Is je laptop of desktop aan vervanging toe? Haast je nog niet meteen naar de plaatselijke elektronicawinkel. Wie weet is het namelijk helemaal niet nodig om een nieuw systeem te kopen. De huidige generatie smartphones en tablets biedt namelijk voldoende power om allerlei pc-taken uit te voeren, zoals foto’s bewerken, documenten tikken en draadloos afdrukken.

Sinds de opkomst van mobiele toestellen heeft je smartphone of tablet vermoedelijk al allerlei taken van de computer overgenomen. Je zoekt bijvoorbeeld even snel iets online op, beantwoordt een mailtje of doet een vlugge aankoop in een webshop. Voor dit soort zaken zet je niet (meer) de pc of laptop aan. Veel mensen gebruiken een Windows-machine of Mac nog wel voor uitgebreidere taken. Denk bijvoorbeeld aan beeldbewerking, teksten tikken, documenten afdrukken en het organiseren van mediabestanden.

Maar is het gebruik van een traditionele computer vandaag de dag nog wel echt nodig? Vanwege snellere chips, grotere schermen en een brede connectiviteit doen mobiele toestellen op het gebied van functionaliteit nauwelijks meer onder voor een klassiek systeem. We bespreken in deze basiscursus diverse gebruikersscenario’s, zodat je een weloverwogen keuze maakt.

Thuiswerkers

01 Mobiel bankieren

Bezitters van een moderne smartphone weten niet beter. Met het mobiele apparaat betaal je vlot draadloos bij een pinautomaat. Iedere Nederlandse bank heeft dan ook een veilige app voor Android en iOS ontwikkeld. Hiermee check je onder meer het saldo, doe je bankoverschrijvingen en verhoog of verlaag je betaallimieten. Toch gebeurt het incidenteel dat de bank-app niet voldoet, omdat de benodigde functie alleen bij internetbankieren via het web voorhanden is. Zo biedt lang niet iedere bank-app de mogelijkheid om bankafschriften, creditcardtransacties of jaaroverzichten te downloaden. Misschien wil je bovendien een bestand met bankmutaties van een bepaalde maand of het afgelopen jaar ophalen. Gelukkig is er voor dergelijke zaken wel een alternatieve route, zodat je hiervoor geen computer nodig hebt. Open de browser op het mobiele apparaat en ga naar de website van de bank om internetbankieren te openen. Op die manier kun je bijvoorbeeld alsnog downloads bij een bank ophalen.

02 Browsegegevens synchroniseren

Dat je met een smartphone of tablet prima op het web kunt surfen, daarmee vertellen we je natuurlijk niets nieuws. Ben je van plan om binnenkort daadwerkelijk computerloos door het leven te gaan? Vanzelfsprekend heb je op het mobiele toestel graag al je bladwijzers, wachtwoorden, bezochte webpagina’s en overige browsegegevens bij de hand.

Verstandig is om vooraf de synchronisatiefunctie van de browser op de computer te activeren, waarna je hetzelfde programma in de vorm van een app op de smartphone of tablet installeert. De browsers Chrome, Firefox en Edge bieden hiervoor prima mogelijkheden. Gebruik je Chrome en staat de synchronisatiefunctie uit? Klik binnen de desktopversie van het programma dan rechtsboven op het grijze poppetje en kies Synchronisatie inschakelen. Na opgave van de Google-inloggegevens bevestig je met Ja, inschakelen. Benieuwd naar welke gegevens Chrome allemaal synchroniseert? Klik rechtsboven op de drie puntjes en ga achtereenvolgens naar Instellingen / Synchronisatie en Google-services / Beheren wat je synchroniseert.

Wanneer je bepaalde zaken niet met andere apparaten wilt uitwisselen, markeer je de optie Synchronisatie aanpassen. Deactiveer daarna achter de betreffende onderdelen de schakelaars. 

©PXimport

Zodra je de Chrome-app op een mobiel toestel installeert, log je met je Google-account in. Je hebt nu toegang tot alle persoonlijke browsegegevens. Firefox en Edge bieden aan de hand van een gebruikersaccount ook een gebruiksvriendelijke optie om browsegegevens te synchroniseren.

