ID.nl logo
Wearables met bloeddrukmeting
© PXimport
Gezond leven

Wearables met bloeddrukmeting

Het bestaansrecht van wearables, zoals fitnessbandjes en smartwatches zit hem met name in de activiteits- en gezondheidsmeting. Fabrikanten zetten steeds meer in op nauwkeurigere metingen van hartslag en stappen. Hartslagmeters zijn inmiddels al in staat bloedsaturatie te meten en hartfilmpjes te maken. Een volgende logische stap is bloeddrukmeting. Kunnen we binnenkort smartwatches met bloeddrukmeters verwachten?

Normaal gesproken kom ik in de conclusie van mijn artikelen tot een antwoord die in het intro gesteld wordt. Op de vraag of er binnenkort wearables met bloeddrukmeting op de markt verschijnen, ligt het antwoord meer voor de hand. Er zijn namelijk al smartwatches met bloeddrukmeting verkrijgbaar. Je hoeft er niet eens voor uit te wijken naar grijze import of dubieuze Chinese webshops. Samsungs Galaxy Watch3 en Galaxy Watch Active2 zijn in staat je bloeddruk te meten, en ook heeft ASUS (jawel, de Taiwanese pc-fabrikant) ook een bloeddrukmetende smartwatch: de Asus VivoWatch SP.

©PXimport

Waarom bloeddruk meten?

Het hart pompt het bloed door het lichaam om de organen en spieren van bloed te voorzien. Dit zorgt voor druk op de bloedvaten, en dat wordt als bloeddruk gemeten. Een te hoge bloeddruk kan op lange termijn zorgen voor hart- en vaatziektes. Symptomen van een te lage bloeddruk zijn wat directer te merken, bijvoorbeeld door duizeligheid en flauwvallen. Zo’n bloeddrukmeting bestaat uit twee waardes: de bovendruk, eigenlijk de piek wanneer het hart pompt en de onderdruk, wanneer het hart ontspant voor zijn volgende slag. De Hartstichting meldt op de website dan een bloeddruk van 120/80 (of lager) een ideale bloeddruk is.

Innovatief werkveld

Het is niet verwonderlijk dat fabrikanten kijken naar de mogelijkheden om de bloeddruk te kunnen meten middels een smartwatch. Een groot deel van het bestaansrecht van de smartwatches en activitytrackers komt voort uit beweging en gezondheid. Sensoren in de draagbare apparatuur zorgen ervoor dat je stappen geteld worden, je hartslag (bij goede wearables) doorlopend gemeten wordt, je nachtrust onder de loep ligt en je activiteiten nauwkeurig vastgelegd worden, wanneer mogelijk zelfs met gps, zodat je je (hard)loop- of fietsroute op kaart hebt. Vrij recent is daar ook de mogelijkheid bijgekomen om een hartfilmpje (ecg) te maken met een smartwatch van Fitbit, Samsung of Apple. Deze metingen zijn opvallend nauwkeurig, ze hebben zelfs een medische keuring doorstaan. Ook leerde ik al eerder dat cardiologen deze hartslagmetingen daadwerkelijk gebruiken bij het vaststellen van bijvoorbeeld hartritmestoornissen. Overigens zijn deze toepassingen niet geschikt voor zelfdiagnose. Sterker nog, ook een cardioloog heeft meer metingen en onderzoeken nodig voor een gedegen medische conclusie. Over hoe waardevol deze hartslagmetingen zijn lees je hier meer.

©PXimport

Overigens zijn deze toepassingen niet geschikt voor zelfdiagnose. Sterker nog, ook een cardioloog heeft meer metingen en onderzoeken nodig voor een gedegen medische conclusie. Over hoe waardevol deze hartslagmetingen zijn lees je hier meer.

