ID.nl logo
Alternatieve bodemwarmtepomp: niet diep, maar breed!
Energie

Alternatieve bodemwarmtepomp: niet diep, maar breed!

Bij een bodemwarmtepomp denken de meeste mensen aan een installatie die de gratis warmte diep onder de grond ophaalt. Daarvoor voert een gespecialiseerd bedrijf een (prijzige) boring uit tot 90 tot 150 meter diepte. De temperatuur daar is redelijk constant tussen 7 en 13 graden. Er bestaan ook alternatieven waarbij de warmtepomp de energie niet haalt uit de diepte, maar uit een breed ondiep oppervlak in de bodem.

In het kort… In plaats van dat een bodemwarmtepomp de warmte diep in de grond haalt, is het ook mogelijk om de energie uit een breed ondiep leidingennetwerk te halen. Dit captatienet dat onder de vorstgrens ligt, levert zelfs in hartje winter voldoende energie voor de warmtepomp. En van dit principe zijn er verschillende uitvoeringen mogelijk.

Lees ook: Verschillende soorten warmtepompen – wat past bij jou?

Om energie uit bodem te halen, moet er een buizennetwerk worden aangelegd. Dat kan via een verticaal systeem of een horizontaal systeem. Beide hebben hun voor- en nadelen en ook het prijskaartje verschilt. Het verticaal systeem is het duurste. Bij de horizontale bron moet je rekening houden met de tuin rondom het pand, die moet worden afgegraven. Bovendien is dit een gesloten systeem waarbij de koelvloeistof in de leidingen circuleert. Een nadeel is dat door de ondiepe ligging het rendement lager is dan een verticaal systeem. 

Horizontale bodemwarmtewisselaar 

©RVO Nederland

Kunststof lussen op anderhalve meter diepte

Bij de horizontale bodemwarmtewisselaar worden honderden meters kunststofleiding in lussen op een diepte van 1 tot 1,50 meter ingegraven. Deze grondlagen worden al vroeg in de lente opgewarmd door de zon en het doorsijpelende regenwater. De horizontale bodemcollector neemt de warmte op van de grond. Er is dus geen verlies aan vermogen door de jaren heen en er komt geen gespecialiseerd boorbedrijf aan te pas, alleen een gewone graafmachine.

Ook interessant: Duurzaam verwarmen met geothermische energie

Liever lokaal wat meer warmte?

Elektrische kachels zijn een goed alternatief voor de cv

Voldoende groot perceel

Wel moet je over een groot perceel beschikken dat afgegraven kan worden om de kunststof lussen in te plaatsen. Deze techniek is dus niet overal toepasbaar. Hij is geschikt voor huizen in een buitengebied waar voldoende grond beschikbaar is. Dan denken we aan een weiland of een groot gazon. De afgegraven oppervlakte moet minimaal overeenkomen met de vloeroppervlakte die je binnenshuis die je wilt verwarmen. Dus niet alleen de oppervlakte van de benedenverdieping, maar ook de vloeroppervlakte van de kamers boven die op de verwarming zijn aangesloten. De oppervlakte kan beter te groot zijn dan te klein. Wanneer de graafoppervlakte te klein is, zal het systeem te veel warmte aan de grond onttrekken, waardoor die mettertijd zelfs kan bevriezen en dan verliest deze warmtebron zijn efficiëntie. 

Aandachtspunten 

Bovendien moeten de lussen kunststofleiding zo horizontaal mogelijk worden gelegd om eventuele luchtzakken in de leidingen te voorkomen. Het perceel mag in de schaduw liggen, maar het mag niet bebouwd of bestraat zijn. Ook mag het perceel liever niet in de schaduw liggen. In tegenstelling tot de bodemwarmtepomp die met diepteboringen werkt, kan dit type met de bodemwarmtewisselaar de woning niet koelen, tenzij de collector op ongeveer 1,8 diep ligt. Daarvoor is de bodemtemperatuur op die geringe diepte te hoog in de zomer. In de winter herken je waar zo’n bodemwarmtewisselaar is ingegraven, want de energie die de warmtepomp uit de bodem haalt, is aanzienlijk. Hierdoor zal bijvoorbeeld de sneeuw op deze plek langer blijven liggen en ook het gras zal iets later beginnen te groeien. De horizontale warmtewisselaar is door zijn concept 10 tot 30 procent goedkoper dan de verticale warmtewisselaar. 

