Windows 10 optimaliseren na herinstallatie of overstap

Tip 01: Standaard-apps

Windows 10 heeft standaard-apps in huis, bijvoorbeeld voor muziek, video, e-mail en browsen. Hiermee hoef je geen genoegen te nemen: mogelijk heb je je eigen favoriete apps die je veel liever gebruikt. Direct na een overstap naar Windows 10 of een frisse installatie is het tijd om deze apps goed in te stellen. Installeer eerst alle favoriete apps, zodat deze weer aanwezig zijn op de computer. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Apps, Standaard-apps. Kies nu per categorie de app die je wilt gebruiken. Zo kun je op dit moment apps instellen voor de categorieën E-mail, Kaarten, Muziekspeler, Fotoviewer, Videospeler en Webbrowser. Klik op een app om deze te veranderen. In het nieuw geopende venster kies je de app. Ook kun je kiezen voor Een app zoeken in de Microsoft Store. Hiermee open je de Microsoft-winkel en kun je de alternatieve app alsnog downloaden. Wil je op een later moment de situatie herstellen en weer alle Microsoft-apps gebruiken, dan klik je op de knop Opnieuw instellen. Je vindt deze knop onderin het instellingenvenster.

Tip 02: Opstarten

Tijdens de start van Windows worden aardig wat programma’s geladen, die al dan niet op de achtergrond actief blijven. Hoe meer programma’s, hoe slechter de prestaties van de computer. Blijf kritisch en laat alleen de programma’s opstarten die echt nodig zijn. In het instellingenvenster (Windows-toets+I) open je Apps, Opstarten. Hier vind je een overzicht van alle opstart-apps. Controleer eerst welke apps veel invloed hebben op het opstarten. Gebruik de optie Sorteren op om te sorteren op Invloed op opstarten. In de kolom rechts lees je ook welke invloed elke app heeft. Zet de schuif op Uit bij de opstart-apps waaraan je geen behoefte hebt. Opgeruimd staat netjes: voortaan starten alleen de apps op die je daadwerkelijk gebruikt. Je hoeft ook geen genoegen te nemen met de gratis apps die ongevraagd in het Startmenu verschijnen, zoals Candy Crush Saga. Kom je een dergelijke app tegen in het Startmenu? Klik erop met rechts en kies Verwijderen. Herhaal dit voor elke app die je tegenkomt en niet wilt gebruiken.

Tip 03: Zoeken 2.0

Het zoekmechanisme wordt met elke Windows-versie beter. Toch loont het de moeite om het direct na de overstap of schone installatie beter naar je hand te zetten. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en open Zoeken. Rechts bepaal je hoe Windows moet zoeken. Bij Zoeken in Cloudinhoud bepaal je of Windows ook moet zoeken in online diensten zoals OneDrive en Outlook. Zet de schuif op Aan bij Microsoft-account en Werk-of schoolaccount. Klik hierna op de sectie Zoeken in Windows (links in het venster). Normaal zoekt Windows alleen in bibliotheken en op het bureaublad, maar dat kun je aanpassen. Klik op Hier zoeklocaties aanpassen. Een overzicht van locaties verschijnt. Klik op Wijzigen en zet vinkjes naast de locaties die ook moeten worden meegenomen. Klik op Alle locaties weergeven om de totale set mappen te tonen. Na terugkeer naar het venster Zoeken in Windows kun je ook kiezen voor Uitgebreid. Bij deze modus wordt de volledige computer doorzicht en geïndexeerd, maar dat heeft wel een negatieve invloed op de batterijduur en het processorgebruik. Kies je hiervoor dan kun je aangeven welke mappen niet moeten worden doorzocht: klik op Een uitgesloten map toevoegen. Blader naar de map waarvan je niet wilt dat deze wordt geïndexeerd, wijs deze aan en klik op Map selecteren. De map wordt dan toegevoegd.

