ID.nl logo
Windows 10 optimaliseren na herinstallatie of overstap
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Windows 10 optimaliseren na herinstallatie of overstap

Heb je eindelijk de overstap van Windows 7 naar Windows 10 gemaakt? Of heb je een schone installatie van Windows 10 uitgevoerd om het jaar goed te beginnen? Lees dan dit artikel, want direct na een overstap of nieuwe installatie kun je op een flink aantal manieren je Windows 10 optimaliseren.

Tip 01: Standaard-apps

Windows 10 heeft standaard-apps in huis, bijvoorbeeld voor muziek, video, e-mail en browsen. Hiermee hoef je geen genoegen te nemen: mogelijk heb je je eigen favoriete apps die je veel liever gebruikt. Direct na een overstap naar Windows 10 of een frisse installatie is het tijd om deze apps goed in te stellen. Installeer eerst alle favoriete apps, zodat deze weer aanwezig zijn op de computer. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Apps, Standaard-apps. Kies nu per categorie de app die je wilt gebruiken. Zo kun je op dit moment apps instellen voor de categorieën E-mail, Kaarten, Muziekspeler, Fotoviewer, Videospeler en Webbrowser. Klik op een app om deze te veranderen. In het nieuw geopende venster kies je de app. Ook kun je kiezen voor Een app zoeken in de Microsoft Store. Hiermee open je de Microsoft-winkel en kun je de alternatieve app alsnog downloaden. Wil je op een later moment de situatie herstellen en weer alle Microsoft-apps gebruiken, dan klik je op de knop Opnieuw instellen. Je vindt deze knop onderin het instellingenvenster.

©PXimport

Tip 02: Opstarten

Tijdens de start van Windows worden aardig wat programma’s geladen, die al dan niet op de achtergrond actief blijven. Hoe meer programma’s, hoe slechter de prestaties van de computer. Blijf kritisch en laat alleen de programma’s opstarten die echt nodig zijn. In het instellingenvenster (Windows-toets+I) open je Apps, Opstarten. Hier vind je een overzicht van alle opstart-apps. Controleer eerst welke apps veel invloed hebben op het opstarten. Gebruik de optie Sorteren op om te sorteren op Invloed op opstarten. In de kolom rechts lees je ook welke invloed elke app heeft. Zet de schuif op Uit bij de opstart-apps waaraan je geen behoefte hebt. Opgeruimd staat netjes: voortaan starten alleen de apps op die je daadwerkelijk gebruikt. Je hoeft ook geen genoegen te nemen met de gratis apps die ongevraagd in het Startmenu verschijnen, zoals Candy Crush Saga. Kom je een dergelijke app tegen in het Startmenu? Klik erop met rechts en kies Verwijderen. Herhaal dit voor elke app die je tegenkomt en niet wilt gebruiken.

©PXimport

Tip 03: Zoeken 2.0

Het zoekmechanisme wordt met elke Windows-versie beter. Toch loont het de moeite om het direct na de overstap of schone installatie beter naar je hand te zetten. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en open Zoeken. Rechts bepaal je hoe Windows moet zoeken. Bij Zoeken in Cloudinhoud bepaal je of Windows ook moet zoeken in online diensten zoals OneDrive en Outlook. Zet de schuif op Aan bij Microsoft-account en Werk-of schoolaccount. Klik hierna op de sectie Zoeken in Windows (links in het venster). Normaal zoekt Windows alleen in bibliotheken en op het bureaublad, maar dat kun je aanpassen. Klik op Hier zoeklocaties aanpassen. Een overzicht van locaties verschijnt. Klik op Wijzigen en zet vinkjes naast de locaties die ook moeten worden meegenomen. Klik op Alle locaties weergeven om de totale set mappen te tonen. Na terugkeer naar het venster Zoeken in Windows kun je ook kiezen voor Uitgebreid. Bij deze modus wordt de volledige computer doorzicht en geïndexeerd, maar dat heeft wel een negatieve invloed op de batterijduur en het processorgebruik. Kies je hiervoor dan kun je aangeven welke mappen niet moeten worden doorzocht: klik op Een uitgesloten map toevoegen. Blader naar de map waarvan je niet wilt dat deze wordt geïndexeerd, wijs deze aan en klik op Map selecteren. De map wordt dan toegevoegd.