Aardwarmtekorven

Een compromis tussen de horizontale en verticale warmtewisselaar is de aardwarmtekorf. Eerst wordt er een breed gat gegraven van vier meter diep. Daarin plaatst men een korf die bestaat uit kunststof leidingen die in een spiraal zijn gewikkeld. Met dit systeem is dus een minder groot oppervlak nodig en ook geen dure boring. De capaciteit van zo’n aardwarmtekorf is beperkt. Daarom plaatst men meerdere korven als er voldoende ruimte is. 

Leestip: 24 uur per dag schone stroom: dit moet je weten over geothermische energie

©RVO Nederland

Bodemwarmtewisselaar met glycol of onmiddellijk verdampend koelmiddel

Er bestaan ook horizontale bodemwarmtewisselaars zoals die van Heliotherm die beschikbaar zijn met glycol of met onmiddellijk verdampend koelmiddel. In de eerste optie worden er kunststofslangen (tyleen) van 4 cm diameter in lussen of in een ring op een diepte van ongeveer 1,2 m diepte geplaatst. Deze lussen komen bijeen bij een verdeler en de glycol die de grondwarmte transporteert, gaat vandaar naar de technische ruimte waar de warmtepomp zich bevindt. 

©Deltherma.com

Daarnaast is het mogelijk om leidingen met koudemiddel horizontaal in de bodem te plaatsen. Dan hebben we het in dit geval niet over kunststof leidingen, maar over koperen leidingen van 1 cm diameter die beschermd worden met een HDPE-mantel (high density polyetheen, of hogedruk-polyethyleen). De koperen lussen zijn 75 meter lang en komen op een punt terug.

Het aantal lussen dat men nodig heeft, is afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp. Voor een 12 kW warmtepomp zijn bijvoorbeeld 11 koperen lussen nodig, voor een 20 kW-toestel 18 lussen. In deze leidingen wordt daarna koudemiddel gecomprimeerd zoals propaan (R290 of R410A). Propaan verdampt bij -42 graden, dat betekent dat dit koudemiddel door de grondtemperatuur onmiddellijk verdampt. Omdat het toch over ongeveer 3,5 kilogram propaan gaat, moet er voldoende afstand zijn tot de woning. Dit koudemiddel transporteert de grondwarmte naar de compressor van de warmtepomp. Ook hier is er dus geen buitenunit nodig. De direct verdampers op R410A staan binnen en de afstand tot de collector mag niet te groot zijn. De direct verdampers met propaan staan altijd buiten omdat propaan zwaarder is dan lucht en driemaal zo explosief is dan aardgas.

©Deltherma.com

REGENERATIE In tegenstelling tot de verticale bodemwarmtepomp profiteert de horizontale bodemwarmtewisselaar van regeneratie. Omdat de warmtepomp warmte onttrekt uit de bodem, koelt de bodem af tot de lente. Als die genoeg is afgekoeld, kan de koude gebruikt worden om de woning te koelen. De leveranciers van een systeem met geolussen geven in tegenstelling tot de leveranciers van een breed horizontaal captatienet aan dat het bij hen wel mogelijk is om passief te koelen. In de zomer wordt de bron opnieuw opgeladen met nieuwe warmte door de zonne-energie en de regen. Dit is het regeneratieproces. De regeneratie kun je ook versnellen met behulp van zonnecollectoren. Hierdoor neemt het rendement van de warmtepomp verder toe.

