Energiewinning uit aardwarmte leek altijd een niche voor vulkanisch actieve gebieden als IJsland. Maar revolutionaire nieuwe boortechnieken lijken het nu ook mogelijk te maken in Nederland. Is aardwarmte de techniek die ons definitief gaat vergroenen?

In de energietransitie lijkt alle zegen van boven te komen. Denk aan de zon, de wind en de regenbuien die de stuwmeren van de waterkrachtcentrales vullen. We proberen onze energie niet langer op te diepen uit de aarde, maar uit de hemelen die ons overspannen.

Helaas zitten daar flinke nadelen aan. Waterkracht en windparken verwoesten landschappen. En zonnepanelen leveren ’s nachts geen energie, waardoor er broeikasgasbrakende basislastcentrales nodig zijn. Systemen om duurzaam gewonnen energie op te slaan voor gebruik tijdens windstille en bewolkte momenten staan in de kinderschoenen. Zeker is dat ze de transitie naar een duurzame energievoorziening veel duurder zullen maken dan ons op dit moment wordt voorgespiegeld.

Lees ook: Energiemeter kopen, aansluiten en aflezen

Uit de aarde

Misschien komt de oplossing toch weer van beneden. Want behalve de halfverteerde resten van bomen en dieren bevat de aarde nóg een energiebron: warmte. De aarde is een gloeiendhete bol van gesmolten gesteentes en metalen, omgeven door een dunne korst. Deze bestaat uit tektonische platen die als ijsschotsen op het gesmolten binnenste drijven. Aan de randen van deze platen komt het gesmolten gesteente in de vorm van vulkanen aan het oppervlak. Dat is gevaarlijk, maar ook zeer nuttig. 

Volgens het boek ‘Rare Earth’ van Peter Ward en Donald Brownlee lijkt tektonische activiteit een van de voorwaarden te zijn voor leven. Vulkanen brengen CO2 de atmosfeer in, wat essentieel is voor het plantaardig leven, en dat op zijn beurt als voedsel dient voor dieren. Het gas wordt niet alleen vastgelegd door planten, maar ook in gesteentes. Zonder vulkanen zou het dus allang zijn opgeraakt, waardoor fotosynthese zou zijn gestopt en de evolutie zou zijn vastgelopen.

©PXimport

20 kilometer diep

Waarom de aarde van binnen zo heet is, vormt een onderwerp van debat. Gaat het om restwarmte van de talloze botsingen tussen grotere en kleinere objecten die uiteindelijk de aarde vormden? Of is het binnenste van de aarde in feite een kernsplijtingscentrale? Want dat de aarde radioactief is, staat vast. Maar of er onder onze voeten daadwerkelijk op grote schaal kernsplijting plaatsvindt, dient nog altijd bewezen te worden. 

Als het zo is, dan bevindt de mensheid zich in feite tussen een kolossale kernfusiecentrale op 150 miljoen kilometer afstand, en behoorlijke kernsplijtingscentrale diep onder de grond. Toegang tot duurzame energie kan dan onmogelijk een probleem zijn. Dat wil zeggen: als je al deze energie kunt oogsten. Want net als zonne-energie kent zogeheten geothermische energie hardnekkige problemen. 

Samengevat komen deze erop neer dat op de meeste plaatsen op aarde deze energie te diep zit. Aardwarmte om bijvoorbeeld kassen te verwarmen, is goed mogelijk en wordt in Nederland dan ook sinds jaar en dag toegepast. Maar om een elektriciteitscentrale aan te drijven, zijn putten nodig tot wel 20 kilometer diep, waar de temperatuur zo’n 500 graden Celsius bedraagt.

De diepste put ooit geboord bevindt zich uit de kust van Qatar en reikt tot 12.290 meter onder het aardoppervlak. Veel dieper is niet mogelijk, zo achten de deskundigen. Bij temperaturen van vele honderden graden gaan namelijk de diamanten in de boorkop stuk. 

Jammer, want anders konden we IJsland navolgen en gewoon een aantal geothermische centrales bouwen die ons 24 uur per dag van goedkope stroom zouden voorzien. En die bovendien niet meer ruimte zouden innemen dan een ouderwetse gascentrale.

