ID.nl logo
Illegaal downloaden is niet te stoppen
© PXimport
Huis

Illegaal downloaden is niet te stoppen

Het begon allemaal met mp3'tjes via Napster, tegenwoordig wisselen we onderling ook veel grotere mediabestanden zoals films en series gratis met elkaar uit. Niet voor niets zijn usenet (nieuwsgroepen), bittorrent en streamingdienst Popcorn Time zeer populair. Is illegaal downloaden wel te stoppen?

Allerlei auteursrechtorganisaties voeren namens de entertainmentindustrie al jarenlang een vruchteloze oorlog tegen illegale aanbieders van films, series, muziek en digitale boeken. Er wordt ontzettend veel geld gestoken om torrentsites, nieuwsgroepenfora en omstreden streamingdiensten een halt toe te roepen. Daarnaast bemoeit ook de overheid zich in toenemende mate met de downloadproblematiek. Maar wij vragen ons af: zijn alle ingrijpende maatregelen van de entertainmentindustrie en de autoriteiten wel de moeite waard?

Piratenoorlog

Het volgende is slechts één van de voorbeelden waaruit we zien hoe moeilijk het voor instanties is om illegale downloads te bestrijden. Afgelopen december nam de Zweedse politie tijdens een inval in een datacentrum een aantal servers van The Pirate Bay en enkele verwante websites in beslag, waarna de torrentsite enkele weken op zwart ging. De politie deed de inval vanwege vermeende schending van het auteursrecht. Verschillende rechthebbenden hadden in Zweden aangifte gedaan tegen de torrentsite. Inmiddels is The Pirate Bay weer opgestart. Tevens circuleren er op internet allerlei kopieën met het archief van de tijdelijk gevallen torrentsite, zoals www.oldpiratebay.org en www.thepiratebay.ee. Gebruikers kunnen via deze websites ook torrentbestanden

downloaden.

Naast The Pirate Bay zijn de afgelopen jaren onder meer usenetforum FTD, uitwisselingsdienst Megaupload en nzb-website NZBMatrix offline gegaan na ingrijpen van auteursrechtorganisaties en de lokale autoriteiten. Daarentegen zijn er allerlei verse alternatieven opgestaan, waardoor film- en muziekmaatschappijen nog een lange weg moeten afleggen om het illegale downloadaanbod uit te roeien. Gaat dat überhaupt ooit wel gebeuren? En kan de entertainmentindustrie niet beter lering trekken uit de illegale downloadnetwerken en zijn energie vervolgens steken in een fatsoenlijk legaal alternatief? We onderzoeken beide kwesties in dit artikel en laten diverse deskundigen aan het woord. We blikken eerst terug op de lange downloadtraditie, waarbij we laten zien welke strijd de entertainmentindustrie al jarenlang voert. Vervolgens bespreken we de huidige stand van zaken.

©PXimport

Het archief van The Pirate Bay is eenvoudig bereikbaar via allerlei mirrorsites.

Downloadverbod

Jarenlang was het in Nederland toegestaan om muziek en films voor eigen gebruik te downloaden, ook al was de bron onrechtmatig. De thuiskopieheffing op onder andere harde schijven, lege dvd's en mp3-spelers compenseerde de rechthebbenden. In april 2014 bepaalde het Europese Hof dat de thuiskopieregeling onvoldoende is om de geleden schade te compenseren. Sindsdien mag de Nederlandse overheid downloaden uit illegale bron niet meer toestaan. Het is dus wettelijk verboden om beschermde werken via onder andere usenet, bittorrent en Popcorn Time te downloaden.

