ID.nl logo
Zo kun je live televisie kijken met Kodi
© PXimport
Huis

Zo kun je live televisie kijken met Kodi

Het klinkt onwaarschijnlijk, maar met Kodi kun je bijna je televisie-abonnement afzeggen. Met de opensource videospeler kun je live televisie kijken dankzij diverse add-ons. Hoe je dat doet, vertellen we in dit artikel.

1. Kodi installeren

Je gaat allereerst Kodi downloaden en installeren. Op deze webpagina vind je voor de meeste besturingssystemen downloadlinks. Zo zijn er versies beschikbaar voor Windows, Linux, MacOS, Android en zelfs Raspberry Pi. Versie 17 van Kodi is net een paar dagen uit. In deze workshop gebruiken we nog Kodi 16.1, maar erg groot zijn de verschillen niet. Kies de gewenste versie en voer de installatie uit. Via Next accepteer je de licentievoorwaarden. Kies achter Select the type of install voor Full. Je rondt via Next / Next / Install tenslotte de installatiewizard af. 

©PXimport

OpenELEC

Gebruik je een computer uitsluitend als verkapte mediaspeler? In dat geval is het gebruik van OpenELEC ideaal. Dit is een bescheiden Linux-distributie die je uitsluitend toegang geeft tot Kodi. Zodra je het systeem inschakelt, staat direct de gebruikersinterface van dit populaire mediaprogramma voor je klaar. OpenELEC heeft lage systeemeisen, dus ook op oudere systemen kun je ermee uit de voeten. Overigens bestaan er ook kant-en-klare mediaspelers met OpenELEC, zoals de Eminent EM7580.

2 Nederlandse taal

Kodi start standaard altijd op in de Engelse taal. Gelukkig is er ook een Nederlandse vertaling beschikbaar. Aangezien we bij de resterende stappen in deze workshop uitgaan van de Nederlandse instellingen, wijzig je eerst de taal. Voor de bediening gebruik je de muis, het toetsenbord of een geschikte afstandsbediening. Ga achtereenvolgens naar SYSTEM / Settings / Appearance / International en kies achter Language voor Dutch. Als het goed is zie je dat Kodi deze wijziging direct doorvoert.

©PXimport

3 Tv-tuner

Nadat je de taal hebt gewijzigd, kun je de overige instellingen doornemen. Zo kies je bij Skin bijvoorbeeld een ander thema, zodat Kodi een ander tintje krijgt. Keer via het pijltje rechtsonder terug naar het instellingenmenu. Beschikt je systeem over een tv-tuner, bijvoorbeeld een dvb-t-ontvanger? Je kunt dan rechtstreeks zenders ophalen, al dien je dan wel wat instellingen aan te passen. Navigeer naar TV / Algemeen en markeer de optie Geactiveerd. Kodi controleert of er pvr-diensten (pvr staat voor ‘personal video recorder’) zijn geactiveerd. Dat is nog niet het geval. Klik op OK om het venster te sluiten. Er verschijnt een lijstje met zo’n twintig pvr-diensten die je eventueel kunt gebruiken. Hier komen we in stap 7 op terug.

©PXimport

4 NextPVR

Je hebt geschikte software nodig om live-televisie van je tv-tuner te ontvangen. Kodi kan dat namelijk niet zelfstandig. In plaats daarvan gebruikt Kodi add-ons die de televisiezenders vanuit een geschikt pvr-programma overhevelen naar de eigen interface. Je eerste zorg is dus om de kanalen met geschikte pvr-software op te pikken. Een programma waarmee dat prima kan, is NextPVR. In de installatiewizard klik je op Next, waarna je de licentievoorwaarden accepteert. Klik als laatste op Install en wacht totdat de installatie volledig is afgerond.

