Heb je ooit cd’s gebrand om gegevens te archiveren of om de muziekbibliotheek van een vriend te kopiëren? Het slechte nieuws is dat deze gegevens op die oude schijven wellicht minder lang meegaan dan dat je had gehoopt. De cd, dvd en zelfs de blu-ray wordt met uitsterven bedreigd. Het goede nieuws: er zijn genoeg manieren om de gegevens te herstellen en toekomstbestendig te maken.

De cd’s en dvd’s die je zelf hebt gebrand en de muziek-cd’s of films op dvd die je ooit hebt gekocht, hebben niet dezelfde kwaliteit. Commerciële schijven zijn geperst. Hiervoor zijn gesofisticeerde machines en grote oplages nodig. Dit procedé is vergelijkbaar met de manier waarop vinylplaten worden gemaakt. De gegevens die professioneel gestempeld worden, krijgen een metalen coating die de gegevens beveiligen tegen het laserlicht van de optische lezer en beschermen tegen verontreinigde stoffen. Als je zelf een schijf brandt, dan is die metaalachtige coating er niet. Hierdoor blijft de chemische kleurstof die de data vastlegt erg kwetsbaar. Bovendien is die kleurstof onstabiel en begint die eigenlijk al vanaf dag één af te breken. 

Datarot

Commercieel geperste cd’s hebben een houdbaarheid van ongeveer 100 jaar, op voorwaarde dat er geen fouten in het productieproces voorkomen. De muziekcollectie die in de kast staat, is dus veilig. Bij het branden van een schijfje heeft men ook altijd een lange levensduur voorop gesteld. De schijf wordt na het branden gecontroleerd op fouten en we gaan ervan uit dat je de schijf telkens opbergt in het doosje. Toch controleren heel weinig mensen de gegevens die erop staan en dat begint zich nu te wreken. Aanvankelijk dacht men dat een gebrande schijf 10 tot 20 jaar zou meegaan. Nu blijkt die aanname veel te optimistisch. Bij schijven die je zelf brandt, en vooral cd’s, is er vaak na 2 tot 5 jaar sprake van uitval. Het merk, de manier waarop je met de schijven omgaat en de temperatuur waarop ze worden bewaard, bepalen de levensduur van een cd-r. Vooral bij een goedkoop merk is het risico op datarot groot.

©Сake78 (3D & photo) - stock.adobe.com

Extern optisch station

Ga dus op zoek naar de gebrande cd’s, dvd’s en blu-rays waaraan je gehecht bent. Misschien bevatten ze een oude muziekmix of een video van een bruiloft … Heb je niets meer om de gegevens in te lezen? Gelukkig kost de hardware niet zoveel. Een computer heb je al, maar het wordt steeds lastiger om een pc met een schijfstation te vinden. Kijk daarom of je thuis nog een oude laptop met een optisch schijfstation hebt liggen, of schaf een externe optische drive aan. Zorg dat het externe schijfstation compatibel is met het type schijven waarvan je de gegevens wilt redden. Over het algemeen zijn externe cd/dvd-schijfstations redelijk goedkoop (24 tot 60 euro), terwijl blu-ray-stations (110 euro) iets duurder zijn. We raden aan om voor een bekend merk te kiezen.

Gegevensschijven

Wanneer je een gegevensschijf in het optisch station plaatst, zou die op de computer moeten verschijnen, net zoals ieder ander extern opslagapparaat of usb-stick. Dat betekent dat je de schijf kunt openen om alle gegevens te selecteren die je wilt behouden. Daarna sleep of kopieer je de data naar de gewenste bestemming. Dat kan een interne opslagdrager zijn of een externe schijf die op je computer is aangesloten. Als alternatief kun je een netwerkschijf gebruiken om de bestanden via het lokale netwerk te verhuizen.

Audio-cd’s

Als het om een audio-cd gaat, dan kun je de muzieknummers gewoon kopiëren. Of je gebruikt software om afzonderlijke nummers van de cd te rippen. Rippen betekent ‘losmaken van’. Op een Mac kun je hiervoor het programma Muziek (het vroegere iTunes) gebruiken. Windows-gebruikers kunnen kiezen voor Windows Media Player. Wil je de beste geluidskwaliteit behouden, kies er dan voor om de muziek naar een verliesvrij bestandsformaat te rippen.

Verliesvrije muziek

Als je vroeger een cd hebt geript, dan is de kans groot dat je de nummers in het mp3-formaat hebt opgeslagen. Ben je een echte audiofiel, dan wil je je muziek zo natuurgetrouw mogelijk behouden en kies je het best voor het FLAC-formaat. FLAC staat voor ‘Free Lossless Audio Codec’. Dit verliesvrije audioformaat levert kleinere bestandsgroottes op in vergelijking met andere verliesvrije indelingen en geeft toch een perfecte kopie. FLAC klinkt dus beter.