©PXimport

Tip 04: Donkere modus

De afgelopen jaren is de donkere modus, waarbij het scherm voornamelijk donkere elementen gebruikt, vooral bij telefoons en tablets populair geworden. Die populariteit is ook de makers van Windows niet ontgaan: Windows kent nu ook een donkere modus. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Persoonlijke instellingen. Kies Kleuren. Bij Kies uw kleur selecteer je Donker. Zorg er ook voor dat andere apps de donkere modus gebruiken. Goed voorbeeld hiervan is Office 365: sinds kort kun je hier ook de donkere modus activeren. Open Office en kies Bestand, Opties. Open de sectie Algemeen. Bij Office-thema kies je voor Zwart. Ook de browser kan de donkere modus gebruiken (bijvoorbeeld Chrome). Kies in de browser voor Instellingen, Vormgeving en kies het donkere thema. Andere Windows-programma’s hoef je niet altijd handmatig aan te passen, maar nemen vaak de themakleur van het besturingssysteem over. Als dat niet gebeurt kun je altijd even de instellingen van dat programma nakijken.

©PXimport

Je hoeft geen genoegen te nemen met gratis apps die ongevraagd in het Startmenu verschijnen

-

Tip 05: Uren

Direct na de overstap of schone installatie van Windows 10 worden de nodige updates geïnstalleerd. Uiteraard verschijnen er na verloop van tijd ook weer nieuwe updates. Deze worden alleen geïnstalleerd op momenten dat je de computer niet actief gebruikt. Tot zover de theorie. In de praktijk is het belangrijk om zelf de zogeheten ‘gebruikstijden’ bij Windows aan te geven: tijdens deze periode wordt de computer niet zomaar opnieuw opgestart na de installatie van een update. In het instellingenvenster (Windows-toets+I) ga je naar Bijwerken en beveiligen. Kies voor Gebruikstijden wijzigen. Bij Huidige gebruikstijden lees je wanneer Windows je met rust moet laten. Kies voor Wijzigen om je eigen tijden op te geven. Een nieuw venster wordt geopend. Geef de gebruiksmomenten vervolgens op bij Begintijd en Eindtijd en bevestig met een klik op Opslaan. Je kunt daarbij maximaal 18 uur vooruit plannen ten opzichte van de begintijd. Je kunt de gebruikstijden ook automatisch laten bepalen op basis van de activiteit van de computer: zet de schuif op Aan bij de optie Gebruikstijden automatisch aanpassen voor dit apparaat op basis van activiteit.

©PXimport

Direct na de upgrade

Controleer direct na de upgrade of nieuwe installatie of je gebruikmaakt van de nieuwste versies van je stuurprogramma’s en andere systeembestanden. Open het Startmenu en typ Update. Klik op Naar updates zoeken. Windows Update zoekt naar aanvullende updates. Installeer deze als ze worden gevonden. En nu we toch bezig zijn kunnen we gelijk de instellingen van Windows Update optimaliseren. Klik op Geavanceerde opties. Zet de schuif op Aan bij de optie Updates voor andere Microsoft-producten ontvangen tijdens het bijwerken van Windows. Kies ook voor Aan bij Een melding weergeven wanneer de pc opnieuw moet worden opgestart om de update te voltooien.