Geolussen

De laatste optie die we bekijken zijn geolussen. Ook dit is een toepassing van de gesloten horizontale geothermische warmtepomp. Een graafmachine graaft eerst sleuven van minimaal 1,20 meter breed. In de praktijk is de graafbak van zo’n machine zelfs breder, 1,80 meter, maar dat maakt het afrollen van de lussen nog makkelijker. De sleuf moet een diepte hebben tussen 1,20 en 1,50 meter. Vervolgens worden de geolussen afgerold in de sleuf. Dat verloopt gemakkelijk, omdat de PE-leidingen vooraf op een handige manier zijn opgerold. Eigenlijk gaat het om een manshoge spoel die een persoon in de sleuf kan afrollen.  

©Geotherma.be

Door deze geolussen stroomt ook een glycol-watermengsel om de aardetemperatuur naar de warmtepomp over te brengen. Het grote voordeel van dit systeem is de snelheid waarmee je de geolussen aanbrengt. Een gewone graafmachine in combinatie met een persoon die de geolussen uitrolt, kan dit uitvoeren in een halve dag. Door meerdere geolussen te combineren, kun je alle mogelijke vermogens bereiken. De geolussen halen de energie uit de bodem tot op 2,50 meter aan weerszijden van de gleuf en ontrekken 100 W per meter.  

©Geotherma.be


▼ Volgende artikel
Rijtest Audi Q6 e-tron quattro - Wel een voorsprong, geen knock-out
Mobiliteit

Rijtest Audi Q6 e-tron quattro - Wel een voorsprong, geen knock-out

De Audi Q6 e-tron quattro mag in de praktijk laten zien wat de kwaliteiten zijn van het nieuwe PPE-platform (Platform Premium Electric), dat samen met Porsche werd ontwikkeld. Maar misschien nog wel belangrijker: hoeveel voorsprong neemt de Q6 e-tron op de concurrentie?

Download nu GRATIS het EV Duurtest-rapport 2024!

In het EV Duurtest-rapport zijn nieuwe elektrische auto's door verschillende consumenten getest. Alle resultaten vind je terug in dit digitale rapport. Door het invullen van je naam en e-mailadres meld je je aan voor ontvangst van het Kieskeurig EV Duurtest-rapport. Tevens ben je ingeschreven voor de Kieskeurig.nl EV-nieuwsbrief.

©Igor Stuifzand

Met een boordspanning van 800 volt en een batterijcapaciteit van 100 kWh - waarvan 94,9 kWh bruikbaar is - maakt de Audi Q6 e-tron een belangrijke inhaalslag op het vlak van concurrentie. Snelladen gaat met een piekvermogen van 270 kW, zodat je aan een lader met voldoende power niet meer dan 20 minuten stil hoeft te staan om de batterij op te laden van 10 tot 80 procent 'state of charge'. Tien minuten snelladen en je kunt alweer 255 kilometer vooruit. Afhankelijk van de gekozen uitvoering en uitrusting, heeft de Audi Q6 e-tron quattro met 100kW-batterij een grote actieradius van 641 kilometer (WLTP).

©Igor Stuifzand

Buitenspel?

Indrukwekkende cijfers, maar is het genoeg om de concurrentie buitenspel te zetten? De Mercedes EQE SUV 350+ (96 kWh) haalt 618 kilometer uit een volle batterij, maar die wordt met hooguit 170 kW gevoed. De Kia EV9 gooit een netto-capaciteit van 99,8 kWh in de strijd, uit een batterij die met maximaal 210 kW oplaadt en stroom levert voor een maximale afstand van 563 kilometer. Dus ja, de Audi Q6 e-tron neemt wel degelijk een voorsprong op zijn belangrijkste concurrenten. Op punten, want voor een knock-out is meer nodig.

©Igor Stuifzand

Niets tekort

Dus moet de Audi Q6 e-tron quattro op een andere manier het verschil maken. We kunnen er niet onderuit: de nieuwe, volledig elektrische SUV levert prestaties die weinig te wensen overlaten. De testauto beschikt over twee elektromotoren, die een gezamenlijk vermogen van 388 pk en hoogste koppel van 580 newtonmeter over de vier wielen verdelen. Ook al weegt de Q6 e-tron quattro rijklaar 2400 kilo, hij zit alsnog in 5,9 seconden op 100 km/h. Alhoewel dergelijke sprintjes natuurlijk niet bevorderlijk zijn voor de resterende stroomreserve ...

