Muziek beluisteren zonder een of meer luidsprekers? Kan niet. Maar wat is een speaker nu eigenlijk en welke types zijn er om uit te kiezen?

Als muziekliefhebber is het niet noodzakelijk om alle techniek achter een luidspreker te snappen. Hoewel speakers veel minder complex lijken dan pakweg smartphones, komt er toch veel bij kijken. In dit artikel leer je de verschillende types kennen en maak je kennis met de belangrijkste onderdelen. Zo kun je een betere keuze maken voor jouw situatie.

Een speaker, luidspreker of ‘box’. Het zijn allemaal andere woorden voor hetzelfde: een doos waar geluid uitkomt. Die ‘doos’ produceert zelf niet de muziek, dat doen de speakers of drivers die erin gemonteerd zijn. Het hangt van het specifieke toestel af hoeveel van die drivers er zijn. Het kan eentje zijn, maar vaker twee of drie. Bij grote zuilspeakers zijn vijf stuks of meer geen uitzondering.

Die drivers hebben allemaal een andere naam naargelang de tonen er uitkomen: een tweeter zorgt voor hoge tonen, een midrange-driver voor het middengebied en een woofer voor bastonen. Hoewel die drie types er allemaal net anders uitzien en er verschillende technieken bestaan, werken ze wel min of meer op dezelfde manier. Een magneetsysteem zorgt dat een membraam in beweging komt. Net als bij een piston wordt zo lucht in beweging gebracht, waardoor geluid ontstaat. 

Ook interessant: De voor- en nadelen van een draadloze speaker

Passief of actief?

Bij een luidspreker denk je wellicht spontaan aan toestellen die via een kabel met een versterker verbonden zijn. Meestal twee stuks, zodat er naar muziek in stereo kan geluisterd worden. Deze klassieke modellen worden ook wel eens ‘passieve’ speakers genoemd, omdat ze zelf geen elektronica bevatten. Je hebt nog bijkomende apparaten nodig om muziek te horen, zoals een stereoversterker of een AV-receiver. Misschien komt daar nog een muziekbron bij, zoals een platenspeler, streamer of cd-speler. Als je een paar passieve speakers aanschaft, moet je dus nog wel wat extra zaken in huis hebben of halen.

Daarnaast zijn er ook ‘actieve’ luidsprekers. Dat zijn toestellen met minstens de versterker ingebouwd. Er zijn er ook heel veel waarbij streaming mee in de doos zit. Ze hebben wifi aan boord en vaak ook aansluitingen. Zo kun je heel wat actieve speakers aansluiten op je tv. 

Eigenlijk zijn soundbars en draadloze speakers, zoals van die Apple of Sonos, ook actieve luidsprekers. Alles zit immers mee in het toestel. Maar die term wordt zelden voor deze types gebruikt. Ze zijn wel handig, want bij deze types heb je vaak enkel een stopcontact nodig. Bij veel bluetooth-speakers is zelfs dat dankzijn een accu niet nodig. Actieve speakers kom je trouwens ook vaak tegen in studio’s. Dat zijn wel gespecialiseerde modellen.

Lees ook: Wat is een soundbar

Een, twee of meer?

Een enkele draadloze speaker om muziek te beluisteren? Dat wordt wel vaak gedaan. Dit type luidsprekers (en soundbars) bevat immers meerdere drivers om zo stereo weer te geven. Ze leveren dus best een vol geluid. Toch wordt er door muziekliefhebbers vaak gekozen voor twee luidsprekers. Pas dan krijg je een echte stereo-ervaring die beter aansluit bij hoe we livemuziek ervaren. Bij passieve speakers wordt er altijd met twee luidsprekers gewerkt.  De ideale opstelling voor een paar stereospeakers is een gelijkbenige driehoek, waarbij jij in de punt zit.

Bij surroundgeluid in een thuisbioscoop komen er zelfs nog meer aan te pas. Zes speakers of meer is echt niet uitzonderlijk. Om een volwaardige Dolby Atmos-ervaring te krijgen, heb je zelfs minstens tien aparte luidsprekers nodig. Die zijn dan allemaal verbonden met een AV-receiver. Of je nu je woonkamer voorziet van surroundgeluid of een speciale thuisbioscoopruimte bouwt, waarschijnlijk kies je dan voor passieve speakers. De uitzondering is de subwoofer, een speciale speaker die uitsluitend heel lage bassen (subbassen) produceert. Meestal heeft een subwoofer een eigen versterker ingebouwd omdat je voor echt diepe bassen nu eenmaal veel kracht nodig hebt. 

