Zijn pellets een verstandige verwarmingsoptie? Wie een pelletkachel heeft gekocht, zweert dat hij er geld mee bespaart en dat hij er de hele benedenverdieping mee verwarmt. Energie uit houtpellets is inderdaad goedkoper dan verwarmen op gas, toch moet een en ander genuanceerd worden. We bekijken voordelen en nadelen van pelletkachels.

Geperst zaagsel

Pellets zijn kleine korrels die geperst worden uit schors, zaagsel en droog resthout afkomstig van zagerijen. Deze brandstof is milieuvriendelijker en vooral energie-efficiënter dan de houtblokken die we in de open haard of houtkachel stoppen. En het is een manier om de overschotten van lokale bedrijven te verwerken die anders op de stortplaats zou belanden.

Zonder bindmiddel

Pellets zijn genormeerd. Dat betekent dat men weet wat het rendement zal zijn. Hierdoor kunnen we het verbruik vergelijken met andere brandstoffen. Kwalitatieve pellets bestaan uit fijn zaagsel waaraan geen bindmiddelen of lijm werden toegevoegd. De harsen die van nature in het hout aanwezig zijn en de hoge druk zorgen voor de binding. Tijdens de productie worden dus geen chemische producten gebruikt die kunnen vrijkomen tijdens de verbranding. 

©Coprid

Hoog rendement

Het rendement van een pelletkachel kan zelfs de 90 procent overschrijden. Dat betekent dat slechts 10 procent van de energie door de schoorsteen verdwijnt. Een klassieke houtkachel haalt slechts 40 tot 50 procent, tenzij het om een nieuwe hogerendementskachel gaat die tussen de 60 en 80 procent bereikt. Om nog te zwijgen over de verbranding van de open haard die slechts een rendement tussen de 5 en 15 procent haalt. 

Keurmerk

De beste pellets herken je aan het EN+A1-label. Dat is een Europese norm voor de particuliere gebruiker. Deze kwaliteitsnorm produceert weinig as (0,5 tot 0,7 procent). Bovendien zijn de korrels qua vorm altijd gelijk waardoor ze tijdens het gebruik niet klem komen te zitten in de kachelschroef die de brandstof transporteert. Dit keurmerk geeft ook aan dat de pellets zoveel mogelijk lokaal werden geproduceerd. 

Minderwaardige kwaliteiten

Bij pellets zonder keurmerk kan de vorm, de dikte en de densiteit wel verschillen. Goedkope pellets zijn vaak afkomstig uit lagelonenlanden. Er wordt zelfs landbouwafval onder gemixt. Ze hebben een lagere warmteopbrengst en bij de productie worden meestal wel bindmiddelen aan het zaagsel toegevoegd. De grondstof is vaak zaagsel van MDF, triplex of multiplex. En dit geeft bij verbranding meer fijnstof. Soms zie je misleidende labels die echter niets vertellen over de kwaliteit.

Milieu-impact van de productie

De productie van pellets vraagt vrij veel energie. Het hout moet getransporteerd naar de fabriek. Daar wordt het vermalen, gedroogd, geperst en verpakt in plastic zakken. Daarna gaat het naar de verdelers en de winkels en ten slotte naar de klant. Als het gaat om pellets die afkomstig zijn uit de andere kant van de wereld, dan verhoogt dit de milieu-impact.

Pelletkachels passen in ieder interieur.

