Het klinkt onwaarschijnlijk, maar met Kodi kun je bijna je televisie-abonnement afzeggen. Met de opensource videospeler kun je live televisie kijken dankzij diverse add-ons. Hoe je dat doet, vertellen we in dit artikel.

1. Kodi installeren

Je gaat allereerst Kodi downloaden en installeren. Op deze webpagina vind je voor de meeste besturingssystemen downloadlinks. Zo zijn er versies beschikbaar voor Windows, Linux, MacOS, Android en zelfs Raspberry Pi. Versie 17 van Kodi is net een paar dagen uit. In deze workshop gebruiken we nog Kodi 16.1, maar erg groot zijn de verschillen niet. Kies de gewenste versie en voer de installatie uit. Via Next accepteer je de licentievoorwaarden. Kies achter Select the type of install voor Full. Je rondt via Next / Next / Install tenslotte de installatiewizard af. 

©PXimport

OpenELEC

2 Nederlandse taal

Kodi start standaard altijd op in de Engelse taal. Gelukkig is er ook een Nederlandse vertaling beschikbaar. Aangezien we bij de resterende stappen in deze workshop uitgaan van de Nederlandse instellingen, wijzig je eerst de taal. Voor de bediening gebruik je de muis, het toetsenbord of een geschikte afstandsbediening. Ga achtereenvolgens naar SYSTEM / Settings / Appearance / International en kies achter Language voor Dutch. Als het goed is zie je dat Kodi deze wijziging direct doorvoert.

©PXimport

3 Tv-tuner

Nadat je de taal hebt gewijzigd, kun je de overige instellingen doornemen. Zo kies je bij Skin bijvoorbeeld een ander thema, zodat Kodi een ander tintje krijgt. Keer via het pijltje rechtsonder terug naar het instellingenmenu. Beschikt je systeem over een tv-tuner, bijvoorbeeld een dvb-t-ontvanger? Je kunt dan rechtstreeks zenders ophalen, al dien je dan wel wat instellingen aan te passen. Navigeer naar TV / Algemeen en markeer de optie Geactiveerd. Kodi controleert of er pvr-diensten (pvr staat voor ‘personal video recorder’) zijn geactiveerd. Dat is nog niet het geval. Klik op OK om het venster te sluiten. Er verschijnt een lijstje met zo’n twintig pvr-diensten die je eventueel kunt gebruiken. Hier komen we in stap 7 op terug.

©PXimport

4 NextPVR

Je hebt geschikte software nodig om live-televisie van je tv-tuner te ontvangen. Kodi kan dat namelijk niet zelfstandig. In plaats daarvan gebruikt Kodi add-ons die de televisiezenders vanuit een geschikt pvr-programma overhevelen naar de eigen interface. Je eerste zorg is dus om de kanalen met geschikte pvr-software op te pikken. Een programma waarmee dat prima kan, is NextPVR. In de installatiewizard klik je op Next, waarna je de licentievoorwaarden accepteert. Klik als laatste op Install en wacht totdat de installatie volledig is afgerond.

5 Audio- en videocodecs

Voor een juiste werking van NextPVR duik je eerst even in de instellingen. Start het pvr-programma op en open het configuratiemenu. Verschijnen de instellingen niet automatisch, dan klik je met de rechtermuisknop eerst op het NextPVR-pictogram in het systeemvak. Kies vervolgens voor Show settings. Je gaat eerst naar het onderdeel Decoders. Hier geef je aan via welke audio- en videocodecs je de uitzendingen wilt bekijken. In het geval van een dvb-t-tuner werkt MainConcept (Broadcast) AVC/H.264 Video Decoder prima. Heb je geen idee welke decoders voor jou werken, probeer het dan eerst eens met de standaardinstellingen. Je kunt later altijd nog switchen.

Ondertiteling

©PXimport

6 Kanalen scannen

Je brengt met NextPVR nu eerst alle beschikbare televisiekanalen van de tv-tuner in kaart. Ga binnen het instellingenmenu naar Devices en selecteer de tv-tuner van je systeem. Via Device Setup open je de apparaatinstellingen. Bij Country selecteer je Netherlands, zodat NextPVR de juiste frequenties afstruint bij het scannen van televisiekanalen. Klik daarna op Scan om de zoekactie te starten. In het geval van een dvb-t-tuner verschijnen alle bekende Nederlandse televisie- en radiozenders in beeld. Bij veel kanalen staat de term Encrypted vermeld. Voor deze zenders heb je een geschikte smartcard van Digitenne nodig. Er zijn ook enkele gratis kanalen, namelijk NPO 1/2/3 en een regionale zender. Sluit alle instellingenvensters met OK.

7 NextPVR add-on

Je gebruikt nu Kodi om de televisiezenders te bekijken. Hiervoor dien je de add-on van NextPVR te activeren. Ga naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Mijn add-ons / PVR-cliënten / NextPVR PVR Client en kies voor Configureren. Het is nu noodzakelijk om een koppeling tussen de programma’s NextPVR en Kodi tot stand te brengen. Bij NextPVR Hostnaam vul je 127.0.0.1 in. Bevestig met Klaar. Zorg ervoor dat bij NextPVR Poort het poortnummer 8866 staat ingevuld. De NextPVR Pincode laat je op 0000 staan. Klik op OK en daarna op Inschakelen. Start Kodi ten slotte opnieuw op.

