Om ongewenste advertenties of malafide of ongepaste websites uit je thuisnetwerk te weren, kun je gebruikmaken van DNS-filtering, bij voorkeur gecentraliseerd zodat je dit niet op elke client afzonderlijk hoeft in te stellen. We bekijken diverse oplossingen: in de cloud, op een computer en op een NAS.

We leggen je eerst kort uit wat DNS is en hoe het werkt. DNS (Domain Name System) is een hiërarchisch opgebouwd systeem dat domeinnamen omzet naar ip-adressen. Wanneer je een URL zoals www.id.nl invoert in je browser, vraagt je browser eerst aan de lokale ‘resolver’ om de hostgegevens. Normaal gesproken wordt eerst het bestand hosts geraadpleegd, dat standaard te vinden is in de map %windir%\System32\drivers\etc.

Levert dit niets op, dan wordt eventueel een interne resolver geraadpleegd, bijvoorbeeld binnen je eigen netwerk. Ook niks? Dan wordt je DNS-verzoek doorgestuurd naar een DNS-recursor, zoals die van je internetprovider of een DNS-provider zoals Cloudflare. Als de gevraagde gegevens niet in de cache van de recursor staan, zal de DNS-recursor de root-nameservers raadplegen voor de DNS-records. Als alles goed gaat, ontvangt de DNS-recursor de gevraagde informatie stapsgewijs, van nl naar id.nl naar www.id.nl, en levert deze de nodige informatie met het ip-adres af aan je applicatie.

Het is ook mogelijk om een DNS-proxy of aangepaste DNS-server in te stellen die het DNS-verzoek eerst controleert aan de hand van een regel- of filterset. Als de aangevraagde domeinnaam op deze lijst staat, wordt het verzoek geblokkeerd of omgeleid volgens de ingestelde regels.

We bekijken hieronder enkele gratis DNS-filters. Eerst een publieke cloudfilter (OpenDNS), vervolgens twee uiteenlopende filters op een Windows-pc (NxFilter en Pi-hole) en tot slot een filter op een NAS (AdGuard Home).

Cloud

DNS-server-met-filter

De gemakkelijkste oplossing, waarvoor je geen extra apparaat nodig hebt, is het opzetten van een cloudgebaseerde DNS-server met ingebouwde filtering. Er zijn verschillende clouddiensten beschikbaar die deze mogelijkheid bieden, vaak gratis. We bespreken hier een van de populairste diensten, namelijk OpenDNS. In het kader ‘Andere cloudfilters’ vind je meer alternatieven.

De eenvoudigste oplossing is het gebruik van OpenDNS Family Shield, dat voornamelijk is bedoeld om ‘volwassen inhoud’ te blokkeren. Je hoeft alleen maar het ip-adres van de primaire en secundaire DNS-servers in te vullen: 208.67.222.123 en 208.67.220.123. Op de website van OpenDNS vind je hoe je dit doet op machineniveau: voor desktops en laptops (Windows, macOS en Linux), voor mobiele apparaten (iOS, Android, spelconsoles enzovoort) en op netwerkniveau. Aangezien een gecentraliseerde aanpak de insteek van dit artikel is, kiezen wij de laatste optie. Als je op de OpenDNS-pagina klikt op Home routers recommended, dan krijg je stap voor stap instructies voor tientallen routermodellen om de DNS-adressen aan te passen.

Over het algemeen komt het erop neer dat je het ip-adres van de webinterface van je router in je browser invoert, inlogt bij je router en vervolgens in een sectie zoals Internet (Advanced Settings)zowel de primaire als de secundaire DNS-server aanpast en opslaat.

OpenDNS Home

OpenDNS Family Shield is een handige oplossing die je één keer instelt en daarna kunt vergeten, maar helaas heb je geen controle over de instellingen. Met OpenDNS Home, ook gratis, heb je meer zeggenschap over de filtering en kun je bovendien logs raadplegen.

