Om ongewenste advertenties of malafide of ongepaste websites uit je thuisnetwerk te weren, kun je gebruikmaken van DNS-filtering, bij voorkeur gecentraliseerd zodat je dit niet op elke client afzonderlijk hoeft in te stellen. We bekijken diverse oplossingen: in de cloud, op een computer en op een NAS.

We leggen je eerst kort uit wat DNS is en hoe het werkt. DNS (Domain Name System) is een hiërarchisch opgebouwd systeem dat domeinnamen omzet naar ip-adressen. Wanneer je een URL zoals www.id.nl invoert in je browser, vraagt je browser eerst aan de lokale ‘resolver’ om de hostgegevens. Normaal gesproken wordt eerst het bestand hosts geraadpleegd, dat standaard te vinden is in de map %windir%\System32\drivers\etc.

Levert dit niets op, dan wordt eventueel een interne resolver geraadpleegd, bijvoorbeeld binnen je eigen netwerk. Ook niks? Dan wordt je DNS-verzoek doorgestuurd naar een DNS-recursor, zoals die van je internetprovider of een DNS-provider zoals Cloudflare. Als de gevraagde gegevens niet in de cache van de recursor staan, zal de DNS-recursor de root-nameservers raadplegen voor de DNS-records. Als alles goed gaat, ontvangt de DNS-recursor de gevraagde informatie stapsgewijs, van nl naar id.nl naar www.id.nl, en levert deze de nodige informatie met het ip-adres af aan je applicatie.

Het is ook mogelijk om een DNS-proxy of aangepaste DNS-server in te stellen die het DNS-verzoek eerst controleert aan de hand van een regel- of filterset. Als de aangevraagde domeinnaam op deze lijst staat, wordt het verzoek geblokkeerd of omgeleid volgens de ingestelde regels.

We bekijken hieronder enkele gratis DNS-filters. Eerst een publieke cloudfilter (OpenDNS), vervolgens twee uiteenlopende filters op een Windows-pc (NxFilter en Pi-hole) en tot slot een filter op een NAS (AdGuard Home).

Cloud

DNS-server-met-filter

De gemakkelijkste oplossing, waarvoor je geen extra apparaat nodig hebt, is het opzetten van een cloudgebaseerde DNS-server met ingebouwde filtering. Er zijn verschillende clouddiensten beschikbaar die deze mogelijkheid bieden, vaak gratis. We bespreken hier een van de populairste diensten, namelijk OpenDNS. In het kader ‘Andere cloudfilters’ vind je meer alternatieven.

De eenvoudigste oplossing is het gebruik van OpenDNS Family Shield, dat voornamelijk is bedoeld om ‘volwassen inhoud’ te blokkeren. Je hoeft alleen maar het ip-adres van de primaire en secundaire DNS-servers in te vullen: 208.67.222.123 en 208.67.220.123. Op de website van OpenDNS vind je hoe je dit doet op machineniveau: voor desktops en laptops (Windows, macOS en Linux), voor mobiele apparaten (iOS, Android, spelconsoles enzovoort) en op netwerkniveau. Aangezien een gecentraliseerde aanpak de insteek van dit artikel is, kiezen wij de laatste optie. Als je op de OpenDNS-pagina klikt op Home routers recommended, dan krijg je stap voor stap instructies voor tientallen routermodellen om de DNS-adressen aan te passen.

Over het algemeen komt het erop neer dat je het ip-adres van de webinterface van je router in je browser invoert, inlogt bij je router en vervolgens in een sectie zoals Internet (Advanced Settings)zowel de primaire als de secundaire DNS-server aanpast en opslaat.

OpenDNS Home

OpenDNS Family Shield is een handige oplossing die je één keer instelt en daarna kunt vergeten, maar helaas heb je geen controle over de instellingen. Met OpenDNS Home, ook gratis, heb je meer zeggenschap over de filtering en kun je bovendien logs raadplegen.

Registreer je eerst. Vervolgens moet je de DNS-servers wijzigen op je pc of, nog beter, in je router. Daarna controleer je op https://welcome.opendns.com of de DNS-servers correct zijn ingesteld. Klik daarna op de link in de registratie-e-mail die je hebt ontvangen om toegang te krijgen tot je online dashboard op https://dashboard.opendns.com.