©PXimport

8 Televisie kijken

Via de tv-tuner van je systeem kijk je nu eenvoudig televisie. Navigeer hiervoor naar TV en Kanalen. Er verschijnt een lijstje met alle beschikbare kanalen in beeld. Klik op een zender om de weergave te starten. Door op het videokader te klikken, open je een vergrote weergave. Je gebruikt Kodi verder onder meer om een televisiegids op te vragen en opnames vast te leggen. Bovendien is de tv-tuner ook geschikt om radiostations te ontvangen. Blader hiervoor in het menu naar Radio en Kanalen.

Pc op televisie aansluiten

©PXimport

9 Add-ons installeren

Voor Kodi maken we onderscheid tussen twee verschillende typen add-ons. Allereerst zijn er de uitbreidingen die Kodi zelf aanbiedt. Die kun je gemakkelijk installeren, waarbij je toegang hebt tot diverse televisiezenders. Verder staat Kodi ook open voor add-ons die door derden zijn ontwikkeld. Die kun je volop op internet vinden. Verderop in deze workshop gaan we daar uitgebreid op in. We laten je eerst zien hoe je add-ons van Kodi installeert. Ga vanuit het hoofdmenu naar VIDEO’S / Add-ons / Meer verkrijgen en neem het overzicht door. Heb je een interessante televisiezender gevonden? Klik erop en kies voor Installeren. Via VIDEO’S en Video add-ons heb je toegang tot alle geïnstalleerde televisiezenders.

©PXimport

10 Nederland 24

Voor live-televisie van de publieke omroep hoef je helemaal niet veel moeite te doen. Vanuit Kodi is namelijk standaard de add-on Nederland 24 beschikbaar. Naast de drie NPO-zenders zijn er ook diverse themakanalen voorhanden, zoals NPO 101, Politiek en Cultura. Bovendien kun je het laatste achtuurjournaal terugkijken. Klik simpelweg op een zender die je wilt zien en de webstream opent direct in Kodi. Gebruik de bedieningsknoppen onderin om bijvoorbeeld te pauzeren of het volume te regelen.

Gemist-diensten

©PXimport

11 Pakketbronnen

Lang niet alle add-ons zijn rechtstreeks vanuit Kodi beschikbaar. Op internet circuleren er talloze interessante uitbreidingen. Je voegt ze eenvoudig toe via een zogeheten pakketbron (repository). Door een pakketbron aan Kodi toe te voegen, heb je in één klap toegang tot meerdere uitbreidingen. Wel zo handig, want het voorkomt dat je verschillende add-ons handmatig moet toevoegen. Bovendien kun je zo eenvoudig diverse extensies uitproberen. Ben je benieuwd naar welke pakketbronnen er zoals beschikbaar zijn? Neem dan eens hier een kijkje.

12 Pakketbron installeren

Als je een zip-bestand van een pakketbron in handen hebt, voeg je die aan Kodi toe. Op die manier zie je welke onderliggende add-ons er voor installatie beschikbaar zijn. Ga naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons en blader zo nodig terug naar het beginscherm van dit onderdeel. Kies voor de optie Add-ons installeren m.b.v. zipbestand. Zoek het opgeslagen zip-bestand op en bevestig met OK. Je klikt vervolgens op Installeer van repository, waarna je kiest voor de titel van de zojuist geïnstalleerde pakketbron. Bekijk welke add-ons er beschikbaar zijn en klik op Installeren. In het voorbeeld van de Retrospect-pakketbron voeg je allerlei Nederlandse, Belgische en Britse televisiezenders aan Kodi toe.

©PXimport

13 Retrospect gebruiken

Uiteraard ben je benieuwd naar welke televisiekanalen er via de Retrospect-pakketbron beschikbaar zijn. Klik op VIDEO’S / Add-ons / Retrospect. Mogelijk komt er nu een waarschuwing in beeld dat bepaalde zenders alleen via een Nederlandse internetaansluiting beschikbaar zijn. De televisiezenders zijn over verschillende categorieën verdeeld, zoals Kids, Nationaal, Regionaal, Sport en Radio. Maak hier een keuze en klik op de gewenste zender. Houd er rekening mee dat Retrospect verschillende gemist-diensten heeft geïntegreerd. Verder werken livestreams lang niet altijd even goed, dus het is voortdurend een kwestie van uitproberen.

14 SuperRepo

Een andere populaire pakketbron is SuperRepo. Hierin zitten allerlei add-ons van diverse televisiezenders verwerkt, waaronder zelfs betaalkanalen van sportzenders. Veel webstreams zijn weliswaar instabiel, maar je kunt het natuurlijk altijd even proberen. Via Addons / Languages / Dutch bekijk je alvast het Nederlandstalige aanbod. In tegenstelling tot de eerder besproken pakketbron van Retrospect is het niet nodig om op voorhand een zip-bestand te downloaden. In plaats daarvan haal je de pakketbron op door een webadres aan Kodi door te geven.

