Sinds de introductie van OLED - inmiddels al weer tien jaar geleden - is er flink wat veranderd aan deze beeldtechnologie. Waar moet je eigenlijk allemaal op letten als je een OLED-televisie koopt? We bekijken wat er allemaal nieuw is en hoe de diverse technieken van elkaar verschillen.

Voordat we in de verschillende typen duiken, vertellen we je eerst even wat een OLED-tv bijzonder maakt. In een gewone LCD-tv wordt het licht gegenereerd door achtergrondverlichting. De pixels zelf lichten dus niet op, maar worden geopend en gesloten en laten het licht op die manier door. Het zijn in feite dus kleine klepjes. Het nadeel van LCD is dat perfect zwart weergeven erg moeilijk is, omdat de miliculse klepjes toch steeds wat licht lekken. t zwart is erg moeilijk voor een LCD-tv aangezien het LCD-klepje toch steeds wat licht lekt. Het contrast is bij een LCD-scherm dus minder.

©Eric Beeckmans

Geen achtergrondverlichting bij OLED

Bij OLED-tv’s is er geen achtergrondverlichting, elke pixel is zijn eigen lichtbron die individueel aan- of uitgezet kan worden. Het licht wordt gegeneerd door een organisch materiaal, maar werkt net als een traditionele LED, het licht op als er stroom door gaat. En nu weet je dus ook meteen waar de letter 'O' in OLED voor staat; organic. Vandaar de naam OLED. Dat is tevens de reden waarom OLED-schermen wél perfect zwart kunnen weergeven; ze schakelen zichzelf helemaal uit en er is geen lichtlekkage omdat er aan de achterzijde van een OLED-pixel geen verlichting aanwezig is.

©Eric Beeckmans

W-OLED

Een standaard RGB-OLED (RGB staat voor Rood, Groen, Blauw, oftewel de primaire kleuren waarmee alle andere kleuren zijn te maken) gebruiken een rood, groen en blauw OLED-materiaal. Dit type werd door Samsung ontwikkeld en in 2013 gelanceerd, maar bleek al snel moeilijk te fabriceren. Concurrent LG gooide het over een andere boeg en lanceerde een compleet ander type OLED. Die versie gebruikt een wit OLED-materiaal en heeft kleurfilters. Om de werking efficienter te maken, kregen deze door LG-ontwikkelde pixels een witte subpixel. De letter W in W-OLED staat in dit geval dus voor 'White' ofwel wit. Veruit de meeste OLED-tv’s die op de markt zijn, zijn van het W-OLED-type. De eerste modellen met dit pixeltype kwamen in 2013 op de markt. Al deze tv’s gebruiken een paneel van LG Display en ze delen dus veel karakteristieken zoals piekhelderheid, kleurbereik, contrast en kijkhoek. Er is in de afgelopen tien jaar wel wat evolutie geweest in deze technologie.

©Eric Beeckmans

W-OLED Gen1

De eerste generatie W-OLED heeft veel kleine veranderingen gekregen, bijvoorbeeld de vorm en afmeting van de subpixels, maar daarover werd nooit officieel iets gecommuniceerd. Die nieuwe types panelen leverden immers dezelfde prestaties. In de eerste jaren waren verbeteringen vermoedelijk ook meer gefocust op het vermijden van inbranden dan op het verhogen van de helderheid.

De enige duidelijke verbetering kwam toen LG de G1-smart-tv in 2021 lanceerde, die voor het eerst een 'OLED evo'-paneel gebruikte dat 20% helderder is dan een conventioneel paneel. Dat paneel bevatte een extra laag OLED-materiaal, maar LG benadrukte ook dat een deel van de prestaties afkomstig waren van nieuwe software in hun processor.

©LG Electronics

W-OLED Gen2: EX

In 2022 lanceerde LG Display de OLED EX-panelen, en die worden als een echte nieuwe generatie beschouwd. Ze gebruiken Deuterium in plaats van waterstof in het organische materiaal. Deuterium maakt het OLED-materiaal stabieler, waardoor het beter bestand is tegen hitte en stroom. Ook is het paneel beter bestand tegen inbranden, en omdat er meer stroom door gejaagd kan worden, is het ook helderder. LG Display claimde tot 30% verbetering tegenover een conventioneel paneel. Daarnaast zijn OLED EX-panelen ook voorzien van een manier om het paneel te optimaliseren op basis van je kijkgedrag om zo de levensduur nog te verbeteren.

