Zo maak je een systeemkopie in Windows 10

Een systeemkopie bestaat uit de Windows 10-partitie en de opstartpartities die nodig zijn om het besturingssysteem te starten. Het is verstandig om daar regelmatig een back-up van te maken. Je hebt dan altijd een veilige kopie en het scheelt weer veel werk: je hoeft Windows 10 en al je programma’s, instellingen en andere zaken niet opnieuw te installeren – alles zit immers in de systeemkopie. Om weer een werkend systeem te krijgen, hoef je alleen maar de systeemkopie terug te zetten.

01 Systeemkopie maken

In Windows 10 zit het maken van een systeemkopie wat verstopt, net als de andere back-upopties. De snelste methode om de functie voor het maken van een systeemkopie te openen, is door in het startscherm de opdracht sdclt te typen gevolgd door Enter. Vervolgens zie je in het linkerdeel de optie Een systeemkopie maken staan. Klik erop om de procedure op te starten.

02 Locatie kiezen

Wanneer het scherm voor het maken van een systeemkopie wordt weergegeven, krijg je de keuze uit verschillende locaties waar je de back-up van de systeemkopie kunt opslaan: op een externe harde schijf, op dvd’s of op een netwerklocatie. Zowel een externe harde schijf als een netwerklocatie is hier een prima locatie voor, maar we raden je af om de back-up weg te schrijven naar dvd’s. De systeemkopie past namelijk sowieso nooit op één enkele dvd van 4,5 GB. Om een volledige back-up te maken, zou je weleens tientallen dvd’s nodig kunnen hebben voor alle partities. Kortom: dat is echt geen optie. Kies dus voor een externe harde schijf of een netwerklocatie, zoals een nas; dat gaat sneller en is minder foutgevoelig.

Hoe groot wordt je systeemkopie?

03 Opslaan op een nas

In dit voorbeeld maken we gebruik van een nas om de back-up van de systeemkopie op te slaan, maar de stappen voor het maken van een systeemkopie op een externe harde schijf (de eerste optie in de lijst) zijn vrijwel gelijk. We kiezen nu voor de optie Op een netwerklocatie. Via de knop Selecteren blader je vervolgens naar een netwerklocatie.

04 Locatie verifiëren

Nadat de locatie is geverifieerd – Windows 10 controleert eerst of de opgegeven locatie toegankelijk is met de opgegeven gebruikersnaam en het wachtwoord – klik je op de knop Volgende om de back-up te starten. Het maken van de systeemkopie kan enige tijd duren, afhankelijk van de grootte van de partitie(s), en van de snelheid van je computer en netwerkverbinding. Nadat de back-up klaar is, komt Windows 10 direct met de vraag of je ook meteen een systeemherstelschijf wilt maken. Uiteraard kun je hier voor Ja kiezen, maar let wel: je maakt hiermee alléén een opstart-dvd. Je moet dus wel over een dvd-station beschikken.

05 Systeemkopie terugzetten

Mocht je computer om wat voor reden niet meer opstarten, dan heb je nu een veilige en complete back-up en kun je in geval van nood de gemaakte systeemkopie herstellen via een opstartmedium van Windows 10. Dat kan bijvoorbeeld via de installatie-dvd of een usb-stick. Een groot voordeel van een systeemkopie ten opzichte van een schone installatie (vanaf een installatiemedium zoals de oorspronkelijke installatie-dvd of -usb-stick van Windows 10) is dat een systeemkopie de huidige status bevat van Windows 10, dus compleet met al je geïnstalleerde programma’s, accountinstellingen en andere zaken die je hebt aangepast in de loop der tijd. Je hoeft niet weer helemaal opnieuw te beginnen met het inrichten van je computer.

06 Systeemherstelstation

Om een systeemkopie te kunnen terugzetten, moet je beschikken over een systeemherstelstation. Met een systeemherstelstation start je de computer op en kies je de eerder gemaakte systeemkopie die hersteld moet worden naar je pc. Er is een aantal manieren waarop je aan een systeemherstelstation kunt komen. De eerste is de meest eenvoudige, dat is namelijk de installatie-dvd of -usb-stick van Windows 10 zelf. Die fungeert namelijk ook als herstelmedium. Heb je deze al? Sla dan de paragrafen 7 tot en met 9 over, en ga direct door naar paragraaf 10 ‘Computer starten vanaf dvd of usb’.

Alleen een herstelstick nodig?