Voor het waarmaken van dergelijke claims is een medische keuring nodig

-

Volgende stap: bloeddruk

Niet alleen is zo’n horloge in staat je hartslag te meten, ook kunnen waardes als de bloedsaturatie (de hoeveelheid zuurstof in je bloed) bijgehouden worden. Dit soort medische claims kun je niet zomaar maken. Daar is een medische keuring voor nodig. Ook om bijvoorbeeld enige aansprakelijkheid van foutieve metingen te omzeilen. Mocht je je afvragen waarom je waarschijnlijk niet eerder gehoord had van ASUS’ smartwatch met bloeddrukmeter, dan kan het aan het keurmerk liggen. Anna Oroschin, marketingspecialist bij ASUS legt uit: “Er is een verzoek ingediend bij de FDA voor de ecg, we hopen FDA-gecertificeerd zijn in het derde kwartaal van dit jaar. Wat betreft de bloeddruk- en ecg-app voor CE, moeten we eerst de ISO13485 voor Quality Management System krijgen, en ons doel is om de CE in te dienen in het derde kwartaal van dit jaar.”

De smartwatches van Samsung hebben wel een Europees CE-keurmerk voor de bloeddrukmeting. Maar echt gebruiksvriendelijk wordt de functie er niet van. Om je Samsung-smartwatch te koppelen heb je de Galaxy Wear-app op je smartphone nodig. Om vervolgens de activiteitsmeting te synchroniseren heb je de Galaxy Fit-app nodig. Je zou verwachten dat je hier ook de gezondheidsfuncties, zoals de bloeddrukmeting terugvindt. Maar nee, hiervoor heb je nóg een app nodig: de Galaxy Health Monitor-app. Deze app werkt alleen op een smartphone met een Nederlandse simkaart, om zo te waarborgen dat de bloeddrukmeting met z’n Europese keurmerk ook daadwerkelijk in Nederland wordt gebruikt. “Op basis van de simkaart, kan worden vastgesteld of de functie wordt gebruikt in een van de 28 goedgekeurde landen zodat de functie kan worden geactiveerd”, aldus een woordvoerder van Samsung. In praktijk maakt het de ervaring met de bloeddrukmeter behoorlijk gebruiksonvriendelijk. Terwijl je als fabrikant van een wearable deze gezondheidsfunctie zou willen aanmoedigen: hoe frequenter er gemeten wordt, hoe meer je kunt met de data. Op de vraag waarom de gebruiker wordt opgezadeld met een wirwar aan verschillende apps heeft Samsung geen verhelderend antwoord: “In Europa heeft de Samsung Health Monitor-app een CE-keurmerk ontvangen. De Samsung Health-app is een fitness- en wellness-app zonder deze keuring”. Een gemiste kans, die vooral onzekerheid over de bloeddrukmeter lijkt uit te stralen.

Kansen

Zo’n smartwatch draag je continu op je lichaam, waardoor je doorlopend waardes kunt meten als de hartslagfrequentie en het aantal gezette stappen. De bloeddruk zo continu mogelijk meten klinkt als een waardevolle aanvulling. Bijvoorbeeld voor het vaststellen van aandoeningen door artsen of voor handige gezondheidsaanbevelingen door de gezondheids-app van de smartwatch. Huidige bloeddrukmetingen gaan via een band om je arm (manchet). Door het manchet op te pompen worden de slagaders even afgesloten. Met een stethoscoop wordt geluisterd wanneer het bloed weer door de slagaders stroomt wanneer de lucht uit het manchet wordt gehaald. Door de druk van het manchet verder te verlagen en te blijven luisteren met de stethoscoop kan de onderdruk worden bepaald. Zo’n meting is echter een momentopname. De waardes zijn veranderlijk en beïnvloedbaar door externe factoren als voeding, emoties, stress of activiteiten.

Moderne bloeddrukmeters werken anders en gebruiken de zogeheten oscillometrische methode. Maar in principe verschilt de werking niet veel. Het opblazen en leeg laten lopen van het manchet gebeurt automatisch, evenals de drukmeting.