Leestip: Feiten en fabels over duurzame energie

Prijs van houtpellets

Houtpellets koop je in zakken van 10 of 15 kilo. Een pallet bestaat uit 56 zakken en weegt dus 850 kilo. Zo’n pallet bruine korrels EN+A1-kwaliteit kost tussen de 270 en 290 euro. Een pallet witte korrels kost 280 tot 310 euro. De witte pellets bestaan uit zuiver zachthout. Ze verbranden schoon, maar de calorische waarde ligt iets lager dan de bruine korrels die een mix zijn van zachthout en bruin zaagsel. De opslag neemt behoorlijk veel plaats in beslag. Een zak pellets die je aankoopt in de supermarkt kost 7,60 euro. Een gemiddelde pelletkachel verbruikt tussen 0,6 en 2 kilo per uur. Men hanteert de regel dat een gezin van vier personen ongeveer 2000 kilo pellets verbruikt tijdens de winter. Als je de pelletkachel aanspreekt als bijverwarming in het tussenseizoen, dan kun je hiermee de centrale verwarming ontlasten. 

CO₂-discussie

Behalve de milieukosten voor transport, productie en verpakking zijn pelletkachels over het algemeen een efficiënte warmtebron. Er blijft discussie over de CO₂ die vrijkomt. De pellet-lobby houdt vol dat bij een correcte verbranding evenveel CO₂ vrijkomt als die nodig is voor het ontstaan van de nieuwe bomen. Voor elke gekapte boom kan een nieuwe boom worden geplant. Dat zou betekenen dat het broeikaseffect zelfs afneemt en dat er minder zure regen wordt geproduceerd. Maar er is, net als bij biomassa voor energiecentrales, een behoorlijke kloof tussen een gekapte volwassen boom en jonge aanplant die over 30 jaar tot boom kan uitgroeien om evenveel CO₂ op te nemen. Komt daarbij dat door de groeiende vraag naar houtpellets wel degelijk grote hoeveelheden uit de VS, Polen, Litouwen worden geïmporteerd.

Fijnstof

Nog niet zo lang geleden was het mogelijk om pelletkachels aan te kopen met ISDE-subsidie. Sinds 2020 is de subsidie voor pelletkachels en biomassaketels afgeschaft. Toch stoten pelletkachels minder CO₂ uit dan verwarmingstoestellen op fossiele brandstoffen zoals een gasgestookte ketel. De Nederlandse overheid staat op de rem door een dringend advies van de Sociaal Economische Raad (SER) die zegt dat de vermeende CO₂-reductie niet opweegt tegen de negatieve milieueffecten op de luchtkwaliteit. De SER wijst op twee boosdoeners: de uitstoot van stikstof en fijnstof. Een pelletkachel kan een goede oplossing zijn als op het platteland woont en je huis moeilijk te isoleren is. In een dichtbebouwde omgeving raden we het af. Als er veel mensen in de omgeving pellets stoken, komt er onvermijdelijk een ongezonde hoeveelheid fijnstof in de lucht. Mensen met astma, allergieën en ademhalingsproblemen zijn hier extra gevoelig voor.  

De pelletkachel produceert meer fijnstof dan aardgas en stookolie maar veel minder dan een houtkachel of open haard. (Bron: Vlaamse Overheid)

Elektriciteit en geluid

De prijs van houtpellets (10 cent per kWh) is bijna de helft goedkoper dan gas (15 cent per kWh), maar het rendement van gas ligt hoger. Bovendien verbruikt een pelletkachel ook elektriciteit voor de ontsteking, de schroef van de toevoer, de ventilatie en de elektronische regeling. Hou ook rekening met het geluid. Reken op 32 decibel voor een kwaliteitsmerk. Dat komt overeen met het geluid van een koelkast. Goedkope toestellen kunnen tot 49 decibel produceren en dat gaat op den duur irriteren in een stille omgeving. Dat geluid is afkomstig van de toevoerschroef en de ventilator. Die laatste kan bijzonder lawaaierig zijn bij de opstart.

©Charles LIMA

Het vlammenspel van pellets is niet zo mooi als van houtblokken. 

