De Mac mini was eind 2020 één van de eerste computers die Apple voorzag van een eigen M1-processor. Ruim twee jaar later is het tijd voor een update en wordt Apples compacte desktop voorzien van snellere M2-processors waarbij je ook kunt kiezen voor de krachtige M2 Pro. Blijft de Mac mini ook in 2023 een ideale desktop voor thuis?

Het uiterlijk van de Mac mini is bij het 2023-model geen verrassing. Apples desktop-pc ziet er sinds 2011 al vrijwel hetzelfde uit. Erg is dat niet, de platte behuizing die gemaakt is uit één stuk aluminium is nog altijd zeer aantrekkelijk vormgegeven. De behuizing is er deze generatie alleen in de standaard aluminiumkleur, een donkergrijze variant is niet beschikbaar.

Het uiterlijk van Apples Mac mini is als jarenlang hetzelfde, maar is nog altijd erg aantrekkelijk.

Alle aansluitingen zijn op de achterkant geplaatst. Daar vind je twee usb3.1-poorten (Gen 2), hdmi, een netwerkaansluiting (gigabit of multigigabit), geluidsuitgang en afhankelijk van de uitvoering twee of vier Thunderbolt 4-aansluitingen. Ook de aan-uit-schakelaar is op de achterkant geplaatst. De Mac mini heeft dus geen aansluitingen op de voorkant en is niet voorzien van een kaartlezer. Jammer, want de (toegegeven veel duurdere) Mac Studio heeft het gemak van een kaartlezer en aansluitingen op de voorkant aangetoond. Op draadloos gebied is de Mac mini dankzij wifi 6e en bluetooth helemaal bij de tijd.

De aansluitingen van de Mac mini met M2-processor, de geteste variant heeft vier Thunderbolt-aansluitingen.

De Mac mini wordt verkocht zonder beeldscherm of invoersetje, naast de computer vind je enkel een stroomkabel in de doos. Apple leverde de computer voor deze review inclusief een toetsenbord, muis en de Studio Display. Een indrukwekkend 5K-scherm, maar met een prijs vanaf 1779 euro past dat scherm niet helemaal bij de instapvariant van 719 euro. Gelukkig is het dankzij de Thunderbolt-poorten en een hdmi-aansluiting geen probleem om een ander scherm aan te sluiten. De Mac mini kan ieder 4K-scherm moeiteloos aansturen.

Keuzes

De Mac mini is in verschillende configuraties te koop met keuzes uit verschillende processors, een optionele multigigabit-netwerkaansluiting, de hoeveelheid werkgeheugen en opslagcapaciteit. De goedkoopste uitvoering met een M2-processor, 8 GB RAM en een 256 GB ssd kost 719 euro. Dat is goedkoper dan de instapvariant van de voorganger met M1-processor waar Apple 799 euro voor vroeg. Het upgraden naar een wat toekomstbestendigere 16 GB RAM kost 230 euro extra terwijl je voor een 512 GB ssd ook 230 euro extra betaalt. Denk goed na over wat je nodig hebt, want uitbreiden achteraf kan niet. Al kun je dankzij de snelle Thunderbolt-poorten achteraf nog wel een snelle externe ssd aansluiten.

Met die paar muisklikken extra kost de Mac mini al snel meer dan 719 euro. We ontvingen voor deze review van Apple één van de krachtigste en duurste configuraties voorzien van de krachtigste M2 Pro-processor (12 cores), 32 GB RAM, 2 TB opslag en een 10Gbit/s-netwerkaansluiting. Met al die upgrades vraagt Apple 3179 euro voor de geteste uitvoering van de Mac mini. Een Mac mini met een M2 Pro-processor met 10 cores begint overigens bij 1596 euro.

Naast dat de M2 Pro-uitvoeringen krachtiger zijn dan de uitvoeringen met een M2-processor krijg je ook twee extra Thunderbolt 4-poorten. Dat is aantrekkelijk als je van plan bent meerdere beeldschermen en een snelle externe ssd aan te sluiten. De modellen met een M2 Pro ondersteunen drie beeldschermen terwijl de M2-uitvoeringen maximaal twee beeldschermen ondersteunen. Dat laatste zal voor de meeste gebruikers uiteraard voldoende zijn. De Mac mini met M2 Pro-processor zit qua prijs en prestaties tussen de Mac mini met M2-processor en de Mac Studio in. Het is daarmee een aantrekkelijke machine voor zwaardere taken als grafische bewerking.