W-OLED Gen3: META

Dit jaar werd een derde generatie OLED-paneel gelanceerd, het META-paneel. Die is gebaseerd op een OLED EX-paneel, en maakt daarnaast gebruik van een laag microlenzen en de META booster software. De microlenzen beletten verlies van licht door interne reflecties in het paneel, de software optimaliseert in real-time helderheid en kleurexpressie. META-panelen zijn tot 60% helderder dan een conventioneel OLED-paneel, bieden een 30% bredere kijkhoek (die daardoor bijna perfect is), en zijn 22% energie-efficiënter. Meer uitleg vind je in ons artikel over het META-paneel.

©LG Display

Samsung's QD-OLED: andere techniek

In 2022 lanceerde Samsung Display de QD-OLED-technologie. Maar wat is QD-OLED en hoe verschilt het van W-OLED? Samsung's QD-OLED is een combinatie van quantum dots en OLED. Een blauwe OLED-laag zorgt voor het licht. Die kan net zoals bij W-OLED op pixelniveau aan- en uitgezet worden.

Een quantum dot-kleurconverter zet het blauwe licht om naar rood en groen, blauw wordt doorgelaten. Het verschil met een kleurfilter is dat dit geen licht wegfiltert, maar het blauw licht effectief omzet naar een andere kleur. Zo hebben QD-OLED-tv’s een iets groter kleurbereik dan W-OLED-modellen. Ze hebben een quasi perfecte kijkhoek, en ze zijn erg helder, in elk geval helderder dan de OLED EX-panelen.

QD-OLED-generaties

Net als bij de LG-panelen heeft ook Samsung verschillende generaties uitgebracht van haar QD-OLED-panelen. De nieuwste versies volgden elkaar al snel op, want de QD-OLED Gen1 - dat in 2022 werd gelanceerd - werd enkel gebruikt in de Samsung S95B en de Sony AK95K. Samsung is nu bij QD-OLED Gen2 aanbeland. Dit nieuwe paneel gebruikt een efficiënter OLED-materiaal en heeft het nu een ingebouwde realtime monitoring systeem dat de belasting van elke pixel optimaliseert.

©Samsung Electronics

Samsung Display claimt dat deze panelen tot 30% helderder zijn, een verbeterde energie-efficiëntie hebben en een verbeterde levensduur. We hebben over dit nieuwe QD-OLED-paneel al eerder geschreven .

Welke tv heeft welk paneel?

Heb je een OLED-tv van voor 2021, dan is dat zeker een eerste generatie W-OLED-paneel. Sommige modellen van 2021 gebruiken het OLED evo-paneel (LG G1, Philips OLED936, Panasonic JZW2004, Sony A90J). Modellen van 2022 en later gebruiken vrijwel zeker allemaal OLED EX-panelen. De META-panelen vind je momenteel alleen in de topmodellen van 2023: LG G3, Panasonic MZW2004 en de Philips OLED907.

QD-OLED-panelen zijn op dit moment beperkt tot vier modellen: de Samsung S95B en Sony A95K gebruiken Gen1-panelen, de Samsung S95C en Sony A95L gebruiken Gen2-panelen. De Samsung S90C is een lastig geval, want dit toestel zit qua prestaties op het niveau van de S90B en het gebruikt daarom vermoedelijk het Gen1-paneel. Het is echter niet uitgesloten dat de toestellen toch een Gen2 paneel hebben, maar dat de prestaties via software wat beperkter zijn.

Hoe belangrijk is het paneel?

Zoals gezegd is het als consument erg lastig om het gebruikte paneel in je tv te identificeren. Daarnaast kunnen fabrikanten een paneel op verschillende manieren inzetten. Want meer helderheid van een paneel eisen vereist ook meer stroom. Daardoor veroudert een paneel sneller, en verbruikt het meer energie. Het is dus best mogelijk dat verschillende fabrikanten met hetzelfde paneel toch tv’s maken die verschillen, de ene wat helderder, de andere wat energiezuiniger.

Uiteindelijk is het vooral belangrijk dat je de grote verschillen kent. Zoals welke modellen de QD-OLED-technologie gebruiken en En welke tv's de laatste nieuwe META W-OLED-panelen. Uiteindelijk zitten daar de belangrijkste verschillen en die hebben we voor je in dit artikel uiteengezet.