Registreer je eerst. Vervolgens moet je de DNS-servers wijzigen op je pc of, nog beter, in je router. Daarna controleer je op https://welcome.opendns.com of de DNS-servers correct zijn ingesteld. Klik daarna op de link in de registratie-e-mail die je hebt ontvangen om toegang te krijgen tot je online dashboard op https://dashboard.opendns.com.

Klik hier op Add a network en voer het WAN-ip-adres van je router in (www.whatismyip.org kan je dit vertellen). Bevestig de toevoeging met Add this network. OpenDNS verwacht wel dat dit ip-adres ongewijzigd blijft. Als je een dynamisch ip-adres van je internetprovider hebt (wat meestal altijd het geval is), kun je toch de koppeling behouden door je aan te melden met je OpenDNS-account en de naam van je OpenDNS-netwerk via een gratis DDNS-client zoals OpenDNS Updater (let op: de client wordt direct gedownload).

Op het tabblad Settings van je OpenDNS-dashboard klik je op je ip-adres en selecteer je Custom. Nu kun je zelf kiezen welke van de bijna zestig filtercategorieën je wilt activeren, zodat de bijbehorende websites automatisch worden geblokkeerd. Onderaan kun je ook handmatig websites toevoegen aan de zwarte of witte lijst. Bevestig je aanpassingen met Apply. In het linkermenu kun je tevens Stats and Logs activeren en via Customization de meldingen personaliseren die gebruikers te zien krijgen wanneer ze geblokkeerde sites proberen te bezoeken.

Windows

NxFilter downloaden

Het gebruik van een (gratis) DNS-server in de cloud heeft enkele voordelen: je hebt er zelf bijna geen omkijken naar en het vereist geen extra machines of systeembronnen. Er is helaas wel een nadeel: de beheermogelijkheden zijn beperkt.

Met de gratis applicatie NxFilter krijg je meer controle over het beheer. Het programma heeft minimale systeemeisen en kan zelfs probleemloos worden gebruikt in een domeinnetwerk met honderden gebruikers, zoals we zelf hebben ervaren.

Op de website vind je instructies voor installatie op Windows en Linux, evenals voor Docker en pfSense. We zullen hier de installatie en configuratie op Windows bespreken.

We gaan ervan uit dat je over een (eventueel wat oudere) pc met Windows beschikt, die dan als DNS-proxy zal fungeren, waarna die dus wel ingeschakeld moet blijven. Klik op de NxFilter-pagina op Download om het nieuwste exe-bestand op te halen (in ons geval nxfilter-4.6.6.4.exe) door met de rechtermuisknop op de link te klikken en Link opslaan als te kiezen.

In de volgende drie paragrafen vertellen we je hoe je NxFilter installeert en lichten we de basisconfiguratie op het gebied van beleidsregels en gebruikersbeheer toe, maar weet dat er nog veel meer mogelijk is.

NxFilter installeren

Start vervolgens het gedownloade bestand. De installatie is vereist slechts enkele muisklikken, waarbij de bestanden standaard in de map C:\nxfilter worden geplaatst. Op het einde van het proces wordt onder meer aan je gevraagd om het batchbestand instsvc.bat uit te voeren (in C:\nxfilter\bin, bij voorkeur als administrator). Dit zorgt ervoor dat de vereiste firewallregels worden toegepast (zo moeten udp-poort 53 en tcp-poorten 80 en 443 geopend zijn) en dat de NxFilter-service automatisch wordt gestart. Wil je de voortgang in de gaten houden, open dan Windows PowerShell en voer het volgende commando uit:

Om te controleren of de NxFilter-service correct werkt, druk je op Windows-toets+R en voer je services.msc uit.

Als alles goed is, kun je je browser openen en naar https://localhost/admin gaan. Log in met admin (Name) en admin (Password) om toegang te krijgen tot het NxFilter-dashboard. Indien nodig, klik je op Geavanceerd / Doorgaan om toestemming te geven.

Controleer vervolgens bij System / Setup of het adres bij Block Redirection IP is ingesteld op het interne ip-adres van je NxFilter-machine. Je leest hier hoe je dit adres vindt. Zorg ervoor dat je dit adres ook instelt als DNS-server op de gewenste clients of op je hele netwerk via je router. De router zal automatisch de DNS-server doorgeven aan de clients, op voorwaarde dat de DHCP-dienst op automatisch (en niet handmatig) staat ingesteld.