07 Usb-opstartmedium maken

Beschik je niet (meer) over de Windows 10 installatie-dvd of -usb-stick? Geen nood: Microsoft biedt je de mogelijkheid om die opnieuw te downloaden. Daarvoor kun je onder meer gebruikmaken van de Media Creation Tool, die je hier kunt downloaden. Klik op die webpagina op de knop Hulpprogramma nu downloaden. Er wordt nu een programmaatje gedownload met de naam MediaCreationToolxxxx.exe, waarbij bij xxxx voor een bepaald versienummer staat. Dat nummer is voor de instructie verder niet van belang. Nadat de tool is gedownload, dubbelklik je erop om hem te starten. De Media Creation Tool treft wat voorbereidingen. Na enige tijd komt de licentieovereenkomst in beeld: lees die door en accepteer hem met de knop Akkoord. Vervolgens kom je in het deel waar je kunt aangeven wat je wilt doen: Deze pc nu bijwerken of Installatiemedia voor een andere pc maken. Kies de tweede optie.

08 Usb-stick plaatsen

Plaats een usb-stick van minimaal 8 GB in je computer en druk op de knop Volgende. Bij Taal, architectuur en versie selecteren laat je – als de computer waarop je de stick maakt ook de computer is waarvan je een systeemkopie wilt terugzetten – de optie staan op Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc. Maak je de usb-stick op een andere computer dan degene die je wilt herstellen, haal dan het vinkje weg en kies bij Architectuur voor Beide, als je niet zeker weet welke versie van Windows 10 het is die je gaat herstellen.

09 Gegevens wegschrijven

Klik nu op Volgende. In ons voorbeeld gaan we een usb-stick maken. Wil je toch liever een dvd? Dan kun je dat hier nog aangeven. Qua herstelopties zit er geen verschil tussen een usb-stick en een dvd-schijf, behalve dan dat niet iedere computer beschikt over een dvd-speler en dat het gebruik van een usb-stick een stuk sneller is. Onze voorkeur gaat hier dus uit naar het maken van een usb-stick. In de volgende stap selecteer je het usb-station en druk je weer op Volgende. De tool gaat nu aan de slag met het binnenhalen van de bestanden die nodig zijn om de usb-stick gereed te maken.

10 Computer starten vanaf dvd of usb

De manier waarop de computer kan worden opgestart vanaf een usb-stick of dvd is per systeem verschillend. Vlak na het verschijnen van het BIOS druk je op de F10, F2 of F12-toets om het bootmenu te openen. Raadpleeg eventueel de handleiding van jouw merk en model computer om te achterhalen hoe je kunt booten vanaf een dvd-schijf of usb. Bij de meeste computers wordt een opstartbaar medium meestal automatisch herkend en zal het systeem direct daarvan opstarten. De opstartbare usb-stick (of dvd) die we hebben aangemaakt via de Media Creation Tool start eerst met een scherm waarin je de taal en toetsenbordinstellingen kunt opgeven. Op zich maakt het niet uit wat je hier invult – we gaan immers Windows 10 niet installeren, maar het opstartmedium straks gebruiken om een systeemkopie terug te zetten. Druk op de knop Volgende. In het scherm dat daarna verschijnt, zie je links onderin de optie Uw computer herstellen staan. Klik hierop om de herstelprocedure in gang te zetten. Na enkele ogenblikken verschijnt een nieuw scherm met meerdere opties. Klik hier op de tweede grote knop Problemen oplossen.

11 Herstellen met installatiekopie

Er verschijnt weer een nieuw scherm met allerlei opties. Als laatste optie zie je Herstellen met installatiekopie staan. Die optie kies je om een eerder gemaakte systeemkopie terug te zetten. Er verschijnt weer een nieuw venster. Dit geeft aan welk besturingssysteem je wilt gaan herstellen met de systeemkopie. Als je meerdere besturingssystemen naast elkaar hebt geïnstalleerd, bijvoorbeeld Windows 7 en Windows 10, dan kan het zijn dat je in dit venster twee besturingssystemen ziet staan. In dat geval kies je dan voor Windows 10, aangezien dat het besturingssysteem is waarvan je een systeemkopie wilt terugzetten.

12 Herstelconsole

Na het selecteren van Windows 10 start de herstelconsole. Afhankelijk van waar jij eerder de systeemkopie van Windows 10 hebt opgeslagen, kan de melding verschillen. Als je de systeemkopie eerder hebt opgeslagen op bijvoorbeeld een externe harde schijf, dan krijg je hier de mogelijkheid om die externe schijf aan te sluiten aan de computer. Is deze aangesloten, kies dan voor de knop Opnieuw.