Klik hier op Add a network en voer het WAN-ip-adres van je router in (www.whatismyip.org kan je dit vertellen). Bevestig de toevoeging met Add this network. OpenDNS verwacht wel dat dit ip-adres ongewijzigd blijft. Als je een dynamisch ip-adres van je internetprovider hebt (wat meestal altijd het geval is), kun je toch de koppeling behouden door je aan te melden met je OpenDNS-account en de naam van je OpenDNS-netwerk via een gratis DDNS-client zoals OpenDNS Updater (let op: de client wordt direct gedownload).

Op het tabblad Settings van je OpenDNS-dashboard klik je op je ip-adres en selecteer je Custom. Nu kun je zelf kiezen welke van de bijna zestig filtercategorieën je wilt activeren, zodat de bijbehorende websites automatisch worden geblokkeerd. Onderaan kun je ook handmatig websites toevoegen aan de zwarte of witte lijst. Bevestig je aanpassingen met Apply. In het linkermenu kun je tevens Stats and Logs activeren en via Customization de meldingen personaliseren die gebruikers te zien krijgen wanneer ze geblokkeerde sites proberen te bezoeken.

Windows

NxFilter downloaden

Het gebruik van een (gratis) DNS-server in de cloud heeft enkele voordelen: je hebt er zelf bijna geen omkijken naar en het vereist geen extra machines of systeembronnen. Er is helaas wel een nadeel: de beheermogelijkheden zijn beperkt.

Met de gratis applicatie NxFilter krijg je meer controle over het beheer. Het programma heeft minimale systeemeisen en kan zelfs probleemloos worden gebruikt in een domeinnetwerk met honderden gebruikers, zoals we zelf hebben ervaren.

Op de website vind je instructies voor installatie op Windows en Linux, evenals voor Docker en pfSense. We zullen hier de installatie en configuratie op Windows bespreken.

We gaan ervan uit dat je over een (eventueel wat oudere) pc met Windows beschikt, die dan als DNS-proxy zal fungeren, waarna die dus wel ingeschakeld moet blijven. Klik op de NxFilter-pagina op Download om het nieuwste exe-bestand op te halen (in ons geval nxfilter-4.6.6.4.exe) door met de rechtermuisknop op de link te klikken en Link opslaan als te kiezen.

In de volgende drie paragrafen vertellen we je hoe je NxFilter installeert en lichten we de basisconfiguratie op het gebied van beleidsregels en gebruikersbeheer toe, maar weet dat er nog veel meer mogelijk is.

NxFilter installeren

Start vervolgens het gedownloade bestand. De installatie is vereist slechts enkele muisklikken, waarbij de bestanden standaard in de map C:\nxfilter worden geplaatst. Op het einde van het proces wordt onder meer aan je gevraagd om het batchbestand instsvc.bat uit te voeren (in C:\nxfilter\bin, bij voorkeur als administrator). Dit zorgt ervoor dat de vereiste firewallregels worden toegepast (zo moeten udp-poort 53 en tcp-poorten 80 en 443 geopend zijn) en dat de NxFilter-service automatisch wordt gestart. Wil je de voortgang in de gaten houden, open dan Windows PowerShell en voer het volgende commando uit:

Om te controleren of de NxFilter-service correct werkt, druk je op Windows-toets+R en voer je services.msc uit.

Als alles goed is, kun je je browser openen en naar https://localhost/admin gaan. Log in met admin (Name) en admin (Password) om toegang te krijgen tot het NxFilter-dashboard. Indien nodig, klik je op Geavanceerd / Doorgaan om toestemming te geven.

Controleer vervolgens bij System / Setup of het adres bij Block Redirection IP is ingesteld op het interne ip-adres van je NxFilter-machine. Je leest hier hoe je dit adres vindt. Zorg ervoor dat je dit adres ook instelt als DNS-server op de gewenste clients of op je hele netwerk via je router. De router zal automatisch de DNS-server doorgeven aan de clients, op voorwaarde dat de DHCP-dienst op automatisch (en niet handmatig) staat ingesteld.

Controleer tevens bij Classifier / Jahaslist hoeveel domeinen standaard geblokkeerd zullen worden. Dit moeten er minstens 4,6 miljoen zijn. Je kunt deze lijst na dertig dagen gratis blijven gebruiken voor maximaal twintig gebruikers.

