Bijna iedereen streamt audio via Spotify, Apple Music, Deezer of een andere online muziekdienst. Vanwege de relatief hoge concurrentie zijn er op de achtergrond in streamingland vrijwel continu ontwikkelingen gaande. Zo overweegt Spotify om een budget-abonnement in te voeren, terwijl steeds meer aanbieders heil zien in het leveren van lossless- of zelfs hi-res-streams. Een update over de actuele ontwikkelingen rondom audiostreaming.

Muziekliefhebbers kunnen miljoenen nummers voor nop streamen. Zo bestaan er met Deezer Free en Spotify Free twee abonnementen om gratis naar online muziek te luisteren. Houd wel rekening met gesproken reclame en het ontbreken van functies. Zo kun je bijvoorbeeld niet onbeperkt nummers overslaan en offline muziek bewaren.

Vind je de stap naar een betaald abonnement van zo’n tien euro per maand te groot? Goed nieuws, want Spotify wil op termijn een budget-abonnement introduceren. Momenteel test de Zweedse muziekdienst de nieuwe abonnementsvorm bij een klein groepje gebruikers. Dit zogeheten Plus-abonnement kost ongeveer een dollar. Hierbij zijn er nog altijd reclameboodschappen te horen, maar abonnees krijgen wel toegang tot de meeste functies uit het reguliere Premium-abonnement.

Lossless en hi-res

Nog altijd leveren de meeste aanbieders bij het reguliere abonnement gecomprimeerde audiostreams aan hun luisteraars. Zo gebruikt Spotify bijvoorbeeld de Ogg Vorbis-codec in een maximale bitrate van 320 Kbit/s, terwijl Deezer hiervoor een beroep doet op de mp3-indeling. Voor de meeste draadloze hoofdtelefoons, soundbars, smart-tv’s, draadloze speakers en autoradio’s voldoen de gecomprimeerde streams prima. Hoewel er informatie uit de oorspronkelijke opnames is gehaald, kunnen luisteraars dat op de genoemde apparatuur over het algemeen niet of nauwelijks horen.

Bezitters van een audiosysteem met losse speakers hebben wél baat bij een hogere kwaliteit van audiostreams. Dergelijke systemen bevatten vaak ruime luidsprekers met meerdere audiodrivers. Die zijn in staat om meer details uit de opname weer te geven, zodat de muziek bijvoorbeeld dynamischer en voller klinkt. Aangezien steeds meer versterkers en receivers een (draadloze) netwerkaansluiting aan boord hebben, neemt daarmee de behoefte aan hoogwaardige audiostreams toe.

Tegen een meerprijs bieden Deezer en Tidal al enige tijd muziek in een kwaliteit van 16 bit/44,1 kHz aan. Deze lossless-streams zijn vergelijkbaar met de kwaliteit van cd’s. Tidal doet daar met een maximale hi-res-resolutie van 24 bit/192 kHz desgewenst nog een schepje bovenop, al zijn deze streams niet voor alle albums beschikbaar. Verder bieden Qobuz en Primephonic eveneens abonnementen met hi-res-audiostreams aan.

Apple Music Lossless

©PXimport

Aanbieders als Deezer en Tidal hanteren duurdere abonnementen voor het leveren van lossless- of hi-res-audiostreams. Apple Music gooit het over een andere boeg. Sinds afgelopen voorjaar hebben abonnees met een standaardabonnement van 9,99 euro per maand toegang tot zo’n 75 miljoen nummers in lossless- en hi-res-kwaliteit. Daarmee is Apple momenteel de goedkoopste aanbieder van hoogwaardige audiostreams. Hiervoor gebruikt de Amerikaanse multinational zijn eigen Apple Lossless Audio Codec (ALAC). De beschikbare geluidskwaliteit varieert van 16 bit/44,1 kHz tot maximaal 24 bit/192 kHz.

Naar verluidt introduceert marktleider Spotify in het najaar lossless-audiostreams in een kwaliteit van 16 bit/44,1 kHz. De vraag is of de Zweedse muziekdienst hiervoor een duurder hifi-abonnement in het leven roept of het lossless-aanbod beschikbaar maakt voor Premium-abonnees.

Dolby Atmos-ondersteuning

Steeds meer audiovisuele apparatuur ondersteunt de weergave van Dolby Atmos. Via surround- en hoogtekanalen genieten luisteraars daarmee van een ruimtelijker geluid. Tidal speelde eind 2019 als eerste in op deze trend door bepaalde albums in een Dolby Atmos-audiospoor aan te bieden. Vorig jaar volgde nog een extra update, waardoor de functie inmiddels op een behoorlijk aantal apparaten werkt, zoals geschikte smart-tv’s, soundbars en de Apple TV 4K. Overigens is deze luisterfunctie alleen beschikbaar voor leden met een Tidal HiFi-abonnement van 19,99 euro per maand.