©PXimport

Illegaal

15 SuperRepo installeren

Je gaat nu de pakketbron van SuperRepo installeren. Ga naar SYSTEEM en Bestandsbeheer. Via een dubbelklik op Locatie toevoegen verschijnt er een nieuw venster. Je typt in het invoerveld http://srp.nu, waarna je bevestigt met Klaar. Geef deze locatie nu een naam. Het ligt voor de hand om hier SuperRepo in te vullen, zodat je de pakketbron later gemakkelijk kunt terugvinden. Klik op OK. Je gaat de inhoud van de SuperRepo-pakketbron nu importeren. Keer terug naar het hoofdmenu en blader naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Add-ons installeren m.b.v. zipbestand. Klik in de lijst op SuperRepo. Wanneer je Kodi versie 16.1 gebruikt, ga je naar Jarvis / repositories / superrepo. Klik op het zip-bestand om de installatie in orde te maken. Indien je versie 17 van Kodi gebruikt, klik je op Krypton.

©PXimport

16 SuperRepo verkennen

Het is nu tijd om te zien wat de SuperRepo-pakketbron allemaal in huis heeft. Navigeer vanuit het hoofdvenster naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Installeer van repository / SuperRepo Repositories / Add-on depot. De add-ons zijn verdeeld over verschillende categorieën. Deze categorieën kun je stuk voor stuk installeren. Onder meer Third Party Repositories, Genre Live-TV en Category Video zijn interessant. Blader een paar vensters terug naar het onderdeel Installeer van repository. Ga op zoek naar interessante add-ons en voeg ze aan Kodi toe door te kiezen voor Installeren.

Een vergelijkbare add-on is Stream all the sources. Zoals de naam al doet vermoeden haalt de add-on mediabestanden op bij verschillende bronnen, waardoor het aanbod enorm is. Stream all the sources kun je via deze website vinden en vervolgens dien je de add-on dan te installeren. Dit werkt op vrijwel dezelfde manier als hierboven beschreven. Zoek daarna een leuke titel op en geef aan bij welke website je de stream wilt ophalen.

17 Sportstreams

Veel sportliefhebbers gebruiken Kodi om illegale sportstreams op te snorren. Dat is overigens niet zo eenvoudig, want de streams zijn vaak erg onstabiel of werken zelfs helemaal niet. Bovendien duiken werkende streams telkens onder andere namen op. Toch kun je natuurlijk een poging wagen, al is dat natuurlijk wel illegaal. Laat hoopgevende namen als NL Sports en Dutch Sport Streams links liggen, want die werken niet meer goed. Via de add-on SportsDevil kun je op het moment van schrijven Nederlandse en buitenlandse sportwedstrijden live bekijken.

©PXimport

18 SportsDevil

SportsDevil is één van de weinige add-ons die stabiele sportstreams aanbiedt. Na de installatie open je deze uitbreiding via VIDEO’S / Add-ons. Er zijn verschillende categorieën, al komen Live Sports, Sports TV en Live TV eigenlijk allemaal op hetzelfde neer. SportsDevil importeert streams van illegale websites. Onder meer voetbalwedstrijden uit de Bundesliga, Serie A, Premier League en de Nederlandse Eredivisie zijn voor iedereen beschikbaar. Klik op een stream die je wilt zien en wacht af of Kodi de live-beelden kan ophalen. Naast voetbal bekijk je desgewenst ook allerlei andere sportwedstrijden met SportsDevil.

VPN

Sinds LG de OLED C-serie introduceerde, heeft dit model door zijn combinatie van prestaties en prijs een reputatie opgebouwd als de maatstaf voor andere oled-tv’s. Sinds de lancering van die eerdere serie is er echter flink wat concurrentie bij gekomen. Tijd dus om te kijken of deze nieuwe LG OLED65C4 nog steeds als referentie kan dienen.

De LG C4 mag dan wel geen topmodel zijn, een premium uitstraling heeft hij wel. Er zit een dunne metalen rand om het slanke scherm en dat detail geeft deze tv scherpe lijnen. De behuizing van de elektronica en aansluitingen is natuurlijk wat dikker, maar een profiel van 48 mm blijft slank en oogt ongetwijfeld mooi aan de muur.

De donkerbruine achterkant (LG noemt dat Umber Brown) heeft een opvallende textuur die aan stof of leer doet denken. De C4 staat op een centrale voet met geborstelde metaalkleur. Wil je een soundbar bij deze televisie aanschaffen, houd er dan rekening mee dat je onder het scherm slechts 5,5 cm ruimte hebt. 

Aansluitingen

De vier HDMI-poorten van de C4 bieden allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte (48 Gbit/s). Ze ondersteunen ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en Nvidia G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. Dat maakt het toestel interessant voor gamers die een soundbar willen, want zelfs met een soundbar op de eARC-poort houd je drie HDMI-poorten over die 4K op 120 Hz aankunnen voor high end-gameconsoles, of zelfs 4K op 144 Hz als je een game-pc aansluit. Ook de input-lag (vertraging) bewijst dat we hier met een gamevriendelijke tv te maken hebben: bij 4K60 bedraagt die 10,1 ms, en bij 2K120 slechts 5,5 ms.