Soorten en vermogen

De meest eenvoudige pelletkachels verwarmen de kamer waarin ze zijn opgesteld. Er zijn ook modellen die hete lucht in een nabije kamer blazen. En dan heb je de pelletverwarmingsketels die radiatoren van energie voorzien. Sommige uitvoeringen zijn voorzien van een stenen of keramische warmteaccumulator die de energie langer vasthoudt. En er zijn hybridemodellen die zowel pellets als houtblokken stoken. Alle pelletkachels hebben een bepaald vermogen. Er is 1kW verwarmingsvermogen nodig voor een ruimte van 20 kubieke meter. Pelletkachels die bestemd zijn om één ruimte te verwarmen hebben een maximumvermogen van 8 tot 10 kW. Wil je een kachel die meerdere kamers met hete lucht of radiatoren verwarmt, dan heb je een vermogen nodig van 10 tot 20 kW. 

Investering

Hoeveel kost een pelletkachel? Een goedkoop instapmodel vind je al rond 700 euro. Wil je een degelijk gietijzeren of keramisch model met geavanceerde functies dan kan dit oplopen tot een investering van 8000 euro. Houd ook rekening met de installatie. Als je voor de plaatsing beroep doet op een vakman, wat we aanraden, dan ben je opnieuw tussen de 250 en 500 euro kwijt.

Hoelang duurt het voordat je deze investering hebt terugverdiend? Dat hangt af van wat je koopt, hoe je het gebruikt, wat het vervangt en de lokale energietarieven. Een interessante eigenschap van de pelletkachel is dat hij weinig eisen stelt aan de schoorsteen. Zelfs een schoorsteen die niet goed trekt, is geschikt, want de rook wordt naar buiten geleid via een geforceerde ventilatie van 80 tot 120 mm. In de buis mag zelfs een knik zitten. 

Bediening en onderhoud

De pelletkachel is relatief gebruiksvriendelijk. In tegenstelling tot een houtkachel hoef je hem niet aanhoudend aan te vullen en ook de temperatuur zal constant blijven. De ontsteking van de kachel en de aanvoer gebeuren automatisch. Aanmaakhout, lucifers en papier zijn dus verleden tijd. Alle pelletkachels verbruiken stroom en hebben een thermostaat waarmee ze zelfstandig in- en uitschakelen. De meer geavanceerde modellen kun je programmeren, hebben een afstandsbediening en kun je zelfs besturen via de smartphone.

Houd er wel rekening mee dat er een minimale hoeveelheid schoonmaak en onderhoud nodig is. Om de twee dagen moet je de brander met een borstel schoonvegen. Ook de asbak moet je regelmatig leegmaken en om de twee weken moet je de warmtewisselaar reinigen. Bovendien zullen ze je in de winkel vertellen dat je het best ieder jaar een vakman laat komen voor onderhoud. 

©AlexGo

Je moet over voldoende ruimte beschikken om de pellets droog op te slaan. 

Een keer per dag vullen

Een nadeel is dat je het reservoir regelmatig moet aanvullen en dat je de voorraad ergens droog moet opslaan, maar in vergelijking met de houtkachel valt dat mee. Bij een houtkachel moet je regelmatig even hout halen. Bij een pelletkachel hoef je de voorraadkamer slechts eens per dag te vullen. Je hoeft dus minder te tillen. In zo’n reservoir kunnen 1,5 tot 4 zakken pellets. Wanneer de kachel op vol vermogen draait, heeft de kachel door de ingebouwde reserve een autonomie van ongeveer 12 uur. Als je een derde van het vermogen aanspreekt, dan kun je wel 36 uur stoken met hetzelfde reservoir.

Voor professioneel advies schakel je het best een vakman in. Hier vind je de beste mensen voor jouw project!👇🏻

Zit je tijdens warme dagen te puffen in huis, maar zie je een dure airco niet zitten en vind je een ventilator gewoon niet effectief genoeg? Dan is een aircooler misschien precies wat je zoekt. Deze verkoelende tussenoplossing werkt met water in plaats van koelvloeistof en heeft daardoor een aantal aantrekkelijke voordelen. Maar ook wat beperkingen.