Controleer tevens bij Classifier / Jahaslist hoeveel domeinen standaard geblokkeerd zullen worden. Dit moeten er minstens 4,6 miljoen zijn. Je kunt deze lijst na dertig dagen gratis blijven gebruiken voor maximaal twintig gebruikers.

Beleidsregels NxFilter

De NxFilter-service is actief en je hebt het ip-adres van je NxFilter-machine ingesteld als DNS-server op je client(s) of netwerk. Ga nu vanaf die client(s) naar willekeurige websites. Ga vervolgens naar het Logging / DNS Request-gedeelte van je NxFilter-dashboard. Hier worden de bezochte url’s weergegeven, inclusief het tijdstip en het ip-adres van de client. Deze lijst wordt ongeveer elke minuut automatisch bijgewerkt. Goed om te weten: je past de naam en het wachtwoord van de beheerder aan via System / Admin. Het is wel zo veilig om gelijk te doen.

Natuurlijk wil je zelf bepalen welke filters en categorieën actief moeten zijn. Ga naar het tabblad Policy, selecteer Policy en druk bij Default op Edit. Zorg ervoor dat het vakje Enable Filter is aangevinkt. Controleer ook de waarde van Screen time (standaard staat deze op 120 minuten).

Ga vervolgens naar het tabblad Blocked categories en vink alle categorieën aan die je wilt blokkeren. Er zijn er 56, waaronder Gambling, Phishing/Malware, Drugs, Porn, Proxy/Anonymizer en Violence. Bevestig je keuze met Submit.

Ga ook naar het tabblad Screen time categories. Websites uit de geselecteerde categorieën kunnen per dag maximaal gedurende het aantal minuten worden bekeken dat bij Screen time is ingesteld. Deze beperking is vooral nuttig wanneer je die wilt toepassen op specifieke gebruikers.

Gebruikers NxFilter

Om per gebruiker of gebruikersgroep andere regels toe te passen, moet je in NxFilter een authenticatiemethode instellen. Ga naar System / Setup en vink Enable User Authentication aan. Bevestig met Submit. Ga vervolgens naar User / User en klik op Create om een nieuwe gebruiker toe te voegen. Vul de naam van de gebruiker in en bevestig met Submit. Klik daarna op Edit naast de toegevoegde gebruiker. Als de gebruiker normaal gesproken vanaf een eigen apparaat werkt met een statisch ip-adres, open hier dan het tabblad ADD IP. Voer het ip-adres in bij Start IP en, als het om een ip-bereik gaat, ook bij End IP. Je kunt deze stappen herhalen voor meerdere ip-adressen.

Als de gebruiker vanaf willekeurige apparaten werkt of als deze apparaten geen statisch ip-adres hebben, moet je een wachtwoord instellen in het Edit-venster van de gebruiker. Als iemand zich aanmeldt vanaf een apparaat waarvan het ip-adres niet bekend is bij NxFilter, zal er een inlogvenster verschijnen waarin de gebruikersnaam en het wachtwoord moeten worden ingevoerd. De geldigheidsduur van een inlogsessie kun je instellen bij System / Setup onder Login Session TTL (standaard is dit 20 minuten).

In het Edit-venster van een geselecteerde gebruiker koppel je de gewenste filtersets bij Work-time Policy en bij Free-time Policy. Voor die laatste bepaal je bij Policy / Free time zelf welke dagen of tijdstippen NxFilter als ‘vrije tijd’ moet beschouwen, eventueel met aangepaste filterregels.

Docker

NxFilter biedt gedetailleerde monitoring en filtering van het webverkeer van clients, maar ben je voornamelijk geïnteresseerd in het blokkeren van vervelende advertenties, dan is de gratis tool Pi-hole een uitstekende keuze. Oorspronkelijk was Pi-hole alleen beschikbaar voor Raspberry Pi, maar inmiddels kun je het ook op Linux en via Docker op Windows installeren. Voor het installeren van Pi-hole via Docker op Windows, kun je Docker Desktop voor Windows downloaden.