De bijgeleverde infraroodmodule kun je gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook wanneer deze uit het zicht staan. De C4 ondersteunt ook het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Daarmee kun je compatibele draadloze luidsprekers aansluiten. Een draadloze surround-opstelling is echter niet mogelijk; je bent in dat geval beperkt tot 2.1-configuraties.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Premium piekhelderheid

De LG C4 is uitgerust met een Evo-oledpaneel en Brightness Booster-algoritme. Dit type paneel nestelt zich qua prestaties tussen de oledpanelen met microlenzen (zoals de G4) en standaard oledpanelen (zoals de B4). De piekhelderheid scoort uitstekend: 1060 nits op een 10%-venster, en zelfs iets meer bij 2%. 

LEES OOK: Zo testen we tv's voor ID.nl

Een volledig wit beeld haalt 198 nits. Vergelijkbare modellen zoals de Sony Bravia 8 en de Panasonic Z85A zitten daar duidelijk onder. De Philips OLED809 komt meer in de buurt, maar de C4 pakt duidelijk de leiding. Qua kleurbereik presteren alle modellen vergelijkbaar met ongeveer 97% P3-dekking. Het Evo-oledpaneel heeft een goede kijkhoek en gaat reflecties goed tegen, maar de G4 doet het net iets beter. De beelduniformiteit ziet er uitstekend uit: er is geen dirty screen-effect zichtbaar. 

©LG

Dat LG goed weet hoe het prachtige beelden op het scherm tovert, zagen we al op de G4. En we merken dat de C4 die lijn mooi doorzet. In SDR is de HDR Filmmaker-modus erg goed gekalibreerd, met een accurate kleurweergave. Er is voldoende schaduwdetail, al was dat iets donkerder dan verwacht. Dolby Vision IQ met Precision Detail blijft de beste keuze voor topkwaliteit, al wordt het verschil met HDR10 steeds kleiner.

Voor HDR10 is de Filmmaker-modus een tikje te helder gekalibreerd, vooral in donkere en midtinten. Maar die afwijking is klein genoeg om door de vingers te zien. Ondersteuning voor HDR10+ ontbreekt, maar LG compenseert dat met slimme dynamische tone mapping. Net als de G4 analyseert de tv het beeld in verschillende zones voor optimale aanpassing. Met 1000 nits piekhelderheid is tone mapping niet per se nodig, maar door die slimme aanpak kun je het veilig aan laten staan. Als het algoritme moet ingrijpen, levert het uitstekend witdetail met rijke kleuren. Ook in moeilijke, donkere HDR-scènes laat de tv zich niet op een fout betrappen en toont hij zeer goede schaduwnuances. 

Uitstekende beeldverwerking

De Alpha9 Gen7-beeldprocessor verschilt maar heel weinig van de Alpha 11-processor in de G4. De features die ontbreken, lieten op de G4 geen sterke indruk achter (AI Directors Processing en Perceived Object Enhancing), dus lijkt de C4 het nauwelijks beter te doen. Bij het testen merken we dat ook. Zowel upscaling als ruisonderdrukking scoren zeer goed. Hinderlijke kleurstroken in zachte kleurovergangen kan de processor duidelijk elimineren, zonder dat je aan detail hoeft in te leveren.

Oledpanelen hebben een erg goede bewegingsscherpte, te danken aan de snelle pixelresponstijd. Dat heeft echter een nadeel: filmbeelden in 24 fps kunnen zichtbaar beginnen te stotteren als de camera snel beweegt. Dat effect kun je wegwerken met de functie Trumotion, al speelt persoonlijke smaak daarbij een grote rol. Voor vloeiende beelden is de Vloeiend-stand prima, al creëert die soms wel beeldfouten als de achtergrond erg complex is.

De instelling Cinematografische Beweging is voor filmpuristen; persoonlijk opteren we liever voor de stand Natuurlijk. Dat is een mooi compromis dat veel van het gestotter wegwerkt, zonder andere beeldfouten te introduceren. 

©LG

Dolby Atmos en DTS:X

Bij die knappe beeldprestaties hoort ook aangenaam geluid. De LG C4 beschikt over 2.2-kanalen, 40 watt vermogen en hij ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X. Voor echte hoogte-effecten is een goede soundbar vereist, maar de surround-ervaring van de C4 is prima. De AI Sound-modus klinkt te scherp, zeker bij muziek, maar bij films viel dat gelukkig mee.

