Zo wordt het internet een veilige speeltuin voor je kind
Het internet is een digitaal paradijs voor kinderen, om zich te amuseren, te leren en te communiceren. Als (groot)ouder ben je natuurlijk wel alert op wat – en wie – ze te zien en te horen krijgen. Gelukkig zijn er tools die je een oogje in het zeil laten houden en ongepaste inhoud kunnen blokkeren.
Na het lezen van dit artikel weet je hoe je een oogje kunt houden op de online activiteiten van je kind.
- Het instellen van DNS op de router
- Familie-account binnen Windows
- De app Family Link op Android-smartphones
- De app Schermtijd op iOS-toestellen
Bezorgd om wat je kind te zien krijgt op TikTok? Lees dan dit artikel: TikTok en ouderlijk toezicht: zo werkt Family Pairing
Tip 01: Aanpak
In dit artikel gaan we volop aan de slag met allerlei tools en technieken voor ouderlijk toezicht. Dit is wel iets lastiger dan het lijkt. Wanneer je dit doet op het niveau van je thuisnetwerk (router), dan valt deze beveiliging of controle weg zodra je kind een mobiel netwerk gebruikt of wanneer het zijn toestel met een ander (wifi-)netwerk verbindt. Je kunt zo’n beveiliging natuurlijk ook op afzonderlijke toestellen installeren, maar dit vergt dan weer meer werk en onderhoud. We geven concrete voorbeelden van beide methodes, zodat je zelf kun bepalen welke oplossing je het best ligt.
Houd wel in het achterhoofd dat overdreven ouderlijk toezicht oftewel creeping een averechts effect kan hebben of zelfs in strijd kan zijn met het Kinderrechtenverdrag. Besef bovendien dat geen enkele techniek helemaal waterdicht is, al zeker niet bij wat oudere kinderen. Het blijft dus belangrijk dat je – ook na het installeren van tools voor ouderlijk toezicht – regelmatig met je kind over zijn online-ervaringen spreekt.
Creeping: zowel pedagogisch als juridisch aanvechtbaar.
Tip 02: Routeropties
Laten we beginnen met het installeren of configureren van tools voor ouderlijk toezicht die in het volledige thuisnetwerk werken, ongeacht of je kind zich met een pc, laptop, tablet of smartphone verbindt.
Voor je verder kijkt, ga even na wat je router op dit vlak zelf al mogelijk maakt. Heel wat thuisrouters laten je bijvoorbeeld toe een internettimer in te stellen of ongewenste sites handmatig aan een blacklist toe te voegen. Het is wel de vraag of dit ook voor specifieke toestellen kan, want je eigen pc houd je wellicht het liefst buiten zo’n blokkering. Sommige routers komen ook met een gratis, weliswaar meestal tijdelijke of afgeslankte dienst voor ouderlijk toezicht. Raadpleeg hiervoor de handleiding bij je router.
Heel wat thuisrouters laten ook een beperkte vorm van ouderlijk toezicht toe (hier: D-Link R15). Voor alle afbeeldingen geldt: klik erop voor een grotere weergave.
Heeft je kind een eigen laptop nodig?
Bekijk hier de verschillende ChromebooksTip 03: DNS-filters
Mist je router functies voor ouderlijk toezicht, dan kun je overwegen een zogeheten DNS-filter in te stellen. Het komt erop neer dat je alle aanvragen voor websites omleidt naar een server die nagaat of de aangevraagde site op een blacklist staat. Is dit inderdaad zo, dan gaat het feest niet door. In het andere geval wordt de aanvraag netjes aan de reguliere DNS-server doorgespeeld.
Er zijn verschillende DNS-filters beschikbaar, ook gratis versies zoals CleanBrowsing Free DNS Filtering en OpenDNS Family Shield. We nemen deze laatste als voorbeeld.
Surf naar deze pagina van OpenDNS en noteer de twee ip-adressen van de DNS-filterservers: 208.67.222.123 en 208.67.220.123. Op deze pagina vind je ook links naar instructies om de filtering te activeren op je thuisrouter (voor het hele netwerk), pc’s en smartphones (zowel voor Android als iOS).
