Heb je ooit cd’s gebrand om gegevens te archiveren of om de muziekbibliotheek van een vriend te kopiëren? Het slechte nieuws is dat deze gegevens op die oude schijven wellicht minder lang meegaan dan dat je had gehoopt. De cd, dvd en zelfs de blu-ray wordt met uitsterven bedreigd. Het goede nieuws: er zijn genoeg manieren om de gegevens te herstellen en toekomstbestendig te maken.

De cd’s en dvd’s die je zelf hebt gebrand en de muziek-cd’s of films op dvd die je ooit hebt gekocht, hebben niet dezelfde kwaliteit. Commerciële schijven zijn geperst. Hiervoor zijn gesofisticeerde machines en grote oplages nodig. Dit procedé is vergelijkbaar met de manier waarop vinylplaten worden gemaakt. De gegevens die professioneel gestempeld worden, krijgen een metalen coating die de gegevens beveiligen tegen het laserlicht van de optische lezer en beschermen tegen verontreinigde stoffen. Als je zelf een schijf brandt, dan is die metaalachtige coating er niet. Hierdoor blijft de chemische kleurstof die de data vastlegt erg kwetsbaar. Bovendien is die kleurstof onstabiel en begint die eigenlijk al vanaf dag één af te breken. 

Datarot

Commercieel geperste cd’s hebben een houdbaarheid van ongeveer 100 jaar, op voorwaarde dat er geen fouten in het productieproces voorkomen. De muziekcollectie die in de kast staat, is dus veilig. Bij het branden van een schijfje heeft men ook altijd een lange levensduur voorop gesteld. De schijf wordt na het branden gecontroleerd op fouten en we gaan ervan uit dat je de schijf telkens opbergt in het doosje. Toch controleren heel weinig mensen de gegevens die erop staan en dat begint zich nu te wreken. Aanvankelijk dacht men dat een gebrande schijf 10 tot 20 jaar zou meegaan. Nu blijkt die aanname veel te optimistisch. Bij schijven die je zelf brandt, en vooral cd’s, is er vaak na 2 tot 5 jaar sprake van uitval. Het merk, de manier waarop je met de schijven omgaat en de temperatuur waarop ze worden bewaard, bepalen de levensduur van een cd-r. Vooral bij een goedkoop merk is het risico op datarot groot.

©Сake78 (3D & photo) - stock.adobe.com

Extern optisch station

Ga dus op zoek naar de gebrande cd’s, dvd’s en blu-rays waaraan je gehecht bent. Misschien bevatten ze een oude muziekmix of een video van een bruiloft … Heb je niets meer om de gegevens in te lezen? Gelukkig kost de hardware niet zoveel. Een computer heb je al, maar het wordt steeds lastiger om een pc met een schijfstation te vinden. Kijk daarom of je thuis nog een oude laptop met een optisch schijfstation hebt liggen, of schaf een externe optische drive aan. Zorg dat het externe schijfstation compatibel is met het type schijven waarvan je de gegevens wilt redden. Over het algemeen zijn externe cd/dvd-schijfstations redelijk goedkoop (24 tot 60 euro), terwijl blu-ray-stations (110 euro) iets duurder zijn. We raden aan om voor een bekend merk te kiezen.

Gegevensschijven

Wanneer je een gegevensschijf in het optisch station plaatst, zou die op de computer moeten verschijnen, net zoals ieder ander extern opslagapparaat of usb-stick. Dat betekent dat je de schijf kunt openen om alle gegevens te selecteren die je wilt behouden. Daarna sleep of kopieer je de data naar de gewenste bestemming. Dat kan een interne opslagdrager zijn of een externe schijf die op je computer is aangesloten. Als alternatief kun je een netwerkschijf gebruiken om de bestanden via het lokale netwerk te verhuizen.

Audio-cd’s

Als het om een audio-cd gaat, dan kun je de muzieknummers gewoon kopiëren. Of je gebruikt software om afzonderlijke nummers van de cd te rippen. Rippen betekent ‘losmaken van’. Op een Mac kun je hiervoor het programma Muziek (het vroegere iTunes) gebruiken. Windows-gebruikers kunnen kiezen voor Windows Media Player. Wil je de beste geluidskwaliteit behouden, kies er dan voor om de muziek naar een verliesvrij bestandsformaat te rippen.

