ID.nl logo
Terug naar toen met een ‘mini’ of tv-game
Huis

Terug naar toen met een ‘mini’ of tv-game

Er zijn tegenwoordig flink wat mini retro-gameconsoles en zelfs complete moderne varianten van roemruchte homecomputers verkrijgbaar. Betaalbaar en veelal goed voor vele uren plezier. En daarmee ook een ideaal cadeau of lekker voor mee op vakantie!

 

In dit artikel vertellen we je:

  • Wat games uit de jaren 80 uniek maakt
  • Waarom retro-gaming hipper is dan ooit
  • Welke moderne hardware (en software) je kunt gebruiken om tijden van weleer te herbeleven
  • Welke soort moderne retro-consoles (en meer) er zijn

Ook interessant: Steam Deck - heeft ons hart veroverd

Back to the eighties

De jaren tachtig van de vorige eeuw worden ook wel de gouden jaren van computergames genoemd. Helemaal onterecht is dat niet. De jeugd spendeerde z’n tijd in arcade-hallen, de eerste gameconsoles voor thuis verschenen en de homecomputer brak op grote schaal door. Het was ook de tijd van klinkende namen als Pac-Man, Donkey Kong, Jungle Hunt en vele, vele andere.

Via een retro-console zijn klassieke retro-games zoals Avenger nog steeds te spelen.

Tip: Klassieke games Duik eens in de wereld van de klassieke games, grote kans dat je enthousiast wordt van de gameplay en alles wat erbij hoort.

Retro-gaming is in en makkelijker dan ooit

Retro is in, meer dan ooit. En dus ook retro-games. Er zijn diverse manieren om de spellen van weleer te spelen. Heb je kennis van zaken, dan regel je alles zelf via een emulator die je zo optimaal mogelijk op je pc of laptop instelt. Maar dat is wellicht net een brug te ver voor een flink deel van de mensen. Gelukkig is er – alweer een tijdje – het fenomeen van de ‘mini’s’. 

Tip: SpeelPLEZIER 3D in 4K is levensecht en mooi, maar ‘even snel een spelletje spelen’ is er op de moderne gameconsoles vaak nauwelijks nog bij.

Moderne mini’s met games van toen

Mini’s zijn vaak letterlijk verkleinde versies van gameconsoles van vroeger. Denk aan iets als PlayStation Mini, of een Megadrive Mini. Met een groot verschil: er is al een scala aan games ingebouwd, selecteerbaar via een menu dat verschijnt na het inschakelen van de console. Ook nieuw is, dat de mini’s vaak via een HDMI-aansluiting aan elke moderne tv of projector gekoppeld kunnen worden.

Softwarematig worden de oude games in de console zelf al aangepast aan de hogere resoluties waar de huidige generatie tv’s mee overweg kan. De hardware waarop de mini’s draaien is goedkoop te produceren, vaak draait onder de motorkap een emulator. Heeft als extra voordeel dat mini’s – indien nodig – via software-updates verbeterd of van nieuwe games voorzien kunnen worden.

Lang niet iedere fabrikant doet dat, vaak koop je een mini die gewoon uit de verpakking werkt en waar je verder nooit meer omkijken naar hebt. Wat dat betreft net als vroeger dus: plug & play. Bekende namen als Ninteno, Sony en Sega hebben inmiddels allemaal mini’s uitgebracht met hun hits van weleer. Welke je kiest, is een kwestie van smaak. De prijs van de verschillende modellen die je tegenkomt zijn zeer vergelijkbaar. 

Tip: Veel meer op retro-vlak verkrijgbaar Wat we hier aan mini’s noemen is maar een fractie van wat er verkrijgbaar is. Kijk maar eens bij de grote webwinkels, of snuffel eens op eBay.

Evercade: de universele retro-console

Ook zijn er meer universele retro-gaming consoles verkrijgbaar. Een bekende speler op dit vlak is Evercade. De Evercade is zowel in een handheld als ‘echte’ console-versie verkrijgbaar. Opvallend aan dit systeem is dat het – net als vroeger – met game-cartridges werkt. Elke cartridge bevat meerdere thematisch geordende games. Het is tevens het businessmodel van Evercade, want op die manier kunnen ze geld blijven verdienen aan de verkoop van spelcartridges en het systeem verder ontwikkelen. Het geeft jou als gebruiker ook meer keuzemogelijkheden in vergelijking tot een mini met een vast aantal ingebouwde spellen. Maar zorgt tegelijkertijd ook voor doorlopende kosten als je álles wilt verzamelen aan Evercade-games.