Lees ook: Koele vergelijking: ventilator of mobiele airco?

Wat is een aircooler?

Heel simpel gezegd: een aircooler zuigt warme lucht aan, laat die langs een watergekoeld element stromen en blaast de frisse lucht vervolgens weer de ruimte in. Dat zorgt voor een aangename luchtstroom vlak bij het apparaat. Maar zet je het apparaat uit, dan is ook de verkoeling snel verdwenen. Anders dan een airconditioner verlaagt een aircooler de temperatuur in de kamer niet echt. Het effect is vergelijkbaar met een ventilator, maar dan met een extra verkoelend tintje.

De voordelen: fris, stil en flexibel

Hoewel een aircooler de thermometer niet drastisch laat dalen, voelt de lucht er wel merkbaar frisser door aan. Dat komt doordat het apparaat warme lucht actief koelt met waterdamp. In kleinere ruimtes werkt dat verrassend goed, zeker vergeleken met een standaard ventilator die alleen lucht verplaatst.

Een ander pluspunt: aircoolers zijn fluisterstil. Omdat ze geen compressor gebruiken, hoor je nauwelijks dat ze aanstaan. Ideaal dus voor in je slaapkamer of thuiskantoor. Er is bovendien geen ingewikkelde installatie of raamafdichting nodig: je rolt het apparaat gewoon naar de plek waar je verkoeling wilt, vaak nog op handige wieltjes ook.

En dan is er nog het kostenplaatje. Aircoolers zijn om te beginnen aanzienlijk goedkoper dan (mobiele) airco's. Je hebt daarnaast geen installatiekosten, een véél lagere energierekening en de aanschafprijs ligt veelal onder de 100 euro. Sommige modellen hebben bovendien een ingebouwde luchtzuiveraar die stof, pollen en andere viezigheid uit de lucht filtert: handig voor mensen met allergieën.

©Sekai

De nadelen: beperkte verkoeling en vochtige lucht

Toch kent een aircooler z'n grenzen. Het belangrijkste nadeel: de koelkracht is beperkt. Waar een airco een ruimte echt koel kan blazen (tot wel 10 graden lager!) blijft een aircooler steken op een bescheiden 3 graden. Je kunt dus geen precieze temperatuur instellen, zoals dat bij een airco wel kan.

Bovendien maakt een aircooler de lucht vochtiger. In een kamer die van zichzelf al wat broeierig is kan dat onprettig aanvoelen. Je doet er daarom goed aan om tijdens het gebruik een raam open te zetten, vooral bij hoge luchtvochtigheid. En let op het onderhoud: het waterreservoir moet regelmatig worden geleegd en schoongemaakt om schimmelvorming te voorkomen. Anders blaast het apparaat geen frisse, maar juist muffe (en ongezonde) lucht je kamer in.

Wanneer wél (en wanneer juist geen) aircooler?

Een aircooler is vooral handig als je op zoek bent naar betaalbare, energiezuinige verkoeling die weinig geluid maakt. Ideaal voor wie geen honderden euro's wil uitgeven aan een airconditioner, maar wel behoefte heeft aan een fris briesje in huis.

Is het bij jou thuis structureel warm of wil je grotere ruimtes écht koel krijgen? Dan is een traditionele (mobiele) airco waarschijnlijk een betere investering. Zeker als de luchtvochtigheid in huis al aan de hoge kant is, kun je beter voor een krachtiger systeem kiezen.

Toch liever een vaste airco? ⤵

ChatGPT is inmiddels een van de populairste websites wereldwijd. De chatbot wordt continu beter en veelzijdiger. Bijna wekelijks worden nieuwe functies aangekondigd. Toch is niet iedereen bekend met alle aspecten van de chatbot. In dit artikel leer je werken met ChatGPT. Je ontdekt hierbij de belangrijkste mogelijkheden en leert om effectievere prompts te schrijven, zodat je er nog meer uit kunt halen.