Zorg ervoor dat je Windows 10 21H1 of Windows 11 21H2 of nieuwer hebt, een 64bit-processor met SLAT en minstens 4 GB geheugen. Daarnaast moet hardware-virtualisatie ingeschakeld zijn in de UEFI/BIOS. We gaan ervan uit dat je WSL2 (Windows Subsystem voor Linux) gebruikt als backend voor Docker. Deze werkt iets sneller en is ook nodig voor Windows Home.

Om WSL2 te activeren, open je de Opdrachtprompt als administrator en voer je het commando wsl --install uit. Herstart Windows en voer vervolgens het gedownloade Docker-bestand uit. De installatie vereist slechts enkele muisklikken, maar kan even duren. Eventueel laat je het vinkje staan bij Install required Windows components for WSL 2. Nadat de installatie is voltooid, herstart je Windows en voer je Docker Desktop uit als administrator.

In Docker Desktop klik je op het tandwielpictogram en open je het venster General. Plaats een vinkje bij Use the WSL 2 based engine en bevestig met Apply & restart.

Pi-hole installeren

Zodra Docker klaar is, moet je de ‘container-installatie’ van Pi-hole toevoegen. Een container is geen volwaardige virtuele machine, maar eerder een geïsoleerde entiteit binnen je besturingssysteem. Voer Opdrachtprompt uit als administrator en voer het volgende commando uit:

Daarna voer je op de Opdrachtprompt het volgende commando uit:

Vervang <intern-ip-adres> door het interne ip-adres van je machine en <wachtwoord> door het gewenste wachtwoord voor het beheer van je Pi-hole-installatie. Laat DNS1 staan op 127.17.0.1 (localhost). Voor DNS2 en DNS3 hebben we in dit voorbeeld voor de DNS-servers van Cloudflare gekozen, maar je kunt ook andere DNS-providers kiezen.

Wil je Pi-hole nog verder finetunen, bekijk dan de extra parameters via deze GitHub-pagina. Houd het voornamelijk bij de Recommended Variables en Optional variables, of eventueel de Advanced variables.

Houd er rekening mee dat de machine nu fungeert als een soort DNS-proxy voor andere apparaten in je netwerk en dus zorg je er het best voor dat je deze machine een statisch ip-adres geeft.

Start nu Docker Desktop op als administrator. Je zou de pihole-container moeten zien in het Containers-gedeelte. Je kunt deze starten en stoppen via de bijbehorende knop bij Actions.

Instellingen Pi-hole

Je verifieert snel of Pi-hole actief is door met de browser van die machine naar http://127.17.0.1/admin te gaan. Nadat je bent ingelogd met het eerder ingestelde wachtwoord, kom je in je dashboard terecht. Hier krijg je een overzicht van alle (DNS-)aanvragen van de aangesloten clients, inclusief een lijst met de top 10 toegestane en geblokkeerde domeinen.

De specifieke domeinen die worden geblokkeerd, kun je regelen met filterlijsten. Ga hiervoor naar het gedeelte Adlists en voer het adres van de gewenste lijsten in bij Address. Er zijn verschillende lijsten beschikbaar, bijvoorbeeld deze en op https://firebog.net. Populaire lijsten zijn die van OSID en Steven Black. Bevestig met Add en zorg ervoor dat de knop Enabled is ingeschakeld voor de toegevoegde lijsten. Het is raadzaam om vervolgens Tools / Update Gravity te openen en op Update te klikken.

Om specifieke domeinen te blokkeren of altijd toe te staan, ga je naar het gedeelte Domains. Voer het domein in en klik op Add to Blacklist of Add to Whitelist. Vink het vakje Add domain as wildcard aan als je ook de bijbehorende subdomeinen aan de lijst wilt toevoegen.

Het is tevens mogelijk om clients te groeperen (via Groups en Clients) en vervolgens de toegevoegde adlists toe te wijzen aan een specifieke groep met Group assignment. Zo kun je verschillende lijsten activeren op basis van de clients die Pi-hole gebruiken. Verken ook de andere opties van Pi-hole en experimenteer gerust.

