Het is wellicht confronterend, maar we weten allemaal best dat we wat minder tijd op ons telefoon zouden moeten doorbrengen. Gezien het aantal uren dat we dagelijks naar het schermpje staren, lijkt ons leven compleet te zijn overgenomen door onze telefoon. Dat beïnvloedt niet alleen onze psychische gesteldheid, maar heeft ook enorme impact op onze gezondheid. Wat gebeurt er als je je telefoon een keer voor langere tijd weglegt? Ik sprak psycholoog Sabine Klaver over de negatieve effecten van je telefoongebruik en wat een smartphone-detox met je kan doen.

Is het gebruik van je telefoon echt zo ongezond?

“Kort antwoord: ja. Allereerst zijn er fysieke problemen, zoals een 'Whatsapp-duim', nekklachten door steeds naar zo’n schermpje te kijken en een slecht slaapritme. Maar mentale klachten zijn er helaas ook veel. We krijgen (te) veel prikkels binnen, onze aandacht verslapt en er kunnen gevoelens van eenzaamheid en minderwaardigheid ontstaan. Mensen zijn immers altijd op zoek naar bevestiging; we willen graag worden gezien en gewaardeerd. Die behoefte is heel menselijk. Maar door social media wordt dat op een negatieve manier versterkt.”

Is er dan een verband tussen geluk en social media?

“We denken dat geluk ons hoogste levensdoel is, maar dat is eigenlijk een leugen, want dat is helemaal niet haalbaar. En social media is een middel dat die leugen continu voedt: we worden non-stop bestookt met alleen maar geweldige beelden, hoogtepunten uit de levens van mensen die je al dan niet kent. Maar je vergeet dat die beelden slechts een fractie van iemands leven zijn.En hoewel ons brein best in staat is daar onderscheid in te maken, ervaren we dat niet zo. Net als bij een spannende film: je wéét dat het acteurs zijn, maar toch zit je op het puntje van je stoel.

Daarom zul je bij het zien van die beelden op social media altijd denken: jeetje, iedereen doet het geweldig en ik zit me thuis kapot te vervelen – ik doe vast iets verkeerd. We kunnen dat niet op een andere manier interpreteren, en dat heeft een enorme impact op ons geestelijke welzijn. Zolang daar voldoende kwalitatieve tijd met mensen in je omgeving tegenover staat, is zoiets wel te behappen, maar dat is nu juist het probleem: dat gebeurt steeds minder. Het is daarom écht belangrijk dat je een goede balans vindt tussen contact op social media en contact in het echte leven. Dat zorgt voor een gezonde buffer voor wat er online allemaal gebeurt.”

Ik heb zelf net een maand zonder telefoon achter de rug. Is dat dan de oplossing?

“Digitaal afkicken met een smartphone-detox is nog niet eens zo’n slecht idee. Het is namelijk makkelijker om je telefoongebruik vanaf een nulpunt weer langzaam op te bouwen naar een level dat prettig is voor jezelf, dan vanaf continu telefoongebruik afbouwen naar het gewenste gebruik. Het maakt je ook bewust van de positieve effecten; jij hebt die nu zelf ervaren, waardoor dat als motivatie kan dienen om het allemaal anders te doen.”

In het begin was ik er nog vrij sceptisch over, maar ik merkte al snel veranderingen in m'n gedrag en gevoel. Ik had veel meer aandacht voor de dingen om me heen en kon me veel beter concentreren, bijvoorbeeld op werk. Ook mijn slaapritme is enorm verbeterd. Ik slaap nu hele nachten door en wordt niet meer midden in de nacht wakker. Ik was alleen wel bang om me te gaan vervelen; is dat terecht?

“Ja, die angst is terecht – alle gevoelens zijn valide – maar het is niet nodig. Integendeel zelfs; je hersenen hebben het soms echt nodig om verveeld te raken. Dat is beter voor het aanmaken van herinneringen en heilzaam voor je aandachtigheid, maar ook beter voor het nemen van beslissingen en je creativiteit. Wat we nu veel zien gebeuren door die telefoon, is dat we elke minuut opvullen om onze eigen gedachten te overstemmen. Er gebeurt altijd wel iets. Als er iets is wat we meer moeten doen, is dat we ons meer moeten vervelen. Dat is juist superpositief! Verveling als in mijmeren en eventjes niksen is gewoon heel gezond. De andere effecten die jij hebt ervaren zijn ook logisch en heel fijn. Jij weet nu als geen ander wanneer je weer terugvalt in het oude patroon. En dat is een goede stok achter de deur!”

Ik vond het wel lastig dat ik niet altijd wist wat vrienden en familie aan het doen waren, maar daardoor waren de gesprekken veel leuker toen ik ze in het echt sprak.

“We zien dat verminderd telefoongebruik leidt tot minder eenzaamheid, terwijl je juist denkt socialer bezig te zijn als je op social media zit. Maar hoe intensiever je social media gebruikt, hoe meer eenzaamheid er ontstaat. Je voelt wel even verbinding als je via WhatsApp een lief bericht krijgt van een vriendin, maar dat is wel minder effectief dan als je dat bij een live interactie ervaart. Die echte contactmomenten hebben we echt nodig voor ons welzijn.”

©Suzanne Klaver

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!