ChatGPT is nu iets meer dan twee jaar oud en maakte in die relatief korte periode een enorme groei door. De chatbot, gemaakt door OpenAI, staat inmiddels steevast in de lijst met tien meest bezochte websites. Er zijn wekelijks meer dan 300 miljoen gebruikers. Dit succes is voor een groot deel te danken aan zijn veelzijdigheid. De tool, die is gebaseerd op een Large Language Model (LLM), komt bij zeer uiteenlopende taken van pas.

Voortdurend wordt nieuwe functionaliteit toegevoegd. Soms zelfs dagelijks, zoals tijdens het evenement 12 Days of OpenAI, in december 2024. Daar introduceerde het bijvoorbeeld ChatGPT search, waarmee je in natuurlijke taal kunt zoeken op internet. Ook kwam Sora naar ChatGPT, voor het creëren van video’s. En het introduceerde projecten voor het organiseren van conversaties en bestanden, met aangepaste instructies om ze beter af te stemmen op het project. Sinds kort kun je ook nog taken instellen, die op de achtergrond worden uitgevoerd. En gebruikers hebben de beschikking over nieuwe taalmodellen: o3-mini en o3-mini-high.

Niet iedereen benut al deze mogelijkheden ten volle. In dit artikel duiken we daarom de diepte in. We behandelen de toegang tot ChatGPT en de belangrijkste functies van ChatGPT, geven tips voor het schrijven van doeltreffende prompts en laten zien hoe deze tool je in de praktijk bij tal van facetten kan helpen.

1 Starten met ChatGPT

Als je naar www.chatgpt.com gaat, kun je direct vragen stellen aan de assistent. We raden aan om een account te maken. Dit geeft je direct meer mogelijkheden, waaronder het uploaden van bestanden en afbeeldingen. Ook kan ChatGPT voorkeuren onthouden binnen je account.

Als je de chatbot actiever gaat gebruiken, kun je tegen limieten aanlopen. Een Plus-abonnement van ongeveer 22 euro per maand geeft je veel ruimere mogelijkheden, bijvoorbeeld voor geavanceerde spraak. Je kunt ook vaak als eerste de laatste modellen gebruiken of nieuwe functies benutten, zoals taken. Je kunt een abonnement afsluiten via de website, met een creditcard, of vanuit de app voor Android of iOS. Het abonnement kun je daarna op elk apparaat gebruiken. Het is bedoeld voor individueel gebruik. Delen, bijvoorbeeld binnen je gezin, is niet gebruikelijk en officieel ook niet toegestaan.

ChatGPT kun je niet alleen via de browser gebruiken. Er zijn ook apps voor smartphone of de desktop. Die geven een diepere integratie. Zo kun je op de desktop screenshots maken en hier vragen over stellen. Ook zal de app, zeker in de toekomst, steeds meer met andere software op je pc kunnen samenwerken.

Je kunt ChatGPT via de browser gebruiken, maar ook met een app.

2 Belangrijkste instellingen

Er zijn enkele belangrijke instellingen die we hier kort doornemen. Alle conversaties worden normaal in de zijbalk getoond, waar je ze kunt archiveren of verwijderen. Onder Algemeen zie je enkele opties voor het beheer van deze conversaties. Onder Personalisatie kun je aangepaste instructies instellen. Daarmee zorg je dat de assistent bij elke conversatie direct belangrijke details over jou weet. Ook kun je aangeven hoe deze moet antwoorden. Op dat tabblad zie je ook een optie om het geheugen te gebruiken en te beheren (zie het kader ‘Geheugen van ChatGPT’). Eventuele gedeelde links kun je beheren onder Gegevensbeheer. Onder Abonnement kun je je abonnement beheren.

Via de instellingen kun je onder meer gearchiveerde chats beheren.