Interessant alternatief voor iMac

De instapuitvoering van de Mac mini is met een prijs van 719 euro de goedkoopste desktop in het assortiment. De Mac mini is hierdoor wat ons betreft interessanter dan Apples andere desktop voor thuis, de 24 inch iMac. Je krijgt op de instapuitvoering van de Mac mini meer aansluitingen dan op de instapuitvoering van de iMac. De goedkoopste iMac van 1569 euro heeft slechts twee Thunderbolt-aansluitingen terwijl de goedkoopste Mac mini van 719 euro twee Thunderboltpoorten, twee usb-poorten, ethernet en een hdmi-aansluiting heeft. Er is wel een duurdere iMac van 1799 euro met twee extra usb-poorten en een ethernetaansluiting, ongeveer hetzelfde dus als de instapvariant van de Mac mini. Hiermee is de Mac mini al snel een interessantere desktop-pc dan de iMac, zeker omdat de M2-processor sneller is dan de M1-processor die in de iMac gebruikt wordt. Je zul wel zelf een scherm en invoersetje moeten aanschaffen, maar met een prijsverschil van minimaal 850 euro is het ruimschoots mogelijk om iets moois op je bureau te zetten. En wellicht heb je al een prima scherm en invoersetje in huis.

Je zult zelf een toetsenbord, muis en monitor moeten aanschaffen. Dat kan zoals hier uiteraard bij Apple, maar je kunt ook zelf een set kiezen.

Prestaties

Voor normaal thuisgebruik is de geteste Mac mini een perfecte machine die alle taken razendsnel uitvoert. Dat is natuurlijk geen verrassing, dat geldt namelijk ook voor de Macs voorzien van een M1-processor. De uitvoering met een normale M2-processor hebben we niet getest, maar we hebben wel andere Macs met een M2-processor getest waardoor we een idee hebben van de prestaties van de goedkopere configuraties.

We hebben de snelheid van de Mac mini getest met Geekbench 5 en Cinebench R23. In de single-core-test van Geekbench scoort de gebruikte M2 Pro 1958 punten, een score die vrijwel gelijk is aan de score van de normale M2-processor. In de multi-core-benchmark laat de M2 Pro zijn kracht zien met 15144 punten, een flink stuk sneller dan de al goede score van 8985 punten die de M2-procecessor eerder scoorde. Cinebench R23 bevestigt dat de M2 Pro sneller is dan de normale M2. De single-core-score van 1649 punten is zo’n vier procent sneller dan de 1584 punten die de normale M2 scoort. Op multicoregebied laat de M2 Pro met 14822 punten zien dat het een echte krachtpatser is. Een score die bijna 70 procent hoger is dan de 8735 punten die een normale M2-processor scoort. Die normale M2-processor is al meer dan snel genoeg voor alle taken die je thuis wilt uitvoeren, de geteste uitvoering met M2 Pro-processor is echt een workstation voor (grafische) professionals. Die kracht is ook constant beschikbaar, na een langdurige benchmark van een half uur scoort de Mac mini vrijwel identiek. Al die kracht is bovendien verpakt in een opvallend stille computer. De Mac mini bevat een ventilator, maar is in de praktijk stil. Zelf bij langdurige benchmarks hoor je de ventilator niet. Dat die ventilator toch draait, hoor je alleen als je je oor zo ongeveer bovenop de behuizing legt.

We hebben het zelf niet kunnen testen, maar het lijkt wederom zo te zijn dat de kleinere ssd met een opslagcapaciteit van 256 GB veel minder goed presteert dan de grotere uitvoeringen. De in ons reviewexemplaar ingebouwde 2TB-ssd presteert in ieder geval uitstekend en zet lees- en schrijfsnelheden neer van 5303,7 en 6419,8 MB/s. Voor normale dagelijkse werkzaamheden zal een langzamere ssd geen probleem zijn, maar als je de Mac wil gebruiken voor grafische werkzaamheden met grote bestanden wel. Maar in dat geval kun je sowieso beter voor een grotere ssd kiezen, want een opslagcapaciteit van 256 GB is voor grafische werkzaamheden als snel te krap.

Conclusie

De Mac mini blijft een indrukwekkende desktop-pc. De gebruikte M2-processors zijn snel (en de geteste uitvoering is zelfs razendsnel) terwijl de computer toch altijd stil zijn werk doet. Een basisuitvoering met eventueel wat meer RAM of opslag lijkt ons voor veel thuisgebruikers de beste optie. In het assortiment van Apple is dat momenteel zelf al snel de interessantste desktop voor thuis. De iMac is een stuk duurder, heeft minder aansluitingen en draait nog op de oudere M1-processor. De Mac mini laat zich zoals ons testexemplaar ook configureren tot een workstation voor (grafische) professionals en is daarmee een interessant alternatief voor Apples eigen Mac Studio geworden. Al met al een prima apparaat dus voor wie een desktop-pc met macOS zoekt.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.