Uitdagingen

Zo’n manchet laat zich dus opblazen om de bloeddruk te meten, maar dat kan een smartwatch of fitnessbandje niet. Om toch betrouwbare metingen te krijgen, moeten er dus andere methodes worden uitgevonden. Zoals bij ASUS’ smartwatch: “De Asus VivoWatch SP heeft een uniek ontwerp met twee soorten sensoren die zijn gewijd aan de nauwkeurige meting van zowel de directe bloeddruk als de bloeddruk na verloop van tijd. Ten eerste luistert de ecg-sensor naar het bonzen van het hart, ook wel bekend als de elektrocardiografische golf. Terwijl het bloed naar de pols stroomt, detecteert de ppg-sensor vervolgens de polsslag van de drager. Dit geeft ons de Pulse Transmission Time (PTT) van het hart naar de meetplaats, de vinger. Met behulp van ons speciaal ontwikkelde algoritme kunnen wij de gegevens vervolgens omzetten in een bloeddrukmeting.”

Om een lang verhaal kort te maken: het zijn dus metingen op basis van ingewikkelde formules en algoritmes, op basis van drie sensoren op het horloge. Eén daarvan kennen we, dat zijn de groene en soms rode lampjes aan de onderkant van het horloge die de hartslagmeting doen. De andere waardes voor de ingewikkelde formule worden gemeten door twee sensoren aan de zijkant van het uurwerk waar je je duim en wijsvinger tijdens de meting op legt. Dit houdt natuurlijk wel in dat je bloeddruk niet continu gemeten kan worden, maar alsnog handmatig gestart moet worden en daarmee een momentopname blijft.

Samsung lijkt vooral erg onzeker over de prestaties van de bloeddrukmeter

-

Meting met één sensor

Samsung heeft dus wél een CE-keurmerk en de meting heeft geen tweede sensor nodig. Deze smartwatches kennen naast het app-doolhof een ander struikelblok: de bloeddrukmeter moet voor betrouwbare resultaten eens per maand gekalibreerd worden met een echte bloeddrukmeter. Of je dat nu thuis doet met je eigen bloeddrukmeter of bij de huisarts: het is een flinke horde waarbij je je afvraagt of zo’n meting wel echt van meerwaarde is. Bovendien is ook bij de Samsung-horloges zo’n meting een momentopname, omdat deze handmatig gestart dient te worden.

Alles moet worden gemeten

Volgens de Hartsstichting is het bijhouden van je bloeddruk vooral na je veertigste aan te bevelen. Wat zou het handig zijn als dat nauwkeurig en frequent gebeurt via je smartwatch. Gezondheid leeft meer dan ooit, dus het meten van zo veel mogelijk lichaamswaardes biedt enorme kansen voor smartwatchmakers. Zo heeft Fitbit zijn recente smartwatch uitgerust met een thermometer. Een slim idee, want je lichaamstemperatuur vertelt veel over je gezondheid en koorts kan een indicator zijn van onder meer Covid-19. Er is echter één probleem: de thermometer is niet in staat lichaamstemperatuur te meten, maar meet je huidtemperatuur. Wat je daarmee kunt meten? Dat je slaapkamer kouder is als je slaapt met het raam open. Tenzij Fitbit baanbrekende algoritmes verzint, is deze huidtemperatuurmeting vooralsnog niet van meerwaarde. Althans, voor gezondheidsdoeleinden.

©PXimport

Bloeddrukmeting in praktijk

Dat het meten van de bloeddruk iets is wat op de radar staat van smartwatchfabrikanten is wel duidelijk. Maar in de praktijk blijkt dat dus een aardige opgave, en je merkt aan alles dat de fabrikanten die er wel mee op de markt durven, alles behalve zelfverzekerd zijn. ASUS’ smartwatch is maar mondjesmaat verkrijgbaar en Samsung werpt bijna krampachtig app-hordes en maandelijkse kalibratie op. Ook wordt er maar weinig marketing-aandacht aan geschonken.