Na iedere tegenslag sterker terug

Downloadpioniers

Het op grote schaal illegaal uitwisselen van auteursrechtelijk beschermde bestanden, begon allemaal in 1999 met Napster. Dit was het eerste wereldwijde peer-to-peernetwerk om gratis muziekbestanden mee uit te wisselen. Miljoenen muziekliefhebbers wisten de weg naar Napster te vinden. Niet vreemd, want het aanbod telde maar liefst tachtig miljoen liedjes. De rechthebbenden zagen hun omzet dalen en kwamen in verweer. De Amerikaanse band Metallica sleepte in 1999 Napster voor de rechter. Enkele platenmaatschappijen en artiesten volgden het voorbeeld van Metallica, waarna de rechter oordeelde dat Napster alle auteursrechtelijk beschermde bestanden moest verwijderen.

In 2001 trok Napster de stekker uit zijn illegale peer-to-peernetwerk. Tegenwoordig wordt deze bekende naam gebruikt voor een legale streamingdienst.

Muziekliefhebbers hoefden na de val van Napster niet lang te wachten op een alternatief. Al snel kwamen Kazaa en LimeWire namelijk om de hoek kijken. Een groot verschil met Napster was dat gebruikers van deze downloadnetwerken nu ook video's onderling deelden. Deze programma's maakten in tegenstellig tot Napster geen gebruik van een centrale server. Het netwerk was zelfvoorzienend en daardoor zeer moeilijk te bestrijden voor rechthebbenden. Na allerlei rechtszaken verschenen er op het web diverse alternatieve versies van beide programma's. Tegenwoordig maken nog maar heel weinig mensen gebruik van deze verouderde downloadnetwerken.

©PXimport

Onder de naam WireShare circuleert er op internet nog altijd een fork van LimeWire.

Usenet

Na Napster, Kazaa en LimeWire stapten film- en muziekliefhebbers massaal over naar andere downloadnetwerken. Hoewel bittorrent en vooral usenet al langer bestaan, gebruiken filmfanaten beide technieken sinds de opkomst van breedbandverbindingen veelvuldig om vlot kopieën van dvd's en blu-rays binnen te halen. Usenet bestaat feitelijk al sinds de jaren 80, maar de afgelopen tien jaar heeft het gebruik ervan een enorme vlucht genomen. Aangezien gebruikers via usenet op grote schaal auteursrechtelijk beschermde bestanden uitwisselen, doen auteursrechtwaakhonden er alles aan om het gebruik ervan te beperken.

Vooral FTD was met ongeveer vierhonderdduizend leden lange tijd een belangrijk doelwit voor Stichting Brein. Vier jaar geleden bepaalde de rechter dat FTD alle verwijzingen naar beschermde werken moest verwijderen. Hierop sloot de populaire community zijn deuren. Stichting Brein stuurde vervolgens dreigmails rond om ook de overige usenetforums offline te krijgen. Onder meer FTN, FTAclub, Dutch Binaries Program en TwilightNZB gingen overstag. Opvallend is dat de forums technisch gezien zelf geen deel uitmaken van het downloadnetwerk, waardoor gebruikers nog altijd probleemloos bestanden met elkaar uitwisselen.

Ook vanuit de Verenigde Staten ligt usenet al jarenlang onder vuur. Rechthebbenden doen hiervoor een beroep op de DMCA-regelgeving (DMCA staat voor Digital Millennium Copyright Act). Dit beleid geeft auteursrechtorganisaties de mogelijkheid om aanbieders van nieuwsservers (usenetproviders) te dwingen om bestanden die vallen onder het auteursrecht te verwijderen. Dit maakt het tegenwoordig iets lastiger om nieuwe series en bepaalde speelfilms te downloaden.

©PXimport

FTD was zelf geen onderdeel van usenet, want de database bevatte alleen maar verwijzingen naar mediabestanden.

The Pirate Bay

Naast usenet is het populaire downloadnetwerk bittorrent sinds 2001 een doorn in het oog voor de entertainmentindustrie. Vooral websites die illegale torrents indexeren, moeten het ontgelden. Zoals we in het begin van dit artikel al vertelden, proberen diverse instanties toegang tot The Pirate Bay te blokkeren. The Pirate Bay was ruim tien jaar lang één van de populairste torrentsites. Zelfs na talloze verloren rechtszaken in verschillende landen weigerde het platform offline te gaan. De oorspronkelijke eigenaren werden onder meer in Nederland veroordeeld.