Je hebt in elk geval de ip-adressen van de servers met de dns-filters nodig.
Tip 04: Filter in Windows
We gaan uit van Windows 11, maar de werkwijze in Windows 10 is min of meer vergelijkbaar. Ga naar Instellingen en kies Netwerk en internet, waar je naar Geavanceerde netwerkinstellingen scrolt. Klik hierop en klik vervolgens op de gewenste netwerkadapter, normaliter Ethernet (bij een bedrade verbinding) of Wi-Fi (bij een draadloos netwerk). Daarna klik je op Aanvullende eigenschappen bekijken en ten slotte op Bewerken bij DNS-server toewijzing. Schakel IPv4 in, selecteer Handmatig en vul bij Voorkeurs-DNS en Alternatieve DNS de genoteerde adressen in. Bevestig met Opslaan. Heeft je pc zowel een ethernet- als een wifi-adapter, dan moet je dus beide instellen.
Heb je meerdere draadloze netwerken en wil je de DNS-filtering alleen op een specifiek netwerk activeren, bijvoorbeeld een dat je kinderen gebruiken, dan ga je als volgt te werk: Klik bij Netwerk en instellingen op Wi-Fi / Bekende netwerken beheren en selecteer hier het gewenste netwerk. Vervolgens klik je op Bewerken bij DNS-server toewijzing en voer je de nodige aanpassingen uit.
Test de filtering, bij voorkeur na een herstart van je systeem, door enkele ‘ongewenste’ websites te bezoeken – iets wat nu normaal gesproken niet meer kan.
In Windows 11 vul je hier de ip-adressen van beide servers met DNS-filtering in.
Beveiligd DNS Het kan helaas gebeuren dat je geen enkele site meer kunt bereiken zodra je in Windows een DNS-filter hebt geconfigureerd. Dit heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met een beveiligingsinstelling in je browser.
In Chrome (of Brave) ga je naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Beveiliging en scrol je naar Geavanceerd. Schakel hier Beveiligde DNS gebruiken uit of, beter nog, laat dit ingeschakeld en kies uit de lijst Met de optie OpenDNS (of CleanBrowsing Family Filter als je dit filter had geconfigureerd). In Edge vind je een vergelijkbare optie bij Instellingen / Privacy, zoeken en services, waar je scrolt naar Beveiliging.
Hieruit blijkt dus dat je een DNS-filter zowel op het niveau van Windows als op het niveau van een specifieke browser kunt instellen.
Mogelijk conflicteert een beveiligd DNS van je browser met je eigen DNS-filter.
Tip 05: OpenDNS Home
Zo’n kant-en-klaar DNS-filter is wel handig, maar helaas kun je zelf niet bepalen welke sites (niet) zijn toegelaten. Vind je dit belangrijk, dan kun je nog bij een gratis alternatief terecht: OpenDNS Home. Dit vergt wel enig configuratiewerk, maar we geven je hier al een stevige aanzet.
Allereerst maak je een account aan en klik je op de link in de bevestigingsmail zodat je in je online dashboard belandt op https://dashboard.opendns.com. Hier klik je op Add a network en vul je het publieke IP-adres van je netwerk (router) in. Je leest dit af helemaal bovenaan de webpagina bij Your current IP is. Bevestig met Add this network. Geef een naam aan je netwerk, laat het vinkje staan bij Yes, it is dynamic en rond af met Done.
Je ontvangt alweer een bevestigingsmail, waar je eveneens op de link klikt.
Nu dien je nog de DNS-adressen van het toestel van het kind aan te passen in 208.67.222.222 en 208.67.220.220, zoals we al in tip 4 hebben gezien. Meer feedback hierover vind je verder nog in een welkomstmail en op deze supportpagina.
Nu kun je helemaal zelf bepalen welke sites je wilt laten blokkeren. Dit doe je vanuit je dashboard, waar je het tabblad Settings opent en op je publieke ip-adres klikt. Kies hier Custom en duid de categorieën aan die je wilt uitfilteren, zoals Pornography, Weapons enzovoort. Enkele minuten na je bevestiging met Apply is de blokkade een feit.