Tip 04: Donkere modus

De afgelopen jaren is de donkere modus, waarbij het scherm voornamelijk donkere elementen gebruikt, vooral bij telefoons en tablets populair geworden. Die populariteit is ook de makers van Windows niet ontgaan: Windows kent nu ook een donkere modus. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Persoonlijke instellingen. Kies Kleuren. Bij Kies uw kleur selecteer je Donker. Zorg er ook voor dat andere apps de donkere modus gebruiken. Goed voorbeeld hiervan is Office 365: sinds kort kun je hier ook de donkere modus activeren. Open Office en kies Bestand, Opties. Open de sectie Algemeen. Bij Office-thema kies je voor Zwart. Ook de browser kan de donkere modus gebruiken (bijvoorbeeld Chrome). Kies in de browser voor Instellingen, Vormgeving en kies het donkere thema. Andere Windows-programma’s hoef je niet altijd handmatig aan te passen, maar nemen vaak de themakleur van het besturingssysteem over. Als dat niet gebeurt kun je altijd even de instellingen van dat programma nakijken.

Tip 05: Uren

Direct na de overstap of schone installatie van Windows 10 worden de nodige updates geïnstalleerd. Uiteraard verschijnen er na verloop van tijd ook weer nieuwe updates. Deze worden alleen geïnstalleerd op momenten dat je de computer niet actief gebruikt. Tot zover de theorie. In de praktijk is het belangrijk om zelf de zogeheten ‘gebruikstijden’ bij Windows aan te geven: tijdens deze periode wordt de computer niet zomaar opnieuw opgestart na de installatie van een update. In het instellingenvenster (Windows-toets+I) ga je naar Bijwerken en beveiligen. Kies voor Gebruikstijden wijzigen. Bij Huidige gebruikstijden lees je wanneer Windows je met rust moet laten. Kies voor Wijzigen om je eigen tijden op te geven. Een nieuw venster wordt geopend. Geef de gebruiksmomenten vervolgens op bij Begintijd en Eindtijd en bevestig met een klik op Opslaan. Je kunt daarbij maximaal 18 uur vooruit plannen ten opzichte van de begintijd. Je kunt de gebruikstijden ook automatisch laten bepalen op basis van de activiteit van de computer: zet de schuif op Aan bij de optie Gebruikstijden automatisch aanpassen voor dit apparaat op basis van activiteit.

Direct na de upgrade

Tip 06: Privacy

Neem geen genoegen met de standaard privacy-instellingen van Windows 10. Tijdens de installatie wordt hier al naar gevraagd, maar gelukkig kun je ook achteraf de instellingen nog aanpassen: in het instellingenvenster (Windows-toets+I) kies je voor Privacy. Rechts in het venster bepaal je allereerst de algemene privacy-opties. Loop langs alle opties en bepaal per instelling of deze wel of niet mag worden gebruikt. Werp hierna een blik op Windows-machtigingen. Hier vind je vier categorieën met aanvullende privacy-opties. Om te voorkomen dat er gedetailleerde gegevens over het computergebruik worden verstuurd naar Microsoft, kies je voor Diagnostische gegevens en feedback en schakel je alle opties uit die je gegevens versturen. Tot slot bekijk je de sectie App-machtigingen. Hier vind je een flink aantal categorieën (zoals Microfoon, Radio’s en Meldingen) waarvan je kunt aangeven of deze door je verschillende apps mogen worden gebruikt. Klik je bijvoorbeeld op Microfoon, dan kun je aangeven welke apps toegang hebben tot de microfoon. Een app zoals Skype heeft logischerwijs toegang tot de microfoon nodig, maar veel apps hebben dit helemaal niet nodig. Bepaal per app of je hiermee akkoord gaat.

Opschonen maar!

Tip 07: Back-up

Maak je back-ups in orde, zodat je in geval van nood snel kunt terugkeren naar de vorige situatie. In het instellingenvenster kies je voor Bijwerken en beveiliging. Kies Back-up. Zet de schuif op Aan bij Automatisch back-ups maken van mijn bestanden. Klik hierna op Meer opties. Om direct een back-up te maken van de volledige computer, klik je op Nu back-up maken. In de velden eronder bepaal je hoe vaak back-ups moeten worden gemaakt. Standaard maakt Windows elk uur een back-up van de bestanden, maar je kunt deze frequentie ook verhogen (zelfs naar elke 10 minuten) of terugschroeven (naar dagelijks). Bepaal hierna hoe lang de reservekopieën moeten worden bewaard, in het vak Mijn back-ups behouden. Standaard worden de back-ups oneindig lang bewaard. Je kunt in plaats hiervan ook een maximum aantal maanden instellen of kiezen voor de optie Totdat ruimte nodig is. Hierna bepaal je welke mappen moeten worden opgenomen in de reservekopie. Ga naar de sectie Back-up maken van deze mappen en klik op Een map toevoegen. Selecteer de map die in de back-up moet worden opgenomen. Je kunt ook mappen uitsluiten: deze worden dan niet meegenomen in de back-up. Klik op Een map toevoegen in de sectie Deze mappen uitsluiten.