03 Foto’s bewerken

©PXimport

Toegegeven, fotobewerking op een mobiel toestel is niet ideaal. Voor simpele correcties is het nog wel te doen, zoals het wijzigen van de contrastwaarden of het toepassen van een fraai filter. Wil je op pixelniveau aanpassingen doen, dan mis je de nauwkeurigheid van een muis. Bovendien kan geen foto-app tegen veelzijdige programma’s als GIMP en Photoshop Elements op. Als je graag foto’s bewerkt, gebruik je dus bij voorkeur een computer.

Wil je slechts af en toe een simpele correctie toepassen, dan kan dat eventueel ook op een smartphone of tablet. Vanwege het schermformaat heeft een tablet de voorkeur. Een app installeren is niet per se nodig. Android en iOS hebben binnen hun standaardtoepassingen namelijk al diverse gereedschappen aan boord. Pas bijvoorbeeld de helderheid of het contrast aan. Verder kun je de foto bijsnijden, roteren en rechtzetten.

Wens je een uitgebreidere fotobewerker waarmee je een grote verzameling kiekjes kunt ordenen? 

De app Adobe Lightroom bevat voor mobiele begrippen erg veel gereedschappen. De gratis versie biedt al veel mogelijkheden en voldoet voor de meeste amateurfotografen prima. Voor gebruik van alle functies heb je een Premium-lidmaatschap nodig. Dat kost 54,99 euro per jaar.

04 Video’s monteren

Dankzij de smartphone hebben we altijd een goede videocamera op zak. Die gebruiken we dan ook veelvuldig. Binnen Android en iOS zijn er verrassend veel mogelijkheden om filmpjes naar je hand te zetten. Vaak is maar een kort fragment van een video interessant, waardoor de bestanden onnodig veel ruimte op het mobiele toestel innemen. In bewerkmodus van iOS bevindt zich onder de opname een tijdlijn waarmee je het filmpje kunt inkorten.

Stel verder de belichting bij, pas het formaat aan of voeg een mooi filter toe. De videobewerker van Android gaat nog een stapje verder. Zo voeg je hiermee achtergrondmuziek toe, stel je een vertraging in en gebruik je titels. Als je meerdere clips achter elkaar wilt zetten en meer montagegereedschappen wenst, ben je aangewezen op alternatieve apps. Voor Apple-gebruikers is iMovie een aanrader.

Verder is GoPro Quik een prima mobiele videobewerker. Bezitters van een Android- of iOS-apparaat downloaden deze app gratis. Film je met een losse videocamera en wil je van de opnames een gelikte 4K-film maken? Dan ben je beter af met een videobewerkingsprogramma op een krachtige pc of laptop.

05 Documenten bewerken

Voor kantoordoeleinden is een smartphone of tablet van oudsher minder geschikt. Een compact aanraakscherm met virtueel toetsenbord is tenslotte niet bevorderlijk voor de productiviteit. Wie daarentegen slechts sporadisch een mailtje of tekstdocument tikt, kan prima uit de voeten met een mobiel toestel. In de Play Store en de App Store is Microsoft Office gratis beschikbaar. Vanuit een enkele app heb je daarmee rechtstreeks toegang tot de bekende toepassingen Word, Excel en PowerPoint. Werk samen met bekenden aan een document en sla het resultaat online op. Handig is dat je van documenten en foto’s direct pdf’jes kunt maken.

Bezit je een Microsoft 365-account, dan heb je toegang tot meer functies. Denk onder meer aan het aanpassen van voetteksten op verschillende pagina’s en het toevoegen van WordArt-elementen. Als je niet het volledige Office-pakket nodig hebt, kun je Word, Excel en PowerPoint ook afzonderlijk installeren. Op Android-toestellen zijn doorgaans de apps Google Documenten, Sheets en Presentaties al voorgeïnstalleerd. Bovendien zijn deze apps ook beschikbaar in de applicatiewinkels van Android en iOS.

©PXimport

Tablet als laptopvervanger

©PXimport

06 Documenten afdrukken

Nog niet zo gek lang geleden waren de meeste consumentenprinters enkel via een usb-kabel op een pc of laptop aangesloten. Voor enkele tientjes schaf je tegenwoordig al een printer met wifi aan, zodat je overal binnen het thuisnetwerk kunt afdrukken. Het merendeel van de machines is compatibel met Android en iOS, waardoor je bijvoorbeeld rechtstreeks vanuit een foto- of documentenapp afdruktaken verstuurt.