Je beslist als ouder zelf welke websitecategorieën door het dns-filter worden geblokkeerd.
Dynamisch DNS In tip 5 kun je lezen hoe OpenDNS Home je netwerk herkent aan je publieke ip-adres. De kans is groot dat dit dynamisch wordt toegekend door je internetprovider. Dit kan helaas zomaar wijzigen, bijvoorbeeld na een reset van je router, waardoor OpenDNS je netwerk niet meer herkent.
Om dit voorkomen, dien je elke eventuele wijziging aan dat IP-adres meteen aan OpenDNS te melden. Dit proces kun je gelukkig automatiseren. Mogelijk bevat je router of NAS al zo’n functie, maar je kunt hiervoor ook een speciale app op de pc (van het kind) installeren. Voor Windows kun je hiervoor terecht bij OpenDns Updater. Na de eenvoudige installatie start je de app op, meld je je aan met je OpenDNS-account en vul je bij Network to update de netwerknaam in die je in tip 5 had gegeven. Controleer de werking met Update now en check de verbinding met OpenDNS via https://welcome.opendns.com.
OpenDNS Updater houdt de koppeling met je (dynamische) ip-adres intact.
Tip 06: Familie-account
Ouderlijk toezicht op een Windows-pc is ook mogelijk langs een andere weg. Mogelijk beschik je al over een beveiligingssuite met een ingebouwde functie voor ouderlijk toezicht, zoals bij Bitdefender Total Security of Norton Internet Security, maar het kan ook gewoon met een gratis Windows-tool Microsoft Family Safety.
We gaan uit van Windows 11, maar de werkwijze bij Windows 10 is vergelijkbaar. Hiervoor moet je je als ouder wel zelf aanmelden met een Microsoft-account. Of dit zo is, kom je te weten via de Instellingen van Windows, waar je Accounts / Uw info selecteert. Hier kun je indien nodig en desnoods tijdelijk overschakelen naar een Microsoft-account.
Eenmaal je met zo’n account bent aangemeld, open je Accounts / Familie en kies je Iemand toevoegen. In het dialoogvenster vul je nu het Microsoft-account van je kind in. Is dit nog niet beschikbaar klik dan op Een account voor een onderliggend item maken en vul een e-mailadres, wachtwoord, naam en geboortedatum in. Na een wat complexe verificatie en aanmelding wordt het account aan Uw Familie toegevoegd en kan het kind zich hiermee aanmelden bij Windows.
OpenDNS Updater houdt de koppeling met je (dynamische) ip-adres intact.
Tip 07: Family Safety
Je bent nu klaar om het ouderlijk toezicht voor het toegevoegde account te configureren. Surf naar de Microsoft Family-pagina en meld je met je eigen account aan. Druk op het knopje met drie puntjes bij het kind-account en kies Ga naar overzicht met de rubrieken Schermtijd, Apps en games, Web- en zoekfilters en Besteding. Deze kun je haarfijn afstemmen.
We zoomen even in op Web- en zoekfilters. Zodra je deze rubriek opent, kun je op het tabblad Internet en zoeken allerlei filters inschakelen. Als je het erg strikt wilt, schakel je Alleen toegestane websites gebruiken in en vul je de toegelaten sites zelf in. Je kunt deze functie ook zo instellen dat educatieve websites zonder meer worden toegelaten, op basis van een lijst, gegenereerd met behulp van artificiële intelligentie.
Op het tabblad Apps en games kun je op basis van de aangeduide leeftijd apps automatisch laten goed- of afkeuren. Je krijgt hier ook een lijst met geblokkeerde apps te zien, maar je kunt hier apps selectief uit verwijderen. Merk op dat hier standaard alle browsers behalve Edge worden opgenomen, aangezien de ingestelde inhoudsfilters alleen binnen Edge werken.
Voor erg jonge kinderen kun je eventueel uitsluitend vooraf goedgekeurde sites toelaten.
Tip 08: Family Link
Er zijn natuurlijk ook allerlei apps voor ouderlijk toezicht, specifiek voor mobiele apparaten. In tip 10 vermelden we er een paar, maar we focussen ons hier op een gratis app voor Android, die van Google zelf afkomstig is en behoorlijk goed werkt: Family Link.