Van klein naar groot 

Passieve luidsprekers kun je opdelen in verschillende types, afhankelijk van hun grootte. In het Nederlands wordt vaak enkel gesproken over boekenplankspeakers en vloerstaanders of zuilspeakers. Maar er zijn eigenlijk wel meer types.

Boekenplankspeakers zijn kleinere modellen die je best ergens op plaatst. Een AV-meubel bijvoorbeeld, of speciale speakerstands. Die laatste nemen wat meer plek in, maar zullen de speakers wel op de juiste hoogte positioneren. Dat is wel belangrijk voor de geluidskwaliteit. Boekenplankspeakers zijn meestal ontworpen om (min of meer) op oorhoogte te worden geplaatst. Je moet natuurlijk rekening houden met de positie waarin je normaal gesproken luistert. Bij sommige banken of stoelen zit je wel eens heel laag bij de grond.

Ondanks dat er ‘boekenplank’ in de naam voorkomt, zijn maar weinig kleine speakers echt geschikt om in een Billy-kast van IKEA te proppen. De meeste mensen houden van vollere bassen, maar kleine speakers kunnen dat moeilijk leveren. Daarom zijn er steeds meer boekenplankspeakers die wel wat breder en dieper zijn. In het Engels noemen ze deze wel eens ‘standmounts’. Ze zijn eigenlijk bedoeld om op een aparte stand te plaatsen. Maar op een lage kast kan natuurlijk ook. 

Vaak worden kleine speakers aan kleine versterkers gehangen. Dat lijkt logisch, maar boekenplankspeakers kunnen soms net uitdagender zijn om aan te sturen dan grote speakers. Muziek zal er altijd wel uitkomen, maar bij een te zwakke versterker klinkt het snel dun en minder indrukwekkend.

Lees ook: De beste slimme speakers die je kunt kopen

Staande speakers, vloerstaanders of zuilspeakers zijn luidsprekers die echt in de kamer staan. Uiteraard heb je hier heel uiteenlopende groottes en designs. Het gaat van heel slanke dingen tot gigantische torens. Hun grote voordeel is dat ze veel meer frequenties afspelen. Er komt vergeleken met boekenplankspeakers met name veel meer bas of laag uit. Het grotere formaat maakt vloerstaanders wel minder een compromis op geluidsvlak. Vaak zetten ze muziek ruimtelijker en driedimensionaler neer dan kleine speakers.

In een kleinere woonkamer kunnen die lage tonen echter wel voor akoestische problemen zorgen, waardoor een bepaalde bastoon veel harder klinkt.

Muurspeakers hang je aan de muur, zonder breekwerk. Het voordeel van deze speakers is dat ze de vloer vrijhouden en bovendien op bepaalde vlakken beter presteren. Ze zijn een interessante optie om links en rechts van een tv op de muur te plaatsen. Bij een surroundopstelling worden muurspeakers soms hoog aan de muur gehangen om de Dolby Atmos-geluidseffecten te verspreiden. 

Als je gaat bouwen of renoveren kun je ook werken met inbouwspeakers. Die zijn er om in een muur of in het plafond te plaatsen. Net als bij de andere types heb je heel veel keuze op vlak van prijs, omvang en kwaliteit. Het grote voordeel van inbouwspeakers is natuurlijk dat ze heel onopvallend zijn. Er zijn zelfs luidsprekers waarover je mag stuccen en schilderen. Ze zijn dan helemaal onzichtbaar.

Inbouwspeakers zijn er van gespecialiseerde merken, maar ook heel wat hifi-fabrikanten bouwen inbouwmodellen.

Steeds meer mensen willen muziek in de tuin. Dat kan met een buitenspeaker. Deze zal tegen vocht, stof en schommelingen qua temperatuur kunnen. Er bestaan zelfs buitenspeakers die vermomd zijn als rotsen, types die je in een boom kunt hangen en subwoofers die je in de grond begraaft. 

🔊Keuze genoeg!🔊

Ben je op zoek naar een vrijstaande vaatwasser, maar weet je niet waar je op moet letten? In dit artikel leggen we uit wat belangrijk is bij het kiezen van het juiste model. Van formaat en geluidsniveau tot slimme functies en energieverbruik – met deze tips koop je een vaatwasser die past bij jouw keuken én je huishouden.

