Heb je ooit cd’s gebrand om gegevens te archiveren of om de muziekbibliotheek van een vriend te kopiëren? Het slechte nieuws is dat deze gegevens op die oude schijven wellicht minder lang meegaan dan dat je had gehoopt. De cd, dvd en zelfs de blu-ray wordt met uitsterven bedreigd. Het goede nieuws: er zijn genoeg manieren om de gegevens te herstellen en toekomstbestendig te maken.

De cd’s en dvd’s die je zelf hebt gebrand en de muziek-cd’s of films op dvd die je ooit hebt gekocht, hebben niet dezelfde kwaliteit. Commerciële schijven zijn geperst. Hiervoor zijn gesofisticeerde machines en grote oplages nodig. Dit procedé is vergelijkbaar met de manier waarop vinylplaten worden gemaakt. De gegevens die professioneel gestempeld worden, krijgen een metalen coating die de gegevens beveiligen tegen het laserlicht van de optische lezer en beschermen tegen verontreinigde stoffen. Als je zelf een schijf brandt, dan is die metaalachtige coating er niet. Hierdoor blijft de chemische kleurstof die de data vastlegt erg kwetsbaar. Bovendien is die kleurstof onstabiel en begint die eigenlijk al vanaf dag één af te breken. 

Datarot

Commercieel geperste cd’s hebben een houdbaarheid van ongeveer 100 jaar, op voorwaarde dat er geen fouten in het productieproces voorkomen. De muziekcollectie die in de kast staat, is dus veilig. Bij het branden van een schijfje heeft men ook altijd een lange levensduur voorop gesteld. De schijf wordt na het branden gecontroleerd op fouten en we gaan ervan uit dat je de schijf telkens opbergt in het doosje. Toch controleren heel weinig mensen de gegevens die erop staan en dat begint zich nu te wreken. Aanvankelijk dacht men dat een gebrande schijf 10 tot 20 jaar zou meegaan. Nu blijkt die aanname veel te optimistisch. Bij schijven die je zelf brandt, en vooral cd’s, is er vaak na 2 tot 5 jaar sprake van uitval. Het merk, de manier waarop je met de schijven omgaat en de temperatuur waarop ze worden bewaard, bepalen de levensduur van een cd-r. Vooral bij een goedkoop merk is het risico op datarot groot.

©Сake78 (3D & photo) - stock.adobe.com

Extern optisch station

Ga dus op zoek naar de gebrande cd’s, dvd’s en blu-rays waaraan je gehecht bent. Misschien bevatten ze een oude muziekmix of een video van een bruiloft … Heb je niets meer om de gegevens in te lezen? Gelukkig kost de hardware niet zoveel. Een computer heb je al, maar het wordt steeds lastiger om een pc met een schijfstation te vinden. Kijk daarom of je thuis nog een oude laptop met een optisch schijfstation hebt liggen, of schaf een externe optische drive aan. Zorg dat het externe schijfstation compatibel is met het type schijven waarvan je de gegevens wilt redden. Over het algemeen zijn externe cd/dvd-schijfstations redelijk goedkoop (24 tot 60 euro), terwijl blu-ray-stations (110 euro) iets duurder zijn. We raden aan om voor een bekend merk te kiezen.

Gegevensschijven

Wanneer je een gegevensschijf in het optisch station plaatst, zou die op de computer moeten verschijnen, net zoals ieder ander extern opslagapparaat of usb-stick. Dat betekent dat je de schijf kunt openen om alle gegevens te selecteren die je wilt behouden. Daarna sleep of kopieer je de data naar de gewenste bestemming. Dat kan een interne opslagdrager zijn of een externe schijf die op je computer is aangesloten. Als alternatief kun je een netwerkschijf gebruiken om de bestanden via het lokale netwerk te verhuizen.

Audio-cd’s

Als het om een audio-cd gaat, dan kun je de muzieknummers gewoon kopiëren. Of je gebruikt software om afzonderlijke nummers van de cd te rippen. Rippen betekent ‘losmaken van’. Op een Mac kun je hiervoor het programma Muziek (het vroegere iTunes) gebruiken. Windows-gebruikers kunnen kiezen voor Windows Media Player. Wil je de beste geluidskwaliteit behouden, kies er dan voor om de muziek naar een verliesvrij bestandsformaat te rippen.