5 Audio- en videocodecs

Voor een juiste werking van NextPVR duik je eerst even in de instellingen. Start het pvr-programma op en open het configuratiemenu. Verschijnen de instellingen niet automatisch, dan klik je met de rechtermuisknop eerst op het NextPVR-pictogram in het systeemvak. Kies vervolgens voor Show settings. Je gaat eerst naar het onderdeel Decoders. Hier geef je aan via welke audio- en videocodecs je de uitzendingen wilt bekijken. In het geval van een dvb-t-tuner werkt MainConcept (Broadcast) AVC/H.264 Video Decoder prima. Heb je geen idee welke decoders voor jou werken, probeer het dan eerst eens met de standaardinstellingen. Je kunt later altijd nog switchen.

Ondertiteling

Bevat een film of serie geen Nederlandstalige ondertitels? Het is dankzij een uitbreiding niet langer nodig om handmatig naar een geschikt ondertitelbestand te zoeken. Surf eerst hiernaartoe en maak een account aan. Ga vanuit het Kodi-hoofdmenu naar Add-ons / Downloaden / Ondertiteling en kies voor OpenSubtitles.org. Bevestig met Installeren en ga daarna nogmaals naar OpenSubtitles.org. Via Configuratie vul je de juiste inloggegevens in. Speel nu een film af waarvan de ondertiteling ontbreekt en kies rechtsonder voor Ondertiteling (spraakballonnetje). Via Downloaden verschijnen na even wachten meerdere geschikte ondertitelbestanden in beeld. Je wijst nu een ondertitelspoor aan om dat rechtstreeks toe te voegen. Zie je alleen maar Engelstalige ondertitels? Ga in het hoofdscherm achtereenvolgens naar Instellingen (tandwieltje) / Spelerinstellingen / Taal en kies achter Talen van te downloaden ondertiteling voor Dutch.

©PXimport

6 Kanalen scannen

Je brengt met NextPVR nu eerst alle beschikbare televisiekanalen van de tv-tuner in kaart. Ga binnen het instellingenmenu naar Devices en selecteer de tv-tuner van je systeem. Via Device Setup open je de apparaatinstellingen. Bij Country selecteer je Netherlands, zodat NextPVR de juiste frequenties afstruint bij het scannen van televisiekanalen. Klik daarna op Scan om de zoekactie te starten. In het geval van een dvb-t-tuner verschijnen alle bekende Nederlandse televisie- en radiozenders in beeld. Bij veel kanalen staat de term Encrypted vermeld. Voor deze zenders heb je een geschikte smartcard van Digitenne nodig. Er zijn ook enkele gratis kanalen, namelijk NPO 1/2/3 en een regionale zender. Sluit alle instellingenvensters met OK.

7 NextPVR add-on

Je gebruikt nu Kodi om de televisiezenders te bekijken. Hiervoor dien je de add-on van NextPVR te activeren. Ga naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Mijn add-ons / PVR-cliënten / NextPVR PVR Client en kies voor Configureren. Het is nu noodzakelijk om een koppeling tussen de programma’s NextPVR en Kodi tot stand te brengen. Bij NextPVR Hostnaam vul je 127.0.0.1 in. Bevestig met Klaar. Zorg ervoor dat bij NextPVR Poort het poortnummer 8866 staat ingevuld. De NextPVR Pincode laat je op 0000 staan. Klik op OK en daarna op Inschakelen. Start Kodi ten slotte opnieuw op.

©PXimport

8 Televisie kijken

Via de tv-tuner van je systeem kijk je nu eenvoudig televisie. Navigeer hiervoor naar TV en Kanalen. Er verschijnt een lijstje met alle beschikbare kanalen in beeld. Klik op een zender om de weergave te starten. Door op het videokader te klikken, open je een vergrote weergave. Je gebruikt Kodi verder onder meer om een televisiegids op te vragen en opnames vast te leggen. Bovendien is de tv-tuner ook geschikt om radiostations te ontvangen. Blader hiervoor in het menu naar Radio en Kanalen.