Dat is ook niet helemaal onterecht. In praktijk bleken beide horloges nog niet vlekkeloos te meten. Bij Samsung willen de waardes nog weleens schommelen of is de smartwatch niet in staat een bloeddrukwaarde te meten, waarna een volgende poging nodig bleek. Met de smartwatch van ASUS lukte het me helemaal niet om mijn bloeddruk te meten. Deze ervaringen zijn natuurlijk persoonlijk en kunnen per pols verschillen.

Dat de fabrikanten er onzeker over zijn is niet zo gek, want de bloeddruk-meetmethode moet bij smartwatches compleet opnieuw worden uitgevonden. Algoritmes en formules moeten een opblaasbaar manchet met een metertje vervangen. Dat zijn hoofdbrekens waar Samsung en ASUS zich al aan durven te wagen. Het is nog wachten tot bedrijven als Fitbit en Apple hun eigen bloedruk-meetmethodes ontwikkelen, die bij voorkeur accuraat en doorlopend zijn.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter
© andov
Huis

Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een aparte vriezer kun je extra veel eten invriezen en voor langere tijd bewaren. Wij zochten vier vrijstaande vriezers voor je met een inhoud van minstens 100 liter.

Bij een koelkast is het vriesvak meestal beperkt van formaat. Kies je voor een losse vriezer, dan heb je veel meer ruimte. Modellen met meer dan 100 liter zijn geen uitzondering. Wij hebben vijf stuks voor je gevonden met flink wat ruimte.

Whirlpool W55ZM 112 W 2 N

De Whirlpool heeft een netto inhoud van 103 liter. Met een hoogte van 83,8 cm is het apparaat geschikt voor plaatsing onder een aanrechtblad. De vriezer beschikt over twee transparante lades en een vriesvak met klep. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. De W55ZM heeft een invriescapaciteit van 4,5 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 16 uur. De vriezer behoort tot klimaatklasse SN-T, wat betekent dat hij goed functioneert bij omgevingstemperaturen tussen +10°C en +43°C, maar niet geschikt is voor onverwarmde ruimtes als een schuur of garage. Gezien het formaat is hij ook eerder geschikt voor plaatsing in de keuken.

Jaarlijks energieverbruik: 170 kWh
Netto inhoud: 103 liter
Bewaartijd bij stroomuitval:
16 uur
Geschikt voor schuur of garage
: Nee

Bosch GSN29VLEP 

Deze vrieskast heeft een royale inhoud van 200 liter en is afgewerkt in een roestvrijstalen look, waardoor hij er strak uitziet in elke keuken. Binnenin vind je vier handige, doorzichtige vrieslades, waaronder een extra ruime BigBox-lade voor grotere producten zoals pizza's of diepvriesgroenten. Dankzij de Supervriezen-functie worden nieuwe etenswaren snel ingevroren. Bij een eventuele stroomuitval hoef je je geen zorgen te maken: de vriezer houdt je producten tot wel 25 uur op de juiste temperatuur.

Jaarlijks energieverbruik: 221 kWh
Netto inhoud: 200 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 25 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Inventum VR1420

De Inventum VR1420 is een vrijstaande vrieskast met een netto inhoud van 160 liter. Hij beschikt over drie transparante lades en twee vriesvakken met kleppen. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. Met een invriesvermogen van 7,2 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 9 uur biedt de VR1420 betrouwbare prestaties. Het geluidsniveau bedraagt 42 dB, wat als normaal wordt beschouwd voor dit type apparaat. De vriezer is geschikt voor plaatsing in ruimtes met temperaturen tot -10°C, zoals een garage. Het energielabel van de VR1420 is E, met een jaarlijks energieverbruik van 235 kWh.