Tip: Blijvertje Evercade lijkt vooralsnog een blijvertje, inmiddels is van hun handheld-console zelfs alweer een nieuwere versie verschenen met meer mogelijkheden. Een Evercade als cadeautje kan zomaar een heel aardig idee zijn.

Commodore 64 in moderne uitvoering

Een aparte vermelding verdienen hier de Commodore 64 en Amiga. Met name de Commodore 64 – de meest verkochte computer ooit die meer dan tien jaar nagenoeg ongewijzigd verkocht werd – is zonder meer beeldbepalend voor de jaren tachtig en de vroege negentiger jaren geweest.

Voor de pc is er de officiële emulator C64 Forever . Eenvoudig in gebruik, met een berg aan vooraf geïnstalleerde games en andere software. Maar wil je écht dat gevoel van vroeger, dan is er de The C64. Gaat het je alleen om spelen van C64-games, dan zit je al goed met de betaalbare The C64 Mini, een verkleinde versie van het origineel zonder werkend toetsenbord (de games worden gespeeld met de meegeleverde joystick).

De The C64 Maxi gaat een stap verder. Dit is een 1:1-schaal van het origineel, inclusief werkend toetsenbord. Beide varianten zijn voorzien van een HDMI-uitgang en USB-aansluitingen. Op een van die USB-aansluitingen kun je een usb-geheugenstick inprikken, waardoor ook – naast de al ingebouwde software – eigen C64-programmatuur kunt draaien. Online is meer dan genoeg aan software voor de C64 te vinden, inclusief kleurrijke en muzikale demo’s. Kortom: een echte, veelzijdig inzetbare homecomputer. Zelfs zelf programmeren in Basic – dé programmeertaal van de eighties – is geen enkel probleem.

Tip: Legende De Commodore 64 is zonder meer een legende, die als laatste der mohikanen van de homecomputergeneratie overeind is gebleven. En van de begindagen tot het einde heeft meegedraaid. Een bijzondere prestatie.

Commodore Amiga

Hoewel Commodore nooit meer het succes van de C64 evenaarde, brachten ze – ook in de jaren tachtig – een voor die tijd revolutionaire computer uit: de Amiga. Een computer voorzien van een grafisch besturingssysteem dat bediend werd met een muis. Voorzien van indrukwekkende grafische mogelijkheden en geluid. Via een andere emulator van Cloanto (het bedrijf dat de officiële software-rechten van Commodore in handen heeft) in de vorm van Amiga Forever draai je alle Amiga-software moeiteloos op je pc. Maar ook is er een The Amiga, vooralsnog alleen in mini-uitvoering zonder werkend toetsenbord. Maar zoals gezegd is dat voor gamen geen probleem; bovendien kun je altijd een usb-toetsenbord inprikken als je wilt. Plug-and-play wederom, met een berg aan vooraf geïnstalleerde games. En de optie om via een usb-stick te draaien wat je wilt aan software. 

Tip: Meer dan games Hoewel de Amiga voornamelijk als spelcomputer de geschiedenisboeken in is gegaan, is dat onterecht. Feitelijk hoort het apparaat thuis in de categorie van Apple’s computers uit die dagen, denk aan de McIntosh. Wat ze in ieder geval gemeen hebben is dat ze dezelfde processor (een 68000) als basis gebruikten.

Tv-games, alweer wat ouder

Af en toe duikt ook nog een vorige generatie van de ‘mini’s’ op, de ‘tv-game’. Er is onder andere een mini-Sega Megadrive maar ook een serie arcade-spellen als Pac-Man. Aardige aan die apparaatjes – vaak nog wel te vinden op veilingsites en soms in rommelbakken van winkels – is dat ze vaak een compleet op een chip nagebouwde originele hardware bevatten. Maar een HDMI-aansluiting ontbreekt, dus je moet ze aansluiten op een tv die nog over een analoge video-ingang beschikt, of een HDMI-converter daarvoor gebruiken. Daardoor zit hun ‘beleving’ wel vaak dichter op de originelen, wat zonder meer z’n charme heeft! Deze categorie games werkt meestal op een setje batterijen, wat weer gedoe met een adapter en een extra kabel scheelt.