Tip 06: Privacy

Neem geen genoegen met de standaard privacy-instellingen van Windows 10. Tijdens de installatie wordt hier al naar gevraagd, maar gelukkig kun je ook achteraf de instellingen nog aanpassen: in het instellingenvenster (Windows-toets+I) kies je voor Privacy. Rechts in het venster bepaal je allereerst de algemene privacy-opties. Loop langs alle opties en bepaal per instelling of deze wel of niet mag worden gebruikt. Werp hierna een blik op Windows-machtigingen. Hier vind je vier categorieën met aanvullende privacy-opties. Om te voorkomen dat er gedetailleerde gegevens over het computergebruik worden verstuurd naar Microsoft, kies je voor Diagnostische gegevens en feedback en schakel je alle opties uit die je gegevens versturen. Tot slot bekijk je de sectie App-machtigingen. Hier vind je een flink aantal categorieën (zoals Microfoon, Radio’s en Meldingen) waarvan je kunt aangeven of deze door je verschillende apps mogen worden gebruikt. Klik je bijvoorbeeld op Microfoon, dan kun je aangeven welke apps toegang hebben tot de microfoon. Een app zoals Skype heeft logischerwijs toegang tot de microfoon nodig, maar veel apps hebben dit helemaal niet nodig. Bepaal per app of je hiermee akkoord gaat.

©PXimport

Opschonen maar!

Vooral na een upgrade (bijvoorbeeld van Windows 7 naar Windows 10) kunnen er nog restjes overblijven van de vorige Windows-installatie. Zonde, want dergelijke bestanden nemen onnodig ruimte in. Open het Startmenu en typ Schijfopruiming. Klik op OK om de harde schijf te controleren. Een venster met resultaten verschijnt, maar hiermee nemen we geen genoegen. Klik daarom op de knop Systeembestanden opschonen en laat Schijfopruiming opnieuw naar de schijf kijken. Plaats nu vinkjes bij de onderdelen Vorige Windows-versies, Windows Update opschonen, Upgradelogboekbestanden van Windows. Tevreden? Klik op OK. De bestanden worden opgeschoond en de kostbare schijfruimte is terug.

Standaard maakt Windows elk uur een back-up van je bestanden

-

Tip 07: Back-up

Maak je back-ups in orde, zodat je in geval van nood snel kunt terugkeren naar de vorige situatie. In het instellingenvenster kies je voor Bijwerken en beveiliging. Kies Back-up. Zet de schuif op Aan bij Automatisch back-ups maken van mijn bestanden. Klik hierna op Meer opties. Om direct een back-up te maken van de volledige computer, klik je op Nu back-up maken. In de velden eronder bepaal je hoe vaak back-ups moeten worden gemaakt. Standaard maakt Windows elk uur een back-up van de bestanden, maar je kunt deze frequentie ook verhogen (zelfs naar elke 10 minuten) of terugschroeven (naar dagelijks). Bepaal hierna hoe lang de reservekopieën moeten worden bewaard, in het vak Mijn back-ups behouden. Standaard worden de back-ups oneindig lang bewaard. Je kunt in plaats hiervan ook een maximum aantal maanden instellen of kiezen voor de optie Totdat ruimte nodig is. Hierna bepaal je welke mappen moeten worden opgenomen in de reservekopie. Ga naar de sectie Back-up maken vandeze mappen en klik op Een map toevoegen. Selecteer de map die in de back-up moet worden opgenomen. Je kunt ook mappen uitsluiten: deze worden dan niet meegenomen in de back-up. Klik op Een map toevoegen in de sectie Deze mappen uitsluiten.

©PXimport

Back-up naar extern station

Je hoeft niet per se een back-up op de lokale schijf (waarop Windows is geïnstalleerd) op te slaan, maar je kunt ook een externe schijf gebruiken voor de back-ups. Handig als je beperkte opslagruimte op de lokale schijf hebt. Blader in het instellingenvenster van back-up volledig naar beneden, tot de sectie Back-up maken naar een ander station. Om de schijfkeuze te veranderen, schakel je eerst uit dat er back-ups naar de huidige schijf worden geschreven. Klik op Station niet meer gebruiken. Hierna kun je de gewenste doelschijf selecteren.

