ID.nl logo
💤 Waarom slaap je in een vreemd bed altijd anders?
© Krishnendu
Gezond leven

💤 Waarom slaap je in een vreemd bed altijd anders?

Misschien is het ook herkenbaar voor jou: ben je helemaal relaxed en rozig na je eerste vakantiedag, lig je ook nog eens in het allerlekkerste hotelbed ooit, en toch doe je geen oog dicht. Hoe komt het toch dat je in een andere omgeving anders slaapt dan thuis? We vroegen het aan slaapwetenschapper Merijn van de Laar.

In dit artikel lees je waarom je op vakantie vaak de eerste nachten slechter slaapt dan thuis en hoe je dit kunt verbeteren. Ook krijg je antwoord op de vraag wat er gebeurt als je sowieso al een slechte slaper bent.

Lees ook: Daáág, slechte nachten! 10 tips om beter te slapen.

Het ‘first night effect’

Doe maar eens een vragenrondje bij je collega's of op een feestje en bijna iedereen kan het beamen: je slaapt de eerste dagen tijdens een vakantie of uit logeren altijd minder goed of in ieder geval anders. Niet gek misschien, want je bent nu eenmaal gewend aan je eigen kussen en matras, maar ook aan je kamer en alle vertrouwde geuren en geluiden. Of dat inderdaad zo is, vroegen we aan Merijn van de Laar, slaapwetenschapper en auteur van het boek Slapen als een oermens.

En ja, het heeft zelfs een naam: “Op vakantie of uit logeren slaap je vaak minder vanwege het first night effect. Dat houdt in dat goede slapers minder goed slapen omdat alle positieve associaties die ze met hun eigen slaapplek hebben, wegvallen op een andere plek. Hierdoor krijgen ze meer moeite met slapen, met name tijdens de eerste nacht. Er is als het ware een ontwenning van het vertrouwde en dat levert meer problemen op met slapen.”

Dit kun je doen om beter te slapen op vakantie

Wat kun je nu doen om na die eerste mindere nacht de rest van de vakantie wél te slapen als een roos? Slaapexpert Merijn van de Laar geeft je 4 tips:

Tip 1: Vakantiegangers eten vaak later dan normaal, maar dat kan een negatief effect hebben op de slaapkwaliteit. Het is dus goed om op je vakantiebestemming hetzelfde ritme aan te houden als thuis.
Tip 2: Ook een alcoholisch drankje wordt meer genuttigd, dat kan voor vaker wakker worden zorgen. Lees ook over de verschillende slaapfases.
Tip 3: Blijf niet te lang in bed liggen. Langere bedtijden tijdens vakantie kunnen bijdragen aan een verlaging van de slaapdruk en dat zorgt voor een minder goede slaapkwaliteit.
Tip 4: Blijf lekker actief tijdens de vakantie: een lijf dat actiever is, heeft meer behoefte aan herstel en gaat ook vaak beter slapen. Dagenlang strandhangen is - hoe lekker ook -dus niet echt bevorderlijk voor je slaap.

Wat is slaapdruk? Slaapdruk is het verlangen om te slapen dat langzaam opbouwt naarmate we langer wakker blijven. Het is een natuurlijk proces in ons brein dat ons vertelt wanneer het tijd is om te slapen. Hoe langer we wakker blijven, hoe sterker de drang wordt om te gaan slapen. Ons brein geeft als het ware een signaal af dat het tijd is voor rust. Dit uit zich in verschijnselen als geeuwen, moeite met concentreren en slaperigheid. Deze slaapdruk bouwt zich op gedurende de dag en wordt gereset na een goede nachtrust. Als de druk te hoog oploopt, worden we uiteindelijk zo slaperig dat we in slaap vallen, ongeacht waar we zijn of wat we aan het doen zijn.

©4KClips

Meer tips om goed te slapen in een andere omgeving

Een slechte nacht op vakantie kom je wel weer te boven, omdat je dagen daar een stuk relaxter verlopen dan thuis. Maar hoe zit het als je een nachtje in een hotel zit voor je werk en de volgende dag weer flink aan de bak moet?