Tip: beeldverhouding Wat het nadeel van de tv-games is, is dat moderne televisies een beeldverhouding van 16:9 hebben en oude tv’s eentje van 4:3. Dat leidt dus tot uitgerekt beeld. Vaak kun je in de settings van je tv (tijdelijk) schakelen naar een 4:3-beeldverhouding. Dat levert zwarte balken aan de zijkanten op, maar tegelijk ook een onvervormd beeld.

Enthousiast geworden en zin om te gamen?

Online is alles te vinden voor scherpe prijzen

Mini-arcadekasten

Ook alleraardigst zijn de mini-arcade-kasten. Met name de kleintjes zijn goed betaalbaar en gewapend met klinkende games van weleer. Minder geschikt voor serieus gamen, want aan deze apparaatjes is álles mini, inclusief een mini-joystick, mini-knoppen en mini-beeldscherm. Maar wel erg leuk om neer te zetten, al dan niet ingeschakeld. Veelal voorzien van tenminste een klassiek spel, vaak wat meer. Er zijn ook grotere – beter speelbare – varianten van deze arcade-kasten beschikbaar, maar die kosten meteen een stuk meer. En wil je echt uitpakken in je woman-/mancave, dan zijn er ook - dure - 1:1 arcadekasten verkrijgbaar. Je kunt het dus zo gek maken als je wilt.

Tip: iPad Er bestaan arcade-kasten waar je een iPad in kunt plaatsen. Niet permanent, maar het oogt aardig als je daarmee gaat gamen dankzij het grote en kwalitatief goede scherm.

Welke retro-game-oplossing kiezen?

Een eensluidend antwoord op de vraag welke retrogame-oplossing je ‘moet’ kiezen is er niet echt. Gaat het je vooral om games van toen, afkomstig van verschillende platformen? Dan is de Evercade een uitstekende keuze! Had je vroeger een Nintendo SNES en wil je oude tijden beleven, dan is een Nintendo Mini de meest voor de hand liggende optie. En een C64-fanaat gaat vanzelfsprekend voor The C64. Waar je beter je handen vanaf kunt houden zijn merkloze - veelal Chinese - retro-consoles en handhelds. Vaak vallen kwaliteit en speelgenot daarvan tegen. Bovendien - voor zover dat bij jou een rol speelt - is veelal niets officieel geregeld aan rechten en games. De oudere tv-games tot slot zijn leuke meepakkertjes, en doen ‘vroeger’ helemaal herleven als je ze aansluit op een antieke beeldbuis-tv.

Tip: Pac-Man online Google eens op pacman, dan is je eerste resultaat een link naar een Google doodle in de vorm van een speelbare Pac-Man-game!

Liever een snelle, moderne game? Met deze consoles kom je tijd te kort!👇🏻
▼ Volgende artikel
Review Samsung Galaxy S25 Ultra – Slimme AI of slimme marketing?
© Wesley Akkerman
Huis

Review Samsung Galaxy S25 Ultra – Slimme AI of slimme marketing?

Hoewel de binnenkant weinig grote vernieuwingen kent, introduceert de Samsung Galaxy S25 Ultra een frisse manier om je smartphone te gebruiken. Ook het ontwerp is verfijnd. Maar rechtvaardigt dat de forse (maar niet verhoogde) aanschafprijs?

Goed
Conclusie

De Samsung Galaxy S25 Ultra is een indrukwekkende smartphone, maar mist echte innovatie. De AI-functies zijn handig, maar geen gamechanger, en de hardware-upgrades ten opzichte van de S24 Ultra zijn minimaal. De snellere chipset en verbeterde ultragroothoeklens zijn welkom, maar de S Pen heeft juist functionaliteit verloren. Verder blijft de Samsung-ervaring grotendeels vertrouwd: een lange accuduur, schone software en een sterk updatebeleid. Heb je een S24 Ultra? Dan is er weinig reden om te upgraden.