Heb je geen externe harde schijf gebruikt maar een netwerklocatie, of kan Windows 10 de systeemkopie nog niet vinden, klik dan op Annuleren. Geen nood: de herstelconsole wordt hier niet mee afgesloten, maar je sluit alleen het bovenliggende venster. In het venster Selecteer een systeemkopieback-up kun je straks zelf bladeren naar de locatie van de gemaakte systeemkopie.

13 Systeemkopie zoeken in het thuisnetwerk

Als de hersteltool hier geen bestaande systeemkopie kan vinden, zijn de velden bij Locatie, Datum en tijd en Computer leeg. Via een druk op de knop Volgende komt er wederom een scherm waarin geen back-ups te zien zijn in het overzicht, maar je kunt hier nu wel via de knop Geavanceerd alsnog een locatie opgeven. Kies uit de twee keuzes die je krijgt voor de optie Een systeemkopie zoeken in het netwerk. Op die manier kun je bladeren naar bijvoorbeeld een nas of een map op een andere computer die gedeeld is in het thuisnetwerk.

14 Netwerkpad opgeven

Jammer genoeg is het niet zo dat je eenvoudig met een bladerknop door je netwerk kunt zoeken. Je moet namelijk het directe netwerkpad weten waar je de systeemkopie hebt opgeslagen. Een netwerkpad is een combinatie van een apparaatnaam (bijvoorbeeld een nas of een computer) en een map op dat apparaat. Een netwerkpad begint altijd met twee backslashes, gevolgd door de naam van het apparaat, vervolgens weer een backslash en dan de naam van de map. Bijvoorbeeld: \\mijn-netwerk-nas\backup.

Wanneer je een gedeelde map op een andere computer wilt benaderen, dan moet je ook weten op welke stationsletter de back-up staat. Voor het benaderen van een stationsletter moet je een dollarteken achter de stationsletter plaatsen. Dat is noodzakelijk omdat deze mappen standaard verborgen zijn en je deze niet zomaar kunt aanroepen. Met het dollarteken geef je aan dat je de map op afstand wilt benaderen. Het netwerkpad naar een gedeelde map op een andere computer is dan bijvoorbeeld: \\woonkamer-pc\f$\backup.

Hierbij is de F:\-schijf de locatie waar de back-up staat, hierachter plaats je het dollarteken. Dat teken hoeft alleen maar bij de stationsletter geplaatst te worden, niet bij de mapnaam waarin de back-up zelf staat.

15 Gebruikersnaam en wachtwoord opgeven

Zowel bij het benaderen van een nas als een gedeelde map op een andere computer kan het zijn dat je een gebruikersnaam en wachtwoord moet opgeven. Als dat zo is, geeft de herstelconsole je die mogelijkheid. Helaas loopt dat niet via een mooi inlogvenster. In plaats daarvan wordt er een apart commandoscherm geopend, waarin je de gebruikersnaam en het wachtwoord opgeeft.

16 Navigeren naar de back-up

Let op, het navigeren door de velden doe je in dit scherm via de pijltjestoetsen. Dus heb je een gebruikersnaam ingevuld, dan druk je op PijltjeOmlaag om in het wachtwoordveld te komen. Heb je je gebruikersnaam en wachtwoord ingevuld, dan ga je met PijltjeOmlaag naar OK en druk je op Enter. Heb je de juiste gegevens ingevuld en verbinding gemaakt met de netwerklocatie? Dan vindt de herstelconsole automatisch de back-ups van de systeemkopieën terug en worden ze weergegeven in het overzicht. Nu selecteer je de gewenste back-up en start je het herstel met de knop Volgende.

17 Herstelopties aanpassen

Voordat je de systeemkopie herstelt, kun je desgewenst wat opties aanpassen. Zo kun je – wanneer de back-up meerdere partities bevat – eventueel partities uitsluiten die je juist níet wilt herstellen. Dat doe je met de knop Schijven uitsluiten. Via de knop Geavanceerd geef je aan wat er moet gebeuren nadat de back-up is teruggezet: een schijfcontrole uitvoeren en de computer automatisch opnieuw opstarten nadat de systeemkopie is hersteld. We raden je aan om beide opties ingeschakeld te laten.

18 Back-up terugzetten

Alles goed ingesteld? Dan kan de back-up nu echt worden teruggezet. Je krijgt nog eenmaal de waarschuwing dat me het terugzetten van de systeemkopie je bestaande Windows-partitie wordt overschreven. Die vraag bevestig je met Ja. Nu wordt de systeemkopie teruggezet. Dat kan enige tijd duren; hoelang precies is afhankelijk van de grootte van de partitie. Na afloop wordt de computer nog eenmaal opnieuw opgestart en is je systeemkopie hersteld.