• Besef dat die slechte nacht in een vreemd bed eigenlijk een bevestiging is dat je brein prima werkt. Je hersenen zijn nu eenmaal extra alert in een andere omgeving en daardoor maken ze even overuren. De eerste nacht heb je daar het meeste last van; bij sommigen duurt het zelfs een dag of vier. Wanneer je weet dat het daardoor komt en je er niet over gaat stressen, dan word je waarschijnlijk zelf al rustiger.
• Het kan helpen om je eigen kussen mee te nemen of iets anders vertrouwds bij je te hebben.
• Heb je een eigen slaaproutine, bijvoorbeeld een vast tijdstip om te gaan slapen, luister je altijd nog even naar je favoriete muziek of heb je een ontspannende olie in een diffuser naast je bed? Probeer dit in een andere slaapkamer dan ook vast te houden. We zijn nu eenmaal gewoontedieren.
• Ga je naar een warm oord? Dan lopen de temperaturen in de slaapkamer ook behoorlijk op en dat kan een nadelig effect hebben op je slaap. De ideale slaapkamertemperatuur ligt namelijk tussen de 16-18 graden. Check daarom of je een airco in de kamer hebt en houd overdag de gordijnen dicht om het zo koel mogelijk te houden.

©Chinnapong

Hoe zit het dan met slechte slapers?

Ben je thuis al een slechte slaper, slaap je dan op vakantie nog slechter? Het antwoord kan zomaar een eyeopener zijn voor iedereen die iedere nacht weer elk uur ziet wegtikken op de wekker. Want een nachtje ergens anders kan dan juist een positief effect hebben. Merijn legt uit: “Bij mensen die kampen met slapeloosheid kan het omgekeerd werken. Omdat zij vaak negatieve associaties hebben met hun eigen slaapplek, spreken we ook wel over het reverse first night effect. Zij slapen vaak beter op een andere plek.”

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter
© andov
Huis

Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een aparte vriezer kun je extra veel eten invriezen en voor langere tijd bewaren. Wij zochten vier vrijstaande vriezers voor je met een inhoud van minstens 100 liter.

Bij een koelkast is het vriesvak meestal beperkt van formaat. Kies je voor een losse vriezer, dan heb je veel meer ruimte. Modellen met meer dan 100 liter zijn geen uitzondering. Wij hebben vijf stuks voor je gevonden met flink wat ruimte.

Whirlpool W55ZM 112 W 2 N

De Whirlpool heeft een netto inhoud van 103 liter. Met een hoogte van 83,8 cm is het apparaat geschikt voor plaatsing onder een aanrechtblad. De vriezer beschikt over twee transparante lades en een vriesvak met klep. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. De W55ZM heeft een invriescapaciteit van 4,5 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 16 uur. De vriezer behoort tot klimaatklasse SN-T, wat betekent dat hij goed functioneert bij omgevingstemperaturen tussen +10°C en +43°C, maar niet geschikt is voor onverwarmde ruimtes als een schuur of garage. Gezien het formaat is hij ook eerder geschikt voor plaatsing in de keuken.

Jaarlijks energieverbruik: 170 kWh
Netto inhoud: 103 liter
Bewaartijd bij stroomuitval:
16 uur
Geschikt voor schuur of garage
: Nee

Bosch GSN29VLEP 

Deze vrieskast heeft een royale inhoud van 200 liter en is afgewerkt in een roestvrijstalen look, waardoor hij er strak uitziet in elke keuken. Binnenin vind je vier handige, doorzichtige vrieslades, waaronder een extra ruime BigBox-lade voor grotere producten zoals pizza's of diepvriesgroenten. Dankzij de Supervriezen-functie worden nieuwe etenswaren snel ingevroren. Bij een eventuele stroomuitval hoef je je geen zorgen te maken: de vriezer houdt je producten tot wel 25 uur op de juiste temperatuur.

Jaarlijks energieverbruik: 221 kWh
Netto inhoud: 200 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 25 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Inventum VR1420

De Inventum VR1420 is een vrijstaande vrieskast met een netto inhoud van 160 liter. Hij beschikt over drie transparante lades en twee vriesvakken met kleppen. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. Met een invriesvermogen van 7,2 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 9 uur biedt de VR1420 betrouwbare prestaties. Het geluidsniveau bedraagt 42 dB, wat als normaal wordt beschouwd voor dit type apparaat. De vriezer is geschikt voor plaatsing in ruimtes met temperaturen tot -10°C, zoals een garage. Het energielabel van de VR1420 is E, met een jaarlijks energieverbruik van 235 kWh.