Verliesvrije muziek

Als je vroeger een cd hebt geript, dan is de kans groot dat je de nummers in het mp3-formaat hebt opgeslagen. Ben je een echte audiofiel, dan wil je je muziek zo natuurgetrouw mogelijk behouden en kies je het best voor het FLAC-formaat. FLAC staat voor ‘Free Lossless Audio Codec’. Dit verliesvrije audioformaat levert kleinere bestandsgroottes op in vergelijking met andere verliesvrije indelingen en geeft toch een perfecte kopie. FLAC klinkt dus beter.

Er zijn ontzettend veel cd-rippers. Wil je gratis software gebruiken, download dan Exact Audio Copy 1.6. Het duurt eventjes voordat je software hebt geconfigureerd, maar daarna is deze tool kinderspel. Exact Audio Copy maakt gebruik van AccurateRip; gegevens van andere gebruikers zorgen ervoor dat je eigen rips vrij van fouten zijn. Bovendien baseert de tool zich op vier verschillende metadatabronnen om de bestanden de juiste tags mee te geven.

Films

Films kunnen op dezelfde manier worden geript als audio-cd’s, maar ook hier heb je speciale software nodig. Voor niet-beveiligde dvd’s maak je eerst een map aan met de naam van de dvd. Laad de dvd in de optische lezer en open de bestanden op de dvd. Zoek nu naar de map met de naam Video_TS en kopieer deze map naar de map die je daarnet hebt aangemaakt. Vanaf nu kun je de filmbeelden afspelen op de computer.

We gebruiken graag de freeware HandBrake om films te rippen. Start HandBrake en selecteer het bronbestand; de map met de naam Video_TS. HandBrake zal vervolgens de informatie van de dvd laden. Kies de titel die de film bevat. Titels zijn de hoofdstukken van een dvd en meestal zal er een hoofdstuk zijn dat de film bevat. Let hierbij op de tijdsaanduiding, het langste hoofdstuk is meestal de film.

Het programma werkt met voorinstellingen. Kies de preset die overeenkomt met het medium waarop je de film wilt afspelen. Dit is het grote voordeel van HandBrake. Als je bijvoorbeeld de film op de iPad wilt bekijken, dan kun je dat hier vastleggen. Houd er wel rekening mee dat de kwaliteit van de originele dvd vrijwel altijd beter is. Klik op Start om het proces te beginnen. Coderen is behoorlijk arbeidsintensief en kan veel tijd in beslag nemen.

Software op schijfimages

Wie nog oude cd’s of dvd’s heeft om software te installeren, moet zich afvragen of het de moeite waard is om die nog te digitaliseren. Van de meeste toepassingen kun je namelijk het installatieprogramma via de website van de producent downloaden. Uitzonderingen bevestigen echter de regel en soms wil je toch echt een oude softwareschijf back-uppen.

De kans is groot dat je moderne computer deze niet kan lezen, maar het besturingssysteem zal de schijf nog steeds zien als een opslagmedium met gegevens. Maak in dat geval een image. Hiermee creëer je een digitale kopie van de gehele schijf, inclusief de bestandsstructuur en alle bestanden. Windows heeft geen ingebouwde tool om schijfimages te maken, maar er zijn voldoende gratis oplossingen, zoals het lichtgewicht ImgBurn 2.5.8. Met ImgBurn kun je een image maken van een schijf en ook een image op een schijf branden. Bovendien kun je van bestanden en/of mappen een image maken. Op de Mac kun je het ingebouwde Schijfhulpprogramma gebruiken.

Leesproblemen

Stop je de schijf in de optische lezer en er gebeurt niets, raak dan niet meteen in paniek. Vingerafdrukken, vuil en vet van je handen op het oppervlak van de cd/dvd kunnen de leesbaarheid beïnvloeden. Het kost niet veel moeite om de schijf schoon te maken. Neem een doorzichtige schaal of bakje waar de schijf in past en houd een microvezeldoekje bij de hand. We raden oplosmiddelen of sprays af. Zorg dat de schaal stofvrij is en doe er warm (geen heet) water en een beetje zeep in. Eventueel kun je in het sopje een beetje isopropanol toevoegen. Laat de schijf een minuut of twee in het sopje liggen met de onderkant naar boven gericht, zodat deze kant niet tegen de onderkant van de schaal komt. Haal daarna de schijf uit het sopje en spoel hem af onder warm water. Zorg dat er geen chemicaliën of zeep meer op de schijf achterblijven. Droog daarna het schijfoppervlak af met een droge, schone pluisvrije doek. Gebruik voorzichtig cirkelvormige bewegingen.