Back-up naar extern station

Tip 08: Vormgeving

Tevreden met de standaard vormgeving van Windows, zoals de vensters, titelbalk en achtergrond? Zet de vormgeving van Windows naar je hand. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Persoonlijke instellingen. Links in het venster vind je de verschillende categorieën, zoals Achtergrond, Kleuren en Thema’s. Loop door de categorieën en zet de vormgeving naar je hand. Bepaal ook welke pictogrammen op de taakbalk (in het gedeelte bij de klok) mogen worden getoond. Ga naar de sectie Taakbalk en ga in het rechtervenster naar de sectie Systeemvak. Klik op Selecteren welke pictogrammen op de taakbalk worden weergegeven. Wil je voorkomen dat specifieke pictogrammen achterwege worden gelaten, dan zet je de schuif op Aan bij Altijd alle pictogrammen weergeven in het systeemvak. Wil je finetunen, dan is er ook de mogelijkheid om per onderdeel aan te geven of het mag worden getoond in het systeemvak. Onderin het venster vind je een lijst met alle mogelijke pictogrammen. Bepaal per pictogram of het mag worden getoond in het systeemvak. Pictogrammen die je niet meer wilt ziet, schakel je uit via de schuifregelaar. Opgeruimd staat netjes.

Tip 09: Slim opslaan

Wees zuinig op de beschikbare vrije ruimte op de harde schijf, vooral na een overstap of schone installatie. Een beetje hulp kan hierbij geen kwaad: de functie ‘Slim opslaan’ maakt automatisch schijfruimte vrij door bestanden te verwijderen die je niet nodig hebt, zoals tijdelijke bestanden en de inhoud van de prullenbak. Slim opslaan is standaard niet ingeschakeld en zet je als volgt aan. In het zoekvak bovenin het instellingenvenster typ je Slim opslaan. Zet vervolgens de schuif op Aan bij Opslag. Kies hierna voor Slim opslaan configureren of nu uitvoeren. Zet de schuif op Aan bij Opslaginzicht. Bepaal hierna hoe Slim opslaan te werk moet gaan: bij de sectie Tijdelijke bestanden geef je aan of bestanden moeten worden verwijderd die niet meer door jezelf of door programma’s worden gebruikt. Geef dit aan voor de bestanden in de prullenbak en bestanden in de map Downloads. In de sectie Lokaal beschikbare cloudinhoud geef je aan op ongebruikte cloudinhoud van de computer moet worden verwijderd: het gaat hierbij om bestanden die ook online (in de cloud) zijn opgeslagen. Zo kun je bijvoorbeeld opgeven dat bestanden in een OneDrive-account automatisch na een maand moeten worden verwijderd. Wil je direct de instellingen toepassen? Klik dan onderin het venster op de knop Nu opruimen.

Tip 10: Energieprofielen

Maak je gebruik van een laptop, dan heb je ook te maken met de energie-instellingen van Windows. Zorg dat de energie-instellingen zijn afgestemd op de manier waarop je met de computer werkt. Open het Startmenu en typ Energie. Klik op Instellingen voor energiebeheer en slaapstand. Geef rechts in het venster per onderdeel aan wat het gedrag van Windows moet zijn. Zo bepaal je wanneer het scherm moet worden uitgeschakeld indien de laptop gebruik maakt van batterijstroom of netstroom, geef je aan wanneer de slaapstand wordt ingeschakeld en bepaal je of de netwerkverbinding moet worden afgesloten zodra de slaapstand wordt geactiveerd. Klik hierna op Batterij (links in het venster). Zet een vinkje bij Batterijbesparing automatisch inschakelen als capaciteit lager is dan (indien de optie nog niet is geactiveerd). Bepaal hierna met de schuifregelaar bij welke resterende accucapaciteit deze modus moet activeren, bijvoorbeeld 15%.