Voor de meeste toepassingen is het genoeg om audio af te spelen via de geïntegreerde audio-chip op je moederbord. Maar wat als je eens je gitaar, je zang of een ander instrument wilt opnemen, of goed wilt afspelen? We helpen je bij het vinden van de perfecte audio-interface.

Tip 01: Audio-interface

Op het moederbord van je pc zit normaal gesproken een audio-chip die het digitale geluid van je pc vertaalt naar een analoog signaal voor bijvoorbeeld een koptelefoon of externe pc-luidsprekers. Bij de meeste moederborden is deze audio-chip niet van bijzonder goede kwaliteit. Hij is wel geschikt als je af en toe een muziekje wilt afspelen tijdens het typen, maar wil je echt goed geluid uit je pc krijgen of zelf aan de slag met muziek opnemen, dan ontkom je niet aan betere hardware. Als het je alleen gaat om een vette sound tijdens het spelen van games of het luisteren naar Spotify op je pc, dan kun je tijdens de aanschaf van een moederbord iets beter op de audio-specificaties letten. Sommige moederborden hebben behoorlijk goede audio-chips en digitale uitgangen om je pc direct op een versterker aan te sluiten. Wil je muziek gaan maken en bijvoorbeeld je gitaarspel opnemen met je pc, dan heb je een apparaat nodig waar je een gitaarkabel in kunt steken en dit analoge signaal voor je omzet in een digitaal signaal. Zo’n apparaat heet officieel een audio-interface, in de volksmond een geluidskaart. Laten we eens kijken wat een audio-interface nu precies inhoudt.

©PXimport

Tip 02: Intern of extern

Audio-interfaces bestaan in twee varianten: intern en extern. Vroeger waren ze vrijwel alleen intern beschikbaar, tegenwoordig zijn de meeste interfaces extern. Dit komt doordat laptops krachtig genoeg zijn om als complete muziekstudio dienst te doen, maar in laptops passen dergelijke interfaces niet. Interne audio-interfaces bestaan nog wel als pci-e-variant, deze zijn uiteraard alleen in desktop-pc’s te gebruiken. Externe audio-interfaces kunnen drie aansluitingen hebben: usb, firewire en thunderbolt. Het overgrote deel van de audio-interfaces heeft een usb-aansluiting. Dit is handig omdat zowat alle pc’s en laptops met een usb-poort zijn uitgerust en de snelheid van usb tegenwoordig snel genoeg is voor audio-applicaties. Vroeger was usb ondergeschikt aan firewire, daarom zie je nog veel audio-interfaces met firewire op marktplaats voorbijkomen. Thunderbolt is een standaard die je vooral op systemen van Apple vindt. Omdat professionele muziekstudio’s voor negentig procent op Macs draaien, vind je veel audio-interfaces met thunderbolt-aansluitingen, echter voornamelijk voor de professionele markt.

©PXimport

Tip 03: Aansluitingen

Een audio-interface heeft altijd een paar aansluitingen. Standaard vind je op een simpele audio-interface ten minste twee audio-uitgangen: één voor het linker- en één voor het rechterkanaal. In de meeste gevallen zijn dit twee jack-uitgangen (zogenoemde instrumentenkabels), op deze uitgangen sluit je je luidsprekers aan. Soms vind je hier in plaats van jack-aansluitingen twee tulp-uitgangen of xlr-connectoren. Deze laatste aansluiting vind je ook op microfoons en is een standaardmanier om professionele audioapparatuur te verbinden. Naast de twee uitgangen vind je vaak één of twee ingangen. Dit zijn vaak xlr-aansluitingen zodat je er gemakkelijk een microfoon op aan kunt sluiten.

Uiteraard heb je een usb-poort (of firewire of thunderbolt) om de audio-interface met je pc te verbinden. Als je wilt gaan dj’en met een audio-interface heb je vier uitgangen nodig. Twee uitgangen (het linker- en rechterkanaal) om op je luidsprekers aan te kunnen sluiten en twee uitgangen voor je koptelefoon om je mix te horen voordat je ze over de luidsprekers afspeelt. Twee? Jawel, omdat een koptelefoon stereo is, heb je ook hiervoor twee uitgangen nodig: één voor links en één voor rechts. De meeste interfaces bieden een koptelefoon als stereo-uitgang aan zodat het linker- en rechterkanaal gecombineerd zijn tot één connector. Denk eraan dat een stereo-koptelefoonaansluiting op een interface normaal gesproken alleen een kopie is van de twee normale audio-uitgangen, als je wilt dj’en heb je twee afzonderlijke kanalen nodig. In de specificaties wordt altijd aangegeven hoeveel uitgangen een interface heeft.

©PXimport

Tip 04: Dac en ad/da

Naast het hebben van de aansluitingen, kan geluidskwaliteit ook een reden zijn waarom je een audio-interface wilt aanschaffen. De prijs van een audio-interface varieert van enkele tientjes tot duizenden euro’s, in de meeste gevallen heeft dit te maken met de kwaliteit van de componenten. En dan vooral de manier waarop de interface digitaal naar analoog vertaalt en andersom. Uit de hifi-wereld ken je misschien dac-kastjes: deze apparaten vertalen digitale signalen naar analoge signalen, waarop je dan weer versterkers en luidsprekers kunt aansluiten. Een vergelijkbare techniek vind je in audio-interfaces, alleen hebben we het hier over ad/da. Ad/da staat voor analoog naar digitaal en digitaal naar analoog. Een audio-interface voor muzikale doeleinden gebruik je namelijk vaak in twee richtingen: je analoge signaal (microfoon, gitaar) wordt door de audio-interface omgezet in een digitaal signaal. In een muziekprogramma wordt dit digitaal bewerkt, de audio-interface stuurt het vervolgens analoog weer uit naar je luidsprekers. Vandaar ad/da in plaats van dac. De kwaliteit van de ad/da-converters in een audio-interface kun je niet uit de specificaties halen, je moet een apparaat testen om te weten hoe goed de converters zijn.