Jaarlijks energieverbruik: 235 kWh
Netto inhoud: 160 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 9 uur
Geschikt voor schuur of garage: Ja

Beko RFNE448E45W

Deze Beko heeft een netto inhoud van maar liefst 404 liter. Met een hoogte van 192 cm, een breedte van 70 cm en een diepte van 77 cm biedt deze vriezer dus ruime opslagmogelijkheden. Het apparaat heeft acht transparante vrieslades, waaronder een ruime lade voor het opslaan van grotere producten. De draairichting van de deur kan aangepast worden aan de plaatsingsruimte. Bij stroomuitval blijft de temperatuur tot 30 uur op een veilig niveau. Deze vriezer is echter niet geschikt voor de schuur of garage. Wel heeft deze vriezer een iets zuiniger energielabel dan de meeste apparaten die hier besproken zijn, namelijk D.

Jaarlijks energieverbruik: 233 kWh
Netto inhoud: 404 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 30 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

AEG OAG7M281EX

De AEG OAG7M281EX is een vrijstaande vrieskast uit de 7000-serie met een netto inhoud van 278 liter. Dankzij de NoFrost-technologie hoef je nooit meer handmatig te ontdooien. De MultiFlow-luchtcirculatie zorgt voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid in de hele vriezer, wat de kwaliteit van je voedsel beschermt. De vriezer is uitgerust met vijf transparante lades en twee uitneembare glazen legplanken, wat flexibiliteit biedt bij het opbergen van grotere items. Dankzij de elektronische bediening met LED-indicatie kun je de temperatuur en andere instellingen precies regelen. De invriescapaciteit bedraagt 13 kilogram per 24 uur, ruim voldoende om ook na een grote boodschappenronde alles snel in te vriezen.

Jaarlijks energieverbruik: 248 kWh
Netto inhoud: 278 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 15 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

▼ Volgende artikel
Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon
© Rens Blom
Huis

Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon

De JBL Tour One M3 is een over-ear-hoofdtelefoon met ANC-modus, waarin hij zoveel mogelijk omgevingsgeluiden minimaliseert om jou rustig te laten luisteren naar muziek of een podcast. JBL voorziet de hoofdtelefoon van nog veel meer functies. In deze review lees je onze ervaringen met de JBL Tour One M3 na drie weken intensief gebruik.

Uitstekend
Conclusie

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.

Plus- en minpunten
  • Prettig, vouwbaar ontwerp
  • Geluidskwaliteit
  • Veel functies
  • Optionele Smart Tx-gadget kan echt nuttig zijn
  • ANC-modus is goed maar moet sommige concurrenten voor zich dulden

JBL heeft voor velen een wat stoerder imago, onder andere door de focus op krachtige luidsprekers en oordopjes en marketing gericht op een jongere doelgroep. Daar horen ook speciale hoofdtelefoons bij. De Tour One M3 is wat dat betreft een minder typisch JBL-product, want deze luxe hoofdtelefoon past qua adviesprijs (350 euro), uitstraling en functies meer bij mensen die in alle rust willen genieten. Bijvoorbeeld in de trein of in het vliegtuig. Ja, de Tour One M3 is zeker interessant voor (zaken)reizigers. Een domein waar traditioneel vooral Bose en Sony sterk in zijn.

Ontwerp en draagcomfort

De JBL Tour One M3 oogt zakelijk in zijn blauwe (getest), zwarte of zandachtige kleur en valt prettig over onze oren heen. De hoofdband is zacht en irriteert niet na een paar uur luisteren. We krijgen dan wel wat warme oren. Je kunt de bluetooth-hoofdtelefoon opvouwen. De knoppen op de schelpen voor de bediening vergen wat gewenning om op de tast te vinden, maar werken naar behoren.

©Rens Blom

Ook de meegeleverde opbergdoos is strak, sterk gebouwd en geeft een premium gevoel. In de doos zitten genoeg kabels om de hoofdtelefoon bekabeld te gebruiken, ook in het vliegtuig. Een usb-c-oplaadkabel is uiteraard ook aanwezig.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit en ANC-modus

Heel belangrijk aan een dure hoofdtelefoon is de geluidskwaliteit. We vallen met de deur in huis: die is heel goed bij de JBL Tour One M3. De hoofdtelefoon klinkt krachtig, duidelijk en best ruimtelijk. Altijd knap aangezien de oorschelpen over je oren heen vallen en het geluid dus heel duidelijk je oren in gaat.