In navolging van Tidal voegde ook Apple Music afgelopen voorjaar ondersteuning voor Dolby Atmos toe. Een belangrijk verschil is dat abonnees hiervoor geen duurder abonnement nodig hebben. Een minpunt is dat de luisterfunctie niet breed beschikbaar is, want hij werkt alleen op bepaalde apparaten van Apple en Beats. Daarnaast kun je er ook op geschikte Android-toestellen mee uit de voeten.

©PXimport

Compressie via bluetooth

Veel luisteraars zweren bij hun bluetooth-hoofdtelefoon. Begrijpelijk, want via draadloze overdracht luister je comfortabel naar afspeellijsten van je favoriete muziekdienst. Je hebt geen last van bungelende snoertjes, terwijl de betere draadloze koptelefoons omgevingsgeluiden dempen via actieve ruisonderdrukking.

Voor audiopuristen die lossless- of hi-res-streams afspelen, kent bluetooth helaas een groot nadeel. Het bronmateriaal is misschien wel van een hoge kwaliteit, maar bluetooth past naderhand evengoed compressie toe om de bandbreedte te reduceren. Hierbij is er dus sprake van audioverlies. Weliswaar komen er geregeld nieuwe bluetooth-codecs (bijvoorbeeld aptX) uit die de oorspronkelijke opnames minder aantasten, maar desondanks belanden er altijd audiogegevens in de prullenbak. 

Luister daarom bij voorkeur via een bekabelde verbinding naar lossless- of hi-res-audiostreams. Overigens vereist de weergave van hi-res-muziek specifieke geluidsapparatuur, zoals een externe DAC of hoofdtelefoonversterker.

Onderscheid zoeken

Naast een breed muziekaanbod proberen streamingdiensten zich met andere audiovormen van concurrenten te onderscheiden. Spotify heeft bijvoorbeeld een groot aanbod met Nederlandstalige podcasts, terwijl Apple Music met Beats 1 een eigen radiostation beheert. Deezer heeft een apart kanaal met Nederlandse luisterboeken en Tidal zendt geregeld livestreams uit. Kortom, er valt bij elke online muziekdienst genoeg te ontdekken. Vergelijk hier muziekstreamingdiensten met elkaar.

Wie een lekker potje wil gamen, doet er goed aan om een goede gaming monitor aan te schaffen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je game er nog beter uitziet, je eigen prestaties gaan er ook van omhoog. De Lenovo Legion R27qe is een 27 inch beeldscherm met een hoge verversingssnelheid en een QHD-paneel. Hier lees je alles over de monitor.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Lenovo

27 inch QHD

De Lenovo Legion R27qe heeft een diameter van 27 inch, oftewel een kleine 70 centimeter. Daarmee is het een relatief compact beeldscherm, maar nog steeds ruim voldoende groot om alle details goed te kunnen zien.

Het IPS-paneel zelf heeft een resolutie van 2560 x 1440 pixels, waarmee het een QHD-scherm is. Zo kun je games spelen op hoge kwaliteit, en zie je nog meer van wat er op je scherm gebeurt.

180 Hz verversingssnelheid

De verversingssnelheid of refresh rate is bij elk beeldscherm belangrijk, maar bij een gaming monitor is dat helemáál het geval – je wilt natuurlijk precies kunnen zien wat er binnen je game gebeurt. Bij de Legion R27qe is die snelheid maar liefst 180 Hz, oftewel: 180 verversingen per seconde. Dat is beduidend hoger dan bij veel andere gaming monitoren.

Met die hoge refresh rate lijkt het alsof je zelf midden in de actie zit, omdat alles veel vloeiender verloopt. Bovendien heb je een voordeeltje ten opzichte van je tegenstanders, omdat ook elk detail op je scherm net iets sneller ververst.

©Dragos Condrea

0,5 ms reactietijd

Niet alleen de refresh rate is een belangrijke factor bij gaming monitoren, ook de reactietijd speelt een rol. De reactietijd is de tijd die het duurt voor het scherm heeft gereageerd op bewegingen.

Voor veel gaming monitoren ligt die reactietijd rond de één à twee milliseconden. Bij de Legion R27qe is dat slechts een halve milliseconde: net even sneller dus, wat je ook weer een voordeel oplevert als je gaat gamen.

Daarbij beschikt de Legion R27qe over AMD Freesync. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat screen tearing, het fenomeen waarbij het lijkt alsof er iemand met een schaar door je scherm is gegaan, tot het verleden behoort. Veel populaire gaming monitoren gebruiken die techniek, en de R27qe is daar geen uitzondering op.