Een groot probleem voor de entertainmentindustrie is dat The Pirate Bay zich bij geen enkele gerechtelijke uitspraak neerlegt. Verder hebben de oorspronkelijke eigenaren naar eigen zeggen niets meer met het platform te maken en duikt de website telkens op onder een andere domeinnaam. Daarnaast heeft The Pirate Bay zijn eigen tracker geschrapt, waardoor er geen torrents meer op eigen servers aanwezig zijn. Vanwege deze maatregelen was The Pirate Bay lange tijd ongrijpbaar, maar daar leek met de politie-inval van afgelopen december een einde aan gekomen. Vooralsnog geen ramp voor bittorrent-gebruikers, want er bestaan nog genoeg andere websites die torrents van muziek, series en films indexeren. Ten tijde van schrijven is The Pirate Bay weer online.

Overige bestrijdingsmiddelen

Napster, Kazaa, LimeWire, The Pirate Bay en bekende usenetforums hebben in het verleden allemaal te maken gehad met rechtszaken waarin schending van het auteursrecht centraal stond. Muziek- en filmmaatschappijen zitten echter niet stil en nemen ook andere maatregelen om hun rechten te beschermen. Zo dienen auteursrechtenorganisaties massaal verwijderverzoeken in bij YouTube en overige videowebsites. Omdat Google iedere maand miljoenen verzoeken ontvangt, vindt de verwerking vermoedelijk voor een groot deel automatisch plaats. Er wordt dus niet per geval gekeken of er daadwerkelijk schending van het auteursrecht plaatsvindt.

De Amerikaanse belangenbehartiger MPAA zou zelfs overwegen om via het DNS-systeem illegale downloadsites te blokkeren door internetproviders hiertoe te dwingen. Sommige landen nemen vanuit de overheid maatregelen om muziek- en filmmaatschappijen een handje te helpen tegen piraterij. Zo voerde Frankrijk vier jaar lang het zogeheten three-strikes-beleid. Na drie waarschuwingen werden downloadpiraten afgesloten door hun internetprovider. In 2013 is deze regel afgeschaft, aangezien er in de praktijk nauwelijks overtreders werden aangepakt.

©PXimport

YouTube heeft een speciale webpagina ingericht waarop rechthebbenden een verwijderverzoek kunnen indienen.

Rol van de internetproviders

Ongewild betrokken

Auteursrechtorganisaties en overheden uit binnen- en buitenland proberen aanbieders van illegale content rechtstreeks aan te pakken. Daarnaast is er ook een onafhankelijke partij die ongewild met deze problematiek te maken krijgt, namelijk de internetprovider. Wanneer het niet lukt om sluiting van een bepaalde dienst of website af te dwingen, proberen rechthebbenden dat soms via de internetprovider voor elkaar te krijgen. Auteursrechtwaakhonden hebben in het verleden met wisselend succes via de rechter internetcensuur afgedwongen.

In Nederland hebben we daar een bekend voorbeeld van. Stichting Brein spande namelijk tegen verschillende internetproviders rechtszaken aan met de eis om The Pirate Bay niet meer aan de abonnees door te geven. Stichting Brein had aan het begin nog succes, want de rechter bepaalde dat de providers alle domeinnamen en IP-adressen van The Pirate Bay dienen te blokkeren. In hoger beroep verloor Stichting Brein de rechtszaak van XS4ALL en Ziggo, waarna de blokkade direct werd opgeheven. Het Gerechtshof in Den Haag vond dat de blokkade weinig effect had, omdat er allerlei andere torrentsites beschikbaar zijn. Bovendien is het vrij eenvoudig om een geblokkeerd domein vanaf een buitenlands IP-adres te bezoeken, bijvoorbeeld via een proxyserver of VPN-dienst. De auteursrechtorganisatie is overigens in cassatie gegaan tegen de uitspraak. De uitspraak hiervan wordt dit jaar verwacht.

