De Mac mini was eind 2020 één van de eerste computers die Apple voorzag van een eigen M1-processor. Ruim twee jaar later is het tijd voor een update en wordt Apples compacte desktop voorzien van snellere M2-processors waarbij je ook kunt kiezen voor de krachtige M2 Pro. Blijft de Mac mini ook in 2023 een ideale desktop voor thuis?

Het uiterlijk van de Mac mini is bij het 2023-model geen verrassing. Apples desktop-pc ziet er sinds 2011 al vrijwel hetzelfde uit. Erg is dat niet, de platte behuizing die gemaakt is uit één stuk aluminium is nog altijd zeer aantrekkelijk vormgegeven. De behuizing is er deze generatie alleen in de standaard aluminiumkleur, een donkergrijze variant is niet beschikbaar.

Alle aansluitingen zijn op de achterkant geplaatst. Daar vind je twee usb3.1-poorten (Gen 2), hdmi, een netwerkaansluiting (gigabit of multigigabit), geluidsuitgang en afhankelijk van de uitvoering twee of vier Thunderbolt 4-aansluitingen. Ook de aan-uit-schakelaar is op de achterkant geplaatst. De Mac mini heeft dus geen aansluitingen op de voorkant en is niet voorzien van een kaartlezer. Jammer, want de (toegegeven veel duurdere) Mac Studio heeft het gemak van een kaartlezer en aansluitingen op de voorkant aangetoond. Op draadloos gebied is de Mac mini dankzij wifi 6e en bluetooth helemaal bij de tijd.

De Mac mini wordt verkocht zonder beeldscherm of invoersetje, naast de computer vind je enkel een stroomkabel in de doos. Apple leverde de computer voor deze review inclusief een toetsenbord, muis en de Studio Display. Een indrukwekkend 5K-scherm, maar met een prijs vanaf 1779 euro past dat scherm niet helemaal bij de instapvariant van 719 euro. Gelukkig is het dankzij de Thunderbolt-poorten en een hdmi-aansluiting geen probleem om een ander scherm aan te sluiten. De Mac mini kan ieder 4K-scherm moeiteloos aansturen.

Keuzes

De Mac mini is in verschillende configuraties te koop met keuzes uit verschillende processors, een optionele multigigabit-netwerkaansluiting, de hoeveelheid werkgeheugen en opslagcapaciteit. De goedkoopste uitvoering met een M2-processor, 8 GB RAM en een 256 GB ssd kost 719 euro. Dat is goedkoper dan de instapvariant van de voorganger met M1-processor waar Apple 799 euro voor vroeg. Het upgraden naar een wat toekomstbestendigere 16 GB RAM kost 230 euro extra terwijl je voor een 512 GB ssd ook 230 euro extra betaalt. Denk goed na over wat je nodig hebt, want uitbreiden achteraf kan niet. Al kun je dankzij de snelle Thunderbolt-poorten achteraf nog wel een snelle externe ssd aansluiten.

Met die paar muisklikken extra kost de Mac mini al snel meer dan 719 euro. We ontvingen voor deze review van Apple één van de krachtigste en duurste configuraties voorzien van de krachtigste M2 Pro-processor (12 cores), 32 GB RAM, 2 TB opslag en een 10Gbit/s-netwerkaansluiting. Met al die upgrades vraagt Apple 3179 euro voor de geteste uitvoering van de Mac mini. Een Mac mini met een M2 Pro-processor met 10 cores begint overigens bij 1596 euro.

Naast dat de M2 Pro-uitvoeringen krachtiger zijn dan de uitvoeringen met een M2-processor krijg je ook twee extra Thunderbolt 4-poorten. Dat is aantrekkelijk als je van plan bent meerdere beeldschermen en een snelle externe ssd aan te sluiten. De modellen met een M2 Pro ondersteunen drie beeldschermen terwijl de M2-uitvoeringen maximaal twee beeldschermen ondersteunen. Dat laatste zal voor de meeste gebruikers uiteraard voldoende zijn. De Mac mini met M2 Pro-processor zit qua prijs en prestaties tussen de Mac mini met M2-processor en de Mac Studio in. Het is daarmee een aantrekkelijke machine voor zwaardere taken als grafische bewerking.