©Igor Stuifzand

De reële cijfers Voor een goede verbruiksindicatie rijden we met elke elektrische testauto dezelfde route van 170 kilometer. Deze route leidt door de stad met veel verkeer en verkeerslichten, via provinciale en secundaire wegen en over enkele snelwegtrajecten, waar we de cruise control op 100 km/u en 130 km/u vastzetten. We leggen onze verbruiksronde af na de avondspits, om bij 130 km/u geen snelheidsovertredingen te riskeren en druk (vracht)verkeer zoveel mogelijk te ontlopen.

De verbruikstest is geen race of recordpoging 'zuinig rijden', we proberen met elke testauto zoveel mogelijk dezelfde rijstijl aan te houden. We zetten de airco op 21 graden en schakelen (indien aanwezig) het regeneratief remmen of 'one-pedal driving' altijd in.

Afhankelijk van onder meer de gekozen wiel- en bandenmaat, geeft Audi voor de Q6 e-tron quattro een gemiddeld energieverbruik op van 17 tot 19,5 kWh/100 km. Standaard staat de auto op 18-inch wielen, de testauto is uitgerust met 20-inch lichtmetaal (voor op 255-banden, achter op 285-banden).

De opgegeven verbruikswaarden lijken voor zo'n zware en lijvige auto behoorlijk optimistisch, maar tijdens onze 170 kilometer lange testronde (bij 13 graden Celsius) komt de Q6 e-tron quattro tot een keurig gemiddelde van 19,5 kWh/100 km. Daarmee is een actieradius van 485 kilometer reëel. Tijdens de snelwegetappe bij 130 km/h valt trouwens op, dat het verbruik helemaal niet zo sterk toeneemt. Tijdens de test loopt het gemiddelde op de boordcomputer niet hoger op dan 20,7 kWh/100 km.

©Igor Stuifzand

Licht

De Q6 e-tron volgt de nieuwe designtaal van Audi. Oftewel: een iets andere invulling van een vertrouwd designthema. Vooral de neus laat nieuwe elementen zien, waarbij de gecombineerde knipper- en dagrijlichten een grotere rol in het aangezicht van de Q6 e-tron spelen dan de koplampen. Die zitten namelijk verborgen tussen alle windgeleiders en koelroosters in de voorbumper.

Pas als het dimlicht is ingeschakeld, zie je duidelijk waar de koplampen zitten. Over licht gesproken: Audi biedt keuze uit acht lichtsignaturen voor de oled-dagrij- en achterlichten, als onderdeel van het Tech-pakket (à 4170 euro). Nuttig is vooral de waarschuwingsfunctie op de achterlichten, die achteropkomend verkeer met symbolen attenderen voor naderend onheil.

©Igor Stuifzand

Prachtige afwerking

Ook vanbinnen volgt de Q6 e-tron een nieuwe designrichting, waarbij een prominente rol wordt opgeëist door het grote, licht gebogen MMI oled-panoramadisplay. Daarop zijn vrijwel alle functies te bedienen. Dat gaat intuïtief en snel genoeg. Er is een handige sneltoets naar de rijhulpsystemen, zodat je vervelende waarschuwingssignalen in een paar handelingen kunt uitschakelen.

Opvallend is het paneel in de deur, waar niet alleen de bedieningsknoppen van de buitenspiegels en zijramen zitten, maar ook die van de verlichting. De afwerking van het interieur is prachtig, met mooie materialen. Afhankelijk van je budget, kun je helemaal losgaan op de aankleding van het geheel, onder meer met een afzonderlijk bedienings- en videodisplay rechts. Zit de bijrijder een YouTube-video te kijken, dan wordt deze voor de bestuurder onzichtbaar gemaakt zodra de auto rijdt.