Plus- en minpunten
  • Verfijnd toestel
  • Krachtige processor
  • Weergaloos beeldscherm
  • Riant updatebeleid
  • AI voegt nog steeds te weinig toe
  • Processor kan warm worden
  • Stylus zonder bluetooth
  • Macrofunctie

Met een vanafprijs van 1449 euro is de Samsung Galaxy S25 Ultra geen kleine investering. En terwijl we de introductieprijs van de OnePlus 13 al pittig vonden, voelt die in vergelijking met die van de Ultra ineens een stuk vriendelijker aan. Wat krijg je voor dat bedrag? Dit jaar een titanium frame met rondere hoeken en een Corning Gorilla Armor 2-beschermlaag, die volgens Samsung tot 29 procent betere bescherming biedt dan het nagenoeg identieke model van vorig jaar.

Verder zorgt een nieuwe anti-reflectielaag ervoor dat licht van lampen en de zon minder storend is, waardoor je display onder alle omstandigheden goed afleesbaar blijft. De achterkant is voorzien van Corning Gorilla Glass Victus 2, en met een IP68-certificering is de S25 Ultra goed bestand tegen stof, water en ongelukjes – of dat nu een valpartij, een omgestoten glas water of een enthousiaste baby betreft.

Hoewel het toestel iets lichter is dan zijn voorganger, blijft het scherm grotendeels hetzelfde. Met 0,1 inch extra schermoppervlak is het verschil marginaal, en verder biedt het geen grote verbeteringen ten opzichte van de S24 Ultra.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Hetzelfde en toch anders

We zouden onze recensie van vorig jaar domweg kunnen herhalen, maar dat is zonde van zowel jouw als onze tijd. Mocht je die willen teruglezen, dan kan dat natuurlijk. Wat je moet weten: de beelden zijn haarscherp, de kleuren sprankelend en de bewegingen uitzonderlijk vloeiend. Samsung staat al jaren bekend om zijn uitstekende smartphone-schermen, en de Galaxy S25 Ultra vormt daarop geen uitzondering.

Toch is er één gebied waarop Samsung niet de absolute winnaar is: schermhelderheid. Hier heeft Google met de Pixel 9-serie een lichte voorsprong. Desondanks zou je zowel binnen als buiten zonder problemen moeten kunnen zien wat er op je scherm gebeurt.

Op andere vlakken is de ervaring met de Galaxy S25 Ultra net iets anders dan bij zijn voorganger. De stylus (de S Pen) is bijvoorbeeld niet langer uitgerust met bluetooth. Dat betekent dat functies zoals het op afstand bedienen van de camera of andere Air Actions niet meer werken. Volgens Samsung gebruikt slechts 1 procent van de gebruikers deze functies, waardoor de impact beperkt zou zijn. Of dat cijfer klopt, valt niet te verifiëren, maar het lijkt vooral een kostenbesparende maatregel om de prijs enigszins binnen de perken te houden.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Wordt soms gloeiend heet

Een nieuwe Galaxy S betekent traditioneel ook een nieuwe processor. Dit jaar heeft Samsung gelukkig gekozen voor de meest recente en premium Snapdragon-chipset – en dat geldt voor alle drie de modellen. De Snapdragon 8 Elite hebben we eerder getest in de OnePlus 13 en ASUS ROG Phone 9 Pro, en die wist ons te overtuigen. Voor de Samsung Galaxy S25 Ultra mag je dus niets minder dan topprestaties verwachten. En die krijg je ook, al is er wel een belangrijke kanttekening: het toestel wordt echt heet.

Vooral in de standaardmodus kan de warmteontwikkeling problematisch zijn. Bij alledaagse apps valt het nog mee, maar zodra je de Ultra zwaar belast, wordt het toestel oncomfortabel warm. Niet alleen de randen, maar ook het scherm en de achterkant voelen dan gloeiend heet aan. Vreemd genoeg blijft de temperatuur beter onder controle wanneer je de game- of prestatiemodus inschakelt. In die stand blijft de chipset efficiënter koelen, terwijl de prestaties nauwelijks afnemen. Er is voldoende rekenkracht om af en toe een stapje terug te doen in energiebesparing, zonder dat je daar als gebruiker veel van merkt.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

De nieuwe cameralens

Tot slot is er nog één hardwarewijziging, en die zit 'm in de ultragroothoeklens. Waar die vorig jaar nog 12 megapixel had, beschikt hij nu over een 50 megapixelsensor. Dat zorgt voor groothoekopnamen met een hogere resolutie, en de macromodus is hierin geïntegreerd. Helaas presteert die laatste ondermaats: het focuspunt wordt soms op een vreemde plek gelegd, waardoor delen van de foto wazig blijven terwijl je juist scherpte verwacht.

