Nederlandse steden zijn de afgelopen jaren steeds slimmer geworden, maar er is nog veel meer mogelijk. Bestaande technieken worden steeds beter en nieuwe innovaties als 5G en zelfrijdende auto’s staan voor de deur. Tegelijkertijd neemt de kritiek van burgers en de Autoriteit Persoonsgegevens toe: gaan de smart city en privacy wel samen?

De afgelopen jaren was er flink wat ophef over het tracken, ofwel volgen, van mensen via wifi-trackingsystemen. Die registreren het mac-adres van je smartphone, een uniek identificatienummer. Zo krijgen gemeentes, winkeliers en andere betalende partijen inzicht in hoeveel unieke personen er door een binnenstad lopen en wanneer ze dat doen. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) oordeelde eind 2018 dat je zelf vooraf toestemming moet geven voordat een partij je mac-adres mag registreren. Dat gebeurde niet en daarom stopten een aantal gemeentes met wifi-tracking.

In mei 2019 bleek uit navraag van De Volkskrant echter dat zeker zestig gemeentes nog steeds gebruikmaakten van wifi-tracking. Trackingbedrijven lieten begin dat jaar al weten te werken aan een landelijk ‘wifi-me-niet-register’ waarin mensen zich kunnen afmelden voor wifitracking. Dat register liep vertraging op maar is inmiddels operationeel. De vraag is echter of het register wel rechtsgeldig is. De privacywet AVG staat geen opt-out-methode toe, alleen een opt-in. Toezichthouder AP heeft zich er nog niet over uitgelaten.

Overal camera's

Wie aan een slimme stad denkt, kan niet om cameratoezicht heen. In vrijwel elke Nederlandse gemeente, klein of groot, hangen al camera’s. Hoewel concrete cijfers ontbreken, lijken het er steeds meer te worden. Van treinstations en uitgaansgelegenheden tot in de bus, winkel en ‘gewoon voor de zekerheid’ op openbare plekken; onbespied buiten de deur bewegen is moeilijk. Camera’s worden bovendien steeds slimmer. Ze filmen in een hogere resolutie, waardoor ingezoomde beelden duidelijker zijn, ze zien steeds beter in het donker en kunnen gekoppeld worden aan een database met andere camera’s.

Dat laatste maakt het mogelijk om burgers buiten te volgen, zeker in combinatie met de alsmaar betere gezichtsherkenning waar overheden en bedrijven aan werken. Een groeiend aantal steden in onder meer China en Zuid-Korea gebruikt een slim cameranetwerk al om burgers te monitoren. Wie in zo’n stad door rood loopt of rijdt, krijgt automatisch een boete en een minnetje in het sociale kredietsysteem. Nederlandse en Europese wetgeving verbieden dit soort praktijken (nog).

©PXimport

Opkomst 5G en zelfrijdende auto's

Dit jaar hield de Nederlandse overheid de eerste 5G-frequentieveiling, waarna providers hun 5G-netwerken mogen activeren. Die zijn nog lang niet compleet (de belangrijkste 5G-frequenties worden pas over een paar jaar geveild), maar bedrijven en gemeenten kunnen de eerste stappen zetten. Zo’n 5G-netwerk kan bijvoorbeeld heel veel internet-der-dingen-apparaten verbinden, van slimme parkeersensoren en verkeerslichten tot beveiligingscamera’s en auto’s (waarover zo meteen meer). Experts noemen 5G essentieel om een echte smart city te creëren.

Een zelfrijdende auto klinkt als toekomstmuziek en eerlijk is eerlijk: het duurt nog wel even voordat hij zonder ongelukken door een chaotische binnenstad kan rijden. Fabrikanten maken hun auto’s steeds slimmer met sensoren, lasers en camera’s en verbeteren de software via algoritmen en testritten, maar het verkeer is erg onvoorspelbaar.

©PXimport

Het 5G-netwerk kan de zelfrijdende auto een duwtje in de rug geven. Door de veel lagere reactietijd kan een auto sneller communiceren met andere zelfrijdende auto’s en de cloud, die inkomende en uitgaande datastromen verwerkt en in feite de ogen en oren van de auto vormt. Daarom moet het 5G-netwerk heel betrouwbaar zijn en dat is het naar verwachting de komende jaren nog niet. Bovendien is de Nederlandse wetgeving nog niet klaar voor de zelfrijdende auto en moeten fabrikanten dergelijke voertuigen nog commercieel geschikt maken. Naar verwachting worden de eerste echt zelfrijdende auto’s ook erg prijzig.

Toezicht

De toenemende slimheid van Nederlandse steden is ook op het bord beland bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De onafhankelijke privacywaakhond is in oktober een verkennend onderzoek gestart naar smart city’s om uit te zoeken of gemeentes genoeg rekening houden met de privacy van hun inwoners. De AP heeft de Data Protection Impact Assessments (DPIA’s) van ‘een specifieke groep gemeentes’ opgevraagd. Een DPIA is verplicht door de privacywet AVG en bestaat uit een rapport waarin de verantwoordelijke partij uitlegt welke data hij verzamelt, waarom dit gebeurt en hoe de data beschermd wordt.

De AP bestudeert waarom en op welke manieren gemeentes data van hun burgers verwerken. Op een later moment wil de toezichthouder de DPIA’s van een ‘bredere groep’ gemeentes opvragen. Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP, laat zich in een schriftelijke reactie positief uit over de opmars van de slimme stad. Hij plaatst wel een kanttekening: “Daarbij moet de privacy van burgers wel voldoende zijn gewaarborgd. Het is een groot goed om je in het openbaar vrij te kunnen bewegen en je onbespied te wanen.”

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.