3 Conversatie beginnen

Als je ChatGPT opent, kun je via het invoerveld eenvoudig je conversatie starten. Er zijn een paar belangrijke details. Ten eerste kun je bovenaan eventueel een ander model kiezen. Vaak zul je GPT-4o gebruiken. Ook kun je de geavanceerdere modellen o1, o3-mini of o3-mini-high proberen voor complexe vragen of ingewikkelde programmeertaken.

Verder zie je een handige optie voor een tijdelijke chat. Je kunt dit met de incognitomodus van je browser vergelijken. De conversatie komt dan niet in de conversatielijst en het geheugen wordt niet aangesproken. In het invoerveld voor je bericht zie je nog wat extra opties, zoals het bijvoegen van een bestand en tools als het genereren van een afbeelding, zoeken op internet en werken op een canvas. Maar je kunt ook gewoon direct vragen om bijvoorbeeld een canvas te gebruiken of een afbeelding te genereren. Verder zie je een optie om de spraakmodus te gebruiken. Veel van deze opties behandelen we verderop in dit artikel.

Via het invoerveld kun je een conversatie starten en zie je extra opties.

4 Conversaties beheren

In de zijbalk zie je de conversatielijst met alle conversaties, die je individueel kunt archiveren of verwijderen. Eventueel kun je via de instellingen de gearchiveerde chats bekijken of in één keer alle conversaties archiveren of verwijderen. Heel praktisch is de zoekfunctie om eerdere conversaties sneller terug te vinden. Ook kun je een project maken, wat we in de volgende paragraaf behandelen. Je kunt een conversatie ook delen met anderen, in de huidige staat. De ontvanger kan het gesprek zien en vervolgen, maar ziet niet latere mutaties in jouw conversatie.

Via de conversatielijst kun je conversaties beheren.

5 Projecten

Sinds kort kun je in ChatGPT met projecten werken. Je maakt zo’n project via het linkermenu. Het voordeel van een project is dat je conversaties daarover bij elkaar hebt. Ook kun je bestanden uploaden en aangepaste instructies instellen. De context van bestanden en gesprekken wordt naadloos gecombineerd in een project. Daarmee bedoelen we dat je in elke conversatie vragen kunt stellen over onderwerpen die in een bepaald document of een andere conversatie aan bod komen.

Het instellen van aangepaste instructies is handig om te beïnvloeden hoe ChatGPT reageert. Vraag bijvoorbeeld om korte en formele antwoorden, of antwoorden in een bepaalde taal. Verander je de aangepaste instructies, dan zijn ze alleen in nieuwe conversaties van kracht.

Projecten zorgen ervoor dat je alle conversaties over een onderwerp bij elkaar hebt.

6 Onderdelen van een prompt

Je kunt je chatbot het hemd van het lijf vragen in natuurlijke taal (zie het kader ‘Beste taal voor conversatie met ChatGPT’). Maar voor een bruikbaarder resultaat zijn er wat richtlijnen. Er zijn enkele belangrijke basisonderdelen: rol, context, taak en uitvoer. Vaak helpt het enorm om de chatbot een bepaalde rol te geven, zoals die van ervaren tekstschrijver, juridisch adviseur of expert in sociale media. ChatGPT zit dan direct in de juiste ‘mindset’ en begrijpt beter in welke context je de vraag stelt.

Als je ChatGPT bijvoorbeeld de rol van arts geeft, zal het gezondheidsvragen beantwoorden met meer nadruk op medische kennis. Geef ook voldoende context. Zoals je doel of situatie, wat je met het antwoord wilt bereiken, of voor welke doelgroep het bestemd is. Verder zul je altijd een taak geven, zoals het schrijven, samenvatten of vertalen van een tekst. Je kunt ook de uitvoer sturen. ChatGPT kan bijvoorbeeld een tekst, tabel of opsomming maken, maar ook uitvoer in het markdown-formaat of als csv-bestand.