We raden aan om de Standaard-, Muziek- of Bioscoop-stand te kiezen, afhankelijk van wat je kijkt of luistert. We zijn vooral gecharmeerd van de warme, goed gebalanceerde klank van de C4. Die bevat ook aardig wat bas en er is meer dan voldoende volume voor de doorsnee huiskamer. Wie de volumeknop iets te enthousiast opendraait (verder dan echt noodzakelijk), kan wel vervorming horen. 

webOS 24 en webOS Re:New

Wie een C4 in huis haalt, krijgt webOS 24 als besturingssysteem. Maar dankzij het webOS Re:New-programma krijg je gedurende vijf jaar de meest recente versie van webOS op je tv. Dat is in elk geval een mooie garantie dat je smart-tv nog wel even up-to-date blijft. Houd er wel rekening mee dat de eerste update (naar webOS 25) vermoedelijk pas in het najaar van 2025 naar deze modellen komt. Hier lees je meer over WebOS. Het artikel behandelt webOS 23, maar de meeste wijzigingen zijn puur cosmetisch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De belangrijkste nieuwe functie is de toevoeging van Google Cast. Omdat LG al AirPlay 2 ondersteunde, maakt de C4 het nu voor zowel Android- als iOS-gebruikers erg eenvoudig om content naar het tv-scherm te streamen. De Quick Cards op het startscherm zijn iets compacter geworden, maar functioneren nog steeds op dezelfde manier. Ze groeperen bepaalde functies, zoals Games, Muziek, de Thuis-hub, Thuiskantoor, Sport, Leren en Toegankelijkheid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Het app-aanbod is bijzonder volledig; zowel internationale als lokale streaming-apps zijn ruim vertegenwoordigd. De lay-out werkt prima en je navigeert vlot door het aanbod. De Magic Remote is een integraal onderdeel van het gebruiksgemak. Je beweegt de cursor op het scherm eenvoudig door met de remote naar het scherm te wijzen.

Helaas, we hebben ook een negatieve opmerking. LG plaatst advertenties op het Home-scherm en in de screensaver. En dan bedoelen we niet de gebruikelijke aanbevelingen voor content, maar echte ongerelateerde reclame (automerken, sportwinkels, dat werk). Gelukkig kun je het wel uitschakelen: je leest in dit artikel hoe je reclame verwijdert. 

Conclusie

De conclusie is duidelijk: de LG OLED65C4 is nog steeds een referentie voor wie de echte topmodellen te duur vindt, maar toch premium beeld wenst. Reclame op het Home-scherm en in de screensaver is echt ongewenst, maar je kunt het via de instellingen gelukkig wel uitschakelen. Voor de volledigheid zien we graag HDR10+-ondersteuning, maar door de uitstekende dynamische tone mapping vinden we dat niet meer zo belangrijk.

Wat krijg je dan wel? De beste piekhelderheid in deze categorie, uitstekende kalibratie in de Filmmaker-modus, prachtige, levensechte kleuren en een natuurlijk perfect contrast. De beeldverwerking levert betrouwbare en erg goede resultaten – ook met oudere bronnen. Dankzij het webOS Re:New-programma krijg je nu vijf jaar updates op het webOS smart-tv-systeem. Een zeer ruim app-aanbod, AirPlay2 en Google Cast maken het entertainment-aanbod erg volledig. Ook gamers vinden alles wat ze nodig hebben op de C4. De prijs is wat ons betreft eveneens gerechtvaardigd.

Stel, je wilt je thuisnetwerk beter afschermen en beveiligen. Wellicht heb je hiervoor een oude pc of mini-pc ter beschikking of je zet een hypervisor in. Dan is de gratis en opensource-firewall en -routersoftware OPNsense precies wat je zoekt. We geven je hier een solide basis.

Je router zorgt al voor enige bescherming van je netwerk en waarschijnlijk gebruik je ook een softwarematige firewall, zoals de Windows Firewall. Maar als je meer flexibiliteit wilt en liever alles zelf instelt, dan is OPNsense een uitstekend alternatief. Het is gratis en opensource. Het tweede betekent dat iedereen de broncode kan bestuderen, wat de kans op achterdeurtjes verkleint. De naam ‘opensense’ is dus zeker niet toevallig gekozen.

OPNsense is een afsplitsing van pfSense, een firewallproject dat op zijn beurt weer gebaseerd is op m0n0wall (dat ongeveer twintig jaar geleden begon). Toen het pfSense-team tien jaar later aankondigde te willen commercialiseren, leidde dit in 2015 tot de lancering van OPNsense door het Nederlandse netwerkbedrijf Deciso. In tegenstelling tot pfSense blijft OPNsense volledig gratis en opensource onder de BSD-licentie.

De software heeft een moderne, gebruiksvriendelijke webinterface en ondersteunt functies als IPS/IDS (Intrusion Detection/Prevention System), VPN (zoals WireGuard), verkeersmonitoring en bandbreedtebeheer, en biedt een architectuur voor opensource-plug-ins.

1 Benodigdheden

OPNsense draait op diverse hardware en er zijn zelfs ‘security appliances’ beschikbaar waarop OPNsense reeds is geïnstalleerd. Voorbeelden zijn de DEC700-serie van Deciso voor kleinere netwerken en de DEC4200-serie voor grotere bedrijven (geschikt voor 19inch-racks). Maar in dit artikel installeren we OPNsense zelf. We gebruiken hiervoor een gratis en opensource hypervisor, Oracle VM VirtualBox, maar je kunt dit op vrijwel identieke wijze op bijvoorbeeld een bare-metal-machine doen, zoals een oude pc of een mini-pc (zie ook het kader ‘Zuinige mini-pc’).

