Als je in de afgelopen tien jaar op school hebt gezeten of een studie hebt gevolgd, dan is de kans groot dat je met een Chromebook hebt gewerkt. Voor iedereen die dergelijk modern(er) onderwijs heeft gemist (of een Chromebook-loze school heeft bezocht) zetten we op een rijtje wat dit precies voor apparaat is.

Een Chromebook is van oorsprong een vereenvoudigde laptop met een simpel besturingssysteem – ChromeOS – en een browser als centrale spil. En met ‘simpel besturingssysteem’ bedoelen we vooral de gebruikersinterface; onder de motorkap is ChromeOS gebaseerd op Linux. Maar als gebruiker merk je weinig van computertechnische zaken. Sterker nog, de filosofie van een Chromebook is eigenlijk dat je alleen een browser nodig hebt en alles in de cloud doet.

Die basisgedachte was (en is) helemaal zo gek nog niet. Veel software draait tegenwoordig immers in de cloud – denk aan zaken als Gmail, Google Docs, de online-versie van Microsoft Office enzovoort. Een mailprogramma gebruiken veel mensen al jaren niet meer, want dat loopt lekker via de browser. Documenten en andere zaken online bewaren is inmiddels ook gemeengoed. En wat is er makkelijker dan een Office-pakket dat je altijd bij de hand hebt? Er kleeft (of eigenlijk kleefde) natuurlijk wel een nadeel aan al die cloud-software: als je geen toegang tot internet hebt, kun je er niks mee. En zo werd de PWA ofwel Progressive Web App bedacht.

PWA, de ‘installeerbare’ web-app

Een PWA is een soort hybride vorm van cloud- en lokale software. Je kunt een PWA in sommige browsers – waaronder Chrome van Google – ‘installeren’. In de praktijk betekent het dat alle benodigde bestanden voor het functioneren van een PWA op de achtergrond door de browser lokaal worden opgeslagen. Heb je geen internetverbinding tot je beschikking, dan kun je de PWA toch gebruiken. En zodra er weer een internetverbinding is, wordt alles bovendien weer netjes gesynchroniseerd met de clouddienst. Als gebruiker merk je daar in principe niks van.

Ook lezen: Gamen op een Chromebook? Dat doe je in de cloud!

Nu is ChromeOS bedacht door Google (net als de Chromebook zelf) en is de browser daarin vanzelfsprekend Chrome. Kortom: je kunt dus eenvoudig PWA’s installeren. Met als extraatje dat die PWA’s straks gewoon als app in een app-menu verschijnen. Het oogt en voelt dus allemaal heel natuurlijk.

Android én Linux extra

Wat jammer is, is dat dé grote doorbraak van PWA’s nog altijd niet is gekomen. Nu hebben de meeste gebruikers niet veel meer nodig dan de eerdergenoemde voorbeelden, dus het is geen direct drama. Verder geldt immers dat de browser ook gewoon een browser is en je elke website kunt bezoeken. Dat maakt van de Chromebook een prima oplossing voor het overgrote deel van de thuisgebruikers. Meer dan dat heb je tegenwoordig eigenlijk niet meer nodig.

Maar toch, er zijn gebruikers die wél meer willen, en dat besef drong ook door bij Google. Om die reden is het sinds enige tijd mogelijk Android-apps op een Chromebook te installeren. Een soort best of both worlds dus, waarbij de Chromebook meteen tot een soort tablet is verworden. Een gedachte die eveneens wordt omarmd door hardwarefabrikanten, want er zijn steeds meer Chromebooks die over een aanraakscherm beschikken dat je helemaal kunt omklappen. Je hebt dan een soort uit de kluiten gewassen tablet in handen.

Meer recent is er nog de mogelijkheid tot het toevoegen van een Linux VM onder ChromeOS bij gekomen. Maar die optie is alleen beschikbaar voor Chromebooks vanaf 2019, die bovendien ook over wat steviger specificaties beschikken.