Het is vaak ook nuttig om de omvang te beperken, zoals een bepaald aantal woorden. Je kunt ook voorbeelden toevoegen, zodat het bijvoorbeeld jouw schrijfstijl kan overnemen.

ChatGPT kan gegevens ook uitvoeren in een overzichtelijke tabel.

7 Strategieën

Er zijn veel strategieën om betere prompts te schrijven. Vraag als oefening eens aan ChatGPT om een optimale prompt te schrijven over een bepaald onderwerp. Je ontvangt vaak heel goede suggesties die je eventueel naar je voorkeuren kunt aanpassen en dan meteen afvuren op de assistent. Vraag ook eens aan ChatGPT om je te overhoren over een bepaald onderwerp. Ook heel leuk is een dialoog of rollenspel, zeker voor het leren van een vreemde taal.

Een rollenspel is een doeltreffende manier om een vreemde taal te leren.

8 Zoeken met ChatGPT

Lange tijd vertrouwde ChatGPT volledig op zijn (verouderde) trainingsdata. Zelfs toen vonden veel mensen de chatbot al praktischer dan een zoekopdracht met Google. Tegenwoordig is de trainingsdata actueler én zoekt de tool zelf de laatste informatie op internet op als dat nodig is. Ook kun je de chatbot nu expliciet als zoekmachine inzetten via een pictogram. Je krijgt dan altijd een antwoord op maat, wat het eigenlijk meer tot een soort antwoordenmachine maakt.

Dankzij de bronvermelding kun je de geraadpleegde artikelen nader onderzoeken. Volgens OpenAI zal dit de primaire manier worden waarop we informatie zoeken. Je hoeft niet altijd expliciet een zoekopdracht te starten. Ook als een conversatie daarom vraagt, kan ChatGPT recente(re) informatie op internet erbij zoeken.

ChatGPT kan actuele informatie op internet erbij zoeken waar nodig.

9 Werken met een canvas

Een canvas maakt het een stuk eenvoudiger om aan bijvoorbeeld tekst of programmacode te werken. Deze functie is sinds kort ook voor gratis accounts beschikbaar. Bij een canvas wordt het scherm opgedeeld waarbij je aan de linkerkant je prompts en antwoorden van de assistent ziet en rechts de tekst of code waaraan je werkt. Dat werkt erg praktisch en overzichtelijk.

Via het deelvenster links kun je via prompts vragen om aanpassingen of uitleg, terwijl je rechts steeds de veranderingen ziet in de actuele tekst of code. Wat ook heel praktisch is, is dat je in het canvas een selectie kunt maken. Je kunt vervolgens vragen om bijvoorbeeld dat specifieke gedeelte uit te leggen of uit te breiden.

Een canvas is heel praktisch bij het werken aan programmacode.

10 Taken

ChatGPT schuift steeds meer in de richting van de zogeheten AI-agents, die zelfstandig opdrachten uitvoeren. Zo lanceerde het recent de mogelijkheid om taken aan te maken.

Je kunt in natuurlijke taal taken toevoegen die dan op de aangegeven tijd worden uitgevoerd. Ook herhalende taken zijn mogelijk. Vraag bijvoorbeeld om elke week het nieuws over ChatGPT samen te vatten. Of vraag om elke zondag zeven vegetarische recepten te ontvangen met een boodschappenlijst gegroepeerd per afdeling van de supermarkt. Ingestelde taken worden ook uitgevoerd als je offline bent. Je ontvangt een pushbericht of e-mailbericht als de taak is voltooid. Je kunt in eerste instantie maximaal tien taken instellen.

Je kunt taken in natuurlijke taal aanmaken en naderhand bewerken.

11 Afbeeldingen genereren

In ChatGPT kun je op basis van een tekstuele omschrijving afbeeldingen laten genereren. Dit dankt het aan de integratie van Dall-E. De tool is vernoemd naar de kunstenaar Salvador Dali en de Pixar-robot WALL-E. Het is eenvoudiger en toegankelijker dan alternatieven als Midjourney.