Tip 08: Vormgeving

Tevreden met de standaard vormgeving van Windows, zoals de vensters, titelbalk en achtergrond? Zet de vormgeving van Windows naar je hand. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en ga naar Persoonlijke instellingen. Links in het venster vind je de verschillende categorieën, zoals Achtergrond, Kleuren en Thema’s. Loop door de categorieën en zet de vormgeving naar je hand. Bepaal ook welke pictogrammen op de taakbalk (in het gedeelte bij de klok) mogen worden getoond. Ga naar de sectie Taakbalk en ga in het rechtervenster naar de sectie Systeemvak. Klik op Selecteren welke pictogrammen op de taakbalk worden weergegeven. Wil je voorkomen dat specifieke pictogrammen achterwege worden gelaten, dan zet je de schuif op Aan bij Altijd alle pictogrammen weergeven in het systeemvak. Wil je finetunen, dan is er ook de mogelijkheid om per onderdeel aan te geven of het mag worden getoond in het systeemvak. Onderin het venster vind je een lijst met alle mogelijke pictogrammen. Bepaal per pictogram of het mag worden getoond in het systeemvak. Pictogrammen die je niet meer wilt ziet, schakel je uit via de schuifregelaar. Opgeruimd staat netjes.

©PXimport

Tip 09: Slim opslaan

Wees zuinig op de beschikbare vrije ruimte op de harde schijf, vooral na een overstap of schone installatie. Een beetje hulp kan hierbij geen kwaad: de functie ‘Slim opslaan’ maakt automatisch schijfruimte vrij door bestanden te verwijderen die je niet nodig hebt, zoals tijdelijke bestanden en de inhoud van de prullenbak. Slim opslaan is standaard niet ingeschakeld en zet je als volgt aan. In het zoekvak bovenin het instellingenvenster typ je Slim opslaan. Zet vervolgens de schuif op Aan bij Opslag. Kies hierna voor Slim opslaan configureren of nu uitvoeren. Zet de schuif op Aan bij Opslaginzicht. Bepaal hierna hoe Slim opslaan te werk moet gaan: bij de sectie Tijdelijke bestanden geef je aan of bestanden moeten worden verwijderd die niet meer door jezelf of door programma’s worden gebruikt. Geef dit aan voor de bestanden in de prullenbak en bestanden in de map Downloads. In de sectie Lokaal beschikbare cloudinhoud geef je aan op ongebruikte cloudinhoud van de computer moet worden verwijderd: het gaat hierbij om bestanden die ook online (in de cloud) zijn opgeslagen. Zo kun je bijvoorbeeld opgeven dat bestanden in een OneDrive-account automatisch na een maand moeten worden verwijderd. Wil je direct de instellingen toepassen? Klik dan onderin het venster op de knop Nu opruimen.

©PXimport

Slim opslaan helpt bij het opgeruimd houden van de computer

-

Tip 10: Energieprofielen

Maak je gebruik van een laptop, dan heb je ook te maken met de energie-instellingen van Windows. Zorg dat de energie-instellingen zijn afgestemd op de manier waarop je met de computer werkt. Open het Startmenu en typ Energie. Klik op Instellingen voor energiebeheer en slaapstand. Geef rechts in het venster per onderdeel aan wat het gedrag van Windows moet zijn. Zo bepaal je wanneer het scherm moet worden uitgeschakeld indien de laptop gebruik maakt van batterijstroom of netstroom, geef je aan wanneer de slaapstand wordt ingeschakeld en bepaal je of de netwerkverbinding moet worden afgesloten zodra de slaapstand wordt geactiveerd. Klik hierna op Batterij (links in het venster). Zet een vinkje bij Batterijbesparing automatisch inschakelen als capaciteit lager is dan (indien de optie nog niet is geactiveerd). Bepaal hierna met de schuifregelaar bij welke resterende accucapaciteit deze modus moet activeren, bijvoorbeeld 15%.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Review Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom – eerder basaal dan essentieel
© Wesley Akkerman
Zekerheid & gemak

