Windows 11 installeren op niet-ondersteunde pc

Als het goed is, dan draait Windows 11 al mooi op je systeem. Als je pc namelijk aan alle eisen te voldoet, is de kans groot dat je Windows 11 via de automatische updates hebt kunt installeren. Heb je nog geen melding voorbij zien komen, dan kun je zo’n update nog proberen te forceren met de Windows 11-installatieassistent. 

Voor een schone (her)installatie download je op dezelfde webpagina het hulpprogramma voor het maken van media waarmee je een installatiestick of een iso-schijfkopiebestand creëert. Het is wel nog afwachten of deze installaties zich zullen doorzetten, want als blijkt dat je systeem inderdaad niet aan de criteria beantwoordt, is het uit met de pret.

Pc geschikt voor Windows 11?

Je doet er dus goed aan voor een eventuele update of installatie van Windows 11 na te gaan in hoeverre je pc voldoet. Microsoft zelf heeft daar de PC Health Check voor. Start die op en klik op Nu zoeken en op Alle resultaten. Bij problemen verschijnen hyperlinks met uitleg.

Zelf vinden we de app Windows11Checker van EaseUS informatiever. Start de tool en klik op Check Now. De problematische onderdelen kleuren oranje of rood en gaan vergezeld van een knop Fix it met meer feedback. Je kunt ook de portable app WhyNotWin11 gebruiken. Klik op Download latest stable release.

Systeemvereisten

Uit de checklists van deze tools weet je meteen om welke systeemvereisten het gaat. Je vindt de vereisen ook op https://kwikr.nl/w11specs. Veel oudere pc’s zullen met een aantal eisen weinig moeite hebben, zoals een dualcore-64bit-cpu van minimaal 1 GHz, 4 GB geheugen en 64 GB (vrije) opslagruimte. Zelfs een UEFI-BIOS, opgestart in UEFI-modus (dus niet de CSM-modus) en met ingeschakelde Secure Boot, is voor veel oudere pc’s niet onoverkomelijk.

Er zijn helaas ook vereisten waar oudere pc’s wel vaker zullen tegenaanlopen. Zo heeft je systeem een TPM 2.0-module nodig en moet de processor in principe zijn opgenomen in de officiële compatibiliteitslijsten, zoals gepubliceerd door Microsoft, zowel voor AMD als voor Intel.

Microsoft vereist tevens een gpu die DirectX 12 ondersteunt, met een WDDM2.0-stuurprogramma. Heb je een externe grafische processor? Dan moet je goed zitten met een gpu van maximaal zeven jaar oud, vanaf AMD Radeon RX 400 Polaris (eventueel nog R300) en Nvidia GeForce GTX 900.

Uitwegen

Voldoet je systeem aan alle vereisten, dan kun je Windows 11 installeren. Weet wel dat zo’n overstap niet dwingend is, gezien Microsoft nog volledige ondersteuning biedt voor telkens de recentste versie van Windows 10 tot minstens oktober 2025.

We gaan ervan uit dat je systeem niet helemaal voldoet en dat je toch graag naar Windows 11 wilt overstappen. Wat staat je dan te doen? Helaas kun je sommige tekortkomingen alleen maar wegwerken met een hardware-upgrade, zoals extra ram of een compatibele cpu (en eventueel ook gpu). De vraag is natuurlijk in hoeverre dat technisch realiseerbaar is op je systeem en moederbord, en of dat financieel zinvol is. 

Gelukkig zijn er ook eisen die je met een (eenvoudige) herconfiguratie mogelijk kunt inwilligen, zoals het omschakelen naar UEFI, het inschakelen van Secure Boot en het activeren van TPM 2.0.

UEFI en Secure Boot

De opstartmethode omschakelen van Legacy BIOS (CSM) naar UEFI doe je vanuit het setupvenster van je UEFI-BIOS. Om hiertoe toegang te krijgen, raadpleeg je de systeemhandleiding. Of je gaat naar Instellingen / Update & Beveiliging / Herstel en je klikt bij Geavanceerd starten op Nu opnieuw starten. Na de herstart kies je Probleemoplossing / Geavanceerde opties / UEFI-firmware Instellingen / Opnieuw starten. In het UEFI-BIOS vind je nu vast een optie om de Legacy BIOS (CSM)-modus om te schakelen naar UEFI(/BIOS).

Je vindt hier normaal gesproken ook een schakelknop om Secure Boot te activeren. Op sommige moederborden moet je hiervoor wel eerst Enroll All Factory Default Keys selecteren bij een optie als Key Management. Raadpleeg ook hiervoor de systeemhandleiding.

Consequenties

Door de omschakeling van BIOS naar UEFI verwacht Windows de bootloader nu wel op een GPT-partitie (en niet langer op een MBR-partitie, zoals bij de legacy BIOS-modus), met als gevolg dat Windows wellicht niet meer opstart.

In principe kun je dan eerst wel je schijf van MBR naar GPT omzetten met de opdrachtregeltool MBR2GPT.EXE in de map C:\Windows\System32, maar succes is niet gegarandeerd. Maak voordat je dit doet eerst een complete systeem- en gegevensback-up. Geef het volgende commando vanuit de opdrachtprompt, opgestart als administrator:

mbr2gpt /validate /allowfullos /disk:x

Vervang x door het juiste schijfnummer, zoals je dat afleest na het commando diskpart, gevolgd door list disk (met exit verlaat je deze omgeving weer).

Als de validatie succesvol blijkt, voer je reagentc /disable uit, waarmee je tijdelijk de Windows herstelomgeving uitschakelt (na afloop schakel je die weer in met /enable).