Voor het genereren van een afbeelding gelden dezelfde principes als voor het voeren van een conversatie. Je moet duidelijk en specifiek zijn en genoeg context meegeven. Beschrijf dus niet alleen wat je wilt zien, maar ook bijvoorbeeld in welke omgeving of in welke stijl, zoals een abstracte, futuristische of vintage-afbeelding. Dat kan in natuurlijke taal.

Probeer bijvoorbeeld eens een tekening door een vijf jaar oud kind, of een schilderij in de stijl van Van Gogh. Als omgeving kun je denken aan een futuristische stad, de savanne of een modern kantoor. Geef ook aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Benoem eventueel het gewenste kleurenpalet, zoals warme herfstkleuren. Na het genereren van een afbeelding klik je erop om deze in het groot te zien. Je ziet dan ook de optie om het beeld te downloaden als webp-bestand.

Je kunt veel soorten afbeeldingen laten genereren.

12 Extra opties voor afbeeldingen

Je zit niet vast aan vierkante afbeeldingen maar kunt vragen om bijvoorbeeld een bepaalde beeldverhouding (zoals 16:9) of resolutie (zoals: 1024 × 1024). Probeer ook eens een ander soort beeld te maken, zoals een logo, poster, pictogram of infographic.

Heb je wat inspiratie nodig voor goede prompts? Een website als www.freeflo.ai kan een goede hulp zijn. Voeg eventueel een andere afbeelding toe als bestand. Je kunt dan vragen om voor het beeld diezelfde stijl te gebruiken.

Prompts van andere websites kun je gebruiken ter inspiratie.

13 Afbeeldingen aanpassen

Er zijn een paar manieren om een afbeelding die je met ChatGPT hebt gegenereerd aan te passen. Open eerst de gegenereerde afbeelding in het groot door erop te klikken. Je ziet nu rechtsboven enkele pictogrammen. Een van deze pictogrammen geeft informatie over de prompt die ChatGPT heeft gebruikt om deze afbeelding te maken. Feitelijk is voor het genereren van de afbeelding niet onze eenvoudige instructie gebruikt, maar zijn juist heel veel details toegevoegd om het resultaat interessanter te maken.

Je kunt deze prompt hergebruiken met eventuele aanpassingen. Als alternatief kun je ook gewoon via een prompt vragen om het beeld te bewerken. Rechtsboven zie je ten slotte nog een pictogram om een selectie te maken. Je kunt via deze optie delen op het beeld markeren. Daarna kun je vragen om gerichte aanpassingen in dat gedeelte te maken.

Je kunt ook de prompt die aan de basis van de afbeelding staat, aanpassen.

14 Geavanceerde spraak

Geavanceerde spraak is een leuke functie die levensechte gesprekken mogelijk maakt met de assistent. Via een pictogram onder het invoerveld kun je de spraakmodus aanzetten. Instellingen zoals aangepaste instructies en het geheugen worden ook in de spraakmodus gehonoreerd. Je kunt kiezen welke stem moet worden gebruikt. Er worden meer dan 50 talen ondersteund. Daardoor kun je het ook voor live vertalingen gebruiken. Je kunt er bovendien veel lol mee hebben. Zeg bijvoorbeeld dat ChatGPT met veel sarcasme moet antwoorden. Of vraag om te fluisteren, in dichtvorm te antwoorden, of met een bepaald accent, zoals Engels met een Texaans accent. Uiteraard is het vaak ook heel praktisch, bijvoorbeeld als je je handen niet vrij hebt, of bij een visuele beperking. Probeer het ook eens als persoonlijke coach. Dat kan zelfs tijdens een wandeling, handig voor een brainstormsessie.

Voor geavanceerde spraak kun je zelf een passende stem kiezen.