Alvast vanaf je werk de temperatuur in huis een paar graden hoger zetten? Of wil je iedere kamer afzonderlijk bedienen? Dan kan een slimme thermostaat een goede aanschaf zijn. Bovendien heb je beter inzicht in je energieverbruik en kan het je in sommige gevallen ook nog wat geld besparen.

Met een slimme thermostaat in huis wordt het een stukje eenvoudiger om de temperatuur te regelen. Niet in de minste plaats omdat je het systeem vanaf iedere locatie kunt bedienen, dus ook zonder fysiek in je woning aanwezig te zijn. Zo kun je bijvoorbeeld al vanaf je werk, in de auto of de trein alvast de temperatuur in je huis op een aangenaam niveau zetten.

Op afstand

Alle slimme thermostaten bieden de mogelijkheid om op afstand bediend te worden. Veelal kan dat met een app op je smartphone, bij sommige systemen kun je ook via een webinterface vanuit je browser de zaken instellen. Daarnaast bieden systemen die je via een app bedient, ook de nodige feedback over de status van het systeem. Je krijgt het dan te zien als de ingestelde temperatuur de juiste waarde heeft bereikt of wanneer er een probleem met het systeem is.

Systemen en protocollen

Afhankelijk van het soort cv-ketel en verwarmingssysteem je in huis hebt, kun je kiezen uit een aantal typen slimme thermostaten. Belangrijk om te weten is dat niet elk systeem geschikt is voor iedere cv-ketel/verwarmingssysteem. Alle slimme thermostaten kunnen weliswaar de temperatuur in je huis regelen, maar belangrijk om te weten is dat er twee manieren zijn waarop een slimme thermostaat een cv-ketel kan aansturen: via moduleren of via aan/uit. Een modulerende thermostaat kan de cv in kleinere stapjes aansturen, waardoor er verschillende watertemperaturen gegenereerd kunnen worden. Bij een aan/uit-systeem doet de slimme thermostaat niets anders dan de brander een tijd op vol vermogen aan te zetten tot de juiste temperatuur is bereikt, om vervolgens de brander weer uit te schakelen. In de praktijk zorgt de laatste situatie voor een hoger energieverbruik.

Bij een modulerend systeem wordt vaak gebruikgemaakt van een speciaal protocol: OpenTherm. Alle modulerende slimme thermostaten kunnen gebruikmaken van OpenTherm, maar niet alle cv-ketels ondersteunen het. Als jouw cv-ketel geen OpenTherm ondersteunt maar wel modulerend is, gebruikt die fabrikant een eigen protocol. Je kunt dan soms kiezen voor een slimme modulerende thermostaat van de cv-fabrikant, en anders moet je voor een aan/uit-systeem kiezen. Slimme thermostaten die via OpenTherm werken, ondersteunen ook het aan/uit-regelingssysteem. Er zijn ook systemen die je met je bestaande slimme apparatuur kunt verbinden, zoals Apple Homekit en IFTTT.

©PXimport

Zelflerende systemen

Een aantal slimme thermostaten kunnen precies bijhouden hoe lang het duurt voordat een kamer of woning is opgewarmd tot de juiste temperatuur. Als zo’n systeem is geprogrammeerd via een tijdsklok – bijvoorbeeld als de eigenaar wil dat de verwarming om 6:00 ’s ochtends op 21 graden staat – begint zo’n systeem eerder met het opwarmen van het huis zodat de temperatuur op het ingestelde tijdstip is bereikt. Systemen die niet zelflerend zijn, zul je zelf eerder moeten laten inschakelen.

Programmeren

©PXimport

Zonering

Zonering is de term die wordt gebruikt voor slimme thermostaatsystemen die verschillende ruimtes afzonderlijk van elkaar kunnen bedienen. Met zo’n systeem kun je bijvoorbeeld de verwarming in de werkkamer een paar graden hoger (laten) zetten, terwijl de temperatuur in de woonkamer gelijk blijft. Voor een zoneringsysteem is wel extra hardware nodig, want los van de slimme hoofdthermostaat heb je per kamer een systeem nodig die daar de temperatuur monitort én de verwarming er hoger of lager zet. Dat verhogen en verlagen gaat dan door middel van een gemotoriseerde knop die op de verwarmingsknop wordt geplaatst en die de radiatorkraan opendraait. Is de juiste temperatuur bereikt, dan wordt de kraan weer (deels) dichtgedraaid. De gemotoriseerde knop vervangt de knop op de radiator zelf, maar je kunt de knop van de slimme thermostaat ook nog steeds gebruiken om de verwarming handmatig open te draaien.

©PXimport

Energiebesparing

Vloer- en stadsverwarming

Thermostaten getest

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.