Er zijn ontzettend veel cd-rippers. Wil je gratis software gebruiken, download dan Exact Audio Copy 1.6. Het duurt eventjes voordat je software hebt geconfigureerd, maar daarna is deze tool kinderspel. Exact Audio Copy maakt gebruik van AccurateRip; gegevens van andere gebruikers zorgen ervoor dat je eigen rips vrij van fouten zijn. Bovendien baseert de tool zich op vier verschillende metadatabronnen om de bestanden de juiste tags mee te geven.

Films

Films kunnen op dezelfde manier worden geript als audio-cd’s, maar ook hier heb je speciale software nodig. Voor niet-beveiligde dvd’s maak je eerst een map aan met de naam van de dvd. Laad de dvd in de optische lezer en open de bestanden op de dvd. Zoek nu naar de map met de naam Video_TS en kopieer deze map naar de map die je daarnet hebt aangemaakt. Vanaf nu kun je de filmbeelden afspelen op de computer.

We gebruiken graag de freeware HandBrake om films te rippen. Start HandBrake en selecteer het bronbestand; de map met de naam Video_TS. HandBrake zal vervolgens de informatie van de dvd laden. Kies de titel die de film bevat. Titels zijn de hoofdstukken van een dvd en meestal zal er een hoofdstuk zijn dat de film bevat. Let hierbij op de tijdsaanduiding, het langste hoofdstuk is meestal de film.

Het programma werkt met voorinstellingen. Kies de preset die overeenkomt met het medium waarop je de film wilt afspelen. Dit is het grote voordeel van HandBrake. Als je bijvoorbeeld de film op de iPad wilt bekijken, dan kun je dat hier vastleggen. Houd er wel rekening mee dat de kwaliteit van de originele dvd vrijwel altijd beter is. Klik op Start om het proces te beginnen. Coderen is behoorlijk arbeidsintensief en kan veel tijd in beslag nemen.

Software op schijfimages

Wie nog oude cd’s of dvd’s heeft om software te installeren, moet zich afvragen of het de moeite waard is om die nog te digitaliseren. Van de meeste toepassingen kun je namelijk het installatieprogramma via de website van de producent downloaden. Uitzonderingen bevestigen echter de regel en soms wil je toch echt een oude softwareschijf back-uppen.

De kans is groot dat je moderne computer deze niet kan lezen, maar het besturingssysteem zal de schijf nog steeds zien als een opslagmedium met gegevens. Maak in dat geval een image. Hiermee creëer je een digitale kopie van de gehele schijf, inclusief de bestandsstructuur en alle bestanden. Windows heeft geen ingebouwde tool om schijfimages te maken, maar er zijn voldoende gratis oplossingen, zoals het lichtgewicht ImgBurn 2.5.8. Met ImgBurn kun je een image maken van een schijf en ook een image op een schijf branden. Bovendien kun je van bestanden en/of mappen een image maken. Op de Mac kun je het ingebouwde Schijfhulpprogramma gebruiken.

Leesproblemen

Stop je de schijf in de optische lezer en er gebeurt niets, raak dan niet meteen in paniek. Vingerafdrukken, vuil en vet van je handen op het oppervlak van de cd/dvd kunnen de leesbaarheid beïnvloeden. Het kost niet veel moeite om de schijf schoon te maken. Neem een doorzichtige schaal of bakje waar de schijf in past en houd een microvezeldoekje bij de hand. We raden oplosmiddelen of sprays af. Zorg dat de schaal stofvrij is en doe er warm (geen heet) water en een beetje zeep in. Eventueel kun je in het sopje een beetje isopropanol toevoegen. Laat de schijf een minuut of twee in het sopje liggen met de onderkant naar boven gericht, zodat deze kant niet tegen de onderkant van de schaal komt. Haal daarna de schijf uit het sopje en spoel hem af onder warm water. Zorg dat er geen chemicaliën of zeep meer op de schijf achterblijven. Droog daarna het schijfoppervlak af met een droge, schone pluisvrije doek. Gebruik voorzichtig cirkelvormige bewegingen.

Er zijn ook programma’s die beweren dat ze beschadigde of onleesbare schijven kunnen herstellen. IsoBuster is er daar één van, maar die programma’s zijn meestal niet goedkoop. Bovendien weet je nooit zeker wat het resultaat is.

Dataherstelspecialisten

Als niets meer lukt, dan zijn er nog altijd de dataherstelbedrijven. Op hun websites beloven ze succesvol dataherstel in meer dan 95 procent van de gevallen, maar net zoals bij herstelsoftware krijg je geen garantie dat ze de gegevens op een beschadigde schijf daadwerkelijk tevoorschijn kunnen halen. Zulke bedrijven herstellen ook harde schijven, usb-sticks, ssd's en geheugenkaarten van telefoons of fotocamera’s.