©PXimport

Samplefrequentie en bit-diepte

Tip 05: Audio-ingangen

Er zijn drie verschillende soorten signalen die je op een audio-ingang van een interface aan kunt sluiten: mic level, line level en instrument level. Mic level is voor microfoons en heeft een xlr-aansluiting. Het is een signaal met een laag volume en moet versterkt worden middels een pre-amp (voorversterker), in een audio-interface met xlr-aansluiting zit een pre-amp ingebouwd. Line level is bedoeld voor instrumenten met hoge signaalniveaus, zoals drumcomputers, synthesizers en keyboards en sluit je aan middels een jack-kabel. Instrument level gaat ook via een jack-kabel maar heeft een variabel signaalniveau. Dit signaal wordt gebruikt door gitaren en basgitaren. Een line level jack-kabel is anders opgebouwd dan een instrument level jack-kabel. Dit is de reden dat je in muziekwinkels aparte kabels voor gitaren en voor synthesizers vindt. Als je een audio-interface met één of twee audio-ingangen hebt, zijn dit meestal gecombineerde jack/xlr-ingangen. Je kunt er een xlr-kabel insteken van een microfoon, maar ook een jack-kabel van een synthesizer of een gitaar. Je audio-interface herkent of er een xlr-kabel of een jack-kabel inzit, maar je moet zelf even instellen wat voor soort jack-kabel je erin hebt gestopt. Hiervoor vind je naast de audio-ingang een schakelaar voor line of instrument. Sommige fabrikanten geven een instrument-ingang aan met een icoontje van een gitaar.

©PXimport

Usb-microfoon

©PXimport

Tip 06: Software

Vrijwel elke audio-interface wordt met software geleverd. Hiermee kun je makkelijk bepalen welke ingang welk ingangsvolume moet hebben, of welk kanaal naar welke uitgang van de interface moet worden geleid. Dit is vooral handig bij audio-interfaces die meerdere in- en uitgangen hebben. Sommige audio-interfaces hebben ook interne effecten, zoals galm en echo. Handig, omdat je dan geen apart programma nodig hebt om galm aan je stem toe te voegen. Deze effecten worden gegenereerd door een speciale dsp-chip (digital signal processor) in de audio-interface, vandaar dat deze effecten ook wel dsp-effecten worden genoemd. In de software van een audio-interface stel je ook in op welke samplefrequentie de interface moet werken en kun je presets opslaan voor verschillende configuraties.

©PXimport

48V

Tip 07: Meer aansluitingen

Naast de standaard in- en uitgangen vind je op sommige audio-interfaces een heleboel andere aansluitingen. De meest voorkomende is een midi-aansluiting, een standaard uit begin jaren tachtig om drumcomputers, keyboards en synthesizers op je pc aan te sluiten. Adat is ook een technologie dat je op veel interfaces terugvindt. Dit is een digitaal signaal dat tot wel acht digitale sporen via een optische kabel kan in- en uitsturen. Dit kun je gebruiken om bijvoorbeeld een apparaat met acht pre-amps met één kabeltje aan je audio-interface te hangen. Zo kun je complete bands opnemen zonder dat je een interface met veel ingangen nodig hebt. Word clock is bedoeld om verschillende apparaten op tijd aan elkaar te synchroniseren. Aes/ebu is een aansluiting voor professionele doeleinden, bedacht door de aes (audio engineering society) en de ebu (european broadcasting union). Ja, die van het songfestival inderdaad.

©PXimport

Tip 08: Latency en drivers

Als je aan de slag wilt met het opnemen en mixen van instrumenten, dan is het belangrijk dat er geen vertraging in het spelen (de opname) en de weergave over de luidsprekers van een instrument zit. In de audiowereld wordt zo’n vertraging latency genoemd. De betere audio-interfaces hebben een minimale latency, goedkopere interfaces kunnen een hogere latency hebben. Maar allemaal hebben ze de eigenschap dat ze een veel lagere latency hebben dan wanneer je probeert op te nemen zonder een audio-interface. Elke audio-interface heeft een driver nodig, het is aan te raden om na aanschaf meteen de laatste driver op je systeem te installeren. Een oude driver of een driver die niet goed werkt met jouw versie van een besturingssysteem, is een bron van problemen zoals klikjes en een hogere latency.

©PXimport

Tip 09: Mobiel

Als je een tablet of smartphone hebt en betere opnames wilt maken, heb je een stuk minder keus dan wanneer je met een laptop of desktop-pc muziek wilt maken. De beste optie voor een mobiele muziekstudio is een iPad, omdat er honderden apps voor muziek in de App Store te vinden zijn en omdat iOS voor muziektoepassingen is geoptimaliseerd. In de praktijk betekent dit dat je bijvoorbeeld veel minder last hebt van latency dan bij een Android-tablet. Helaas gebruikt de iPad geen usb-aansluiting maar een lightning-connector en dus ben je aangewezen op speciale mobiele interfaces. Sommige compacte audio-interfaces bieden je naast een lightning-aansluiting ook een usb-poort, zodat je de interface zowel bij een iPad als bij een pc of Mac kunt gebruiken. Voor Android heb je iets minder keuze, al zijn er meer opties dan een paar jaar geleden. Kijk vóór aanschaf of een audio-interface geschikt is voor jouw type smartphone of tablet.

©PXimport

Kooptips

Behringer U-Phoria UMC22

Focusrite Scarlet Solo 2nd Gen

Presonus Studio 68

©PXimport

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.