Verliesvrije muziek

Als je vroeger een cd hebt geript, dan is de kans groot dat je de nummers in het mp3-formaat hebt opgeslagen. Ben je een echte audiofiel, dan wil je je muziek zo natuurgetrouw mogelijk behouden en kies je het best voor het FLAC-formaat. FLAC staat voor ‘Free Lossless Audio Codec’. Dit verliesvrije audioformaat levert kleinere bestandsgroottes op in vergelijking met andere verliesvrije indelingen en geeft toch een perfecte kopie. FLAC klinkt dus beter.

Er zijn ontzettend veel cd-rippers. Wil je gratis software gebruiken, download dan Exact Audio Copy 1.6. Het duurt eventjes voordat je software hebt geconfigureerd, maar daarna is deze tool kinderspel. Exact Audio Copy maakt gebruik van AccurateRip; gegevens van andere gebruikers zorgen ervoor dat je eigen rips vrij van fouten zijn. Bovendien baseert de tool zich op vier verschillende metadatabronnen om de bestanden de juiste tags mee te geven.

Films

Films kunnen op dezelfde manier worden geript als audio-cd’s, maar ook hier heb je speciale software nodig. Voor niet-beveiligde dvd’s maak je eerst een map aan met de naam van de dvd. Laad de dvd in de optische lezer en open de bestanden op de dvd. Zoek nu naar de map met de naam Video_TS en kopieer deze map naar de map die je daarnet hebt aangemaakt. Vanaf nu kun je de filmbeelden afspelen op de computer.

We gebruiken graag de freeware HandBrake om films te rippen. Start HandBrake en selecteer het bronbestand; de map met de naam Video_TS. HandBrake zal vervolgens de informatie van de dvd laden. Kies de titel die de film bevat. Titels zijn de hoofdstukken van een dvd en meestal zal er een hoofdstuk zijn dat de film bevat. Let hierbij op de tijdsaanduiding, het langste hoofdstuk is meestal de film.

Het programma werkt met voorinstellingen. Kies de preset die overeenkomt met het medium waarop je de film wilt afspelen. Dit is het grote voordeel van HandBrake. Als je bijvoorbeeld de film op de iPad wilt bekijken, dan kun je dat hier vastleggen. Houd er wel rekening mee dat de kwaliteit van de originele dvd vrijwel altijd beter is. Klik op Start om het proces te beginnen. Coderen is behoorlijk arbeidsintensief en kan veel tijd in beslag nemen.

Software op schijfimages

Wie nog oude cd’s of dvd’s heeft om software te installeren, moet zich afvragen of het de moeite waard is om die nog te digitaliseren. Van de meeste toepassingen kun je namelijk het installatieprogramma via de website van de producent downloaden. Uitzonderingen bevestigen echter de regel en soms wil je toch echt een oude softwareschijf back-uppen.

De kans is groot dat je moderne computer deze niet kan lezen, maar het besturingssysteem zal de schijf nog steeds zien als een opslagmedium met gegevens. Maak in dat geval een image. Hiermee creëer je een digitale kopie van de gehele schijf, inclusief de bestandsstructuur en alle bestanden. Windows heeft geen ingebouwde tool om schijfimages te maken, maar er zijn voldoende gratis oplossingen, zoals het lichtgewicht ImgBurn 2.5.8. Met ImgBurn kun je een image maken van een schijf en ook een image op een schijf branden. Bovendien kun je van bestanden en/of mappen een image maken. Op de Mac kun je het ingebouwde Schijfhulpprogramma gebruiken.

Leesproblemen

Stop je de schijf in de optische lezer en er gebeurt niets, raak dan niet meteen in paniek. Vingerafdrukken, vuil en vet van je handen op het oppervlak van de cd/dvd kunnen de leesbaarheid beïnvloeden. Het kost niet veel moeite om de schijf schoon te maken. Neem een doorzichtige schaal of bakje waar de schijf in past en houd een microvezeldoekje bij de hand. We raden oplosmiddelen of sprays af. Zorg dat de schaal stofvrij is en doe er warm (geen heet) water en een beetje zeep in. Eventueel kun je in het sopje een beetje isopropanol toevoegen. Laat de schijf een minuut of twee in het sopje liggen met de onderkant naar boven gericht, zodat deze kant niet tegen de onderkant van de schaal komt. Haal daarna de schijf uit het sopje en spoel hem af onder warm water. Zorg dat er geen chemicaliën of zeep meer op de schijf achterblijven. Droog daarna het schijfoppervlak af met een droge, schone pluisvrije doek. Gebruik voorzichtig cirkelvormige bewegingen.

