Bijna iedereen streamt audio via Spotify, Apple Music, Deezer of een andere online muziekdienst. Vanwege de relatief hoge concurrentie zijn er op de achtergrond in streamingland vrijwel continu ontwikkelingen gaande. Zo overweegt Spotify om een budget-abonnement in te voeren, terwijl steeds meer aanbieders heil zien in het leveren van lossless- of zelfs hi-res-streams. Een update over de actuele ontwikkelingen rondom audiostreaming.

Muziekliefhebbers kunnen miljoenen nummers voor nop streamen. Zo bestaan er met Deezer Free en Spotify Free twee abonnementen om gratis naar online muziek te luisteren. Houd wel rekening met gesproken reclame en het ontbreken van functies. Zo kun je bijvoorbeeld niet onbeperkt nummers overslaan en offline muziek bewaren.

Vind je de stap naar een betaald abonnement van zo’n tien euro per maand te groot? Goed nieuws, want Spotify wil op termijn een budget-abonnement introduceren. Momenteel test de Zweedse muziekdienst de nieuwe abonnementsvorm bij een klein groepje gebruikers. Dit zogeheten Plus-abonnement kost ongeveer een dollar. Hierbij zijn er nog altijd reclameboodschappen te horen, maar abonnees krijgen wel toegang tot de meeste functies uit het reguliere Premium-abonnement.

Lossless en hi-res

Nog altijd leveren de meeste aanbieders bij het reguliere abonnement gecomprimeerde audiostreams aan hun luisteraars. Zo gebruikt Spotify bijvoorbeeld de Ogg Vorbis-codec in een maximale bitrate van 320 Kbit/s, terwijl Deezer hiervoor een beroep doet op de mp3-indeling. Voor de meeste draadloze hoofdtelefoons, soundbars, smart-tv’s, draadloze speakers en autoradio’s voldoen de gecomprimeerde streams prima. Hoewel er informatie uit de oorspronkelijke opnames is gehaald, kunnen luisteraars dat op de genoemde apparatuur over het algemeen niet of nauwelijks horen.

Bezitters van een audiosysteem met losse speakers hebben wél baat bij een hogere kwaliteit van audiostreams. Dergelijke systemen bevatten vaak ruime luidsprekers met meerdere audiodrivers. Die zijn in staat om meer details uit de opname weer te geven, zodat de muziek bijvoorbeeld dynamischer en voller klinkt. Aangezien steeds meer versterkers en receivers een (draadloze) netwerkaansluiting aan boord hebben, neemt daarmee de behoefte aan hoogwaardige audiostreams toe.

Tegen een meerprijs bieden Deezer en Tidal al enige tijd muziek in een kwaliteit van 16 bit/44,1 kHz aan. Deze lossless-streams zijn vergelijkbaar met de kwaliteit van cd’s. Tidal doet daar met een maximale hi-res-resolutie van 24 bit/192 kHz desgewenst nog een schepje bovenop, al zijn deze streams niet voor alle albums beschikbaar. Verder bieden Qobuz en Primephonic eveneens abonnementen met hi-res-audiostreams aan.

Apple Music Lossless

©PXimport

Aanbieders als Deezer en Tidal hanteren duurdere abonnementen voor het leveren van lossless- of hi-res-audiostreams. Apple Music gooit het over een andere boeg. Sinds afgelopen voorjaar hebben abonnees met een standaardabonnement van 9,99 euro per maand toegang tot zo’n 75 miljoen nummers in lossless- en hi-res-kwaliteit. Daarmee is Apple momenteel de goedkoopste aanbieder van hoogwaardige audiostreams. Hiervoor gebruikt de Amerikaanse multinational zijn eigen Apple Lossless Audio Codec (ALAC). De beschikbare geluidskwaliteit varieert van 16 bit/44,1 kHz tot maximaal 24 bit/192 kHz.

Naar verluidt introduceert marktleider Spotify in het najaar lossless-audiostreams in een kwaliteit van 16 bit/44,1 kHz. De vraag is of de Zweedse muziekdienst hiervoor een duurder hifi-abonnement in het leven roept of het lossless-aanbod beschikbaar maakt voor Premium-abonnees.

Dolby Atmos-ondersteuning

Steeds meer audiovisuele apparatuur ondersteunt de weergave van Dolby Atmos. Via surround- en hoogtekanalen genieten luisteraars daarmee van een ruimtelijker geluid. Tidal speelde eind 2019 als eerste in op deze trend door bepaalde albums in een Dolby Atmos-audiospoor aan te bieden. Vorig jaar volgde nog een extra update, waardoor de functie inmiddels op een behoorlijk aantal apparaten werkt, zoals geschikte smart-tv’s, soundbars en de Apple TV 4K. Overigens is deze luisterfunctie alleen beschikbaar voor leden met een Tidal HiFi-abonnement van 19,99 euro per maand.

In navolging van Tidal voegde ook Apple Music afgelopen voorjaar ondersteuning voor Dolby Atmos toe. Een belangrijk verschil is dat abonnees hiervoor geen duurder abonnement nodig hebben. Een minpunt is dat de luisterfunctie niet breed beschikbaar is, want hij werkt alleen op bepaalde apparaten van Apple en Beats. Daarnaast kun je er ook op geschikte Android-toestellen mee uit de voeten.

©PXimport

Compressie via bluetooth

Veel luisteraars zweren bij hun bluetooth-hoofdtelefoon. Begrijpelijk, want via draadloze overdracht luister je comfortabel naar afspeellijsten van je favoriete muziekdienst. Je hebt geen last van bungelende snoertjes, terwijl de betere draadloze koptelefoons omgevingsgeluiden dempen via actieve ruisonderdrukking.

Voor audiopuristen die lossless- of hi-res-streams afspelen, kent bluetooth helaas een groot nadeel. Het bronmateriaal is misschien wel van een hoge kwaliteit, maar bluetooth past naderhand evengoed compressie toe om de bandbreedte te reduceren. Hierbij is er dus sprake van audioverlies. Weliswaar komen er geregeld nieuwe bluetooth-codecs (bijvoorbeeld aptX) uit die de oorspronkelijke opnames minder aantasten, maar desondanks belanden er altijd audiogegevens in de prullenbak. 

Luister daarom bij voorkeur via een bekabelde verbinding naar lossless- of hi-res-audiostreams. Overigens vereist de weergave van hi-res-muziek specifieke geluidsapparatuur, zoals een externe DAC of hoofdtelefoonversterker.

Onderscheid zoeken

Naast een breed muziekaanbod proberen streamingdiensten zich met andere audiovormen van concurrenten te onderscheiden. Spotify heeft bijvoorbeeld een groot aanbod met Nederlandstalige podcasts, terwijl Apple Music met Beats 1 een eigen radiostation beheert. Deezer heeft een apart kanaal met Nederlandse luisterboeken en Tidal zendt geregeld livestreams uit. Kortom, er valt bij elke online muziekdienst genoeg te ontdekken. Vergelijk hier muziekstreamingdiensten met elkaar.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.