Aan de slag met Family Link?
Dan heb je wel een van deze Android-smartphones nodig!Overigens kun je deze app ook vanaf een toestel met iOS (11 of hoger) beheren. Op deze helppagina van Google Link kun je terecht voor allerlei concrete vragen en antwoorden. Je gaat hiermee in het kort als volgt aan de slag: start de app Family Link op je eigen toestel en houd het apparaat van je kind bij de hand. Tik op Volgende en geef aan dat het om een toestel van een Ouder gaat. Op het toestel van je kind – dat over een eigen Google-account dient te beschikken – open je vervolgens Instellingen en kies je Google / Ouderlijk toezicht. Selecteer Aan de slag / Kind of tiener en volg de instructies om het account te koppelen.
Als alles goed is, tref je het account van je kind nu aan in je Family Link-app. Hier kun je nu onder meer een Daglimiet instellen en via App-limieten aangeven welke apps je wilt toestaan of blokkeren. Je kunt ook de locatie van het Android-toestel van je kind opvragen en het apparaat op afstand vergrendelen. Overigens kun je het account van je kind ook beheren door te surfen naar https://g.co/YourFamily.
De app Family Link, op het toestel van een gezinsbeheerder.
Tip 09: Schermtijd (iOS)
Ook op iOS-apparaten is standaard een functie voor ouderlijk toezicht beschikbaar. Open hiervoor Instellingen / Schermtijd. Selecteer Schakel schermtijd in, tik op Ga door en kies Dit is de <apparaat> van mijn kind. Kies Configureer later (3x) tot je om een Toegangscode voor ‘Schermtijd’ wordt gevraagd. Vul de gewenste code in (2x), bij voorkeur een code die verschilt van de ontgrendelcode van het toestel. Bevestig door je aanmelding met je Apple ID.
Je kunt in de app Schermtijd vervolgens allerlei limieten instellen, waaronder de Apparaatvrije tijd. Hiermee leg je dus periodes vast waarbinnen het toestel alleen kan worden gebruikt voor telefoonoproepen en voor door jou gekozen apps. Verder kun je hier terecht voor Applimieten (daglimieten voor specifieke app-categorieën en voor zelf te bepalen websites) en Communicatielimieten. Via deze laatste leg je vast met welke contacten communicatie mogelijk is via Telefoon, FaceTime, Berichten en iCloud. In de rubriek Altijd toegestaan kies je apps en contacten die tijdens de apparaatvrije tijd altijd beschikbaar moeten zijn. Ten slotte is er nog de rubriek Beperkingen, waarmee je allerlei app- en inhoudsfilters kunt activeren. Kies hier bijvoorbeeld Beperkingen voor materiaal / Webmateriaal om specifieke sites toe te staan of te blokkeren.
Je kunt Schermtijd natuurlijk ook altijd weer uitschakelen na het invoeren van je toegangscode.
De app Schermtijd dekt lang niet de lading: er zijn best veel beperkingen mogelijk.
Tip 10: Nog meer apps
In tip 6 hebben we al aangegeven dat diverse internetbeveiligingssuites vaak een functie voor ouderlijk toezicht hebben ingebouwd en meestal hoort hier ook een mobiele app bij. Er zijn natuurlijk nog meer apps, waaronder Qustodio en Norton Family, maar de eerste biedt slechts beperkte mogelijkheden in de gratis versie en bij de tweede kun je gratis alleen voor een proefperiode van 30 dagen terecht.
Een degelijke app is ook nog Kaspersky Safe Kids (Windows, macOS, Android en iOS). Er is een gratis versie beschikbaar, maar die beperkt je tot het blokkeren van ongepaste websites en inhoud, het beheren van apps op basis van categorie, gebruikstijd of leeftijd, en het instellen van een dagelijkse gebruikslimiet. Voor extra’s als een gps-locatiefunctie en het instellen van toegelaten schermtijden heb je de Premium-versie nodig (circa 17 euro per jaar en per gebruikersaccount).
Ook Kaspersky Safe Kids moet je installeren op het toestel van ouders en kind.