Review Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom – eerder basaal dan essentieel

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

Goed
Conclusie

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Plus- en minpunten
  • Prima beeld- en audiokwaliteit
  • Automatisch volgsysteem
  • Pannen, zoomen en tilten werken goed
  • Aansluiten zo gedaan
  • Overzichtelijke app
  • Beeld buiten kan ruis vertonen
  • Essentiële functies zitten achter betaalmuur
  • Geen lokale opslagmogelijkheid

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

▼ Volgende artikel
Luisterend oor: beter horen dankzij slimmere technieken
Huis

Luisterend oor: beter horen dankzij slimmere technieken

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

OTC-gehoorapparaten hoeven er niet uit te zien als oordopjes. Deze zijn van Jabra, helaas niet beschikbaar in Nederland.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Een online gehoortest als onderdeel van een OTC-gehooradvies van Sonova-dochter Sennheiser (product niet beschikbaar in Nederland).

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

Met een iPhone en een set AirPods Pro 2 kan iedereen in enkele stappen zijn gehoor testen.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Het audiogram van de gehoortest met een iPhone en twee AirPods Pro 2 wordt door Apple in de Gezondheidsapp bewaard.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Een professioneel audiogram zoals deze gemaakt bij Sonova bevat veel details en kijkt ook naar horen in een lawaaiige omgeving, spraak en telefoneren.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

In de Transparantie-modus functioneren de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

De AirPods Pro 2 zijn nadrukkelijk zichtbaar en wekken daarmee de indruk dat iemand andere dingen doet of wil doen dan deelnemen aan een gesprek.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

De Mimi-app ondersteunt ook andere oortjes dan alleen de AirPods Pro 2 om een gehoortest uit te voeren. 

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

Een achter-het-oor gehoorapparaat zoals deze van Phonak is nauwelijks zichtbaar en daardoor niet van invloed op een gesprek.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

Made for iPhone was jarenlang de min-of-meer standaard voor het koppelen van gehoortoestellen aan een mobiel apparaat.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Auracast is een multi-streamprotocol voor bluetooth-audio en laat zich goed vergelijken met hoe wifi werkt.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Horen met de bril

Een bril én een gehoorapparaat laten zich vaak lastig combineren. De Franse brillenproducent EssilorLuxottica gelooft wel in de combinatie en brengt via dochtermaatschappij Nuance Audio een bril uit die als gehoorapparaat functioneert. De bril bevat aan de voorzijde zes microfoons die het geluid registreren en via twee speakers bij de oren versterkt afspelen. De bril werkt tot acht uur, is oplaadbaar en compatible met Android en iOS. Er is keuze uit twee brillenglazen, wil je die op sterkte dan moet de bril daarvoor naar de opticien. De bril is op dit moment alleen in de VS en het VK verkrijgbaar.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

De DeepSonic-chip is de AI-machine in de nieuwste gehoorapparaten van Phonak.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Beter horen met Sonos

Beter horen hoeft niet altijd de vorm van een headset of gehoorapparaat te hebben. Sonos biedt op de Arc Ultra-soundbar de mogelijkheid gesproken tekst beter hoorbaar te maken zonder het geluid van de film of televisie-uitzending aan te passen. De Spraakverbetering versterkt gericht de audiofrequenties die geassocieerd worden met de menselijke stem. Op dit moment beschikt alleen de Arc Ultra-soundbar over voldoende rekenkracht hiervoor. Sonos ontwikkelde de functionaliteit in samenwerking met het Engelse Royal National Institute for Deaf People.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

De Audéo Sphere Infinio-gehoorapparaten van Phonak maken dankzij AI de gesprekken een lawaaiige omgeving echt beter verstaanbaar.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.