Voor de rest presteert het camerasysteem zoals we dat van Samsung gewend zijn. Je krijgt levendige, kleurrijke en heldere beelden met een goed detailniveau. Ook inzoomen gaat met de nodige finesse, en avondfotografie levert indrukwekkende resultaten op. Wel kan het gebeuren dat kleuren soms wat onnatuurlijk overkomen, waardoor foto’s en video’s een iets te gepolijste uitstraling krijgen. Voor gebruik op social media is dat meestal geen probleem – de beelden zien er dan juist extra aantrekkelijk uit. Al met al is de camera-ervaring nauwelijks veranderd ten opzichte van eerdere Ultra-modellen en biedt die wat je mag verwachten: de typische Samsung-look.

100x

10x

5x

Waar het 'm allemaal om te doen is

Hoewel er de nodige hardwarematige veranderingen zijn doorgevoerd, voelen die niet revolutionair genoeg om meteen naar de winkel te rennen. Waar draait het dan wél om? Software. Met One UI 7 en de integratie van zowel Galaxy AI als Google Gemini zet Samsung vol in op kunstmatige intelligentie, oftewel AI. Een van de opvallendste functies is 'Cross App Action', waarmee je met één stemopdracht meerdere apps tegelijk kunt aansturen.

In de praktijk is deze functie op het moment van schrijven nog vrij beperkt, vooral omdat veel Nederlandse apps (nog) niet worden ondersteund. Typische Google- en Samsung-diensten werken daarentegen wél. Zo kun je bijvoorbeeld vragen naar een restaurant in de buurt dat aan specifieke eisen voldoet en tegelijkertijd aangeven dat je het adres naar een vriend wilt sturen. Dat verloopt via Google Maps, de Berichten-app en eventueel een browser. Voorlopig blijft er wel een handmatige stap nodig: je moet het versturen van het bericht nog altijd zelf bevestigen.

3x

2x

1x

Werken met kunstmatige intelligentie

Bij spraakopdrachten kun je ook specifieke apps noemen die je wilt gebruiken. Dat werkt echter alleen als die apps op de lijst met ondersteunde diensten staan én als zowel Google Gemini als Galaxy AI expliciete toestemming hebben om ze te raadplegen. Alle instellingen rondom deze AI-functies vind je in het menu terug onder 'Galaxy AI'. Samsung houdt de opties daarmee relatief toegankelijk – ze zijn niet diep weggestopt. Toch vereist elk onderdeel wel enige uitleg, waardoor de leercurve alsnog steil kan zijn.

Daarnaast zijn er functies zoals Circle to Search, de Now Bar en Now Brief. Met Now Brief krijg je drie keer per dag een overzicht met relevante informatie, zoals het weer, agenda-afspraken en bijvoorbeeld suggesties voor Spotify-afspeellijsten. Hoe langer je het toestel gebruikt, hoe uitgebreider deze updates worden. Now Bar daarentegen toont alleen informatie van apps die je op dat moment gebruikt, maar dan direct op het vergrendelscherm.

In de praktijk voegen deze functies weinig toe. Na drie weken testen bleken ze nauwelijks van waarde, en echt warm worden we er dan ook niet van.

0,5x

5x

3x

Over het AI-gebruik

Tot slot biedt het zijpaneel – toegankelijk via het kleine balkje aan de rechterkant van het scherm – een snelle toegang tot veelgebruikte AI-functies. AI Select lijkt op Circle to Search, maar gaat een stap verder: het kan helpen bij tekenen, achtergronden genereren en zelfs gifjes uit video's halen. Daarnaast kan de schrijfhulp ondersteunen bij het opstellen van teksten of tabellen. Dit zijpaneel maakt AI-opties niet alleen zichtbaar, maar presenteert ze ook op een toegankelijke manier, waardoor je eerder geneigd bent ze te gebruiken –precies wat Samsung voor ogen heeft.