Interessant alternatief voor iMac

De instapuitvoering van de Mac mini is met een prijs van 719 euro de goedkoopste desktop in het assortiment. De Mac mini is hierdoor wat ons betreft interessanter dan Apples andere desktop voor thuis, de 24 inch iMac. Je krijgt op de instapuitvoering van de Mac mini meer aansluitingen dan op de instapuitvoering van de iMac. De goedkoopste iMac van 1569 euro heeft slechts twee Thunderbolt-aansluitingen terwijl de goedkoopste Mac mini van 719 euro twee Thunderboltpoorten, twee usb-poorten, ethernet en een hdmi-aansluiting heeft. Er is wel een duurdere iMac van 1799 euro met twee extra usb-poorten en een ethernetaansluiting, ongeveer hetzelfde dus als de instapvariant van de Mac mini. Hiermee is de Mac mini al snel een interessantere desktop-pc dan de iMac, zeker omdat de M2-processor sneller is dan de M1-processor die in de iMac gebruikt wordt. Je zul wel zelf een scherm en invoersetje moeten aanschaffen, maar met een prijsverschil van minimaal 850 euro is het ruimschoots mogelijk om iets moois op je bureau te zetten. En wellicht heb je al een prima scherm en invoersetje in huis.

Prestaties

Voor normaal thuisgebruik is de geteste Mac mini een perfecte machine die alle taken razendsnel uitvoert. Dat is natuurlijk geen verrassing, dat geldt namelijk ook voor de Macs voorzien van een M1-processor. De uitvoering met een normale M2-processor hebben we niet getest, maar we hebben wel andere Macs met een M2-processor getest waardoor we een idee hebben van de prestaties van de goedkopere configuraties.

We hebben de snelheid van de Mac mini getest met Geekbench 5 en Cinebench R23. In de single-core-test van Geekbench scoort de gebruikte M2 Pro 1958 punten, een score die vrijwel gelijk is aan de score van de normale M2-processor. In de multi-core-benchmark laat de M2 Pro zijn kracht zien met 15144 punten, een flink stuk sneller dan de al goede score van 8985 punten die de M2-procecessor eerder scoorde. Cinebench R23 bevestigt dat de M2 Pro sneller is dan de normale M2. De single-core-score van 1649 punten is zo’n vier procent sneller dan de 1584 punten die de normale M2 scoort. Op multicoregebied laat de M2 Pro met 14822 punten zien dat het een echte krachtpatser is. Een score die bijna 70 procent hoger is dan de 8735 punten die een normale M2-processor scoort. Die normale M2-processor is al meer dan snel genoeg voor alle taken die je thuis wilt uitvoeren, de geteste uitvoering met M2 Pro-processor is echt een workstation voor (grafische) professionals. Die kracht is ook constant beschikbaar, na een langdurige benchmark van een half uur scoort de Mac mini vrijwel identiek. Al die kracht is bovendien verpakt in een opvallend stille computer. De Mac mini bevat een ventilator, maar is in de praktijk stil. Zelf bij langdurige benchmarks hoor je de ventilator niet. Dat die ventilator toch draait, hoor je alleen als je je oor zo ongeveer bovenop de behuizing legt.

We hebben het zelf niet kunnen testen, maar het lijkt wederom zo te zijn dat de kleinere ssd met een opslagcapaciteit van 256 GB veel minder goed presteert dan de grotere uitvoeringen. De in ons reviewexemplaar ingebouwde 2TB-ssd presteert in ieder geval uitstekend en zet lees- en schrijfsnelheden neer van 5303,7 en 6419,8 MB/s. Voor normale dagelijkse werkzaamheden zal een langzamere ssd geen probleem zijn, maar als je de Mac wil gebruiken voor grafische werkzaamheden met grote bestanden wel. Maar in dat geval kun je sowieso beter voor een grotere ssd kiezen, want een opslagcapaciteit van 256 GB is voor grafische werkzaamheden als snel te krap.

Conclusie

De Mac mini blijft een indrukwekkende desktop-pc. De gebruikte M2-processors zijn snel (en de geteste uitvoering is zelfs razendsnel) terwijl de computer toch altijd stil zijn werk doet. Een basisuitvoering met eventueel wat meer RAM of opslag lijkt ons voor veel thuisgebruikers de beste optie. In het assortiment van Apple is dat momenteel zelf al snel de interessantste desktop voor thuis. De iMac is een stuk duurder, heeft minder aansluitingen en draait nog op de oudere M1-processor. De Mac mini laat zich zoals ons testexemplaar ook configureren tot een workstation voor (grafische) professionals en is daarmee een interessant alternatief voor Apples eigen Mac Studio geworden. Al met al een prima apparaat dus voor wie een desktop-pc met macOS zoekt.

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.