NAS

AdGuard Home

Wanneer je een DNS-filter zoals NxFilter of Pi-hole op Windows installeert, is het in principe nodig dat dat systeem altijd is ingeschakeld, wat extra stroomverbruik betekent. Heb je een geschikte NAS (die toch aanstaat), dan is het wellicht handiger en energiezuiniger om je DNS-filter daarop te installeren.

Het installeren van een DNS-filter op een NAS is mogelijk voor Pi-hole en met enige moeite ook voor NxFilter. Maar we willen graag een derde optie aanbevelen: AdGuard Home. Dit pakket kan goed worden vergeleken met Pi-hole, maar het gaat iets efficiënter om met systeembronnen, biedt standaard ondersteuning voor DNS-over-HTTPS en heeft ook enkele opties voor ouderlijk toezicht.

Voor het installeren van AdGuard Home maken we gebruik van een kant-en-klare Docker-container.

Het is belangrijk dat je NAS deze functionaliteit ondersteunt. We hebben dit getest op een populair model, Synology DS220+ met DSM 7.x. De procedure op andere NAS-apparaten is vergelijkbaar.

Container-installatie

Meld je aan bij de webinterface van de NAS en installeer indien nodig de app Container Manager (DSM 7.2 of hoger) of Docker. Start daarna de app File Station en open de map Docker. Maak een nieuwe map genaamd adguard aan. Binnen deze map maak je twee submappen: config en data. Gebruik kleine letters voor de namen van deze drie mappen.

Ga nu naar het Configuratiescherm en selecteer Taakplanner. Klik op Maken, kies vervolgens Geplande taak en selecteer Door de gebruiker gedefinieerd script. Vul Installatie AdGuard in bij Taak en selecteer root als Gebruiker. Verwijder het vinkje bij Ingeschakeld. Op het tabblad Planning selecteer je Uitvoeren op de volgende datum en kies je Niet herhalen. Plaats desgewenst een vinkje bij Uitvoerdetails verzenden via e-mail en voer je e-mailadres in.

Vul het volgende script in bij Opdracht uitvoeren:

Bevestig twee keer met OK en voer desgevraagd je DSM-wachtwoord in. Selecteer de taak Installatie AdGuard en klik op Uitvoeren en vervolgens op Ja.

Configuratie

Open na afloop je browser en typ http://<nas-ip-adres>:3000 in. Je komt terecht in de configuratiewizard van AdGuard Home. Klik op Beginnen. In het volgende venster wijzig je het veld Poort achter Luister interface (Alle interfaces) naar (bijvoorbeeld) 9080, zodat de poort geen conflict veroorzaakt met een eventuele webserver die standaard op poort 80 luistert.

Als alles goed gaat, verschijnt er een reeks adressen waarop de webinterface van AdGuard Home beschikbaar is. Laat het veld Luister interface van de DNS-server ingesteld op Poort 53. Als er een foutmelding verschijnt dat er mogelijk al een andere DNS-server actief is op je NAS (zoals Pi-hole?), moet je die eerst stopzetten of verwijderen. Zo nodig verwijder je ook de app DHCP Server uit het Synology Package Center.

Als die mogelijke foutmelding is opgelost, druk dan op Volgende in de wizard en vul een Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in voor de beheerinterface. Bevestig met Volgende. Je ontvangt nu instructies om het DNS-adres aan te passen en naar je NAS (AdGuard Home) te laten verwijzen voor diverse platformen. Rond af met Volgende en klik op Open Dashboard. Meld je aan met de zojuist aangemaakte gebruikersnaam en wachtwoord.