Een verzwaringsdeken gebruiken lijkt misschien vreemd: extra gewicht op je lichaam om beter te slapen? Toch ervaren veel mensen dat het werkt. Het rustgevende effect helpt je lichaam om sneller in de slaapstand te komen. Hoe dat precies zit, welke soorten er zijn en hoe je de juiste kiest, lees je hieronder.

Wat is een verzwaringsdeken precies?

Een verzwaringsdeken lijkt op een gewone deken of plaid, maar voelt een stuk zwaarder. Dat extra gewicht komt van de vulling: kleine glazen bolletjes of kunststof korrels die gelijkmatig over de deken zijn verdeeld. De meeste dekens bestaan uit meerdere lagen, met een zachte buitenkant, een binnenvoering die de vulling op zijn plek houdt en vaak ook een losse hoes die je kunt wassen. Dankzij de indeling in vakjes blijft het gewicht mooi verdeeld en zakt het niet naar één kant.

Waarom worden er glazen bolletjes gebruikt?

Glazen bolletjes worden veel gebruikt omdat ze zwaar maar klein zijn. Je kunt ze het beste vergelijken met zandkorrels of kleine kraaltjes. Meestal hebben ze een doorsnee van 0,5 tot 1 millimeter. Daardoor voelt de deken soepel aan en sluit hij beter aan op je lichaam. Kunststof korrels zijn lichter en wat groter, waardoor een deken vaak dikker aanvoelt en soms 'ritselt' wanneer je hem verschuift (misschien herinner je je van vroeger nog wel de zitzakken; denk aan dat geluid). Glas heeft dat nadeel niet. Het materiaal is bovendien veilig: de bolletjes zitten stevig vast in de binnenste laag, waardoor ze niet loskomen. Je voelt ze niet afzonderlijk, je voelt alleen de gelijkmatige druk die ze samen geven.

©Katelin - stock.adobe.com

Hoe werkt een verzwaringsdeken?

Het principe achter een verzwaringsdeken heet Diepe Druk Stimulatie (DDS). Je kunt het vergelijken met het gevoel van een stevige knuffel of het gewicht van een dik winterdekbed. Je zenuwstelsel krijgt daardoor signalen dat je lichaam veilig en rustig is. Dit kan leiden tot een hogere aanmaak van de slaaphormonen melatonine en serotonine, terwijl het stresshormoon cortisol juist daalt. Het gevolg: veel mensen vallen sneller in slaap en slapen dieper door.

Werkt een verzwaringsdeken voor iedereen?

Niet iedereen ervaart hetzelfde effect. Sommige mensen merken meteen dat ze sneller in slaap vallen en minder vaak wakker worden, terwijl anderen weinig verschil merken. Uit onderzoek blijkt vooral effect bij mensen met slapeloosheid, angstklachten of ADHD. Maar ook zonder medische klachten kan een verzwaringsdeken bijdragen aan een gevoel van rust en geborgenheid.

Kan iedereen een verzwaringsdeken veilig gebruiken?

Voor de meeste volwassenen is een verzwaringsdeken veilig, maar er zijn uitzonderingen. Mensen met ademhalingsproblemen, zoals astma of slaapapneu, kunnen moeite hebben met het extra gewicht. Ook bij spier- of gewrichtsklachten kan het minder prettig zijn. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Voor jonge kinderen geldt dat sowieso: gebruik een verzwaringsdeken alleen na medisch advies.

Waar let je op bij de aanschaf?

Een belangrijke vuistregel is dat een verzwaringsdeken tussen de 8 en 12 procent van je lichaamsgewicht moet wegen. Weeg je 70 kilo, dan kies je dus het beste voor een deken van 6 tot 8 kilo. Te licht werkt minder goed; een te zware deken kan er juist voor zorgen dat je ingesloten of onrustig gaat voelen.

De maat moet passen bij je lichaam en je bed. De deken moet groot genoeg zijn om je volledig te bedekken, maar mag niet zo ver over de rand hangen dat hij naar beneden trekt. Let ook op het materiaal: katoen ademt beter en voelt koeler, polyester houdt warmte langer vast. Heb je het snel warm, kies dan voor een ademende stof. Voor extra comfort is een afneembare hoes handig, die je eenvoudig kunt wassen.

©Johana Mlíchová

Wat kost een verzwaringsdeken?

De prijs hangt af van het formaat, het gewicht en de gebruikte materialen. Voor een eenvoudige deken betaal je vaak tussen de 70 en 120 euro. Luxere uitvoeringen met hoogwaardige stoffen of een aparte hoes kunnen oplopen tot 200 euro of meer. Dat is meer dan een gewone deken, maar ze gaan vaak jaren mee.