Er zijn ook programma’s die beweren dat ze beschadigde of onleesbare schijven kunnen herstellen. IsoBuster is er daar één van, maar die programma’s zijn meestal niet goedkoop. Bovendien weet je nooit zeker wat het resultaat is.

Dataherstelspecialisten

Als niets meer lukt, dan zijn er nog altijd de dataherstelbedrijven. Op hun websites beloven ze succesvol dataherstel in meer dan 95 procent van de gevallen, maar net zoals bij herstelsoftware krijg je geen garantie dat ze de gegevens op een beschadigde schijf daadwerkelijk tevoorschijn kunnen halen. Zulke bedrijven herstellen ook harde schijven, usb-sticks, ssd's en geheugenkaarten van telefoons of fotocamera’s.

We belden even met Attingo Datarecovery en kregen te horen dat klanten inderdaad regelmatig aankloppen met een cd of dvd waarop de familiefoto’s of -filmpjes verdwenen lijken te zijn. De prijs voor het herstel van een cd/dvd varieert volgens de zaakvoerder tussen de 300 en 600 euro per schijf. Het factuurbedrag is niet afhankelijk van de hoeveelheid data, maar van de complexiteit van het herstelproces. Gezien de prijs moet je jouw gegevens dan wel ontzettend belangrijk vinden.

Veilig voor 1000 jaar?

De standaard-cd’s, -dvd’s en -blu-rays zijn niet meer geschikt voor archiefopslag. Anders is het met Millennial Discs of M-Discs. Deze schijven zijn verkrijgbaar in het dvd- en blu-ray-formaat. Op de doos staat ‘Lifetime Archival’. De producenten beweren dat deze optische schijven een houdbaarheid hebben van – hou je vast – 1000 jaar. Zijn er dan nog wel optische lezers of computers?

M-Discs hebben een rotsachtige datalaag en de gegevens worden letterlijk in deze laag geëtst. De M-Disc is in hoge mate bestand tegen oxidatie en heeft een smeltpunt van 200 tot 1000°C. Hierdoor is de schijf bestand tegen de krachtige laserstraal die gebruikt wordt bij M-Discs en zijn ze immuun voor datarot. De schijven zijn niet overdreven duur. Een doos met 15 M-Disc-schijven van 25 GB kost 100 euro. Je moet er wel voor zorgen dat je optische schijfstation compatibel is voor M-Discs. Conventionele dvd- en blu-ray-apparatuur kunnen wel M-Discs lezen, maar voor het graveren van de gegevens op de opslaglaag is een brander nodig die specifiek geschikt is voor M-Discs. We vonden branders van zo’n 122 euro die zowel dvd’s als M-Discs kunnen branden. Je kunt slechts één keer gegevens branden op een M-Disc, want dit opslagmedium is WORM (write once, read many times), of zoals het merk Millenniata zegt: “Write once, read forever”.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar betaalbare slimme verlichting voor jouw woonkamer of tuin? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Philips Hue White and Color Ambiance Festavia

Met dit slimme lichtsnoer van twintig meter kun je een tuin of kamer sfeervol verlichten. Vanuit de Philips Hue-app stuur je de 250 leds aan. Bepaal welke kleuren en scènes je wilt weergeven, waarbij je fraaie tinten in elkaar laat overlopen. Pas verder het dimniveau en de helderheid aan. Dankzij de lengte creëer je opvallende effecten op de gevel of binnenmuur. Daarnaast hang je het snoer net zo makkelijk in een flinke kerstboom. De zwarte kabel valt in dat geval niet op. De configuratie is niet moeilijk, want het verlichtingssysteem communiceert via bluetooth rechtstreeks met een smartphone.

Je kunt de Philips Hue White and Color Ambiance Festavia ook op een geschikte bridge aansluiten. Dat heeft als voordeel dat je de lampjes overal op afstand kunt bedienen. Bovendien laat je de lampjes eventueel met andere slimme apparaten samenwerken. Je gebruikt de lichtslinger zowel binnen als buiten, want de leds zijn weerbestendig. Naast deze uitvoering van twintig meter is er tegen een meerprijs ook een lichtslinger van veertig meter (500 leds) te koop.