Een vaatwasser is al lang geen luxeproduct meer. Voor veel huishoudens is het een apparaat dat dagelijks wordt gebruikt. Heb je de ruimte in je keuken, dan is een vrijstaande vaatwasser vaak de meest toegankelijke keuze. Je hoeft geen frontpaneel te monteren, hij is relatief eenvoudig te installeren en bij defect of verhuizing ook weer gemakkelijk te vervangen. Maar dat betekent niet dat je zomaar elk model moet kopen. Van formaat tot functies, van verbruik tot gebruiksgemak: waar moet je precies op letten bij de aanschaf van een vrijstaande vaatwasser?

Past hij in je keuken én bij je huishouden?

Een van de eerste dingen om naar te kijken is het formaat. Vrijstaande vaatwassers zijn doorgaans verkrijgbaar in twee breedtematen: 60 cm en 45 cm. De standaardmaat van 60 cm biedt ruimte aan ongeveer 12 tot 15 couverts en is geschikt voor gezinnen of huishoudens waar veel wordt gekookt. De smallere variant van 45 cm is ideaal voor één- of tweepersoonshuishoudens of voor kleinere keukens, zoals in een appartement.

Behalve de breedte is ook de diepte van belang. De meeste vrijstaande modellen zijn tussen de 55 en 60 cm diep. Meet de plek waar je de vaatwasser wilt plaatsen dus goed op en houd rekening met extra ruimte voor de deur die openklapt en de slang- en stroomaansluitingen aan de achterkant.

©Paul Vinten

Hoe stil moet hij zijn?

Het geluidsniveau van een vaatwasser is een factor die je makkelijk over het hoofd ziet, maar die dagelijks van invloed is op je comfort. Zeker als je een open keuken hebt of gevoelig bent voor achtergrondgeluiden. Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Een verschil van slechts een paar decibel kan in de praktijk al flink merkbaar zijn.

Vaatwassers met een geluidsniveau onder de 45 dB worden als zeer stil beschouwd en zijn nauwelijks hoorbaar. Tussen de 45 en 50 dB is gebruikelijk en vaak prima te doen, zeker als je hem overdag laat draaien. Zit je daarboven, dan kan het apparaat als hinderlijk worden ervaren, vooral in stille ruimtes of tijdens gesprekken.

Let er ook op of de machine een stil programma heeft. Dat draait vaak iets langer, maar maakt minder lawaai. Sommige modellen hebben zelfs een nachtstand, speciaal bedoeld voor wie de vaatwasser 's avonds laat of 's nachts zonder overlast wil gebruiken.

Denk aan je portemonnee én het milieu

Moderne vaatwassers zijn veel zuiniger dan oudere modellen. Toch is het de moeite waard om ook binnen het huidige aanbod goed te vergelijken. Elk apparaat heeft een energielabel, waarbij klasse A het zuinigst is. Dit label houdt rekening met het stroom- en waterverbruik per 100 wasbeurten.

Een gemiddeld energiezuinig model verbruikt ongeveer 0,8 kWh per cyclus, en tussen de 9 en 11 liter water. Heb je een ouder apparaat in huis dat je wilt vervangen? Dan kun je jaarlijks tientallen euro's besparen op je energierekening – én flink wat liters water.

Let ook op de aanwezigheid van een Eco-programma. Dat is meestal het langstdurende programma, maar het verbruikt de minste energie omdat het water minder heet wordt. Slimme functies zoals beladingssensoren of automatische deuropening na het wassen (voor betere droging) kunnen eveneens bijdragen aan efficiënt gebruik.

Indeling en flexibiliteit van de korven

Een vaatwasser moet niet alleen goed schoonmaken, hij moet ook praktisch zijn in het dagelijks gebruik. Een slimme indeling van de binnenruimte maakt daarbij een wereld van verschil. Kijk bijvoorbeeld of de bovenkorf in hoogte verstelbaar is. Zo kun je makkelijk wisselen tussen ruimte voor hoge glazen bovenin of grote pannen onderin.

Ook het bestekgedeelte verdient aandacht. Sommige modellen hebben een besteklade bovenin, wat ruimte bespaart in de onderste korf en het bestek netter wast. Andere modellen gebruiken een traditioneel mandje, wat makkelijker in- en uitruimen is maar iets minder efficiënt in ruimtegebruik.

Flexibele steunen, neerklapbare houders en antislipvlakken maken het mogelijk om elke lading optimaal te benutten, of je nu een groot diner hebt gehad of vooral bekers en schotels moet afwassen.