©PXimport

Tijdens de blokkade kwamen bezoekers van The Pirate Bay op een speciale webpagina terecht.

Legale alternatieven

Netflix

Een belangrijke reden waarom veel internetgebruikers illegaal downloaden, is omdat het legale aanbod onvoldoende voorziet in de behoefte van film- en serieliefhebbers. Natuurlijk is Netflix met ruim 53 miljoen leden wereldwijd een groot succes, maar helaas bestaat het aanbod van deze streamingdienst grotendeels uit titels die enkele jaren geleden zijn uitgebracht. Alleen de eerste drie seizoenen van advocatenserie Suits zijn bijvoorbeeld op dit platform beschikbaar, terwijl Amerikaanse televisie-abonnees momenteel bezig zijn met seizoen 5. Wie de nieuwste aflevering wil bekijken, kan hiervoor alleen terecht bij usenet, bittorrent en Popcorn Time. En zo is dat eigenlijk bij iedere Amerikaanse serie het geval, behalve dan de titels die Netflix zelf produceert. Ook het filmaanbod loopt een paar jaar achter. Filmmaatschappijen proberen eerst geld te verdienen met bioscoopbezoek en mogelijk ook blu-ray-verkoop, waarna de inmiddels verouderde titels pas op streamingdiensten terechtkomen.

Veel mensen zoeken hun heil 'noodgedwongen' in het illegale circuit, omdat legale diensten niet actueel genoeg zijn. Vice President van Netflix, Joris Evers, wil niet uitgebreid ingaan op vragen over de verhouding tussen legale streamingdiensten en piraterij. Wel laat hij het volgende aan ons weten: "Consumenten zullen kiezen voor een legaal aanbod, mits dat betaalbaar is, makkelijk te gebruiken is en toegang geeft tot de titels die ze willen kijken." Kortom, ook Netflix is van mening dat een goed legaal alternatief dé oplossing is om piraterij te bestrijden. Op de vraag of de streamingdienst in de toekomst een actuelere catalogus ambieert, zegt Evers: "Onze strategie is steeds meer exclusieve en originele producties aan te bieden, zoals series, films, documentaires, kinderprogramma's en stand-up comedy. Daarnaast verschijnen de nieuwste Disney-producties meteen op Netflix nadat deze films in de bioscoop zijn geweest."

©PXimport

De series op Netflix lopen vaak één of meerdere seizoenen achter.

Pathé Thuis

Naast Netflix zijn er in Nederland ook nog andere streamingdiensten die een legaal aanbod bieden, zoals Pathé Thuis. Vanaf vijf euro per film kunnen geïnteresseerden een vrij recente titel huren. Inmiddels hebben in Nederland al zo'n zeshonderdduizend mensen hun weg naar dit platform weten te vinden. Volgens marketingmanager Judith Hordijk stelt de streamingdienst alles in het werk om nieuwe titels vlot te introduceren: "Pathé Thuis streeft ernaar om de nieuwste films zo snel mogelijk digitaal aan te bieden. Nu wordt het overgrote merendeel van de films door distributeurs nog eerst in de bioscopen uitgebracht en is de film binnen enkele maanden op ons platform beschikbaar.

Abonnementsdiensten als Netflix bieden dezelfde films minimaal een jaar later aan. We verwachten dat er nieuwe ontwikkelingen zullen ontstaan in deze nu nog traditionele markt. Wij werken continu aan verdere optimalisatie van onze dienst en zullen dan ook een voortrekkersrol innemen met betrekking tot online releases van films." Op de vraag of Pathé Thuis in de toekomst een alles-in-één-abonnement overweegt met alle recente titels, antwoordt Judith Hordijk: "Vooralsnog is het onmogelijk om een betaalbaar abonnement aan te bieden waarmee onze klanten onbeperkt de nieuwste films kunnen kijken. Huidige alles-in-één-diensten bieden een abonnement aan met oudere films. Wij vinden een abonnement alleen interessant als we ook nieuwe titels kunnen aanbieden. We blijven anticiperen op mogelijkheden daarvoor."