Filters

Je ontvangt nu overzichtelijke statistieken van de DNS-aanvragen van de verbonden clients. Zo nodig klik je op Ververs statistieken. Het kan zijn dat niet alle gewenste aanvragen geblokkeerd worden, maar je kunt extra lijsten toevoegen via het tabblad Filters / DNS Blokkeerlijsten. Klik op Blokkeerlijst toevoegen / Uit de lijst selecteren en vink de gewenste lijsten aan. Je kunt ook op Aangepaste lijst toevoegen klikken en de url en een beschrijving van een geschikte lijst invullen. Met behulp van Regex (reguliere expressies) is het ook mogelijk om domeinen te blokkeren die specifieke woorden in hun domeinnaam bevatten, bijvoorbeeld ‘porn’. Dit kun je doen via Filters / Aangepaste filterregels. We hebben helaas niet voldoende ruimte om hier verder op in te gaan.

Weet wel dat je via Instellingen ook een module voor ouderlijk toezicht kunt inschakelen. Plaats een vinkje bij Gebruik AdGuard Ouderlijk toezicht web service. Daarnaast kun je ook verschillende bekende webdiensten blokkeren (zoals Facebook, Discord, Netflix en ongeveer zestig andere diensten) via Filters / Geblokkeerde services. Je kunt ook bepaalde domeinen altijd toestaan via Filters / DNS-toelatingslijsten.

In de drukke decembermaand wil je iets lekkers op tafel zetten, maar liever niet de hele middag in de keuken staan. De airfryer is dan je beste hulp: één apparaat waarmee je supersnel allerlei snacks en lekkernijen maakt, zonder dat de keuken ontploft. Van kruidnoten tot bladerdeegsterren en mini-kaaskroketjes: fijne feestdagen!

Kleine hapjes, groot gemak

Wie denkt dat de airfryer alleen geschikt is voor friet en kroketten, heeft het mis. Met bladerdeeg, een beetje creativiteit en wat basis-­ingrediënten maak je in korte tijd verrassend veel verschillende gerechtjes. Denk aan mini-saucijzenbroodjes, bladerdeeghapjes met brie en cranberry of kleine pizzarondjes met tomaat en mozzarella.

©ID.nl

Nog meer lekkers voor wie (van) zoet is

Nog meer zoete trek?De airfryer is je beste vriend. Je kunt er mini-appelflappen in bakken, kleine kaneelbroodjes of plakjes appel met kaneel en een beetje honing. Het bakt snel en de suiker karamelliseert mooi zonder dat je extra boter nodig hebt. Voor een feestelijke touch kun je wat poedersuiker of gesmolten chocolade toevoegen zodra deze zoete hapjes uit de mand komen.

Wie het makkelijk wil houden, gebruikt kant-en-klaar deeg of koekjesdeeg: rol kleine balletjes, leg ze in de airfryer en bak ze een paar minuten tot ze goudbruin zijn. Ideaal als snelle zoete traktatie bij de koffie of als dessertje na het eten.

©ID.nl

©ID.nl

Je ideale keukenhulp voor de feestdagen

De airfryer bewijst in december zijn waarde. Je maakt er zonder moeite hapjes mee voor elk moment, van sinterklaasavond tot oud en nieuw. Of het nu gaat om kruidnoten, bladerdeegsterren of kaaskroketjes: met de airfryer is het zo gepiept. Zo blijft er genoeg tijd over voor wat écht belangrijk is: gezelligheid aan tafel.

🎯 Populairste merken airfryer in NL

Philips
Aanrader: Philips 3000 Series NA352/00 Airfryer 9 L Dual Basket. Dubbele mand en ruime inhoud, geschikt voor gezinnen of grotere porties. Reviewscore op Kieskeurig: 8,2.

Tefal
Aanrader: Tefal Dual Easy Fry & Grill EY905D 8.3L XXL Airfryer. Ruim model met twee lades, geschikt voor grotere porties of volledige maaltijden. Reviewscore op Kieskeurig: 8,8.

Inventum
Aanrader: Inventum GF500HLD Airfryer. Betaalbare instapper; handig voor kleinere huishoudens. Reviewscore op Kieskeurig: 9,2.

Princess
Aanrader: Princess Double Basket Airfryer - 8L - 2400W. Dubbele airfryer met twee manden van 4 liter. Meer dan genoeg capaciteit voor een gezin. Reviewscore op Kieskeurig: 8,5.