Van simpel en low-cost tot duur en high-end

Met die hardware komen we meteen uit bij een nadeel van de huidige generatie Chromebooks. Oorspronkelijk was de Chromebook vooral bedoeld als een low-cost/low-power-apparaat, gericht op onder meer het onderwijs. De apparaten waren veelal voorzien van vrij lichtgewicht processors, minimale opslagruimte en dito RAM. In de loop der tijd zijn websites echter steeds zwaarder geworden en daarbij voorzien van allerlei toeters en bellen, zoals 3D-elementen, video’s van hoge kwaliteit en resolutie, streamingdiensten en meer. Zodoende moest de hardware mee-evolueren.

Inmiddels is er een scheiding ontstaan tussen budgetmodellen en Chromebooks voor het stevige werk. Die laatste categorie draait Android-apps inclusief 3D-games soepeltjes, draait z’n hand niet om voor de meest complexe websites en PWA’s waarmee je bijvoorbeeld foto's kunt bewerken enzovoort. Punt is alleen dat die Chromebooks over nagenoeg dezelfde hardware beschikken als een gemiddelde Windows-laptop, en dat zie je – helaas – ook aan de prijskaartjes. Een Chromebook gebaseerd op bijvoorbeeld een Intel i5 of een AMD Ryzen kost hetzelfde als een Windows-laptop met vergelijkbare specs. Daarmee schiet de Chromebook z’n doel – in elk geval qua prijs – steeds meer voorbij.

Kies de juiste

Wil je anno nu vlot kunnen werken op een Chromebook, dan is het zaak om geen kat in de zak te kopen. Vraag jezelf eerst af wat je precies wilt. Gaat het alleen om af-en-toe-gebruik, bijvoorbeeld in de trein of op vakantie, dan kun je eens kijken naar wat de goedkopere Chromebooks te bieden hebben. Er zijn namelijk ook exemplaren die zijn gebaseerd op de energiezuinige en goedkope, maar wel wat tragere Intel Atom-cpu's. Of ga voor een ARM-variant. In feite haal je daarmee een apparaat in huis dat qua snelheid vergelijkbaar is met iets wat tussen een goedkopere en een middenklasse-tablet ligt. Kies in elk geval een exemplaar met zo veel mogelijk RAM (liefst 8 GB).

De benodigde opslagruimte is van minder belang als je de Chromebook echt als Chromebook – dus hoofdzakelijk browser-gebaseerd – gaat gebruiken. Wil je echter ook Android-apps gebruiken en installeren, dan geldt dat 64 GB inmiddels wel het absolute minimum is wat je aan interne opslag zou moeten kiezen. Wil je ook aan de slag met Linux, dan ontkom je niet aan de duurdere Chromebooks van enkele honderden euro’s. Dan zit je al snel bij de exemplaren voorzien van reguliere notebook-cpu’s, die we ook kennen uit de Windows-wereld.

Met een i3 kom je gelukkig al een héél eind, omdat ChromeOS lekker lichtgewicht is. Wel is die 8 GB RAM de gouden standaard. Qua opslag is 64 GB zoals gezegd het absolute minimum, zeker als je naast gebruik van Android-apps ook nog serieuzer aan de slag wilt met Linux-software. Kijk dan beter uit naar een Chromebook met 128 GB of zelfs nog meer opslag. Dat heeft als voordeel dat je het apparaat ook kunt gebruiken voor bijvoorbeeld het downloaden van grotere bestanden (om die later elders op te gebruiken of over te hevelen naar bijvoorbeeld een NAS), of om tijdens de vakantie tijdelijk je foto’s op te bewaren als je geen vrije SD-kaartjes meer bij je hebt.

Usb-c als basis

Het overgrote deel van de Chromebooks beschikt over één of meer usb-c-aansluitingen, maar vaak ook (nog) over gewoon usb-a. Kun je bijvoorbeeld een muis inprikken, als je dat wilt. Een (micro)SD-kaartlezer ontbreekt veelal evenmin, zodat je een eventueel gebrek aan interne opslagruimte nog een beetje kunt compenseren. De huidige generatie Chromebooks beschikt bijna altijd over alleen wifi als netwerkverbinding. Wil je echter toch een (snellere) gigabit-ethernetverbinding, dan is er keuze genoeg aan usb-c-naar-gigabit-ethernet-stekkertjes. Altijd handig om er daarvan eentje bij je te hebben.