©Igor Stuifzand

Ontdek jouw ideale elektrische auto

Vergelijk en vind de beste deals op Kieskeurig.nl!

Warm onthaal

Instappen in de Audi Q6 e-tron is een warm onthaal. Uitgevoerd als S Edition, beschikt de testauto over bijzonder aangenaam zittende kuipstoelen met verwarming, die perfect op je lichaamslengte zijn af te stellen en bovendien (optioneel) een ingebouwde massagefunctie hebben. Mede door de hoge middentunnel heb je nog meer het idee laag en geborgen in de auto te zitten - wat de overzichtelijkheid over de lange, hoge motorkap trouwens niet ten goede komt. Sowieso wekt de Q6 e-tron de indruk flink uit de kluiten gewassen te zijn, hoewel zijn lengte van 4,77 meter dat tegenspreekt.

©Igor Stuifzand

Onderuit

De Q6 e-tron is bijvoorbeeld maar 15 centimeter langer dan de Volkswagen Tiguan. Pas als je dat in ogenschouw hebt genomen, neem je de in eerste instantie ietwat tegenvallende binnenruimte voor lief. Achterin kunnen de passagiers heus goed hun benen kwijt, maar je moet niet verwachten met gestrekte benen lekker onderuit te kunnen zakken. Eigenlijk geldt hetzelfde voor de kofferruimte: waarschijnlijk benut je maar zelden de volledige 526 tot 1529 liter, maar een ouderwetse Lademeister kan de Q6 e-tron niet worden genoemd. Aan de trekhaak mag een trailer van 2400 kilo worden gekoppeld.

©Igor Stuifzand

Zware klus

De testauto beschikt over een luchtgeveerd onderstel, dat vier voorgeprogrammeerde configuraties kent. Bovendien kun je kiezen voor het Individual-programma, waarin verschillende instellingen afzonderlijk van elkaar zijn aan te passen. Maar zelfs in de meest soepele instelling is de luchtvering niet volledig in staat om het hoge gewicht van de Q6 e-tron te verbloemen. Er moet immers 2400 kilo in bedwang worden gehouden – van de vering en schokdemping wordt nogal wat gevraagd. Ongeacht de gesteldheid van het asfalt en het gekozen rijprogramma, blijft de auto daarom voortdurend in beweging.

©Igor Stuifzand

83 of 100 kWh

Audi levert de Q6 e-tron momenteel in vier vermogensvarianten. De basisversie met 252 pk heeft een batterij met een capaciteit van 83 kWh, en is leverbaar vanaf 65.950 euro. De goedkoopste manier om de grotere 100kWh-batterij te krijgen is performance-uitvoering met 306 pk, vanaf 71.950 euro. Daarboven staat de tweemotorige Q6 e-tron quattro (388 pk) in de prijslijst, vanaf 77.950 euro. Topmodel is de snelle en sportieve(re) SQ6 quattro (490 pk), die 101.400 euro kost.

Uiteraard biedt Audi nog talloze uitrustingsniveaus, optiepakketten en afzonderlijke extra's, waarmee je de prijs van de Q6 e-tron flink op kunt drijven. Onze testauto is daarvan een uitstekend voorbeeld: het uitrustingsniveau S edition in combinatie met onder meer luchtvering, een glazen panoramadak, het Tech-pakket, het bedieningspaneel voor de bijrijder en een omvangrijk audiosysteem van B&O, drijft de prijs op naar 95.000 euro.

©Igor Stuifzand

Conclusie

De verwachtingen zijn hooggespannen, als we de Audi Q6 e-tron bij de importeur meenemen voor deze test. In menig opzicht kan de auto zich meten met de beste EV's uit zijn prijsklasse. Het nieuwe PPE-platform zorgt er zo voor dat Audi de opgelopen achterstand volledig heeft weggepoetst.