Er zijn ook programma’s die beweren dat ze beschadigde of onleesbare schijven kunnen herstellen. IsoBuster is er daar één van, maar die programma’s zijn meestal niet goedkoop. Bovendien weet je nooit zeker wat het resultaat is.

Dataherstelspecialisten

Als niets meer lukt, dan zijn er nog altijd de dataherstelbedrijven. Op hun websites beloven ze succesvol dataherstel in meer dan 95 procent van de gevallen, maar net zoals bij herstelsoftware krijg je geen garantie dat ze de gegevens op een beschadigde schijf daadwerkelijk tevoorschijn kunnen halen. Zulke bedrijven herstellen ook harde schijven, usb-sticks, ssd's en geheugenkaarten van telefoons of fotocamera’s.

We belden even met Attingo Datarecovery en kregen te horen dat klanten inderdaad regelmatig aankloppen met een cd of dvd waarop de familiefoto’s of -filmpjes verdwenen lijken te zijn. De prijs voor het herstel van een cd/dvd varieert volgens de zaakvoerder tussen de 300 en 600 euro per schijf. Het factuurbedrag is niet afhankelijk van de hoeveelheid data, maar van de complexiteit van het herstelproces. Gezien de prijs moet je jouw gegevens dan wel ontzettend belangrijk vinden.

Veilig voor 1000 jaar?

De standaard-cd’s, -dvd’s en -blu-rays zijn niet meer geschikt voor archiefopslag. Anders is het met Millennial Discs of M-Discs. Deze schijven zijn verkrijgbaar in het dvd- en blu-ray-formaat. Op de doos staat ‘Lifetime Archival’. De producenten beweren dat deze optische schijven een houdbaarheid hebben van – hou je vast – 1000 jaar. Zijn er dan nog wel optische lezers of computers?

M-Discs hebben een rotsachtige datalaag en de gegevens worden letterlijk in deze laag geëtst. De M-Disc is in hoge mate bestand tegen oxidatie en heeft een smeltpunt van 200 tot 1000°C. Hierdoor is de schijf bestand tegen de krachtige laserstraal die gebruikt wordt bij M-Discs en zijn ze immuun voor datarot. De schijven zijn niet overdreven duur. Een doos met 15 M-Disc-schijven van 25 GB kost 100 euro. Je moet er wel voor zorgen dat je optische schijfstation compatibel is voor M-Discs. Conventionele dvd- en blu-ray-apparatuur kunnen wel M-Discs lezen, maar voor het graveren van de gegevens op de opslaglaag is een brander nodig die specifiek geschikt is voor M-Discs. We vonden branders van zo’n 122 euro die zowel dvd’s als M-Discs kunnen branden. Je kunt slechts één keer gegevens branden op een M-Disc, want dit opslagmedium is WORM (write once, read many times), of zoals het merk Millenniata zegt: “Write once, read forever”.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.

Een parfum is meer dan een lekker luchtje; het is je onzichtbare visitekaartje. De juiste geur kan je stemming versterken, je zelfvertrouwen een boost geven en direct vertellen wie jij bent. Maar hoe vind je een geur die echt bij jouw persoonlijkheid past?

Zeg me wat je draagt, ik zeg wie je bent

Geuren zijn de snelste weg naar onze emoties. Ruik je versgebakken brood, dan sta je in gedachten direct in een warme keuken. Ruik je zonnebrandcrème, dan voel je het strand. Parfums werken precies zo: ze communiceren iets over jou, zonder dat je een woord zegt.

Door een parfum te kiezen dat aansluit bij je karakter, versterk je je uitstraling. Welk type ben jij?

Persoonlijkheidstypen en bijpassende geuren

Hieronder vind je een overzicht van veelvoorkomende persoonlijkheidstypen en welke geuren daar goed bij aansluiten.