Pc op televisie aansluiten

Als je besluit om televisiezenders op een pc te ontvangen, loont het de moeite om het systeem op een televisie aan te sluiten. Zo kijk je televisie op een groter beeld. Dit regel je eenvoudig, want veruit de meeste pc’s en laptops hebben een hdmi-uitgang aan boord. Hiermee gebruik je de televisie als extern scherm. Wil je geluid op een audiosysteem met aangesloten speakers afspelen, dan sluit je de hdmi-kabel aan op de overeenkomstige ingang van de receiver. Sommige receivers hebben geen hdmi-ingang. In dat geval gebruik je een optische of coaxiale s/pdif-aansluiting om geluid naar het audiosysteem te transporteren. Kies in Kodi via SYSTEEM / Instellingen / Systeem / Geluidsuitgang de juiste geluidsbron.

©PXimport

9 Add-ons installeren

Voor Kodi maken we onderscheid tussen twee verschillende typen add-ons. Allereerst zijn er de uitbreidingen die Kodi zelf aanbiedt. Die kun je gemakkelijk installeren, waarbij je toegang hebt tot diverse televisiezenders. Verder staat Kodi ook open voor add-ons die door derden zijn ontwikkeld. Die kun je volop op internet vinden. Verderop in deze workshop gaan we daar uitgebreid op in. We laten je eerst zien hoe je add-ons van Kodi installeert. Ga vanuit het hoofdmenu naar VIDEO’S / Add-ons / Meer verkrijgen en neem het overzicht door. Heb je een interessante televisiezender gevonden? Klik erop en kies voor Installeren. Via VIDEO’S en Video add-ons heb je toegang tot alle geïnstalleerde televisiezenders.

©PXimport

10 Nederland 24

Voor live-televisie van de publieke omroep hoef je helemaal niet veel moeite te doen. Vanuit Kodi is namelijk standaard de add-on Nederland 24 beschikbaar. Naast de drie NPO-zenders zijn er ook diverse themakanalen voorhanden, zoals NPO 101, Politiek en Cultura. Bovendien kun je het laatste achtuurjournaal terugkijken. Klik simpelweg op een zender die je wilt zien en de webstream opent direct in Kodi. Gebruik de bedieningsknoppen onderin om bijvoorbeeld te pauzeren of het volume te regelen.

Gemist-diensten

Interessant om te weten is dat je de Nederlandse gemist-diensten van RTL en NPO kunt toevoegen. Vanuit Kodi kijk je dus ook eenvoudig programma’s terug. Ga vanuit het hoofdmenu naar VIDEO’S / Add-ons / Meer verkrijgen. Klik bij de uitbreidingen RTLxl en Uitzendinggemist (NPO) op Installeren. Na afloop van de installatie vind je deze add-ons terug tussen de andere uitbreidingen. Alle beschikbare televisieprogramma’s staan in alfabetische volgorde onder elkaar. Klik op een titel van een programma en open de gewenste aflevering.

©PXimport

11 Pakketbronnen

Lang niet alle add-ons zijn rechtstreeks vanuit Kodi beschikbaar. Op internet circuleren er talloze interessante uitbreidingen. Je voegt ze eenvoudig toe via een zogeheten pakketbron (repository). Door een pakketbron aan Kodi toe te voegen, heb je in één klap toegang tot meerdere uitbreidingen. Wel zo handig, want het voorkomt dat je verschillende add-ons handmatig moet toevoegen. Bovendien kun je zo eenvoudig diverse extensies uitproberen. Ben je benieuwd naar welke pakketbronnen er zoals beschikbaar zijn? Neem dan eens hier een kijkje.

12 Pakketbron installeren

Als je een zip-bestand van een pakketbron in handen hebt, voeg je die aan Kodi toe. Op die manier zie je welke onderliggende add-ons er voor installatie beschikbaar zijn. Ga naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons en blader zo nodig terug naar het beginscherm van dit onderdeel. Kies voor de optie Add-ons installeren m.b.v. zipbestand. Zoek het opgeslagen zip-bestand op en bevestig met OK. Je klikt vervolgens op Installeer van repository, waarna je kiest voor de titel van de zojuist geïnstalleerde pakketbron. Bekijk welke add-ons er beschikbaar zijn en klik op Installeren. In het voorbeeld van de Retrospect-pakketbron voeg je allerlei Nederlandse, Belgische en Britse televisiezenders aan Kodi toe.