Wat we ook fijn vinden is dat JBL geen extra nadruk legt op de bas, iets dat het merk wel doet bij producten die meer op jongeren gericht zijn. Podcasts klinken ook lekker realistisch.

We zijn ook fan van de uitgebreide equalizer in de JBL Headphones-app die je op je smartphone kunt installeren. Wie raad weet met een equalizer, kan lekker pingelen in de app om de geluidskwaliteit van de Tour One M3 meer naar eigen hand te zetten.

©Rens Blom

De app van JBL biedt heel veel functies.

De ANC-modus is effectief in het onderdrukken van omgevingsgeluiden, vooral repetitieve geluiden als vliegtuigmotoren (wanneer we in het vliegtuig zitten) of voorbijrazende auto's (als we op circa dertig meter van een drukkere weg wandelen). We merken echter ook dat de Sonos Ace en Sony WH-1000XM5 nog beter zijn in het minimaliseren van niet-repetitieve geluiden, zoals luid pratende mensen achter je in het vliegtuig, joelende kinderen in de trein of knisperende verpakkingen in een kantoortuin. Met de JBL Tour One M3 op horen we dergelijke geluiden meer dan met de twee andere genoemde hoofdtelefoons. Voor onze volgende langere vlieg- en treinreizen kiezen we daarom liever voor een van die andere modellen. Niet omdat de accuduur van de Tour One M3 tegenvalt – die is ruim voldoende – maar vanwege de demping van omgevingsgeluid.

©Rens Blom

Accuduur

Over die accuduur gesproken: de Tour One M3 gaat zeker 35 uur mee bij het luisteren naar muziek met de ANC-modus aan. Zonder ANC komen daar nog tientallen uren bij. Opladen doet de hoofdtelefoon snel via zijn usb-c-poort. Vijf minuten opladen is goed voor ruim drie uur muziek luisteren.

Smart Tx is interessante gadget

Dan nog even over de Smart Tx, het kleine rechthoekige apparaatje dat werkt met de hoofdtelefoon. De Smart Tx heeft een accu die in de praktijk meerdere werkdagen meegaat, of langer als je de hoofdtelefoon minder vaak gebruikt. Op het aanraakgevoelige schermpje van de gadget zie je nuttige informatie over het gebruik van de hoofdtelefoon en je muziek. Je kunt ook allerlei instellingen veranderen. Met deze gadget binnen handbereik hoef je de JBL-app op je smartphone eigenlijk niet te openen.

©Rens Blom

Maar de gadget kan – gelukkig – meer. Je kunt 'm namelijk bekabeld via usb aansluiten op vele typen audiobronnen, van een computer en televisie tot het inflight-entertainmentsysteem in het vliegtuig. Na het koppelen en aanzetten van de Smart TX maakt deze automatisch verbinding met je Tour One M3 en stuurt het geluid draadloos door. Zo kun je dus een film kijken op het vliegtuigschermpje zonder dat je per ongeluk de kabel uit je hoofdtelefoon trekt als je je dekentje lekker warm om je benen vouwt.

©Rens Blom

Ook noemenswaardig is dat de Smart Tx ondersteuning biedt voor Auracast, een relatief nieuwe bluetooth-functionaliteit waarmee je geluid van één apparaat kunt streamen naar meerdere ondersteunde hoofdtelefoons, oordopjes en luidsprekers. JBL zet al langer in op Auracast, wat de Smart Tx-gadget extra nuttig maakt voor wie al andere moderne JBL-producten gebruikt.

Spreken de functies van de Smart Tx je niet aan? Je kunt de Tour One M3 los kopen voor een adviesprijs van 349 euro of in combinatie met de Smart Tx voor 399 euro. Fijn dat JBL je niet verplicht laat betalen voor een gadget die je misschien niet hoeft.

©Rens Blom

Conclusie: JBL Tour One M3 kopen?

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.