1. De romanticus (dromerig & gevoelig)

Ben je creatief, nostalgisch en gevoelig ingesteld? Dan voel jij je waarschijnlijk het prettigst bij zachte, ronde geuren. Bloemige en poederachtige noten omhullen je als een warme deken en passen perfect bij jouw zachtaardige karakter. Zoek naar: roos, jasmijn, viooltjes, vanille en lelie.

Voor dames:
Chloé - Chloé Eau de Parfum: de ultieme romantische geur. Ruikt naar een vers boeket rozen met een poederige, schone ondertoon.
Marc Jacobs - Daisy: Speels, zacht en dromerig. Met noten van viooltjes en aardbei is dit een lichte, vrolijke bloemengeur.

Voor heren:
Dior - Dior Homme: een zeldzame herengeur met iris. Hierdoor is hij zacht, poederig en verfijnd (in plaats van typisch 'mannelijk' stoer).
Prada - L'Homme: schoon, luchtig en zacht. Ruikt naar luxe zeep en verse bloemen (neroli/iris), perfect voor de gevoelige man.

2. De power-persoonlijkheid (krachtig & zelfverzekerd)

Jij komt een ruimte binnen en mensen hebben het door. Je staat stevig in je schoenen en houdt niet van poespas. Houtachtige en kruidige geuren sluiten hier naadloos op aan. Ze hebben een diepe, stabiele basis die autoriteit en rust uitstraalt. Zoek naar: Sandelhout, cederhout, leer, patchouli en zwarte peper.

Voor dames:
Chanel - Coco Mademoiselle: een moderne klassieker met karakter. De combinatie van frisse sinaasappel en krachtige patchouli straalt pure klasse en zelfvertrouwen uit.
Tom Ford - Black Orchid: niet voor muurbloempjes. Een zware, aardse geur met truffel en pure chocolade. Je vult er de kamer mee.

Voor heren:
Hermès - Terre d’Hermès: ruikt naar aarde, hout en sinaasappel. Een hele stabiele, volwassen geur die autoriteit uitstraalt zonder te schreeuwen.
Dior - Sauvage: extreem populair vanwege zijn kracht. Peperig en fris; een geur die zegt: "Ik ben er."

3. Het mysterie (sensueel & raadselachtig)

Houd je ervan om niet direct het achterste van je tong te laten zien? Ben je gek op de avond en subtiele verleiding? Dan zijn Oriëntaalse geuren jouw match. Deze zijn vaak rijk, zwaar en gelaagd. Zoek naar: Amber, wierook, muskus, kaneel en exotische kruiden.

Voor dames:
Yves Saint Laurent - Black Opium: een verslavende mix van zwarte koffie en vanille. Donker, zoet en perfect voor de avond.
Dior - Hypnotic Poison: de naam zegt het al. Een betoverende, zware geur met amandel, karwij en vanille. Zeer verleidelijk.

Voor heren:
Viktor&Rolf - Spicebomb: een explosie van kruiden (peper, kaneel) en tabak. Warm en kruidig, maar met een mysterieuze diepte.
Armani - Code: een geraffineerde mix van tonkaboon en leer. Glad, donker en een tikkeltje geheimzinnig.

4. De zonnestraal (speels & spontaan)

Ben jij de optimist van de groep, altijd vrolijk en ongecompliceerd? Zware geuren passen vaak niet bij jouw energie. Jij bloeit op van frisse, fruitige noten die licht en uitnodigend zijn. Zoek naar: Perzik, appel, framboos, zwarte bes en citrusbloesem.

Voor dames:
DKNY - Be Delicious: het bekende 'groene appeltje'. Fris, fruitig en ongecompliceerd. Echt een energieboost.
Giorgio Armani - My Way: een vrolijk boeket van witte bloemen en citrus. Heel open, zoet en uitnodigend.

Voor heren:
Versace - Eros: een luide, vrolijke geur met munt, appel en vanille. Jong, energiek en een echte allemansvriend.
Paco Rabanne - 1 Million: bekend om de goudstaaf-flacon. Zoet, kruidig en fruitig. Een geur met een knipoog die het leven viert.