Verzwaringsdeken wassen en onderhouden

Een verzwaringsdeken vraagt wat meer zorg bij het schoonmaken. De meeste exemplaren hebben een losse hoes die je gewoon op 30 of 40 graden in de wasmachine stopt. Dat is vaak de meest praktische manier om hem fris te houden. Gebruik bij het wassen van de hoes een mild wasmiddel en vermijd wasverzachter, omdat dit de stof minder ademend maakt. Laat de hoes bij voorkeur aan de lucht drogen; in de droger kan hij sneller slijten.

De binnenste deken met de vulling is lastiger. Kijk eerst op het wasetiket of hij gewoon in de wasmachine kan. Ja? Kijk dan naar de capaciteit van je wasmachine. Grote kans dat de deken daar te zwaar voor is. Bij professionele wasserettes hebben ze doorgaans wasmachines die zo'n zware deken wél aankunnen. Luchten in de buitenlucht is een goed alternatief om hem fris te houden.

Tip: wen er rustig aan

Niet iedereen slaapt direct lekker onder een verzwaringsdeken. Je lichaam moet soms even wennen aan het gewicht. Begin bijvoorbeeld met een dutje op de bank of gebruik de deken alleen over je benen of onderlichaam. Na een paar dagen voelt het meestal vanzelf vertrouwd.

©Katelin - stock.adobe.com

Conclusie

Een verzwaringsdeken is meer dan een hype. Door de gelijkmatige druk die hij geeft, kan hij helpen om sneller te ontspannen en beter te slapen. Kies wel de juiste maat en het juiste gewicht en houd rekening met warmte Voor veel mensen is het een simpele maar doeltreffende manier om de nachtrust te verbeteren. Welterusten!

Je ontvangt een bestand op een usb-stick of via mail, maar ergens in je achterhoofd klinkt een waarschuwing. Is dit wel veilig? Zou het bestand malware kunnen bevatten? Als je niet zeker bent of een bestand geïnfecteerd is, kun je het altijd handmatig scannen.

Scannen vanuit Verkenner

Windows Defender, ook bekend als Windows Security, is de antivirussoftware die in Windows 10 en 11 is ingebouwd. Defender zorgt voor een realtime bescherming tegen malware zoals virussen, ransomware, spyware en andere soorten aanvallen. Die bescherming loopt op de achtergrond. Toch zitten er in Windows 10 en 11 enkele mogelijkheden om specifieke bestanden en mappen handmatig te scannen.

Open Windows Verkenner en blader naar de locatie waar het bestand of de map staat die je wilt scannen. Voor deze gelegenheid werken wij met een bestand waarin een testvirus zit. Selecteer een of meerdere items terwijl je de Ctrl-toets ingedrukt houdt. Dan klik je er met rechts op en kies je de optie Scannen met Microsoft Defender. Als je deze functie niet ziet, dan selecteer je eerst Meer opties weergeven. Daarna opent Windows Defender automatisch de pagina Virus- en bedreigingsbeveiliging. Het verdachte bestand (of de map) is ondertussen gescand en je leest bovenaan of het veilig is.

Vanuit Windows-beveiliging

De andere weg is dat je via het startmenu zoekt naar Windows-beveiliging en vandaar de module opent. Daar klik je op Virus- en bedreigingsbeveiliging en dan op Scanopties. Selecteer de optie Aangepaste scan. Daarna klik je op de knop Nu scannen. In het volgende keuzevenster selecteer je de maplocatie die je wilt scannen. En tot slot klik je op de knop Map selecteren. Hier moet je onthouden dat je geen specifiek bestand kunt selecteren om te scannen, maar wel een bepaalde map.

Actie

Tijdens het scannen kun je de computer gewoon verder gebruiken, maar dit kan de snelheid van de scan wel beïnvloeden. Door ons testvirus verschijnt het risicolabel Ernstig, dus klikken we op de knop Acties starten en dan lees je meestal dat je het bestand kunt verwijderen. Soms gebeurt er niets nadat je op deze knop hebt geklikt. Dat kan te wijten zijn aan het niet hebben van beheerrechten, dat de Windows Defender-service is uitgeschakeld, onjuiste instellingen enzovoort. In dat geval verwijder je toch het best het verdachte bestand handmatig en zonder het te openen.