Toch is de Q6 e-tron niet in staat om de concurrentie knock-out te slaan, met niet eerder vertoonde snellaadvermogens of een aanzienlijk groter rijbereik op een volle batterij. De voorsprong van de Q6 e-tron is wat dat betreft niet overtuigend genoeg, en waarschijnlijk maar beperkt houdbaar.

©Igor Stuifzand


▼ Volgende artikel
Citroensap in je wasmachine? 5x waarom dat een goed idee is
Huis

Citroensap in je wasmachine? 5x waarom dat een goed idee is

Over wasmachines en wassen bestaan veel feiten en fabels. En hoewel het meestal beter is het gebaande paden te bewandelen om te voorkomen dat je je favoriete kledingstuk ruïneert, willen we je toch vragen je aandacht te vestigen op citroensap.

In dit artikel lees je vijf voordelen van het gebruiken van citroensap in de wasmachine:

  1. Wasmiddelresten verwijderen
  2. Geurtjes tegengaan
  3. Hard water tegengaan
  4. Wit wasgoed blijft wit
  5. Houd je kleding fris en duurzaam

Ook handig om te weten: 5 dingen die gewoon in de wasmachine kunnen

Citroensap in de wasmachine? Juist. Deze vrucht bevat namelijk citroenzuur dat verrassend goed vlekken verwijdert. Maar het kan ook bacteriën doden en wit wit houden. Bovendien is dit een prima natuurlijk alternatief voor wasverzachters of andere potentieel giftige middelen die we inzetten om was fris en schoon te houden. Het enige wat je hiervoor hoeft te doen is een half kopje citroensap in het wasverzachterbakje te gieten. Durf jij het aan dit zelf uit te proberen?

1- Wasmiddelresten verwijderen

Hoewel veel wasmachines nog wat extra water gebruiken om resten wasmiddel weg te spoelen na een wasbeurt, kan het toch gebeuren dat er wat achterblijft. Dat residu kan een nadelig effect hebben op de volgende waslading. Citroensap toevoegen aan die laatste stap kan ervoor zorgen dat ook de laatste restjes wasmiddel en wasverzachter uit de trommel en kleding verdwijnen.

2- Geurtjes tegengaan

Net als vlekken kunnen ook nare geuren in kleding blijven hangen. Nu kunnen wasmiddelen dat tegengaan en je kleding 'lekker' laten ruiken, maar niet iedereen gaat daar goed op. Door citroensap toe te voegen, ga je niet alleen nare geuren tegen, ook krijgt je wasgoed een fijne, citrusachtige vleug mee. Daar ruikt je wasgoed net zo fris als het daadwerkelijk is.

©deagreez

3- Hard water tegengaan

Als je thuis hard water hebt, en je wasmachine maakt daar gebruik van, dan kan het zijn dat het wasmiddel minder effectief is. In hard water zit een verhoogd volume van opgeloste mineralen, die niet tegen de kracht van de citrus kan. Door citroensap toe te voegen, krijgen andere middelen dus meer ruimte om hun werk te doen – en dat met een boost van citroenzuur.

Tot aan de laatste druppel uitgeperst...

.. dat lukt alleen met een goede juicer (ook voor sinaasappels!)

4- Wasgoed blijft wit

Citroensap is bovendien erg goed in het wit houden van witte kleding. En dat zonder risico van kleuren die in elkaar overlopen of gebruik te maken van middelen die giftig zijn voor mensen. Met een half kopje citroensap, naast je normale wasmiddel, krijg je nagenoeg dezelfde voordelen als van bleekmiddel (chloor). Maar dan zonder de nare geur, giftige eigenschapen en niet-duurzame karakter.

5- Houd je kleding fris en duurzaam

Vaak wassen kan er bovendien voor zorgen dat kleding beschadigt of harder wordt dan in het begin. Citroensap kan dat proces bestrijden (maar nooit helemaal voorkomen). Je kunt dus langer doen met je zachte kleding, terwijl je ook duurzaam bezig bent. Je maakt immers gebruik van minder chemische stoffen, die later ook niet in het water terechtkomen.