Ninja
Aanrader: Ninja Airfryer XXL Max Pro. Geschikt voor 3-4 personen. Gelijkmatige resultaten bij friet, groenten en vlees. Dankzij de hogere stand wordt alles extra knapperig. Reviewscore op Kieskeurig: 9,6.

🔟 Over de reviewscores op Kieskeurig.nl
Op Kieskeurig.nl schrijven consumenten reviews over producten. Bij de beoordeling zie je niet alleen het gemiddelde cijfer, maar ook hoeveel reviews er zijn geschreven. Zo krijg je meteen een indruk of de score op basis van één enkele review is of op basis van veel gebruikerservaringen.

De app Plaknotities is al jarenlang het digitale alternatief voor de gele briefjes die je vroeger op de koelkast of tegen je beeldscherm plakte. In Windows 11 heeft de opvolger, Sticky Notes, een flinke make-over gekregen. Daarmee is hetzelfde concept gegroeid tot veel meer dan een virtueel memoblaadje.

De digitale tegenhanger van de Post-It-briefjes gaat al lang mee. In een wereld van cloudtechnologie en integratie met mobiele apparaten stond het in de sterren geschreven dat deze basisapp mee zou evolueren. De nieuwe Sticky Notes in Windows 11 is niet zomaar een cosmetische update. Microsoft heeft achter de schermen flink gesleuteld.

Overal beschikbaar

Sticky Notes werkt als zelfstandige app die je downloadt via de Microsoft App Store en die ook is geïntegreerd in OneNote. Je opent de app het snelst door Sticky Notes in het zoekvak te typen en op Enter te drukken. Je kunt Sticky Notes ook starten via de toetscombinatie Win+Alt+S.

In Windows 11 staat trouwens de oude versie ook nog op het systeem, maar die heet zoals vertrouwd Plaknotities. Na de laatste update vraagt de app je om je aan te melden met je Microsoft-account. Daarmee worden al je memo's gesynchroniseerd, zodat je ze op al je apparaten kunt openen. Dit kan ook op je smartphone of via de OneNote-app.

Mooier design

De nieuwe notities binnen Sticky Notes zien er moderner uit. De interface sluit mooi aan bij het strakke, afgeronde design van Windows 11. Gebruik je liever de donkere modus? Geen probleem: Sticky Notes volgt automatisch je systeeminstellingen. Zo blijft de interface aangenaam zonder dat je zelf iets hoeft aan te passen. Heb je een touchscreen of stylus, dan merk je dat handgeschreven notities automatisch worden omgezet in getypte tekst. Dat is handig en intuïtief.

De opmaakmogelijkheden zijn nog wel enigszins beperkt: andere lettertypes kiezen is nog steeds niet mogelijk. Ook het wijzigen van de lettergrootte lukt niet in Windows 11. Wat extra typografische vrijheid zou welkom zijn.

Sticky Notes heeft verder een QR-code die je scant met de camera van je smartphone. Daarmee kun je de notities op je telefoon rechtstreeks openen in de mobiele OneNote-app.

Notitie maken

De grootste troef van Sticky Notes is nog steeds de eenvoud. Deze vernieuwde versie heeft twee tabbladen. Het eerste, +Notities, toont al je plaknotities en laat je nieuwe memo's maken. Het tweede, Schermopname, gebruik je om een schermafdruk te maken van een actief venster. Is er geen venster geopend, dan is deze knop lichtgrijs en is de functie niet beschikbaar.

Klik op de knop +Notities en je ziet je eerste memo. Je typt vervolgens je boodschap in, bijvoorbeeld een to-do-lijstje, een spontane gedachte of iets wat je niet wilt vergeten. Onderaan zie je een werkbalk met opmaakopties: vet, cursief, onderstrepen, doorhalen en een lijstfunctie. Met de laatste knop voeg je een schermafbeelding vanaf je pc toe.

Bovenaan vind je een menu met drie puntjes. Daarmee doe je vier dingen: de kleur van de notitie aanpassen, de notitie kopiëren, de notitie verwijderen als je die niet meer nodig hebt en de instellingen openen. Je kunt de kleuren gebruiken om categorieën aan te geven, bijvoorbeeld geel voor werk, blauw voor privé, groen voor boodschappen.