Philips Hue White GU10 (2-pack)

Deze slimme spotjes zijn een goed alternatief voor 'domme' ledspots of energieslurpende halogeenlampjes. Ze passen in een standaard GU10-fitting, waardoor je alle oude ledspots een-op-een kunt vervangen. Zeker wanneer je meerdere lampjes combineert, is de opbrengst van 400 lumen per stuk behoorlijk fel. De kleurtemperatuur voor wittinten loopt tot 2700 kelvin. Deze lamp ondersteunt geen kleurenweergave.

De Philips Hue White GU10 communiceert via bluetooth met de Philips Hue-app op je smartphone. Selecteer vervolgens de gewenste helderheid of kies een mooie lichtscène. Zo bevat de app schema's die je helpen om je beter te concentreren of te relaxen. Houd er wel rekening mee dat het bereik van bluetooth beperkt is. Als je de slimme ledspots alsnog vanaf elke plek wilt bedienen, kun je de Philips Hue Bridge overwegen. Hierop sluit je tot vijftig geschikte lampen aan. Je hebt dan ook toegang tot meer functies, zoals geofencing. Kom je 's avonds bijvoorbeeld laat thuis, dan springen de ledspots vanzelf aan.

WiZ A60 (2-pack)

Gebruik deze betaalbare verlichtingsset voor bestaande lampen. Je draait de E27-fitting gewoon in de armatuur van bijvoorbeeld een vloer-, bureau- of tafellamp. Via de WiZ Connected-app verbind je beide peertjes rechtstreeks met jouw wifi-netwerk. Het gebruik van een bridge is dus niet nodig, terwijl je de lampen vanaf overal ter wereld kunt bedienen. Is er geen draadloos netwerk beschikbaar? Geen probleem, want als alternatief stuur je ze via een bluetooth-verbinding aan.

In de app kies je tussen zo'n zestien miljoen kleuren, al kun je ook een warme wittint selecteren. Ook kun je effecten en routines instellen. De lichtsterkte van 806 lumen is voor een doorsnee (woon)kamer ruimschoots voldoende. Nuttig om te weten is dat dit WiZ-product met verschillende smarthomeplatformen overweg kan, waaronder Google Home en Apple HomeKit. Je schaft de twee E27-lampen tegen een kleine meerprijs eventueel inclusief afstandsbediening aan. Hiermee switch je eenvoudig tussen vier vooraf geprogrammeerde scènes en dim de verlichting.

Lees ook: 10 vragen over slimme verlichting

Twinkly Light Tree 3D

Deze lichtgevende kerstboom maakt van jouw tuin een heuse bezienswaardigheid. Met een mast en haringen zet je de slinger met 750(!) ledlampjes stevig vast. Prik vervolgens de bijgesloten stekker in het stopcontact om deze vier meter hoge kerstboom te verlichten. Je kunt als alternatief ook een uitvoering van drie meter of zelfs zes meter kopen. Het product voldoet aan de eisen van de IP44-norm en kan een spatje regen dus prima verdragen.

Zodra de mast eenmaal staat, gebruik je de Twinkly-app op je smartphone om de verlichting te configureren. Dat werkt via een rechtstreekse bluetooth- of wifiverbinding. Je hebt hierbij keuze tussen alle kleuren van de regenboog, maar je kunt desgewenst ook voor warm wit licht kiezen. In de app staan er tientallen fraaie (knipperende) lichteffecten voor je klaar. Bovendien creëer je eventueel ook eigen effecten. Vind je de lampjes te fel, dan verlaag je de helderheid ervan. Stel verder een tijdschema in. Een leuke optie is dat de Light Tree 3D optioneel met andere Twinkly-verlichtingssystemen samenwerkt.

TP-Link Tapo L630 (4-pack)

Voeg met dit prijsvriendelijke 4-pack in één klap kleurenverlichting toe aan bijvoorbeeld je plafond of keuken. Wie niet zoveel lampjes nodig heeft, kan ook een 2-pack overwegen. De TP-Link Tapo L630 heeft een gangbare GU10-fitting, waardoor je oude spotjes in huis eenvoudig kunt vervangen. In de behuizing bevindt zich een wifi-adapter. Hierdoor verbind je de lampen rechtstreeks met het draadloze thuisnetwerk. In tegenstelling tot veel andere slimme verlichtingssystemen heb je dus geen bridge of basisstation nodig.