©PXimport

13 Retrospect gebruiken

Uiteraard ben je benieuwd naar welke televisiekanalen er via de Retrospect-pakketbron beschikbaar zijn. Klik op VIDEO’S / Add-ons / Retrospect. Mogelijk komt er nu een waarschuwing in beeld dat bepaalde zenders alleen via een Nederlandse internetaansluiting beschikbaar zijn. De televisiezenders zijn over verschillende categorieën verdeeld, zoals Kids, Nationaal, Regionaal, Sport en Radio. Maak hier een keuze en klik op de gewenste zender. Houd er rekening mee dat Retrospect verschillende gemist-diensten heeft geïntegreerd. Verder werken livestreams lang niet altijd even goed, dus het is voortdurend een kwestie van uitproberen.

14 SuperRepo

Een andere populaire pakketbron is SuperRepo. Hierin zitten allerlei add-ons van diverse televisiezenders verwerkt, waaronder zelfs betaalkanalen van sportzenders. Veel webstreams zijn weliswaar instabiel, maar je kunt het natuurlijk altijd even proberen. Via Addons / Languages / Dutch bekijk je alvast het Nederlandstalige aanbod. In tegenstelling tot de eerder besproken pakketbron van Retrospect is het niet nodig om op voorhand een zip-bestand te downloaden. In plaats daarvan haal je de pakketbron op door een webadres aan Kodi door te geven.

©PXimport

Illegaal

Houd er rekening mee dat er zeer veel illegale add-ons van Kodi in omloop zijn. Veel gebruikers proberen om via verschillende uitbreidingen streams van betaalkanalen ‘af te tappen’, zoals als Ziggo Sport en Fox Sports. Dat is illegaal, dus het gebruik van dergelijke extensies is op eigen risico.

15 SuperRepo installeren

Je gaat nu de pakketbron van SuperRepo installeren. Ga naar SYSTEEM en Bestandsbeheer. Via een dubbelklik op Locatie toevoegen verschijnt er een nieuw venster. Je typt in het invoerveld http://srp.nu, waarna je bevestigt met Klaar. Geef deze locatie nu een naam. Het ligt voor de hand om hier SuperRepo in te vullen, zodat je de pakketbron later gemakkelijk kunt terugvinden. Klik op OK. Je gaat de inhoud van de SuperRepo-pakketbron nu importeren. Keer terug naar het hoofdmenu en blader naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Add-ons installeren m.b.v. zipbestand. Klik in de lijst op SuperRepo. Wanneer je Kodi versie 16.1 gebruikt, ga je naar Jarvis / repositories / superrepo. Klik op het zip-bestand om de installatie in orde te maken. Indien je versie 17 van Kodi gebruikt, klik je op Krypton.

©PXimport

16 SuperRepo verkennen

Het is nu tijd om te zien wat de SuperRepo-pakketbron allemaal in huis heeft. Navigeer vanuit het hoofdvenster naar SYSTEEM / Instellingen / Add-ons / Installeer van repository / SuperRepo Repositories / Add-on depot. De add-ons zijn verdeeld over verschillende categorieën. Deze categorieën kun je stuk voor stuk installeren. Onder meer Third Party Repositories, Genre Live-TV en Category Video zijn interessant. Blader een paar vensters terug naar het onderdeel Installeer van repository. Ga op zoek naar interessante add-ons en voeg ze aan Kodi toe door te kiezen voor Installeren.

Een vergelijkbare add-on is Stream all the sources. Zoals de naam al doet vermoeden haalt de add-on mediabestanden op bij verschillende bronnen, waardoor het aanbod enorm is. Stream all the sources kun je via deze website vinden en vervolgens dien je de add-on dan te installeren. Dit werkt op vrijwel dezelfde manier als hierboven beschreven. Zoek daarna een leuke titel op en geef aan bij welke website je de stream wilt ophalen.