Lijst met notities

Via de knop Lijst met notities open je het overzicht waarin alle bewaarde en nog niet verwijderde notities staan. Als je een notitie op het bureaublad hebt geplaatst, dan zie je de knop Lijst met notities openen bovenaan links. Het is het pictogram van twee streepjes. Vaak kom je in die lijst verrassende herinneringen tegen, want hier staan niet alleen de notities die je met Sticky Notes hebt gemaakt, maar ook de notities afkomstig van het oude Plaknotities.

Ga met de cursor over een notitie in de lijst. Daarmee verschijnt de knop Notitie in een nieuw venster openen. Heb je er veel verzameld, dan biedt het zoekvak uitkomst: met een trefwoord vind je snel de speld in de hooiberg. De meest recente notities staan bovenaan. In dit scherm vind je ook het tandwieltje voor de instellingen. Daar zie je bijvoorbeeld dat je bent aangemeld met je Microsoft-account. Zo worden je notities automatisch in de cloud opgeslagen.

Schermafbeeldingen

Met de speciale knop voor schermafbeeldingen maak je met één klik een screenshot van het actieve venster. Zodra je een schermafbeelding hebt vastgelegd, kun je rechtsboven op de knop Notitie in nieuw venster weergeven klikken. Je kunt ook dubbelklikken op een notitie. De afbeelding verschijnt dan groter, in een apart venster naast je notities.

Klik je met de rechtermuisknop op de afbeelding, dan krijg je vier opties: Afbeelding openen, Afbeelding kopiëren, Tekst uit afbeelding kopiëren en Afbeelding verwijderen. Kies je voor Afbeelding openen, dan wordt deze geladen in het Windows Knipprogramma, waar je markeringen kunt toevoegen of de afbeelding bijsnijdt. Gebruik je Tekst uit afbeelding kopiëren, dan kun je de herkende tekst – zonder opmaak – plakken in een tekstverwerker zoals Kladblok of Word.

Sticky Notes gebruikt de ingebouwde OCR (optical character recognition) om tekst in een afbeelding te herkennen. Dit is ideaal voor snelle samenvattingen of het overnemen van informatie zonder over te typen.

Bronverwijzing

Sticky Notes onthoudt de bron van de informatie die je toevoegt. Maak je bijvoorbeeld een notitie terwijl je een webpagina open hebt staan, dan wordt die pagina automatisch als bron geregistreerd. De link naar de website verschijnt ook in de notitie.

Open je later opnieuw de oorspronkelijke bron, dan verschijnen de bijbehorende notities automatisch bovenaan in het Sticky Notes-venster. Zo vind je snel de juiste informatie terug. Kijk je bijvoorbeeld een YouTube-video en maak je tegelijk aantekeningen in Sticky Notes, dan worden die notities later automatisch weergegeven zodra je datzelfde filmpje opnieuw opent.

Vastprikken

De notities van Sticky Notes hebben bovenaan een pictogram van een punaise. Wanneer je daarop klikt, wordt de betreffende notitie vastgezet. Dat betekent dat de notitie op de voorgrond blijft, ook wanneer je met andere programma's werkt of verschillende schermen opent. Hij blijft op het bureaublad staan, zodat je de memo niet per ongeluk weg klikt of uit het oog verliest. Ideaal dus voor herinneringen, afspraken of to-do's die je absoluut niet mag vergeten.

Vastzetten op bureaublad

Een andere nieuwe functie van Sticky Notes bereik je als je op de drie puntjes bovenaan klikt en de opdracht Docken naar het bureaublad kiest. Dit zorgt ervoor dat je notities op een vaste plek op het bureaublad blijven staan. Ze staan boven andere vensters en blijven zichtbaar als een soort 'sticky' element. Dit is vooral handig als je notities of to-do's zichtbaar wilt houden terwijl je in andere programma's werkt. Via dezelfde weg kun je de app losmaken van de kant, maar dan luidt de opdracht: Loskoppelen van bureaublad.