©PXimport

Pathé Thuis heeft een actueel aanbod waarbij je vanaf vijf euro een film kunt huren.

Cijfers en feiten

Hoewel de entertainmentindustrie middels piraterijbestrijding en legale alternatieven probeert toegang tot het illegale aanbod te beperken, liegen de cijfers er niet om. Marktonderzoeker GfK nam onlangs een steekproef onder ruim duizend gebruikers van online video en muziek. Een kwart downloadt weleens illegaal muziek. Voor films en series ligt het percentage nog hoger, want 35 procent van de ondervraagden downloadt zijn videobestanden illegaal. Dit verschil van tien procent tussen illegaal gebruik van films en muziek is eenvoudig te verklaren. Voor online muziek bestaan er allerlei gebruiksvriendelijke streamingdiensten die tegen betaling een complete én recente catalogus aanbieden, zoals Spotify, Deezer en TIDAL. Voor films en series is dat nog niet het geval, omdat nieuwe releases eerst in een ander land of de bioscoop uitkomen. Maar liefst 65 procent van de groep die illegaal downloadt, gebruikt hiervoor diverse torrentsites. Ook Popcorn Time heeft met 22 procent een behoorlijk marktaandeel. Overigens ziet marktonderzoeker GfK wel een trend, want het aantal mensen dat illegaal downloadt neemt langzamerhand af. Desalniettemin gaat het nog altijd om miljoenen gebruikers.

Veranderingen te traag

Huidig illegaal aanbod

Ondanks alle inspanningen van de entertainmentindustrie, kiezen veel muziek- en filmliefhebbers nog altijd voor het gebruik van illegale diensten. Logisch, want voor het kijken van de allernieuwste films en series heb je geen andere keus! Spotnet is al enkele jaren een zeer populair hulpmiddel om leuke bestanden uit de nieuwsgroepen te plukken. Het is lastig om dit programma offline te halen, omdat er geen eigenaar en vaste thuisbasis bekend is. De database met spots van muziek en films bevindt zich bovendien op allerlei gesynchroniseerde nieuwsservers in binnen- en buitenland. Dat maakt het juridisch zeer ingewikkeld om op te treden tegen Spotnet.

Ook voor bittorrent is de toekomst rooskleurig. Dit peer-to-peernetwerk is tegenwoordig volledig decentraal opgezet, waarbij downloadprogramma's de bestanden rechtstreeks ophalen van particuliere servers. Verder zijn er nog genoeg websites online die torrents indexeren, zoals www.kickass.to en www.extratorrent.cc. Het afgelopen jaar is het gebruik van de illegale streamingdienst Popcorn Time in Nederland explosief gestegen, waarbij dagelijks honderdduizend Nederlanders het programma gebruiken om naar films en series te kijken. De makers beweren dat het programma nooit zal worden neergehaald. In de software zit een VPN-dienst verwerkt, zodat leden in staat zijn om anoniem films te streamen. Ook al mag het niet, dankzij deze bescherming zullen veel mensen de filmdienst het toch stiekem gebruiken.

©PXimport

Dankzij een VPN-functie ziet niemand dat je gratis naar auteursrechtelijk beschermde films en series kijkt.

Hoe verder?

Dat illegaal downloaden in de nabije toekomst ooit stopt, lijkt ons uitgesloten. Het lijkt zelfs bijna onwenselijk, omdat de illegale alternatieven ervoor zorgen dat de industrie gedwongen wordt goede legale alternatieven te ontwikkelen.