450 nits helderheid

Een ander belangrijk punt om rekening mee te houden bij het kopen van een gamingbeeldscherm is de helderheid. Dat zorgt ervoor dat je details nog beter kunt zien, ook als je zelf in een goed verlichte ruimte zit en het beeld op het scherm juist donker is.

Gemiddelde beeldschermen hebben een helderheid van zo'n 300 nits, de eenheid die wordt gebruikt om de felheid van verlichting aan te geven. Bij de Legion R27qe is dat maar liefst 450 nits, genoeg om te kunnen blijven gamen, zelfs als de zon vol op het scherm gericht staat.

Verstelbare hoogte

Een nadeel van veel gaming monitoren is dat de voet niet in hoogte verstelbaar is, zodat je altijd afhankelijk bent van de vaste positie. Bij de R27qe is dat niet het geval: je kunt het scherm in alle hoeken draaien en keren.

Dat geldt zowel voor de hoogte als voor de positie. Het scherm is los van de voet te draaien, zelfs volledig verticaal, en te kantelen, zodat je altijd de perfecte hoek hebt.

Felle kleuren en diepe schaduwen

Ook qua kleurweergave is de R27qe een goede keuze. Het scherm kan overweg met meer dan een miljard kleuren, zodat je altijd een waarheidsgetrouw beeld voor je neus krijgt. Bovendien beschikt het beeldscherm over speciale technologieën die het licht en de schaduwen nog realistischer maken.

©RyanKing999

Low blue light

Blauw licht is funest als je lange tijd naar je beeldscherm wilt of moet staren: het zorgt ervoor dat je ogen sneller vermoeid raken, en je komt achteraf moeilijker in slaap. Toch zenden veel monitoren een behoorlijk fel blauw licht uit, omdat dat makkelijker af te lezen is.

De Lenovo Legion R27qe doet dat niet. Via de Low Blue Light technologie wordt het blauwe licht zoveel mogelijk gedempt, zodat je minder last krijgt van je ogen en langer door kunt gamen of werken.

Conclusie

Wie op zoek is naar een goede gaming monitor, moet zeker de Lenovo Legion R27qe overwegen. Het scherm geeft kleuren, licht en schaduwen zeer realistisch weer. Met de hoge verversingssnelheid en de lage reactietijd heb je altijd een voordeel ten opzichte van je tegenstanders.

De hoogte en de hoek van de monitor zijn makkelijk aan te passen, zodat je altijd recht voor het scherm zit. De Low Light technologie zorgt ervoor dat je minder last krijgt van je ogen, en 's avonds na je gamesessie makkelijker in slaap kunt komen.

Al met al is de Lenovo Legion R27qe een compacte, maar uitgebreide gaming monitor, waarmee je de nieuwste games in QHD-resolutie en zeer waarheidsgetrouw op het scherm tovert.

Odido schudt de markt van vast internet voor thuis op met Klik&Klaar, een dienst van 25 euro per maand die 5G-signaal omzet naar wifi voor al je apparaten. Klik&Klaar is zo een alternatief voor internet via de kabel of glasvezel, en waarschijnlijk ook goedkoper dan wat je nu betaalt voor bekabeld internet. Wij hebben Klik&Klaar een maand getest in een appartement en delen de plus- en minpunten van de dienst met je.

De eerste plus is de prijs. Met 25 euro per maand is Klik&Klaar lekker betaalbaar. Heb je al een geselecteerd mobiel abonnement van Odido, dan betaal je slechts 20 euro per maand voor Klik&Klaar. De dienst is maandelijks opzegbaar, waardoor je lekker flexibel bent.

Het bestellen via de Odido-website is eenvoudig en we ontvingen het pakket na twee werkdagen thuis, in ons appartement in Castricum. In de doos vind je een Zyxel 5G-modem en een 5G-simkaart, die je in de router stopt om internet te ontvangen. Het blijft fascinerend hoe je al je apparaten van wifi kunt voorzien dankzij een simkaartje ter grootte van je nagel.

©Rens Blom

Het simkaartje dat je bij de router krijgt.

Installatie

Om Klik&Klaar te installeren, download je de gratis Klik&Klaar-app op je iPhone of Android-smartphone. Die loodst je binnen het beloofde kwartiertje door de installatie heen. De app laat duidelijk zien waar je de router het beste kunt neerzetten. Neem die instructies serieus, want weggestopt in een hoek ontvangt de router geen goed internetsignaal en heb je dus ook weinig aan de dienst. Na de eenvoudige installatie geef je je wifinetwerk een naam en verbind je je apparaten. Vervolgens zijn je smartphone, computer, tablet, smart-tv en andere gadgets online. Je hebt onbeperkt internet op de hoogst mogelijke snelheid, zoals je gewend bent van internet voor thuis.

