen. De ‘begane grond’ van dit appartement is uitgevoerd in split-level. Omdat een groot gedeelte van het appartement in beton is uitgevoerd, is er normaal gesproken al voorzien in een wifi-systeem op basis van drie accesspoints. Beide split-level-niveaus hebben een accesspoint terwijl er ook op de bovenverdieping een accesspoint geplaats is.

De router hebben we in het kantoor op het laagste split-levelniveau gezet, terwijl de satellieten in de woonkamer (hoge split-level) en een slaapkamer (eerste verdieping) staan. In het kantoor halen we in combinatie met onze testlaptop een uitstekende snelheid van 924 Mbit/s. In de woonkamer halen we zonder satelliet een snelheid van 231 Mbit/s. Zetten we wel een satelliet neer, dan wordt dit 792 Mbit/s, een snelheid die een stuk hoger is dan de 619 Mbit/s die we met voorganger RBK753 halen. De vernieuwde backhaul met een breder kanaal maar minder datastromen lijkt dus toch beter te presteren. In de slaapkamer blijkt echter dat de nieuwe backhaul juist weer wat achterblijft want hier halen we via de satelliet een snelheid van 520 Mbit/s terwijl dat met de voorganger 609 Mbit/s was. Dat is dus wat langzamer, maar de gemiddelde snelheid is wel hoger dan de voorganger.

Per node gebruikt het systeem bij weinig activiteit zo’n 10 watt terwijl dat bij wat meer activiteit 12 watt is, dat is wat lager dan de voorganger die respectievelijk 11 en 16 watt verbruikt.

Conclusie: Netgear Orbi RBK763s kopen?

Het setje presteert prima en zal je een goed dekkend draadloos netwerk opleveren. Slecht is deze Orbi dan zeker ook niet, maar in de huidige markt is dat niet altijd genoeg. Hetzelfde gold immers ook al voor de voorganger. Voor hetzelfde geld zijn er echter ook mesh-setjes te koop die meer bieden zoals de nieuwere wifi 6e-standaard en een multigigabit-aansluiting. Denk dan bijvoorbeeld TP-Links Deco XE75 Pro die zowel wifi 6e als multigigabitaansluitingen biedt.

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.