Alleen al om technische redenen zal het altijd mogelijk blijven om via internet gratis muziek- en videobestanden onderling uit te wisselen. De contentindustrie kan zich de moeite en kosten die bestrijding met zich meebrengt, dan ook beter besparen. Steek de hand liever in eigen boezem en kom met legale alternatieven die op verschillende platformen een actueel aanbod presenteren. Dat is namelijk waar liefhebbers van series en films met smart op zitten te wachten.

Een partij als Pathé Thuis is bijvoorbeeld bereid om een alles-in-één-abonnement met toegang tot redelijk recente titels te introduceren, maar het bedrijf loopt tegen de peperdure rechten van filmmaatschappijen aan. Op die manier blijft illegaal downloaden voor veel mensen interessant. Uiteraard zal lang niet iedereen bereid zijn om voor legaal aanbod te betalen, maar een heel groot deel waarschijnlijk wel. De recente ledengroei van diensten als Spotify en Netflix bewijzen dat het vrije internet juist volop kansen biedt om een succesvol verdienmodel te introduceren. Kortom, leer van illegale downloadnetwerken en bouw een fatsoenlijk legaal alternatief waar niemand meer omheen kan!

©PXimport

Een legaal alternatief voor Popcorn Time dat vlekkeloos werkt op verschillende platformen, is waar film- en serieliefhebbers op zitten te wachten.

Meer te weten komen?

In de documentaire TPB AFK wordt er ingezoomd op het leven van de drie oprichters van The Pirate Bay. Hoewel ze nu niet meer betrokken zijn bij The Pirate Bay, wordt hun leven nog steeds behoorlijk bepaald door de site. Ze worden vervolgd vanwege hun betrokkenheid en dubieuze trucs worden door tegenstanders ingezet om ze achter de tralies te krijgen. Ook krijg je te zien hoe de nieuwe beheerders de servers van The Pirate Bay in een oude atoomkelder uit handen van justitie probeert te houden. De documentaire is (natuurlijk) gratis online te zien. Legaal!

▼ Volgende artikel
Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd
Huis

Review LG OLED EVO 65G56LS – Opnieuw de grens verlegd

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

Fantastisch
Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De LG OLED EVO 65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit. De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Plus- en minpunten
  • Alpha11-processor met uitstekende beeldverwerking
  • Fantastische HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
  • Goede kijkhoek en anti-reflectie
  • WebOS 25, met vijf jaar lang nieuwe versies
  • Advertenties op het Home-scherm
  • Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
  • Voorlopig weinig meerwaarde met AI

 

LG OLED EVO 65G56LS (2025)

  • Adviesprijs: 3,299 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 165 Hz W-OLED-tv
  • Aansluitingen: 4x HDMI (4x v2.1 (48 Gbps), ARC/eARC, ALLM, VRR, HFR), 3x usb, 1x optisch digitaal uit, 2x antenne, 1x IR-blaster, Wifi 6 (802.11ax), ethernet, Bluetooth 5.3, WiSA
  • Extra’s: HDR10, HLG, Dolby Vision IQ, Dolby Atmos, webOS 25, AirPlay 2, Google Cast, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, Alpha 11 gen2 processor
  • Afmetingen: 1.441 x 910 x 263 mm (incl. voet)
  • Gewicht: 26,6 kg (incl. voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 85 kWh (E) / HDR 222 kWh (G) 

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Lees ook: Zo testen we televisies

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

▼ Volgende artikel
Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android
Huis

Tekst kopiëren en plakken? Zo krijg je toegang tot het klembord op Android

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Wat gaan we doen?

In dit artikel leggen we uit hoe kopiëren en plakken in Android precies werkt. Dat geldt voor zowel Android-smartphones en Android-tablets.

  • Zo werkt kopiëren, knippen en plakken
  • Knippen en plakken vanuit toetsenbord
  • Verbeteringen dankzij Android 13

Wil je meer weten over de veiligheid van Android? Lees dan het artikel Alles wat je moet weten over Android-beveiliging

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.