De kleurtemperatuur loopt van 2200 tot 6500 kelvin, zodat je volop kunt variëren tussen koele en warme wittinten. Verder stel je net zo makkelijk een vrolijk kleurtje in, want je hebt keuze tussen zestien miljoen kleuren. De GU10-spotjes ondersteunen een behoorlijke lichtsterkte van maximaal 350 lumen, maar je kunt ze naar behoefte dimmen. Handig is dat je in de TP-Link Tapo-app desgewenst diverse schema's instelt. Op die manier springt de verlichting 's avonds vanzelf aan. Het is zelfs mogelijk om de lampen af te stemmen op de zonsopgang en -ondergang. Even geen smartphone bij de hand? Geen probleem, want je bedient de Tapo L630 net zo makkelijk met je stem. Dat werkt via Amazon Alexa of Google Assistent.

In de drukke decembermaand wil je iets lekkers op tafel zetten, maar liever niet de hele middag in de keuken staan. De airfryer is dan je beste hulp: één apparaat waarmee je supersnel allerlei snacks en lekkernijen maakt, zonder dat de keuken ontploft. Van kruidnoten tot bladerdeegsterren en mini-kaaskroketjes: fijne feestdagen!

Kleine hapjes, groot gemak

Wie denkt dat de airfryer alleen geschikt is voor friet en kroketten, heeft het mis. Met bladerdeeg, een beetje creativiteit en wat basis-­ingrediënten maak je in korte tijd verrassend veel verschillende gerechtjes. Denk aan mini-saucijzenbroodjes, bladerdeeghapjes met brie en cranberry of kleine pizzarondjes met tomaat en mozzarella.

©ID.nl

Nog meer lekkers voor wie (van) zoet is

Nog meer zoete trek?De airfryer is je beste vriend. Je kunt er mini-appelflappen in bakken, kleine kaneelbroodjes of plakjes appel met kaneel en een beetje honing. Het bakt snel en de suiker karamelliseert mooi zonder dat je extra boter nodig hebt. Voor een feestelijke touch kun je wat poedersuiker of gesmolten chocolade toevoegen zodra deze zoete hapjes uit de mand komen.

Wie het makkelijk wil houden, gebruikt kant-en-klaar deeg of koekjesdeeg: rol kleine balletjes, leg ze in de airfryer en bak ze een paar minuten tot ze goudbruin zijn. Ideaal als snelle zoete traktatie bij de koffie of als dessertje na het eten.

©ID.nl

©ID.nl

Je ideale keukenhulp voor de feestdagen

De airfryer bewijst in december zijn waarde. Je maakt er zonder moeite hapjes mee voor elk moment, van sinterklaasavond tot oud en nieuw. Of het nu gaat om kruidnoten, bladerdeegsterren of kaaskroketjes: met de airfryer is het zo gepiept. Zo blijft er genoeg tijd over voor wat écht belangrijk is: gezelligheid aan tafel.

🎯 Populairste merken airfryer in NL

Philips
Aanrader: Philips 3000 Series NA352/00 Airfryer 9 L Dual Basket. Dubbele mand en ruime inhoud, geschikt voor gezinnen of grotere porties. Reviewscore op Kieskeurig: 8,2.

Tefal
Aanrader: Tefal Dual Easy Fry & Grill EY905D 8.3L XXL Airfryer. Ruim model met twee lades, geschikt voor grotere porties of volledige maaltijden. Reviewscore op Kieskeurig: 8,8.

Inventum
Aanrader: Inventum GF500HLD Airfryer. Betaalbare instapper; handig voor kleinere huishoudens. Reviewscore op Kieskeurig: 9,2.

Princess
Aanrader: Princess Double Basket Airfryer - 8L - 2400W. Dubbele airfryer met twee manden van 4 liter. Meer dan genoeg capaciteit voor een gezin. Reviewscore op Kieskeurig: 8,5.

Ninja
Aanrader: Ninja Airfryer XXL Max Pro. Geschikt voor 3-4 personen. Gelijkmatige resultaten bij friet, groenten en vlees. Dankzij de hogere stand wordt alles extra knapperig. Reviewscore op Kieskeurig: 9,6.

🔟 Over de reviewscores op Kieskeurig.nl
Op Kieskeurig.nl schrijven consumenten reviews over producten. Bij de beoordeling zie je niet alleen het gemiddelde cijfer, maar ook hoeveel reviews er zijn geschreven. Zo krijg je meteen een indruk of de score op basis van één enkele review is of op basis van veel gebruikerservaringen.