Beleidsregels NxFilter

De NxFilter-service is actief en je hebt het ip-adres van je NxFilter-machine ingesteld als DNS-server op je client(s) of netwerk. Ga nu vanaf die client(s) naar willekeurige websites. Ga vervolgens naar het Logging / DNS Request-gedeelte van je NxFilter-dashboard. Hier worden de bezochte url’s weergegeven, inclusief het tijdstip en het ip-adres van de client. Deze lijst wordt ongeveer elke minuut automatisch bijgewerkt. Goed om te weten: je past de naam en het wachtwoord van de beheerder aan via System / Admin. Het is wel zo veilig om gelijk te doen.

Natuurlijk wil je zelf bepalen welke filters en categorieën actief moeten zijn. Ga naar het tabblad Policy, selecteer Policy en druk bij Default op Edit. Zorg ervoor dat het vakje Enable Filter is aangevinkt. Controleer ook de waarde van Screen time (standaard staat deze op 120 minuten).

Ga vervolgens naar het tabblad Blocked categories en vink alle categorieën aan die je wilt blokkeren. Er zijn er 56, waaronder Gambling, Phishing/Malware, Drugs, Porn, Proxy/Anonymizer en Violence. Bevestig je keuze met Submit.

Ga ook naar het tabblad Screen time categories. Websites uit de geselecteerde categorieën kunnen per dag maximaal gedurende het aantal minuten worden bekeken dat bij Screen time is ingesteld. Deze beperking is vooral nuttig wanneer je die wilt toepassen op specifieke gebruikers.

Gebruikers NxFilter

Om per gebruiker of gebruikersgroep andere regels toe te passen, moet je in NxFilter een authenticatiemethode instellen. Ga naar System / Setup en vink Enable User Authentication aan. Bevestig met Submit. Ga vervolgens naar User / User en klik op Create om een nieuwe gebruiker toe te voegen. Vul de naam van de gebruiker in en bevestig met Submit. Klik daarna op Edit naast de toegevoegde gebruiker. Als de gebruiker normaal gesproken vanaf een eigen apparaat werkt met een statisch ip-adres, open hier dan het tabblad ADD IP. Voer het ip-adres in bij Start IP en, als het om een ip-bereik gaat, ook bij End IP. Je kunt deze stappen herhalen voor meerdere ip-adressen.

Als de gebruiker vanaf willekeurige apparaten werkt of als deze apparaten geen statisch ip-adres hebben, moet je een wachtwoord instellen in het Edit-venster van de gebruiker. Als iemand zich aanmeldt vanaf een apparaat waarvan het ip-adres niet bekend is bij NxFilter, zal er een inlogvenster verschijnen waarin de gebruikersnaam en het wachtwoord moeten worden ingevoerd. De geldigheidsduur van een inlogsessie kun je instellen bij System / Setup onder Login Session TTL (standaard is dit 20 minuten).

In het Edit-venster van een geselecteerde gebruiker koppel je de gewenste filtersets bij Work-time Policy en bij Free-time Policy. Voor die laatste bepaal je bij Policy / Free time zelf welke dagen of tijdstippen NxFilter als ‘vrije tijd’ moet beschouwen, eventueel met aangepaste filterregels.

Docker

NxFilter biedt gedetailleerde monitoring en filtering van het webverkeer van clients, maar ben je voornamelijk geïnteresseerd in het blokkeren van vervelende advertenties, dan is de gratis tool Pi-hole een uitstekende keuze. Oorspronkelijk was Pi-hole alleen beschikbaar voor Raspberry Pi, maar inmiddels kun je het ook op Linux en via Docker op Windows installeren. Voor het installeren van Pi-hole via Docker op Windows, kun je Docker Desktop voor Windows downloaden.

Zorg ervoor dat je Windows 10 21H1 of Windows 11 21H2 of nieuwer hebt, een 64bit-processor met SLAT en minstens 4 GB geheugen. Daarnaast moet hardware-virtualisatie ingeschakeld zijn in de UEFI/BIOS. We gaan ervan uit dat je WSL2 (Windows Subsystem voor Linux) gebruikt als backend voor Docker. Deze werkt iets sneller en is ook nodig voor Windows Home.