17 Sportstreams

Veel sportliefhebbers gebruiken Kodi om illegale sportstreams op te snorren. Dat is overigens niet zo eenvoudig, want de streams zijn vaak erg onstabiel of werken zelfs helemaal niet. Bovendien duiken werkende streams telkens onder andere namen op. Toch kun je natuurlijk een poging wagen, al is dat natuurlijk wel illegaal. Laat hoopgevende namen als NL Sports en Dutch Sport Streams links liggen, want die werken niet meer goed. Via de add-on SportsDevil kun je op het moment van schrijven Nederlandse en buitenlandse sportwedstrijden live bekijken.

©PXimport

18 SportsDevil

SportsDevil is één van de weinige add-ons die stabiele sportstreams aanbiedt. Na de installatie open je deze uitbreiding via VIDEO’S / Add-ons. Er zijn verschillende categorieën, al komen Live Sports, Sports TV en Live TV eigenlijk allemaal op hetzelfde neer. SportsDevil importeert streams van illegale websites. Onder meer voetbalwedstrijden uit de Bundesliga, Serie A, Premier League en de Nederlandse Eredivisie zijn voor iedereen beschikbaar. Klik op een stream die je wilt zien en wacht af of Kodi de live-beelden kan ophalen. Naast voetbal bekijk je desgewenst ook allerlei andere sportwedstrijden met SportsDevil.

VPN

Wil je Kodi gebruiken om films en series te streamen, dan is het wenselijk om dit via een VPN-verbinding te doen. Niet alleen kun je dan content zien uit andere regio's, maar het beschermt ook je privacy. Het is lastig een goede VPN te vinden voor streaming. Daarom hebben we in dit artikel de beste VPN-diensten op een rijtje gezet.

▼ Volgende artikel
Van prompt naar programma: leer programmeren met AI
© monsitj - stock.adobe.com
Huis

Van prompt naar programma: leer programmeren met AI

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

In dit artikel laten we zien hoe je met hulp van AI razendsnel leert programmeren en zelfs complete programma’s bouwt:

  • Gebruik ChatGPT als programmeerpartner en laat het een volledig werkend spelletje bouwen met HTML, CSS en JavaScript
  • Installeer Aider en gebruik het in combinatie met Git om projecten via de terminal te ontwikkelen
  • Ontdek Windsurf Editor als grafisch alternatief met AI-assistent Cascade

Lees ook: Leren programmeren? Met deze tools is coderen geen geheimcode meer

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

Basisbeginselen van het programmeren

Het is handig als je de basisbeginselen van een programmeertaal kent. Ook daar kan AI van nut zijn. Je kunt veel leren van de voorbeelden die worden gegenereerd. Je kunt elk detail uit laten leggen, of om meer voorbeelden vragen. Dat is heel effectief!

Ook om de basisbeginselen te leren is AI nuttig. Pas bijvoorbeeld de Pareto-methode toe. Die methode stelt dat 80 procent van de resultaten voortkomt uit 20 procent van de inspanningen. Vraag de chatbot om een plan te maken dat deze regel toepast op het leren programmeren van bijvoorbeeld Python, door te focussen op 20 procent van de concepten, tools en technieken die 80 procent van de praktische toepassingen en problemen oplossen voor een beginnende programmeur. Vraag om een gestructureerd plan dat in korte tijd resultaat oplevert, inclusief voorbeelden en kleine projecten om vaardigheden direct toe te passen.

Vraag aan ChatGPT om een leerplan op te stellen om je te helpen bij het programmeren.

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

<audio id="move-sound" src="muisklik.mp3"></audio>

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Contextvenster bij een taalmodel

Bij het werken met een groot taalmodel ofwel een Large Language Model (LLM) zijn er enkele technische beperkingen. Een daarvan is het contextvenster. Dat kun je zien als de hoeveelheid tekst die het model kan onthouden, gemeten in tokens. Een token is een deel van een woord en kan ook spaties en leestekens bevatten. Gemiddeld is een token ongeveer 3 tot 4 tekens groot.