5. De avonturier (energiek & sportief)

Stilzitten is niets voor jou. Je houdt van buitenlucht, actie en nieuwe ervaringen. Daar past geen bedwelmende geur bij, maar juist iets dat energie geeft. Aquatische (water) geuren en citrus zijn jouw beste vrienden. Zoek naar: Bergamot, grapefruit, munt, zeewater en groene thee.

Voor dames:
Giorgio Armani - Acqua di Gioia: geïnspireerd op de zee. Ruikt naar munt, citroen en water. Heerlijk fris en opwekkend.
Davidoff - Cool Water Woman: een klassieker die ruikt naar de oceaan en frisse meloen. Voor vrouwen die liever buiten zijn dan binnen.

Voor heren:
Giorgio Armani - Acqua di Giò: waarschijnlijk de bekendste 'watergeur' ter wereld. Ruikt naar zeewater, wind en limoen.
Issey Miyake - L'Eau d'Issey Pour Homme: een unieke, scherpe frisheid dankzij de Japanse yuzu (citrusvrucht). Strak, modern en heel energiek.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy) - stock.adobe.com

Begrijp wat je koopt: de opbouw van een geur

Heb je wel eens een parfum gekocht dat in de winkel heerlijk rook, maar thuis tegenviel? Grote kans dat je alleen de topnoten hebt geroken. Een parfum is opgebouwd als een piramide:

1: Topnoten (de binnenkomer)
Dit is wat je de eerste 10 tot 15 minuten ruikt. Vaak fris en licht (citrus), bedoeld om je aandacht te trekken. Topnoten vervliegen snel.
2: Hartnoten (de kern)
Zodra de topnoten verdwijnen, komt het 'hart' naar boven. Dit is de ware geur van het parfum, vaak bloemig of kruidig. Dit blijf je enkele uren ruiken.
3: Basisnoten (de blijver)
Dit is wat er aan het einde van de dag nog op je huid zit. Zware ingrediënten zoals hout, muskus en vanille die zorgen voor diepte.

💡Tip: Koop een parfum nooit direct na het opspuiten. Wandel de winkel uit, doe boodschappen en ruik na een uur nog eens. Pas dan weet je hoe het parfum écht ruikt.

Eau de toilette of eau de parfum?

Op de flacon staan vaak termen die iets zeggen over de sterkte (en de prijs):
Eau de Cologne: zeer licht, vervliegt snel (3-5% geurstoffen). Lekker wanneer je je even wilt opfrissen.
Eau de Toilette (EDT): de meest verkochte variant. Fris en geschikt voor dagelijks gebruik (5-10% geurstoffen).
Eau de Parfum (EDP): sterker en blijft langer hangen (10-20% geurstoffen). Je hebt er minder van nodig, maar het is vaak duurder.
Parfum / Extrait: Zeer geconcentreerd en kostbaar. Een paar druppels ruik je de hele dag.

Zo voorkom je een miskoop: 4 gouden tips

Tot slot: hoe hak je de knoop door in de parfumerie?
1. Test op je huid (niet op een papiertje) Een papieren strookje heeft geen pH-waarde en geen hormonen. Jouw huid wel. Door je lichaamschemie kan een parfum bij jou heel anders ruiken dan bij je beste vriendin. Spray altijd op je pols om te weten hoe de geur op jou reageert.
2. Niet wrijven! Een klassieke fout: sprayen op de polsen en ze dan tegen elkaar wrijven. Niet doen! Door de wrijving maak je de geurmoleculen kapot, waardoor de topnoten sneller verdwijnen en de geurbalans verstoord raakt. Gewoon laten drogen aan de lucht.
3. Maximaal drie geuren Na drie verschillende parfums is je neus 'vermoeid' en kun je geuren niet meer goed onderscheiden. Ruik tussendoor even aan je eigen kleding (of aan koffiebonen als ze die hebben staan) om je neus te neutraliseren.
4. Kijk naar wat je al hebt Weet je niet waar je moet beginnen? Kijk naar de flesjes die je al hebt staan of opgebruikt hebt. Google de geurnoten van je favoriet (bijvoorbeeld op een website als Fragrantica) en zoek naar nieuwe parfums die dezelfde ingrediënten bevatten. Of kijk naar geuren in huis die je fijn vindt. Houd je van lavendel in je wasmiddel of vanille in je kaarsen? Dat zijn goede uitgangspunten.