Jaarlijks energieverbruik: 235 kWh
Netto inhoud: 160 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 9 uur
Geschikt voor schuur of garage: Ja

Beko RFNE448E45W

Deze Beko heeft een netto inhoud van maar liefst 404 liter. Met een hoogte van 192 cm, een breedte van 70 cm en een diepte van 77 cm biedt deze vriezer dus ruime opslagmogelijkheden. Het apparaat heeft acht transparante vrieslades, waaronder een ruime lade voor het opslaan van grotere producten. De draairichting van de deur kan aangepast worden aan de plaatsingsruimte. Bij stroomuitval blijft de temperatuur tot 30 uur op een veilig niveau. Deze vriezer is echter niet geschikt voor de schuur of garage. Wel heeft deze vriezer een iets zuiniger energielabel dan de meeste apparaten die hier besproken zijn, namelijk D.

Jaarlijks energieverbruik: 233 kWh
Netto inhoud: 404 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 30 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

AEG OAG7M281EX

De AEG OAG7M281EX is een vrijstaande vrieskast uit de 7000-serie met een netto inhoud van 278 liter. Dankzij de NoFrost-technologie hoef je nooit meer handmatig te ontdooien. De MultiFlow-luchtcirculatie zorgt voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid in de hele vriezer, wat de kwaliteit van je voedsel beschermt. De vriezer is uitgerust met vijf transparante lades en twee uitneembare glazen legplanken, wat flexibiliteit biedt bij het opbergen van grotere items. Dankzij de elektronische bediening met LED-indicatie kun je de temperatuur en andere instellingen precies regelen. De invriescapaciteit bedraagt 13 kilogram per 24 uur, ruim voldoende om ook na een grote boodschappenronde alles snel in te vriezen.

Jaarlijks energieverbruik: 248 kWh
Netto inhoud: 278 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 15 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

▼ Volgende artikel
Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon
© Rens Blom
Huis

Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon

De JBL Tour One M3 is een over-ear-hoofdtelefoon met ANC-modus, waarin hij zoveel mogelijk omgevingsgeluiden minimaliseert om jou rustig te laten luisteren naar muziek of een podcast. JBL voorziet de hoofdtelefoon van nog veel meer functies. In deze review lees je onze ervaringen met de JBL Tour One M3 na drie weken intensief gebruik.

Uitstekend
Conclusie

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.

Plus- en minpunten
  • Prettig, vouwbaar ontwerp
  • Geluidskwaliteit
  • Veel functies
  • Optionele Smart Tx-gadget kan echt nuttig zijn
  • ANC-modus is goed maar moet sommige concurrenten voor zich dulden

JBL heeft voor velen een wat stoerder imago, onder andere door de focus op krachtige luidsprekers en oordopjes en marketing gericht op een jongere doelgroep. Daar horen ook speciale hoofdtelefoons bij. De Tour One M3 is wat dat betreft een minder typisch JBL-product, want deze luxe hoofdtelefoon past qua adviesprijs (350 euro), uitstraling en functies meer bij mensen die in alle rust willen genieten. Bijvoorbeeld in de trein of in het vliegtuig. Ja, de Tour One M3 is zeker interessant voor (zaken)reizigers. Een domein waar traditioneel vooral Bose en Sony sterk in zijn.

Ontwerp en draagcomfort

De JBL Tour One M3 oogt zakelijk in zijn blauwe (getest), zwarte of zandachtige kleur en valt prettig over onze oren heen. De hoofdband is zacht en irriteert niet na een paar uur luisteren. We krijgen dan wel wat warme oren. Je kunt de bluetooth-hoofdtelefoon opvouwen. De knoppen op de schelpen voor de bediening vergen wat gewenning om op de tast te vinden, maar werken naar behoren.