©Rens Blom

De installatie van Klik&Klaar is eenvoudig.

Ervaringen

Na ruim een maand gebruik zijn we over het algemeen erg tevreden over Odido Klik&Klaar, maar sturen we de router toch terug. Dat ligt niet aan de internetsnelheden. Odido belooft via deze dekkingskaart dat de router op ons adres een snelheid van 300 Mbit/s of meer biedt en dat klopt. In de woonkamer – waar de router voor het raam staat – halen we tussen de 300 en 600 Mbps download en 70 tot 200 Mbps upload. Dat zijn uitstekende snelheden. In andere kamers, verder weg van de router, halen we nog steeds meer dan 100/50 Mbps. Netjes.

Ons probleem met Odido Klik&Klaar is de betrouwbaarheid. Niet alleen viel de router in een maand twee keer uit (om na een herstart weer te functioneren), tijdens flinke regenbuien en een najaarsstorm had de router grote moeite om een stabiel thuisnetwerk te bieden. Dipjes in het wifisignaal verstoorden onze videobelvergaderingen, onderbraken de muziek uit de Sonos-speakers en lieten onze telefoons af en toe automatisch overschakelen naar het mobiele netwerk. Ongemakken die we tijdens slecht weer niet ervaren via een vaste internetverbinding, en ongemakken waar we niet op zitten te wachten in het gure Nederland.

©Rens Blom

De Klik&Klaar-router uit de doos.

Goed om te weten: de router heeft twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten om apparaten bekabeld aan te sluiten. Wij hebben de smart-tv rechtstreeks aangesloten en de andere poort verbonden met een switch. De smart-tv heeft tijdens het kijken van Videoland, YouTube en NPO Plus nooit problemen met zijn internetverbinding gehad, ook niet tijdens slecht weer.  

Wifirepeaters

Voor een volledige test hebben we ook twee wifirepeaters van Odido Klik&Klaar besteld. Die heten Wifipunten, zijn optioneel en kosten 2,50 euro per stuk per maand. Je huurt ze en moet ze als ze niet bevallen of bij het stoppen van Klik&Klaar dus terugsturen.

©Rens Blom

©Rens Blom

De installatie van de Wifipunten.

Onze ervaringen met de kleine repeaters, die je neerzet in de vensterbank of op je bureau, zijn gemengd. Enerzijds verbeteren ze het wifisignaal in ons appartement duidelijk. Op onze werkplek, een vide boven de keuken/woonkamer en net buiten de directe zichtlijn van de router in de woonkamer, haalden we via router een downloadsnelheid van 270 Mbps en een uploadsnelheid van 120 Mbps. Na het installeren van een wifirepeater op de wifi, met bijna een zichtlijn op de router, schoot de downloadsnelheid omhoog naar 425 tot 616 Mbps – op basis van vier tests verspreid over een uur. De uploadsnelheid bedroeg bij deze tests 107 tot 110 Mbps en verbeterde dus niet ten opzichte van de oude situatie.

©Rens Blom

Een snelheidstest na het koppelen van een wifirepeater.

Een Wifipunt-wifirepeater heeft twee 2,5Gbit/s-lanpoorten om apparatuur bekabeld aan te sluiten. Onze computer op de werkplek tikte bekabeld op de repeater vrijwel dezelfde snelheden aan als via de wifi.

©Rens Blom

De wifirepeater is handzaam en daarom op veel plekken neer te zetten.

Opmerkelijk is dat heel wat van onze apparaten in de war raakten van de Wifipunten. Smartphones, laptops en tablets leken soms niet meer te weten met welk wifipunt (router, wifipunt één of wifipunt twee) ze het beste konden verbinden, wat leidde tot verbindingsproblemen. Dat terwijl we de repeaters geïnstalleerd hebben volgens de instructies van deKlik&Klaar-app, die in de weken erna steevast aangaf dat ons wifinetwerk er keurig uitzag. Na het verwijderen van de Wifipunten waren de verbindingsproblemen ook opgelost.

©Rens Blom

Conclusie

Odido Klik&Klaar is kinderlijk eenvoudig te installeren, is – afhankelijk van je locatie – razendsnel en werkt over het algemeen goed. De verbindingsproblemen tijdens slecht weer zijn ons wel tegengevallen. Dit is voor ons reden om te blijven bij de stabielere vaste internetaansluiting in onze woning. Klik&Klaar lijkt ons wel ideaal voor een campingstandplaats, vakantiehuisje of andere plek zonder (betaalbare) vaste internetaansluiting.