De minimale systeemeisen zijn bescheiden, zeker voor een thuisnetwerk. Je kunt al starten met een 1GHz-dualcore-processor, 2 GB RAM en 4 GB opslagruimte. In de praktijk is het beter om iets krachtigere hardware te gebruiken: minstens een 1,5GHz-processor met meer dan twee cores, 4 tot 8 GB RAM en minimaal 40 GB. Dit hangt natuurlijk ook af van welke functies je activeert. Een cache-webproxy zoals Squid of een Captive Portal kunnen bijvoorbeeld flink wat cpu-belasting veroorzaken.

Deciso maakt ook eigen hardware voor kleine en grote bedrijven.

2 Fysieke machine

De benodigde schijfkopiebestanden voor OPNsense vind je op de officiële website. Op het moment van schrijven is versie 24.7 Thriving Tiger de meest recente stabiele versie. Klik op de Download-knop en selecteer amd64 als architectuur. Ga je voor een fysieke installatie, zoals op een (mini-)pc, dan kies je vga als image-type.

De download komt weliswaar in de vorm van een bz2-archief, maar dit kun je naar een img-schijfkopiebestand uitpakken met een gratis tool als 7-Zip. Dit img-bestand kun je vervolgens naar een bootstick schrijven, bijvoorbeeld met het gratis Rufus of balenaEtcher. Bij deze laatste selecteer je Install from file, verwijs je naar het img-bestand, kies je bij Select target een usb-stick en start je de procedure met de Flash!-knop.

De pc die je vervolgens met dit bootmedium opstart, dient wel over minstens twee netwerkadapters te beschikken. Of zelfs drie voor bijvoorbeeld een gastnetwerk of een DMZ-zone voor servers die je van je primaire netwerk wilt isoleren. In de meeste scenario’s is een van deze adapters direct met je modem(/router) verbonden.

In paragraaf 4 lees je meer over de installatieprocedure.

Je kunt het img-bestand omzetten naar een bootstick met balenaEtcher.

3 Virtuele machine

Doe je liever een installatie op een virtuele machine, kies dan voor dvd als image-type om een iso-schijfkopiebestand te krijgen. Zo’n virtuele installatie kan bijvoorbeeld handig zijn om een veilig testlab te bouwen met meerdere virtuele machines. De gratis en opensource-hypervisor Oracle VM VirtualBox is een goed programma om te gebruiken.

Installeer VirtualBox, start deze op en druk op de knop Nieuw. In het dialoogvenster geef je OPNsense op bij Naam, kies je een geschikte map (met voldoende opslagruimte) en verwijs je bij ISO-image naar het uitgepakte iso-bestand. Stel Type in op BSD, Subtype op FreeBSD, en Versie op FreeBSD (64-bit).

Open de sectie Hardware, waar je afhankelijk van je systeembronnen en het beoogde gebruik het veld Basisgeheugen instelt op bijvoorbeeld 4096 MB, en Processoren op 2. Stel Harde schijf in op bijvoorbeeld 40 GB en bevestig met Afmaken. De nieuwe virtuele machine wordt nu toegevoegd.

Voor je deze start, klik je eerst met rechts op de (nog uitgeschakelde) VM en kies je Instellingen. In het onderdeel Netwerk moet je nu minimaal twee netwerkadapters instellen. In het kader ‘Virtuele netwerkconfiguratie’ en in de tabel lees je meer over hoe je dit kunt aanpakken.

Stel de nodige parameters in voor de virtuele machine van OPNsense.

4 Installatie

Start de installatie van OPNsense door de bootstick of virtuele machine op te starten en het proces te voltooien. Dit duurt grofweg vijf minuten. Aan het eind hoor je doorgaans een korte piep. De live-versie van OPNsense draait nu en is bereikbaar via het standaard ip-adres 192.168.1.1, zowel via de webinterface als via SSH met bijvoorbeeld met het gratis Putty. De standaard inloggegevens zijn gebruikersnaam root met wachtwoord opnsense.

Omdat deze live-omgeving in het geheugen draait, wordt de configuratie niet permanent opgeslagen. Dit geeft je de kans om de omgeving eerst te testen. Voor een permanente installatie moet je opnieuw installeren. Meld je hiervoor aan in de consoleprompt met de naam installer en wachtwoord opnsense. Als dit toch niet lukt: log dan in als root, kies Shell in het menu (optie 8) en typ opnsense-installer, of gebruik hiervoor SSH.

Tijdens de installatie kies je: het toetsenbord (keymap); het bestandssysteem (bij voorkeur ZFS of eventueel UFS); de partitie-opties (doorgaans stripe zonder redundantie bij een enkele schijf); en de schijf zelf (meestal da0 of nvd0). Bevestig met Yes om de schijf te partitioneren en formatteren (kies bij UFS ook Yes voor de swap). Stel een sterk root-wachtwoord in (let op de correcte toetsenbordindeling) en bevestig dit. Selecteer tot slot Complete Install – Exit and reboot.