Open op een iPhone of iPad maar eens een bestand en tik op het deelmenu (vierkant met pijltje). Veeg daarna zo nodig het menu een stukje omhoog en kies Druk af. Je wijst daarna de juiste printer aan en selecteert de gewenste afdrukinstellingen, waarna je bevestigt met Druk af.

In Android zit een soortgelijke functie ingebakken. Open een bestand, tik op de drie puntjes en kies Afdrukken. Selecteer vervolgens de juiste afdrukmachine en tik op de printknop.

Als alternatief ontwikkelen bekende merken als Canon, Epson, HP en Brother eigen print-apps waarmee je eveneens gemakkelijk afdruktaken uitvoert. Daarnaast ondersteunen veel printers bluetooth en/of wifi direct. Hiermee kun je zonder tussenkomst van een netwerk vanaf een mobiel apparaat afdrukken. Kortom, voor afdrukzaken heb je al lang geen traditionele computer meer nodig.

©CIDimport

Ouderwetse printer

07 Back-ups maken

Net als van gegevens op een pc maak je ook van mobiel opgeslagen data eenvoudig een back-up. De mogelijkheden om een externe harde schijf aan te sluiten, zijn bij de meeste smartphones en tablets natuurlijk uiterst beperkt. Gelukkig hebben zowel Android als iOS een functie om de belangrijkste gegevens in de cloud op te slaan.

Navigeer op een Android-apparaat van Samsung maar eens achtereenvolgens naar Instellingen / Accounts en back-up / Back-up en herstel / Back-up van mijn gegevens, waarbij je de schakelaar activeert. Geef in de back-upinstellingen aan welke gegevens je veilig wilt opbergen, zoals foto’s.

Je kunt ook besluiten om uitsluitend foto’s en video’s te back-uppen. Open in dat geval de app Google Foto’s, tik rechtsboven op je profiel en kies Instellingen voor Foto’s. Zet de functie Back-up en synchronisatie aan. In iOS is het maken van back-ups eveneens een fluitje van een cent. Tik op Instellingen en vervolgens op je naam. Onder iCloud geef je aan van welke gegevens je een online back-up wilt bewaren.

©CIDimport

08 Media afspelen

Media afspelen is op een smartphone of tablet natuurlijk geen enkel probleem. Films en series van je favoriete streamingdienst download je bijvoorbeeld naar het toestel, zodat je op iedere locatie de beelden kunt afspelen. Onder meer Netflix, Amazon Prime Video en Videoland ondersteunen offline kijken.

Heb je een omvangrijke collectie met mediabestanden op een nas staan? De bekende nas-fabrikanten Synology en QNAP ontwikkelen diverse apps waarmee je mediabestanden op een mobiel apparaat kunt weergeven. Je kunt daarnaast de VLC-app gebruiken om video- en audiobestanden vanaf een nas-mediaserver te plukken. Voor de weergave van eigen mediabestanden is een computer dus overbodig.

©CIDimport

Vind je het scherm van de smartphone of tablet te klein? Sluit een los verkrijgbare Google Chromecast op een pc-monitor of televisie aan en cast de beelden naar het grote scherm. Voor iOS- en Android-toestellen bestaan er overigens ook verloopkabels om een externe monitor aan te sluiten. Handig voor het geval je het kleine scherm tijdelijk zat bent!

Microsoft Surface Go 2

©CIDimport

Conclusie

Is een leven zonder computer of laptop in de praktijk reëel? In principe wel, want voor vrijwel alle typische desktoptaken bestaat er wel een mobiele oplossing. Of de besproken oplossingen voor iedere lezer even comfortabel zijn, is weer een ander verhaal. Een compact aanraakscherm zonder Windows levert nou eenmaal een aantal beperkingen op. Surf je elke dag een uurtje op het web, tik je soms eens een mailtje en bewerk je heel af en toe een foto? In dat geval voldoet een tablet prima. Voor thuiswerkers en hobbyisten die dagelijks een aantal uren met de computer bezig zijn, blijft een pc of laptop op het gebied van functionaliteit, productiviteit en ergonomie de beste keuze.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.