Tot slot geef je de volgende opdracht:

mbr2gpt /convert /allowfullos /disk:x

Als het goed is, laat Windows zich nu wel in UEFI-modus opstarten.

Lukt deze conversie niet, dan zit er weinig anders op dan Windows 11 ‘schoon’ te installeren, bijvoorbeeld vanaf een installatiestick. Tijdens deze setupprocedure verwijder je dan alle partities waarna die met een schone GPT-lei kan starten.

TPM

Windows 11 vereist zoals gezegd ook de aanwezigheid van TPM 2.0 (Trusted Platform Module; ook wel PTT genoemd, Intel Platform Trust Technology). Deze module biedt een beveiligde opslag voor de benodigde certificaten en cryptografische sleutels, een beetje zoals bij een smartcard dus.

Meldt je updatechecker dat TPM ontbreekt of is uitgeschakeld, open dan eerst het apparaatbeheer (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit). Vind je hier geen rubriek Beveiligingsapparaten terug, dan kan die daadwerkelijk ontbreken of de module is misschien alleen maar uitgeschakeld. In het laatste geval kun je die vanuit je UEFI-BIOS activeren, via een optie als TPM State, fTPM-switch of Intel PTT. Meestal lukt dit wel als de module in de processor of chipset zit ingebouwd (een zogeheten firmware-TPM (fTPM).

Lukt het om de module in te schakelen en gaat het om 2.0, dan zit je goed. Lukt het niet of gaat het om TPM 1.2, dan wordt het lastiger. Ga dan de specificaties van je moederbord na om te zien of een firmwareflash tot de mogelijkheden hoort of eventueel het inpluggen van een TPM-kaart.

Omzeilen

Wat als je systeem niet over een Windows 11-gecertificeerde cpu beschikt, geen TPM 2.0-module heeft en/of Secure boot valt niet (zomaar) in te schakelen, en je krijgt dit niet goed met de methodes die we hierboven hebben besproken? Dan nog hoef je je systeem niet meteen af te schrijven voor Windows 11. Er zijn namelijk ingrepen waarmee je bepaalde controlemechanismen van de setupprocedure van Windows 11 kunt omzeilen.

Voor we enkele scenario’s bekijken moet je wel bewust zijn van de mogelijke risico’s. Microsoft zelf geeft al aan dat systemen die niet helemaal compatibel blijken, meer risico lopen op problemen als vastlopers of blue screen of death. Het valt evenmin uit te sluiten dat Microsoft op een bepaald moment beslist zulke systemen niet langer van Windows-updates, waaronder beveiligingsupdates, te voorzien. Misschien kun je zulke updates dan nog wel handmatig installeren, maar houd er toch rekening mee.

Update-truc

Neem je de potentiële risico’s voor lief, dan zijn er een paar trucs en tools waarmee je Windows 11 misschien toch op een niet-ondersteund systeem krijgt. Zelfs Microsoft geeft een - uiteraard “niet aanbevolen” - methode om de vereisten van TPM 2.0 en van een officieel ondersteunde cpu te omzeilen (je hebt wel TPM 1.2 nodig) (zie ook https://kwikr.nl/w11not).

Druk in Windows 10 op Windows-toets+R en voer regedit uit. Navigeer naar de sleutel HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\Setup\MoSetup. Klik met rechts in het rechtervenster en kies Nieuw / DWORD (32 bits)-waarde. Noem die AllowUpgradesWithUnsupportedTPMOrCPU en wijzig de waarde in 1. Sluit af, start de eerder vermelde installatie-assistent op en volg de verdere instructies.

Installatiestick

Lukt het niet op deze manier en zit het probleem bij TPM 2.0, geheugen of Secure Boot, dan kun je het nog met een (verse) installatie via een installatiestick proberen. Je kunt die installatiestick met de eerder vermelde Media Creation Tool van Microsoft samenstellen. Start hier je pc mee op en zodra de melding verschijnt dat de pc Windows 11 niet kan uitvoeren, druk je op pijlknop en vervolgens op Shift+F10 om zo de opdrachtprompt te openen, waar je regedit uitvoert.

Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\Setup, waar je een nieuwe sleutel creëert met de naam LabConfig. Open deze sleutel, creëer hierbinnen een DWORD-waarde (32 bit) met de naam BypassTPMCheck en stel deze in op 1. Herhaal deze procedure voor de waarden BypassRAMCheck en BypassSecureBootCheck, die je beide eveneens op 1 instelt. Sluit de register-editor af en verlaat de opdrachtprompt met het commando exit. Hopelijk kun je de installatie van Windows 11 nu verderzetten.

Iso-bestand

Een handig alternatief voor deze handmatige register-ingreep is de gratis tool Rufus (https://rufus.ie; download bij voorkeur de portable versie 3.17 of hoger). Voor je de app opstart, download je eerst het Windows 11-schijfkopiebestand (iso), via de link op https://kwikr.nl/win11down. Je stopt tevens een (lege) usb-stick in je pc van minimaal 8 GB.

Start Rufus op, selecteer de juiste stick, klik op SELECTEREN en verwijs naar het iso-bestand. In het uitklapmenu bij Image-optie kies je Extended Windows 11 Installation (no TPM / no Secure Boot). De overige instellingen laat je liever ongemoeid (GPT en UEFI). Druk op Starten, start het systeem na afloop met deze stick op en volg de verdere instructies. Als het goed is, staat weliswaar een flinke poos later Windows 11 op de pc.