Eerdere versies van ChatGPT hadden een relatief klein contextvenster van 4096 tokens. Het kan dan niet altijd alle details onthouden van de gebruikte teksten. Tegenwoordig is het contextvenster veel groter, en onthouden de modellen gemakkelijk 128.000 tokens of meer. Dat is ongeveer een heel boek! Dat is niet alleen nuttig bij het werken met hele lange teksten of artikelen, maar ook bij programmeerwerk, waar je vaak met grote bibliotheken te maken hebt.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

python -m pip install aider-install
aider-install

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

export PATH="C:\\Users\\gertj\\.local\\bin:$PATH"

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

export ANTHROPIC_API_KEY=sk-ant…

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

mkdir tictactoe
cd tictactoe
git init .

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

API-sleutel maken voor Claude

Bij Aider werken we zoals aangegeven met Claude 3.5 Sonnet, een populaire optie onder programmeurs. Voor toegang is een API-sleutel nodig. Ga daarvoor naar de console van Anthropic. Vul je e-mailadres in. Via e-mail ontvang je een beveiligde link waarmee je kunt inloggen. Ga dan naar Settings / API keys en klik op Create Key. Vul een naam in, bijvoorbeeld Aider, en klik op Add. Noteer de API-sleutel, deze is later niet meer zichtbaar!

Je hebt ook wat credits nodig. Ga daarvoor naar Billing en voeg credits toe met een creditcard via de optie Add Funds. Begin met een klein bedrag, zoals 10 dollar. Heb je over? Je kunt het altijd nog opmaken door een chatbot als Jan met de API te verbinden.

Via de console van Anthropic kun je een API-sleutel maken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

aider --sonnet

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Kosten voor werken met Aider

We hebben tijdens het werken met Aider continu de credits in de gaten gehouden. We controleerden dit via de console bij Anthropic, maar Aider zelf toont ook bij elke actie welke kosten het heeft gemaakt. Voor de meeste aanpassingen gaat het om zo’n 5 tot 11 dollarcent. In totaal heeft het programma ongeveer 0,23 dollar (circa 0,22 euro) gekost. Het hangt er voornamelijk vanaf hoeveel tokens er nodig zijn, wat weer samenhangt met de omvang van de bestanden die aan de chat worden toegevoegd.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Beste optie voor hobbyprogrammeur?

Over het algemeen werkt het programmeren met een chatbot zoals ChatGPT goed. Voor losse functies of snippets werkt het zelfs uitstekend. Maar het is lastig om het overzicht te behouden over de gegenereerde code en eventuele aanpassingen, zeker als het om wijzigingen in meerdere bestanden gaat.

Aider en Windsurf Editor hebben een fijnere workflow, omdat ze de lokale bestanden direct voor je wijzigen, eventueel meerdere tegelijkertijd. Wat kosten betreft is Aider waarschijnlijk interessanter voor de hobbyprogrammeur die af en toe een project oppakt. Je kunt ad-hoc wat credits bijkopen of eens een ander model proberen, lokaal of via bijvoorbeeld OpenRouter. Het opensource DeepSeek R1 bijvoorbeeld. Je kunt bovendien elke ontwikkelomgeving kiezen, terwijl Windsurf Editor volledig op Visual Studio leunt. De integratie met Git ook een praktisch voordeel van Aider.

▼ Volgende artikel
Zo deel je je keuken handig en logisch in
© Andy Dean Photography
Huis

Zo deel je je keuken handig en logisch in

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Je keuken slim indelen? Wij hebben tips voor:
  • Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak
  • Werkblad en kookplaat
  • Koelkast
  • Neem de keuken-driehoek als uitgangspunt
  • Kies de optimale werkhoogte
  • Opbergruimte

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!