Over het algemeen hebben we gemengde gevoelens over de AI-functies. Aan de ene kant zijn sommige opties best handig en zorgen ze daadwerkelijk voor een snellere workflow – met Cross App Action als positief voorbeeld. Aan de andere kant voelt het soms alsof Samsung oplossingen creëert voor problemen die nauwelijks bestaan. Ja, sommige dingen gaan sneller, maar daar blijft het ook bij. Wat in elk geval een verbetering is: Samsung heeft Bixby ingeruild voor Gemini. Daarmee wordt een probleem opgelost dat het bedrijf ooit zelf introduceerde.

2

1

Samsung Galaxy S25 Ultra kopen

De AI-mogelijkheden maken van de Samsung Galaxy S25 Ultra niet direct dé smartphone die je moet hebben. Hier en daar nemen ze wat ongemak weg, maar verder reiken de voordelen niet. Belangrijker nog: het gebrek aan significante hardwareverbeteringen zorgt ervoor dat ons enthousiasme beperkt blijft. De S24 Ultra en S25 Ultra zijn in de basis simpelweg hetzelfde toestel. Ja, de chipset is sneller en krachtiger, en de ultragroothoeklens heeft een upgrade gekregen, maar daar houdt het wel zo’n beetje op.

Begrijp ons niet verkeerd: de Galaxy S25 Ultra is een fenomenaal toestel en misschien zelfs weergaloos in zijn klasse. Maar hardware-innovatie ontbreekt volledig. Sterker nog, een belangrijk onderdeel van de ervaring – de S Pen – is er zelfs op achteruitgegaan.

Wat blijft, is de vertrouwde Samsung-ervaring: een accuduur die uitstekend is, software die grotendeels schoon en vrij van overbodige apps blijft, en een riant updatebeleid dat net zo sterk is als vorig jaar. Maar als je al een S24 Ultra hebt, is er simpelweg te weinig om een upgrade te rechtvaardigen.

▼ Volgende artikel
Wat is aptX Lossless?
© Denon.com
Huis

Wat is aptX Lossless?

Bluetooth-codecs spelen een belangrijke rol bij het streamen van muziek naar draadloze hoofdtelefoons en speakers. AptX Lossless is een van de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied, bedoeld voor muziek in cd-kwaliteit zonder verlies van audiogegevens. Hoe werkt het precies, en wat heb je nodig om het te gebruiken? Dat lees je in dit artikel.

In dit artikel praten we je helemaal bij over aptX Lossless voor audio via bluetooth. We leggen uit: • Wat een bluetooth-codec is • Waarom is aptX • Wat aptX Lossless juist biedt • Wat je nodig hebt om het te gebruiken

Lees ook: Wat is het verschil tussen lossy en lossless audio?

AptX Lossless draait om het beluisteren van muziek via bluetooth en komt vooral voor bij nieuwe (premium) smartphones. Het kan echter ook worden gebruikt om geluid te streamen naar een speaker, streamer of ander audiotoestel. Toch zie je het daar nog niet vaak terug, en dat heeft zo zijn redenen.

Wat is een bluetooth-codec?

Bluetooth kun je vergelijken met een autosnelweg: het zorgt voor een verbinding tussen twee toestellen. Om muziek te verplaatsen (of streamen) heb je echter nog een 'vervoersmiddel' nodig. Dat is een codec, die ervoor zorgt dat bijvoorbeeld een Taylor Swift-liedje verpakt wordt en zonder haperingen én in goede kwaliteit bij je hoofdtelefoon of speaker aankomt. Dit is noodzakelijk omdat bluetooth niet genoeg capaciteit heeft om muziek in zijn oorspronkelijke vorm te streamen.

Er zijn verschillende codecs, waarvan sommige vooral gericht zijn op het voorkomen van haperingen, terwijl andere juist de geluidskwaliteit verbeteren. Alle codecs verkleinen de muziekdata door audiogegevens te verwijderen. Daarom worden ze ook 'lossy' genoemd.  Voorbeelden van dergelijke codecs zijn SBC, AAC of LDAC.

Hoeveel audiodata er verdwijnt, hangt af van de codec én de gekozen bitrate, want elke codec biedt op dat vlak verschillende niveaus. Hoe kleiner de bitrate, hoe meer gegevens er verwijderd worden. Zo eindig je met streams die vier tot tien keer kleiner kunnen zijn dan het bronbestand. Het resultaat van dat lossy proces kan een lagere audiokwaliteit zijn, afhankelijk van de gekozen codec en bitrate. 