De ‘echte’ installatie van OPNsense is volop bezig.

5 Netwerkinterfaces

Na de herstart verschijnt, na aanmelding als root, het configuratiemenu van OPNsense. Hier vind je opties als Logout, Power off system en Reboot system. Boven dit menu zie je de toegewezen netwerkinterfaces, bijvoorbeeld:

LAN (em0) -> v4: 192.168.1.1/24

WAN (em1) -> v4/DHCP4: 192.168.0.171/24

De WAN-toewijzing kan per systeem verschillen. Als er geen WAN is toegekend, kies dan menuoptie 1 (Assign interfaces). Beantwoord de vraag over LAGG’s (Link Aggregation Groups) en VLAN’s met N. Voer eventueel zelf de naam in van de nog niet toegewezen netwerkadapter (in ons voorbeeld em1). Je kunt dit proces altijd nog onderbreken en terugkeren naar het menu met Ctrl+C.

Ga na of de netwerkinterfaces correct zijn toegewezen aan de LAN- en WAN-instellingen.

6 Informatie

Na de installatie van OPNsense kun je beginnen met de configuratie en optimalisatie via het grafische dashboard. Dit is toegankelijk via de webinterface op 192.168.1.1, waar je inlogt met je (inmiddels gewijzigde) inloggegevens.

Klik linksboven op het OPNsense-logo om widgets te bekijken met statusinformatie. Bij Traffic Graph en Interface Statistics zie je bijvoorbeeld live-grafieken voor inkomend en uitgaand verkeer. Ook kun je op de Firewall-grafiek klikken om gefilterd verkeer door de firewall te bekijken. Verder geeft een widget inzicht in het geheugen-, schijf- en cpu-gebruik en toont het blok Services welke services actief zijn, zoals DHCPv4Server, Unbound DNS en Web GUI. Hier kun je services (her)starten en sommige ook stopzetten.

In de widget System Information kun je via Click to check for updates controleren op updates. Scrol naar beneden en klik op Update om OPNsense bij te werken. Bevestig met OK om het systeem na de update te herstarten.

Om het dashboard aan te passen, klik je rechtsboven op het potloodpictogram Edit dashboard, waarna je ook extra widgets kunt toevoegen, zoals OpenVPN en WireGuard.

Extra rapporten vind je in de rubriek Reporting en subrubrieken als Health (met tabbladen Packets, System en Traffic) en Unbound DNS. Om de DNS-aanvragen te kunnen zien, moet je deze rapportage wel eerst activeren. Dit doe je bij Reporting / Settings, waar je Enables local gathering of statistics inschakelt. Ook interessant is Reporting / Traffic voor een live-weergave van het verkeer – kijk ook even op het tabblad Top Talkers, voor de actiefste systemen.

Dankzij live-widgets krijg je vanuit je dashboard een goed inzicht de status van je OPNsense.

7 Basisconfiguratie

Voordat je de geavanceerdere functies van OPNsense verkent, is het verstandig enkele basisinstellingen te controleren. Ga naar System / Settings / General, waar je de Hostname (standaard OPNsense), Domain (standaard localdomain, eventueel vervangen door je eigen domeinnaam) en Time zone (bijvoorbeeld Europe/Amsterdam) kunt instellen. De optie Dutch is vooralsnog niet beschikbaar bij Language.

Bij DNS servers kun je DNS-servers instellen voor het systeem, inclusief voor de DHCP-service. Wij laten deze lijst echter leeg en vinken Allow DNS server list to be overridden bij DHCP/PPP on WAN aan, zodat de DNS-servers van de internetprovider (mogelijk via je fysieke router) worden overgenomen. Klik altijd op Save (of soms Apply) om wijzigingen te bevestigen voordat je een andere rubriek in het dashboard opent.

Vervolgens kun je bij System / Settings / Administration de optie HTTP inschakelen bij Protocol als je het storend vindt om telkens het zelf-ondertekende SSL-certificaat te bevestigen (indien gewenst, kun je via System / Trust / Certificates trouwens een echt certificaat importeren). Je kunt bij Listen interface ook kiezen voor LAN in plaats van All als je alleen verbindingen van die specifieke netwerkinterface wilt accepteren.

Controleer als eerste een aantal basisinstellingen.

8 Interfaces

Standaard activeert OPNsense een DHCP-service binnen het LAN-subnet (192.168.1.0/24). Hierdoor krijgen clients die (wellicht via een switch) met de toegewezen netwerkinterface verbinden, automatisch een compatibel ip-adres en DNS-server (standaard 192.168.1.1) toegewezen. Je kunt dit controleren bij Services / ISC DHCPv4 / [LAN]. De optie Enable DHCP server on the LAN interface staat standaard aan met een ip-bereik van 192.168.1.100 tot 192.168.1.199, zodat je ruimte hebt om bepaalde apparaten een statisch ip-adres toe te kennen. Hier vind je trouwens ook diverse geavanceerde opties.