Een deel van de Chromebooks beschikt over het al eerder genoemde aanraakscherm. Dat komt vooral goed van pas als je veel met Android-apps aan de slag gaat, al dan niet met omgeklapt scherm. Is dat echter je hoofddoel – zo veel mogelijk gebruikmaken van de tabletmodus – dan kun je je geld wellicht beter besteden aan een Android-tablet van goede kwaliteit of een iPad.

Chromebook past goed bij shift naar cloud

De Chromebook is zonder meer een interessant apparaat. Voor scholen en dergelijke is het een ideale ‘terminal’ die naadloos kan worden geïntegreerd in het schoolnetwerk, waar leerlingen en studenten kunnen inloggen om alles te doen wat ze nodig hebben voor hun studie. Maar ook voor thuisgebruikers is het een erg interessant apparaat. Zeker voor mensen die Windows-computers eigenlijk hoofdzakelijk gebruiken voor zaken als e-mail, browsen en nu en dan eens een brief tikken. De overhead van een Windows-systeem met al z’n updates en veiligheidsrisico’s heb je dan echt niet nodig.

Let op de houdbaarheidsdatum!

Over updates gesproken – en dat is echt een belangrijk punt waar je bij aanschaf op moet letten – hanteert Google een wellicht wat apart ogend beleid. Elke Chromebook heeft namelijk een ingebakken houdbaarheidsdatum. Na die datum ontvangt het apparaat geen updates meer en daarmee wordt het per definitie snel onveilig. Veel Chromebooks hebben een ‘houdbaarheidsdatum’ van vijf jaar, al is er inmiddels een shift gaande naar zelfs tien jaar. An sich dus niks om wakker van te liggen.

Maar pas wel op bij aankoop van een ‘aanbieding-van-de-week’-Chromebook. Vaak is dat een wat ouder model, en dan ben je zomaar een jaar of zelfs meer van die houdbaarheidsdatum kwijt. Die wordt namelijk ten tijde van de fabricage ingebakken. Check dat dus goed, vraag het na, check het op de verpakking enzovoort. Goedkoop kan anders zomaar ineens duurkoop worden.

Heb je de Chromebook eenmaal in huis, dan kun je die houdbaarheidsdatum ook checken in ChromeOS zelf. De optie zit een beetje verstopt. Klik eerst rechtsonder in beeld in het blokje met de klok en dan in het geopende paneel op het instellingentandwiel. Klik in het geopende venster op Over Chrome OS en vervolgens op Aanvullende informatie. Blijkt direct na aankoop dat er van de vijf jaar nog maar drie of minder over zijn, dan adviseren we je het apparaat te retourneren en je geld terug te vragen (of een ander type te kiezen). Of je moet écht heel weinig hebben betaald en de drie of vier resterende gebruiksjaren zijn prima te verantwoorden, dan is er niets aan de hand.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wanneer je met een smartwatch je gezondheid in de gaten wilt houden en bijvoorbeeld tijdens activiteiten je hartslag wilt meten, is het handig als zo'n slim horloge ook waterdicht is. En met een GPS-functie kun je ook goed bijhouden welke afstand je hebt afgelegd.

Een smartwatch is meer dan alleen een horloge: het is een slimme assistent om je pols. Met een smartwatch kun je eenvoudig meldingen van je smartphone ontvangen, zoals berichten, oproepen en agenda-afspraken. Veel modellen bieden daarnaast functies zoals stappentellen, hartslagmeting, slaapregistratie en GPS-tracking. Dat maakt ze ideaal voor wie zijn gezondheid en activiteiten wil bijhouden. Sommige horloges ondersteunen zelfs contactloos betalen of muziekbediening, zodat je minder vaak je telefoon uit je zak hoeft te halen.