©andrey sinenkiy

Extra functies: van startuitstel tot slimme sensoren

Moderne vaatwassers zijn soms verrassend geavanceerd. Een van de meest voorkomende extra's is startuitstel: je stelt in wanneer het programma begint, bijvoorbeeld 's nachts bij daluren. Dat is niet alleen handig, maar kan je ook geld besparen bij een variabel energietarief.

Verder zijn er modellen met automatische programma's die zichzelf aanpassen op basis van hoe vuil de vaat is, sensoren die de waterhardheid meten en speciale programma's voor glaswerk of babyflessen. Sommige high-end modellen zijn zelfs te bedienen via een app, met notificaties wanneer de vaat klaar is of wanneer het zout moet worden bijgevuld.

Niet al deze functies zijn noodzakelijk – veel gebruikers gebruiken uiteindelijk slechts één of twee programma's – maar het is wel prettig als je weet wat er mogelijk is. Bepaal dus wat voor jou echt waarde toevoegt, en wat vooral marketing is.

Design en plaatsing

Een vrijstaande vaatwasser staat doorgaans in het zicht, dus het design is belangrijker dan bij een inbouwmodel. Gelukkig zijn er modellen in verschillende kleuren en afwerkingen, van klassiek wit tot modern zwart of roestvrij staal. Kies iets dat past bij je keukenstijl, zeker als het apparaat naast of tussen andere keukenkasten komt te staan.

Let ook goed op de plaatsing: is er een stopcontact in de buurt? Hoe zit het met de afvoer en wateraansluiting? En kan de deur ver genoeg open zonder ergens tegenaan te botsen? Denk ook aan de hoogte van het aanrecht: sommige mensen vinden het prettig als de bovenkorf op werkhoogte zit, zodat je minder hoeft te bukken.

Laat je niet alleen leiden door het merk

De prijzen van vrijstaande vaatwassers lopen uiteen van zo'n 300 euro tot ruim boven de 1000 euro. Duurdere modellen bieden vaak meer functies en stillere motoren, maar dat betekent niet automatisch dat ze beter zijn. Reviews van gebruikers en tests door bijvoorbeeld de Consumentenbond kunnen je helpen om een goed beeld te krijgen van de prestaties en betrouwbaarheid. Let ook op de garantie: sommige merken bieden standaard twee jaar, andere verlengen dat naar vijf jaar bij registratie. Zeker bij een apparaat dat intensief wordt gebruikt, kan dat net de doorslag geven. Doe dus goed onderzoek of laat je adviseren!

Met een oorspronkelijke adviesprijs van 1.349 euro positioneert de Samsung Bespoke AI Jet Ultra zich in het hoogste segment van steelstofzuigers. Voor die prijs krijg je een geavanceerd apparaat met een reeks… 'slimme' functies. Hoe slim die functies echt zijn en of deze stofzuiger zijn geld waard is, lees je in deze review.

De vraag is of alle innovaties de forse prijs rechtvaardigen. Inmiddels is de stofzuiger al enige tijd op de markt, wat geleid heeft tot aanzienlijke prijsdalingen. Waar hij op Samsungs eigen website voor 1.089 euro wordt aangeboden, is hij her en der al voor nog minder te vinden. Samsung probeert de hoge prijs te rechtvaardigen met nieuwe functies en kleine verbeteringen. Zo is de zuigkracht is verhoogd naar 400 watt (dat was 280).

Een belangrijke toevoeging is de AI Cleaning Mode 2.0, die zes verschillende schoonmaakomgevingen kan detecteren en de zuigkracht hierop aanpast. Deze geavanceerde modus werkt echter – net als andere slimme koppelingen zoals notificaties – alleen via de SmartThings-app. Zonder de app maakt het apparaat gebruik van de basis AI-modus (net zoals zijn voorganger) en mis je de meer geavanceerde functionaliteiten.

©Wesley Akkerman

Meer dan genoeg accessoires

Qua ontwerp is er weinig veranderd ten opzichte van het vorige model. De stofzuiger heeft een ergonomische handgreep en een helder display dat de modus en resterende accutijd toont. Een praktische toevoeging is de uitschuifbare telescopische stang, waardoor de stofzuiger ook prettig te gebruiken is voor langere mensen. Een klein minpunt is de accessoirestandaard; vergeleken met de stevige stofzuiger voelt die – met zijn dunnere plastic – wat goedkoop aan.