Als alles goed is ingesteld, ga dan naar Interfaces / Assignments. Hier controleer je welke interface met welk MAC-adres aan de LAN- of WAN-interface is gekoppeld. Heb je een extra netwerkinterface, bijvoorbeeld voor een DMZ of gastnetwerk, dan kun je die hier toewijzen. Selecteer de interface bij + Assign a new interface, klik op Add en dan op Save om de interface aan de rubriek Interfaces toe te voegen. Open de nieuwe interface en vink Enable Interface en eventueel ook Prevent interface removal aan. Stel IPv4 Configuration Type in op Static IPv4 en geef een ip-adres, zoals 192.168.2.1 / 24. Bevestig met Save en Apply changes.

Ga vervolgens naar Services / ISC DHCPv4 / [interfacenaam] om de DHCP-server in te schakelen en een passend ip-bereik in te stellen. Je doet er wellicht ook goed aan om Services / Unbound DNS / General te openen en daar Register ISC DHCP4 Leases en Register DHCP Statis Mappings in te schakelen, zodat je de machines ook via hun hostnaam kunt bereiken.

Je moet de extra netwerkinterface wel nog even koppelen en configureren.

9 Firewall

Bij een extra netwerk zijn alle inkomende verbindingen standaard geblokkeerd door de firewall. Open Firewall / Rules en selecteer de LAN-interface. OPNsense heeft hier al pass-regels aangemaakt voor IPv4 en IPv6 (verwijder de IPv6-regel indien gewenst). De regel IPv4* LAN net * * * * * staat al het verkeer toe.

Voor je extra interface kun je regels toevoegen, bijvoorbeeld om toegang tot het LAN-netwerk te blokkeren. Klik op de rode plus-knop, stel Action in op Block, en kies DMZ bij Interface. Laat Protocol op any staan, stel Source in op DMZ net en kies LAN net bij Destination. Voeg een beschrijving toe, zoals Blokkeer LAN toegang. Sla deze wijzigingen op met Save en bevestig met Apply changes.

Om je DMZ wel toegang tot je DNS-server en gateway binnen het LAN te verlenen, kun je extra pass-regel toevoegen. Kies Pass bij Action, DMZ bij Interface, en Single host or network bij Destination. Vul hier het (standaard) ip-adres 192.168.1.1 in, stel Protocol in op TCP/UDP en kies bij Destination bij de optie Port (other) voor poort 53.

Kopieer deze pass-regel via de Clone-knop en pas deze aan voor TCP, en respectievelijk poort 80 en 443, zodat je HTTP(S)-verkeer naar je gateway toestaat. Zorg met behulp van de pijlknopjes dat de drie pass-regels boven de blokkeerregel staan, aangezien de firewall deze regels altijd van boven naar beneden doorloopt.

De kans is groot dat je de standaardfirewallregels nog wat moet verfijnen.

10 Firewall-regels voor DMZ-zone

Wil je wel verkeer van de DMZ naar het internet toestaan, voeg dan een extra regel toe. Kies Pass als Action en DMZ als Interface. Stel Source in op DMZ net en Destination op WAN net. Vul een beschrijving in, bijvoorbeeld Toegang naar internet toelaten, en bewaar de regel.

Voor het toegankelijk maken van services op de DMZ vanaf het internet, ga je naar Firewall / NAT / Port Forward. Klik op Add, kies WAN als Interface en stel het juiste protocol in, bijvoorbeeld TCP/UDP. Selecteer WAN address bij Destination en stel bij Destination Port Range de poort(en) in die je wilt openstellen, bijvoorbeeld HTTP. Vul bij Redirect target IP het ip-adres in van het DMZ-netwerk dat het verkeer moet ontvangen. Indien nodig stel je bij Redirect target Port een alternatieve poort in voor de service (bijvoorbeeld (other), 8080). Bewaar de regel en bevestig ook hier met Apply changes.

Zo zou de firewall-regelset van je extra netwerk (bijvoorbeeld een DMZ-zone) er eventueel uit kunnen zien.

11 Plug-ins

Zoals je aan de menu-opties in je dashboard kunt zien, biedt OPNsense allerlei mogelijkheden en services, zoals VPN (inclusief OpenVPN en WireGuard), OpenDNS en een Captive Portal. We hebben helaas niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar tonen je nog wel hoe je de functionaliteit van OPNsense kunt uitbreiden met gratis plug-ins. Bekende namen zijn clamav, ddclient, freeradius, os-intrusion-detection, iperf, nginx, squid, tftp, VirtualBox en VMware guest additions, zabbix enzovoort.

Om bijvoorbeeld ClamAV toe te voegen, zorg je er eerst voor dat OPNsense up-to-date is. Ga vervolgens naar System / Firmware / Plugins en klik op de plusknop Install bij os-clamav. Op het tabblad Updates volg je de voortgang van de installatie.

Na de installatie vind je ClamAV in de rubriek Services. Ga naar Configuration, klik op Download signatures en zorg dat Enable clamd service is ingeschakeld. Pas waar nodig de instellingen aan en klik op Save om de wijzigingen op te slaan.

Veel configuratiewerk vergt ClamAV dus niet, andere plug-ins vergen juist wat meer aanpassingen.

ClamAV is slechts een van de tientallen beschikbare plug-ins voor OPNsense.