©Rens Blom

Ook de meegeleverde opbergdoos is strak, sterk gebouwd en geeft een premium gevoel. In de doos zitten genoeg kabels om de hoofdtelefoon bekabeld te gebruiken, ook in het vliegtuig. Een usb-c-oplaadkabel is uiteraard ook aanwezig.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit en ANC-modus

Heel belangrijk aan een dure hoofdtelefoon is de geluidskwaliteit. We vallen met de deur in huis: die is heel goed bij de JBL Tour One M3. De hoofdtelefoon klinkt krachtig, duidelijk en best ruimtelijk. Altijd knap aangezien de oorschelpen over je oren heen vallen en het geluid dus heel duidelijk je oren in gaat.

Wat we ook fijn vinden is dat JBL geen extra nadruk legt op de bas, iets dat het merk wel doet bij producten die meer op jongeren gericht zijn. Podcasts klinken ook lekker realistisch.

We zijn ook fan van de uitgebreide equalizer in de JBL Headphones-app die je op je smartphone kunt installeren. Wie raad weet met een equalizer, kan lekker pingelen in de app om de geluidskwaliteit van de Tour One M3 meer naar eigen hand te zetten.

©Rens Blom

De app van JBL biedt heel veel functies.

De ANC-modus is effectief in het onderdrukken van omgevingsgeluiden, vooral repetitieve geluiden als vliegtuigmotoren (wanneer we in het vliegtuig zitten) of voorbijrazende auto's (als we op circa dertig meter van een drukkere weg wandelen). We merken echter ook dat de Sonos Ace en Sony WH-1000XM5 nog beter zijn in het minimaliseren van niet-repetitieve geluiden, zoals luid pratende mensen achter je in het vliegtuig, joelende kinderen in de trein of knisperende verpakkingen in een kantoortuin. Met de JBL Tour One M3 op horen we dergelijke geluiden meer dan met de twee andere genoemde hoofdtelefoons. Voor onze volgende langere vlieg- en treinreizen kiezen we daarom liever voor een van die andere modellen. Niet omdat de accuduur van de Tour One M3 tegenvalt – die is ruim voldoende – maar vanwege de demping van omgevingsgeluid.

©Rens Blom

Accuduur

Over die accuduur gesproken: de Tour One M3 gaat zeker 35 uur mee bij het luisteren naar muziek met de ANC-modus aan. Zonder ANC komen daar nog tientallen uren bij. Opladen doet de hoofdtelefoon snel via zijn usb-c-poort. Vijf minuten opladen is goed voor ruim drie uur muziek luisteren.

Smart Tx is interessante gadget

Dan nog even over de Smart Tx, het kleine rechthoekige apparaatje dat werkt met de hoofdtelefoon. De Smart Tx heeft een accu die in de praktijk meerdere werkdagen meegaat, of langer als je de hoofdtelefoon minder vaak gebruikt. Op het aanraakgevoelige schermpje van de gadget zie je nuttige informatie over het gebruik van de hoofdtelefoon en je muziek. Je kunt ook allerlei instellingen veranderen. Met deze gadget binnen handbereik hoef je de JBL-app op je smartphone eigenlijk niet te openen.

©Rens Blom

Maar de gadget kan – gelukkig – meer. Je kunt 'm namelijk bekabeld via usb aansluiten op vele typen audiobronnen, van een computer en televisie tot het inflight-entertainmentsysteem in het vliegtuig. Na het koppelen en aanzetten van de Smart TX maakt deze automatisch verbinding met je Tour One M3 en stuurt het geluid draadloos door. Zo kun je dus een film kijken op het vliegtuigschermpje zonder dat je per ongeluk de kabel uit je hoofdtelefoon trekt als je je dekentje lekker warm om je benen vouwt.

©Rens Blom

Ook noemenswaardig is dat de Smart Tx ondersteuning biedt voor Auracast, een relatief nieuwe bluetooth-functionaliteit waarmee je geluid van één apparaat kunt streamen naar meerdere ondersteunde hoofdtelefoons, oordopjes en luidsprekers. JBL zet al langer in op Auracast, wat de Smart Tx-gadget extra nuttig maakt voor wie al andere moderne JBL-producten gebruikt.

Spreken de functies van de Smart Tx je niet aan? Je kunt de Tour One M3 los kopen voor een adviesprijs van 349 euro of in combinatie met de Smart Tx voor 399 euro. Fijn dat JBL je niet verplicht laat betalen voor een gadget die je misschien niet hoeft.

©Rens Blom

Conclusie: JBL Tour One M3 kopen?

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.