Het meegeleverde accessoirepakket is zeer compleet. Je ontvangt de Active Dual Brush en de Slim LED Brush+ voor verschillende vloertypen, plus een speciale Pet Tool+ voor het verwijderen van dierenharen. Ook een combinatie- en kierenzuigmond ontbreken niet. Een groot voordeel is de aanwezigheid van twee accu's, met een maximale gebruiksduur van respectievelijk honderd en zestig minuten. Daardoor kun je tussentijds wisselen als de ene batterij het net niet redt.

©Wesley Akkerman

Wisselende ervaringen

Het stofzuigen verloopt grotendeels moeiteloos. Het handvat ligt comfortabel in de hand, wat prettig is gezien het relatief hoge gewicht van de stofzuiger. De wendbaarheid laat echter soms te wensen over. Op ons vloerkleed bleek de Active Dual Brush-borstel wat stroef, waardoor sturen moeizaam ging. Op harde vloeren presteerde de Slim LED Brush+ gelukkig een stuk soepeler. En hoewel de ledverlichting in de kop handig is, presteert de laser van Dyson beter.

De AI-modus zorgt voor een gemengde ervaring. Het systeem detecteert en schakelt hoorbaar wanneer je van een harde vloer naar een vloerkleed gaat. Maar de beloofde functie waarbij de zuigkracht in hoeken automatisch aangepast zou worden, blijkt niet super te werken. Hoewel de AI-modus niet onbruikbaar is, worden de verwachtingen niet volledig waargemaakt. Het voelt meer als een vooraf ingestelde handeling dan als een werkelijk intelligente aanpassing aan de omgeving.

©Wesley Akkerman

Hoge zuigkracht

Waar de slimme functies soms tekortschieten (daarover straks meer), maakt de pure zuigkracht een diepe indruk. Zelfs op de laagste stand zuigt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra moeiteloos kruimels, stof en ander vuil op. We zijn vooral onder de indruk van de effectiviteit waarmee mensen- en hondenharen uit het vloerkleed verdwijnen. De enorme kracht is de belangrijkste upgrade ten opzichte van eerdere modellen en compenseert de mindere wendbaarheid op bepaalde ondergronden.

Ook de accuduur stelt niet teleur. Met alleen de kleine accu is er genoeg vermogen voor het stofzuigen van een woning van pakweg zestig vierkante meter. Bovendien bevalt het automatisch legende oplaadstation enorm. Na elke schoonmaakbeurt leegt en laadt het station de stofzuiger, waardoor je er geen omkijken naar hebt.

Het ontwerp is echter een kwestie van smaak; deze forse en opvallende stofzuiger zet je niet zomaar ergens onopvallend neer.

De slimme functies

Je kunt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra koppelen aan de Samsung SmartThings-app, maar de mogelijkheden blijven best beperkt. Je kunt de firmware-update en zaken als de zuigkracht aanpassen (maar dat laatste kan ook op het apparaat). De grote vernieuwing, het ontvangen van telefoon- en berichtnotificaties, blijkt in de praktijk een gimmick. Wanneer je gebeld wordt, pauzeert de stofzuiger en toont het display enkel het app-icoon, zonder naam of nummer.

Bovendien is het instellen van deze connectiviteit onnodig complex. Het vereist een Samsung-account, specifieke apps, diverse permissies en constante locatietoegang. De moeite die het kost om de verbinding tot stand te brengen, staat niet in verhouding tot het minimale voordeel. De meest opvallende beperking is verder dat de functie exclusief werkt met een Samsung-smartphone, waardoor een groep gebruikers buitengesloten wordt; op smartphones van een ander merk werkt dit namelijk niet.

©Wesley Akkerman

Samsung Bespoke AI Jet Ultra kopen?

De naam Ultra en de hoge adviesprijs scheppen verwachtingen die op slim gebied niet worden ingelost. De AI-hoekdetectie functioneert niet zoals beloofd en de notificatiefunctie is een omslachtige gimmick. Als je de Samsung Bespoke AI Jet Ultra overweegt voor zijn geavanceerde connectiviteit (we hebben het dan over de koppeling met wifi, SmartThings en je smartphone) is hij de meerprijs ten opzichte van zijn voorganger niet waard. De ware kracht van dit model schuilt in zijn fenomenale zuigkracht, waardoor hardnekkig vuil en dierenharen moeiteloos verwijderd worden. Omdat de prijs inmiddels een stuk onder de adviesprijs ligt, wordt deze stofzuiger wel interessanter.