We belden even met Attingo Datarecovery en kregen te horen dat klanten inderdaad regelmatig aankloppen met een cd of dvd waarop de familiefoto’s of -filmpjes verdwenen lijken te zijn. De prijs voor het herstel van een cd/dvd varieert volgens de zaakvoerder tussen de 300 en 600 euro per schijf. Het factuurbedrag is niet afhankelijk van de hoeveelheid data, maar van de complexiteit van het herstelproces. Gezien de prijs moet je jouw gegevens dan wel ontzettend belangrijk vinden.

Veilig voor 1000 jaar?

De standaard-cd’s, -dvd’s en -blu-rays zijn niet meer geschikt voor archiefopslag. Anders is het met Millennial Discs of M-Discs. Deze schijven zijn verkrijgbaar in het dvd- en blu-ray-formaat. Op de doos staat ‘Lifetime Archival’. De producenten beweren dat deze optische schijven een houdbaarheid hebben van – hou je vast – 1000 jaar. Zijn er dan nog wel optische lezers of computers?

M-Discs hebben een rotsachtige datalaag en de gegevens worden letterlijk in deze laag geëtst. De M-Disc is in hoge mate bestand tegen oxidatie en heeft een smeltpunt van 200 tot 1000°C. Hierdoor is de schijf bestand tegen de krachtige laserstraal die gebruikt wordt bij M-Discs en zijn ze immuun voor datarot. De schijven zijn niet overdreven duur. Een doos met 15 M-Disc-schijven van 25 GB kost 100 euro. Je moet er wel voor zorgen dat je optische schijfstation compatibel is voor M-Discs. Conventionele dvd- en blu-ray-apparatuur kunnen wel M-Discs lezen, maar voor het graveren van de gegevens op de opslaglaag is een brander nodig die specifiek geschikt is voor M-Discs. We vonden branders van zo’n 122 euro die zowel dvd’s als M-Discs kunnen branden. Je kunt slechts één keer gegevens branden op een M-Disc, want dit opslagmedium is WORM (write once, read many times), of zoals het merk Millenniata zegt: “Write once, read forever”.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.

Dat een wasmachine zonder moeite vuile was schoon krijgt, spreekt voor zich. Toch kan een kleine natuurlijke hulp extra verschil maken. Geen chemisch middel, maar iets wat je waarschijnlijk al in huis hebt: citroensap. Dat zorgt voor een frissere was, een schonere trommel en een beter onderhouden machine.

Hoewel de meeste wasmachines hun werk prima doen, kun je ze met een beetje citroensap een handje helpen. Dit natuurlijke zuur werkt verrassend effectief tegen vuil, kalk en bacteriën. Hieronder lees je vijf manieren waarop citroen je was én je machine schoner, frisser en duurzamer maakt.

1. Verwijdert zeepresten

Na het wassen blijft er vaak wat wasmiddel of wasverzachter achter in de trommel of in je kleding. Het gevolg? Je wasmachine kan muf gaan stinken, net zoals de was die uit zo'n machine komt. Een scheutje citroensap in het bakje voor de wasverzachter helpt om die resten los te weken. Zo blijft je wasmachine schoon en ruikt je was écht fris.

2. Neutraliseert nare geuren

Citroensap werkt licht antibacterieel en neutraliseert geuren. Dat is vooral handig bij sportkleding, handdoeken of keukenlinnen dat snel minder fris ruikt. Citroen maakt je was dus niet alleen schoner, maar ook frisser.

©africa-studio.com (Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy)

3. Werkt tegen hard water

Woon je in een gebied met hard water, dan merk je dat wasmiddel minder goed schuimt en kleding stugger aanvoelt. Citroenzuur bindt kalkdeeltjes, waardoor het water zachter wordt en het wasmiddel beter zijn werk doet. Zo bescherm je zowel je kleding als de binnenkant van je machine tegen kalkaanslag.

🍋 Onderhoudstip: laat eens per maand een lege wasmachine draaien op 60 graden met een scheut citroensap. Zo voorkom je kalkaanslag en blijft de binnenkant fris.

4. Houdt wit écht wit

Citroensap heeft een mild blekend effect dat witte kleding helderder maakt zonder het risico van verkleuring. Vooral fijn voor lakens, T-shirts en handdoeken. Anders dan chloor is citroensap veilig voor de meeste stoffen* en vriendelijker voor je huid én het milieu.

5. Zorgt voor zachtere kleding

Heb je snel last van wasverzachter of vind je de geur te sterk? Citroensap verzacht het water op een natuurlijke manier, zonder kunstmatige toevoegingen. Zo blijft je kleding soepel en zacht, ook zonder de synthetische stoffen die in veel wasverzachters zitten. Dat is prettiger voor gevoelige huid én beter voor het milieu, omdat er minder chemische resten in het afvalwater terechtkomen.