Om WSL2 te activeren, open je de Opdrachtprompt als administrator en voer je het commando wsl --install uit. Herstart Windows en voer vervolgens het gedownloade Docker-bestand uit. De installatie vereist slechts enkele muisklikken, maar kan even duren. Eventueel laat je het vinkje staan bij Install required Windows components for WSL 2. Nadat de installatie is voltooid, herstart je Windows en voer je Docker Desktop uit als administrator.

In Docker Desktop klik je op het tandwielpictogram en open je het venster General. Plaats een vinkje bij Use the WSL 2 based engine en bevestig met Apply & restart.

Pi-hole installeren

Zodra Docker klaar is, moet je de ‘container-installatie’ van Pi-hole toevoegen. Een container is geen volwaardige virtuele machine, maar eerder een geïsoleerde entiteit binnen je besturingssysteem. Voer Opdrachtprompt uit als administrator en voer het volgende commando uit:

Daarna voer je op de Opdrachtprompt het volgende commando uit:

Vervang <intern-ip-adres> door het interne ip-adres van je machine en <wachtwoord> door het gewenste wachtwoord voor het beheer van je Pi-hole-installatie. Laat DNS1 staan op 127.17.0.1 (localhost). Voor DNS2 en DNS3 hebben we in dit voorbeeld voor de DNS-servers van Cloudflare gekozen, maar je kunt ook andere DNS-providers kiezen.

Wil je Pi-hole nog verder finetunen, bekijk dan de extra parameters via deze GitHub-pagina. Houd het voornamelijk bij de Recommended Variables en Optional variables, of eventueel de Advanced variables.

Houd er rekening mee dat de machine nu fungeert als een soort DNS-proxy voor andere apparaten in je netwerk en dus zorg je er het best voor dat je deze machine een statisch ip-adres geeft.

Start nu Docker Desktop op als administrator. Je zou de pihole-container moeten zien in het Containers-gedeelte. Je kunt deze starten en stoppen via de bijbehorende knop bij Actions.

Instellingen Pi-hole

Je verifieert snel of Pi-hole actief is door met de browser van die machine naar http://127.17.0.1/admin te gaan. Nadat je bent ingelogd met het eerder ingestelde wachtwoord, kom je in je dashboard terecht. Hier krijg je een overzicht van alle (DNS-)aanvragen van de aangesloten clients, inclusief een lijst met de top 10 toegestane en geblokkeerde domeinen.

De specifieke domeinen die worden geblokkeerd, kun je regelen met filterlijsten. Ga hiervoor naar het gedeelte Adlists en voer het adres van de gewenste lijsten in bij Address. Er zijn verschillende lijsten beschikbaar, bijvoorbeeld deze en op https://firebog.net. Populaire lijsten zijn die van OSID en Steven Black. Bevestig met Add en zorg ervoor dat de knop Enabled is ingeschakeld voor de toegevoegde lijsten. Het is raadzaam om vervolgens Tools / Update Gravity te openen en op Update te klikken.

Om specifieke domeinen te blokkeren of altijd toe te staan, ga je naar het gedeelte Domains. Voer het domein in en klik op Add to Blacklist of Add to Whitelist. Vink het vakje Add domain as wildcard aan als je ook de bijbehorende subdomeinen aan de lijst wilt toevoegen.

Het is tevens mogelijk om clients te groeperen (via Groups en Clients) en vervolgens de toegevoegde adlists toe te wijzen aan een specifieke groep met Group assignment. Zo kun je verschillende lijsten activeren op basis van de clients die Pi-hole gebruiken. Verken ook de andere opties van Pi-hole en experimenteer gerust.

NAS

AdGuard Home

Wanneer je een DNS-filter zoals NxFilter of Pi-hole op Windows installeert, is het in principe nodig dat dat systeem altijd is ingeschakeld, wat extra stroomverbruik betekent. Heb je een geschikte NAS (die toch aanstaat), dan is het wellicht handiger en energiezuiniger om je DNS-filter daarop te installeren.

Het installeren van een DNS-filter op een NAS is mogelijk voor Pi-hole en met enige moeite ook voor NxFilter. Maar we willen graag een derde optie aanbevelen: AdGuard Home. Dit pakket kan goed worden vergeleken met Pi-hole, maar het gaat iets efficiënter om met systeembronnen, biedt standaard ondersteuning voor DNS-over-HTTPS en heeft ook enkele opties voor ouderlijk toezicht.