Om het niet te ingewikkeld te maken voor de gebruiker, ondersteunen smartphones en hoofdtelefoons doorgaans meerdere codecs. Bij het koppelen of pairen wordt automatisch bepaald welke codec er gebruikt wordt.

 Ook interessant: Hoe luister je muziek via bluetooth?

Wat is aptX?

AptX Lossless is de nieuwste generatie van aptX, codecs die afkomstig zijn van chipbouwer Qualcomm. Oorspronkelijk was er één aptX-codec, inmiddels zijn er verschillende. Zo kun je aptX HD tegenkomen, dat een betere kwaliteit biedt. Bij aptX LL staan die dubbele L's voor 'low latency', verminderde vertraging, wat belangrijk is bij het gamen.

Bij nieuwe toestellen zie je heel vaak aptX Adaptive in de specificaties staan. Dit is een codec die de audiokwaliteit aanpast aan de situatie. Als je bijvoorbeeld muziek streamt van je smartphone naar een speaker die wat verder staat, dan schakelt aptX Adaptive automatisch naar een lagere kwaliteit om haperingen te voorkomen. Breng je de speaker dichterbij, dan wordt de kwaliteit beter. 

©Jamie Biesemans

Lossy vs Lossless

AptX Lossless is de eerste codec die geen audiogegevens weggooit (vandaar 'lossless', zonder verlies). Het biedt dezelfde kwaliteit als een muziek-cd (16-bit / 44,1 kHz) en zet dus audiokwaliteit op de eerste plaats. Het wordt altijd gecombineerd met aptX Adaptive, waarbij die Lossless-codec naadloos voor een lossy kwaliteit wordt ingeruild als je bijvoorbeeld met je in-ears wegloopt van je smartphone. Aptx Lossless werkt immers enkel als je dicht bij je telefoon blijft.

Wat heb je nodig?

Om een bepaalde codec te gebruiken, moeten beide toestellen deze ondersteunen. Je hebt dus zowel een smartphone als een hoofdtelefoon nodig die aptX Lossless ondersteunen. De link met Qualcomm is duidelijk, omdat alleen bepaalde chipsets van dit merk compatibel zijn met de codec. Het gaat dan om de snelste Snapdragon-chipsets die vooral bedoeld zijn voor smartphones uit de topklasse en hogere middenklassers. Die zijn uitgerust met 'Snapdragon Sound'. 

©Jamie Biesemans

Dit label garandeert echter niet dat aptX Lossless wordt ondersteund, omdat deze codec een optionele extra is. Sommige smartphonefabrikanten plaatsen wel de juiste hardware in hun toestellen, maar kiezen ervoor alleen aptX Adaptive te ondersteunen en aptX Lossless weg te laten. Dit kan te maken hebben met extra licentiekosten voor de Lossless-versie of de hogere kosten van de benodigde hardware. AptX Lossless vereist namelijk een extra antenne. Merken zoals Asus en Sony bieden deze ondersteuning wél op bepaalde smartphones.

Hoe weet je dan of je via de beste codec luistert? In theorie zou aptX Lossless duidelijk vermeld moeten worden, zowel op de verpakking als op het scherm tijdens gebruik. In de praktijk is het soms moeilijk om te ontdekken welk toestel aptX Lossless ondersteunt. Je kunt wel bij Qualcomm een overzicht van producten bekijken die aptX Lossless aan boord hebben (al lijkt ook die lijst niet helemaal compleet). 

Omdat Qualcomm de codec exclusief houdt, vind je deze niet in smartphones met chipsets van andere merken. Zo biedt Apple het niet aan op de iPhone.Ook Samsung-smartphones met Samsungs eigen Exynos-chips ondersteunen het niet.

Er is inmiddels een beperkt aantal laptops met aptX Lossless-ondersteuning op de markt, onder andere van Asus, Dell en Acer.  Als het gaat om draadloze koptelefoons en in-ears is het lijstje ook niet enorm lang. Bose en Denon zijn de twee grootste namen die aptX Lossless omhelzen, naast merken als Cambridge Audio en Bowers & Wilkins. In het overzicht van Qualcomm ontbreken echter sommige namen. Wil je dus echt via bluetooth muziek in de hoogste kwaliteit beluisteren, dan moet je zelf dus nog goed het een en ander uitzoeken.

Apt X Lossless-ondersteuning vind je bijvoorbeeld op 🢱