Een ander belangrijk voordeel is de waterbestendigheid, wat bij smartwatches wordt aangeduid met een zogeheten ATM-classificatie. ATM staat voor 'atmosfeer' en geeft aan hoe hoog de druk op het horloge mag zijn. Een smartwatch met 5 ATM is bijvoorbeeld bestand tegen waterdruk die overeenkomt met 50 meter diepte. Dat betekent dat je ermee kunt douchen, zwemmen of in de regen lopen, maar dat de watch niet per se geschikt is voor diepzeeduiken.

Amazfit Cheetah Square

De Amazfit Cheetah Square is een smartwatch met een rechthoekig AMOLED-scherm van 1,75 inch. Het model biedt uitgebreide sportondersteuning met meer dan 150 modi en beschikt over dual-band GPS voor nauwkeurige plaatsbepaling. Daarnaast zijn er sensoren voor hartslag, SpO₂ (het percentage zuurstof in je bloed dat via een saturatiemeter wordt gemeten, en aangeeft hoeveel van je rode bloedcellen verzadigd zijn met zuurstof), slaap en stress. De behuizing is lichtgewicht en de horlogeband is van siliconen. De waterdichtheid van 5 ATM maakt hem geschikt voor gebruik in het water. De batterijduur varieert afhankelijk van het gebruik, met tot 8 dagen bij gemiddeld gebruik en tot 28 uur met GPS ingeschakeld.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 8 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,75 inch

Huawei Watch Fit 2

De Huawei Watch Fit 2 is een relatief compacte smartwatch met een AMOLED-display van 1,74 inch. Het model ondersteunt verschillende trainingsmodi en beschikt over sensoren voor onder andere hartslag, SpO₂ en slaapmonitoring. Hoewel deze watch geen ingebouwde GPS heeft, maakt hij gebruik van verbonden GPS via een smartphone. De batterijduur is met maximaal 10 dagen redelijk lang. De smartwatch is waterbestendig tot 5 ATM en is beschikbaar in verschillende edities en kleuren.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 10 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,74 inch

Fitbit Sense 2

De Fitbit Sense 2 biedt een combinatie van gezondheidsmetingen, zoals een ECG-app, cEDA-sensor voor stressdetectie en SpO₂-metingen. Het horloge is uitgerust met een 1,58 inch AMOLED-scherm en een ingebouwde GPS. De batterij gaat bij normaal gebruik ongeveer 6 dagen mee. Daarnaast is de Sense 2 waterbestendig tot 50 meter (5 ATM). Het model ondersteunt contactloze betalingen via Fitbit Pay, maar mist functies zoals muziekopslag of volledige ondersteuning voor apps van derden.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 6 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,58 inch

Garmin Venu 2

De Garmin Venu 2 heeft een 1,3 inch AMOLED-display en legt de nadruk op gezondheid en sport. De smartwatch beschikt over onder meer hartslagmeting, ademhalingsregistratie, Body Battery, stressmeting en Pulse Ox. GPS is ingebouwd, en de batterij gaat tot 11 dagen mee in smartwatch-modus. Bij gebruik van GPS en muziek is dit korter. Het horloge is waterdicht tot 5 ATM, wat standaard is voor dit soort toepassingen.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 11 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,3 inch

OnePlus Watch 2

De OnePlus Watch 2 draait op Wear OS 4 en gebruikt een dubbele chipsetstructuur om prestaties en batterijduur te balanceren. Met een 1,43 inch AMOLED-scherm, ondersteuning voor dual-band GPS, en sensoren voor hartslag en slaap is hij geschikt voor dagelijks gebruik. De batterijduur is echter niet heel lang, maar het horloge is wel IP68-gecertificeerd en bestand tegen waterdruk tot 5 ATM.

🚿 Waterdichtheid: IP68 / 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 100 uur
📱 Schermdiagonaal: 1,43 inch

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.