Voor het installeren van AdGuard Home maken we gebruik van een kant-en-klare Docker-container.

Het is belangrijk dat je NAS deze functionaliteit ondersteunt. We hebben dit getest op een populair model, Synology DS220+ met DSM 7.x. De procedure op andere NAS-apparaten is vergelijkbaar.

Container-installatie

Meld je aan bij de webinterface van de NAS en installeer indien nodig de app Container Manager (DSM 7.2 of hoger) of Docker. Start daarna de app File Station en open de map Docker. Maak een nieuwe map genaamd adguard aan. Binnen deze map maak je twee submappen: config en data. Gebruik kleine letters voor de namen van deze drie mappen.

Ga nu naar het Configuratiescherm en selecteer Taakplanner. Klik op Maken, kies vervolgens Geplande taak en selecteer Door de gebruiker gedefinieerd script. Vul Installatie AdGuard in bij Taak en selecteer root als Gebruiker. Verwijder het vinkje bij Ingeschakeld. Op het tabblad Planning selecteer je Uitvoeren op de volgende datum en kies je Niet herhalen. Plaats desgewenst een vinkje bij Uitvoerdetails verzenden via e-mail en voer je e-mailadres in.

Vul het volgende script in bij Opdracht uitvoeren:

Bevestig twee keer met OK en voer desgevraagd je DSM-wachtwoord in. Selecteer de taak Installatie AdGuard en klik op Uitvoeren en vervolgens op Ja.

Configuratie

Open na afloop je browser en typ http://<nas-ip-adres>:3000 in. Je komt terecht in de configuratiewizard van AdGuard Home. Klik op Beginnen. In het volgende venster wijzig je het veld Poort achter Luister interface (Alle interfaces) naar (bijvoorbeeld) 9080, zodat de poort geen conflict veroorzaakt met een eventuele webserver die standaard op poort 80 luistert.

Als alles goed gaat, verschijnt er een reeks adressen waarop de webinterface van AdGuard Home beschikbaar is. Laat het veld Luister interface van de DNS-server ingesteld op Poort 53. Als er een foutmelding verschijnt dat er mogelijk al een andere DNS-server actief is op je NAS (zoals Pi-hole?), moet je die eerst stopzetten of verwijderen. Zo nodig verwijder je ook de app DHCP Server uit het Synology Package Center.

Als die mogelijke foutmelding is opgelost, druk dan op Volgende in de wizard en vul een Gebruikersnaam en Wachtwoord (2x) in voor de beheerinterface. Bevestig met Volgende. Je ontvangt nu instructies om het DNS-adres aan te passen en naar je NAS (AdGuard Home) te laten verwijzen voor diverse platformen. Rond af met Volgende en klik op Open Dashboard. Meld je aan met de zojuist aangemaakte gebruikersnaam en wachtwoord.

Filters

Je ontvangt nu overzichtelijke statistieken van de DNS-aanvragen van de verbonden clients. Zo nodig klik je op Ververs statistieken. Het kan zijn dat niet alle gewenste aanvragen geblokkeerd worden, maar je kunt extra lijsten toevoegen via het tabblad Filters / DNS Blokkeerlijsten. Klik op Blokkeerlijst toevoegen / Uit de lijst selecteren en vink de gewenste lijsten aan. Je kunt ook op Aangepaste lijst toevoegen klikken en de url en een beschrijving van een geschikte lijst invullen. Met behulp van Regex (reguliere expressies) is het ook mogelijk om domeinen te blokkeren die specifieke woorden in hun domeinnaam bevatten, bijvoorbeeld ‘porn’. Dit kun je doen via Filters / Aangepaste filterregels. We hebben helaas niet voldoende ruimte om hier verder op in te gaan.

Weet wel dat je via Instellingen ook een module voor ouderlijk toezicht kunt inschakelen. Plaats een vinkje bij Gebruik AdGuard Ouderlijk toezicht web service. Daarnaast kun je ook verschillende bekende webdiensten blokkeren (zoals Facebook, Discord, Netflix en ongeveer zestig andere diensten) via Filters / Geblokkeerde services. Je kunt ook bepaalde domeinen altijd toestaan via Filters / DNS-toelatingslijsten.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.