©PXimport

Gyrotron

Maar er lijkt een technologische revolutie aanstaande die alles anders maakt. Op verschillende plekken op de wereld worden technieken ontwikkeld om gesteente te verbranden, in plaats van te verbrijzelen. Dat klinkt tegenintuïtief, maar het kan. Het Slovaakse bedrijf GA Drilling (bedrijfsslogan: ‘Geothermal Anywhere’) gebruikt daarvoor een superheet plasma dat geproduceerd wordt in een ‘boorstaaf’ die aan een kabel wordt neergelaten. Het plasma verbrandt het gesteente tot een fijn stof dat vervolgens met perslucht (ook afkomstig uit de boorstaaf) de put uit wordt geblazen.

Het Amerikaanse bedrijf Quaise, een spin-off van het MIT, verbrandt rotsen met behulp van zogeheten millimeterstraling. Dat is elektromagnetische straling met frequenties tussen de 30 en 300 GHz, oftewel net onder het infrarode bereik. Millimeterstraling wordt goed door gesteente geabsorbeerd en is bovendien prima te versturen over afstanden tot enkele tientallen kilometers. 

De eigenlijke stralingsbron, een zogenoemde gyrotron, bevindt zich aan het oppervlak. De straling wordt door een metalen buis (een ‘golfpijp’) naar de boorstaaf gestuurd. Terwijl deze zich door het gesteente vreet, slaat een deel van het verdampte gesteente neer op de wand van de put, die daardoor verglaast. Quaise heeft onlangs 40 miljoen dollar opgehaald en wil volgend jaar een eerste put branden.

Als deze boortechnieken inderdaad de veldproeven doorstaan, dan kan er in principe op elke plek ter wereld een geothermale energiecentrale worden gebouwd. Ook in Nederland dus. Quaise wijst er bovendien op dat de geothermale putten gekoppeld kunnen worden aan de turbines van bestaande energiecentrales. Zo zou bijvoorbeeld de veelbesproken kolencentrale Onyx op de Maasvlakte een tweede leven kunnen krijgen.

©PXimport

Aardbevingen

Zitten er dan helemaal geen nadelen aan deze vorm van energiewinning? Jawel. In 2006 vond in de buurt van het Zwitserse Basel een aardbeving plaats met een kracht van 3,4 op de schaal van Richter toen ingenieurs water onder hoge druk in een boorput injecteerden. Het project werd afgeblazen. Overigens hoeft er niet per se water in de grond te worden geïnjecteerd om energie te oogsten. Veel geothermische centrales draaien op natuurlijke stoom. Maar aardbevingen zijn wel iets om rekening mee te houden bij het bepalen van de bouwlocaties van geothermische centrales. 

Overigens zijn de bouwvoorschriften in aardbevingsgevoelige landen zoals Griekenland zodanig dat moderne huizen daar veel zwaardere aardbevingen zonder schade doorstaan.

Aardwarmte kan binnenkort zomaar de hoofdrol opeisen in de energietransitie. Natuurlijk zullen nimby’s (‘not in my backyard’) zich tegen de boorputten keren, maar velen zullen geothermische centrales op de Maasvlakte of kunstmatige eilanden best zien zitten als alternatief voor windmolens aan de horizon. Voor een klein land met een grote en zeer energiehongerige bevolking lijkt de techniek zeer geschikt.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare robotstofzuiger met eventueel een leegstation? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Disclaimer: op het moment van schrijven zijn de besproken robotstofzuigers bij de goedkoopste webwinkels niet duurder dan 400 euro. De prijzen kunnen schommelen.

iRobot Roomba Combo Essential (Y011040)

Het gespecialiseerde merk iRobot hanteert voor zijn Roomba Combo Essential een schappelijke adviesprijs van 299 euro. Kijk je elders online, dan haal je deze robotstofzuiger voor een nóg lager bedrag in huis. Dit apparaat is bij uitstek geschikt voor harde vloeren. Naast stofzuigen kan deze robot namelijk ook dweilen. Voor elke functie kies je tussen drie standen. Dankzij de ingebouwde sensors botst de schoonmaakhulp nergens tegenaan. Gebruik je de Roomba Combo Essential op een hogere verdieping, dan valt de behuizing bovendien niet van de trap. Dankzij het compacte ontwerp zijn lastige plekken (denk: onder een bed of meubelstuk) moeiteloos bereikbaar.

Volgens de fabrikant resulteert een volgeladen accu in een gebruikstijd tot ongeveer twee uur. Uiteraard is de batterijduur sterk afhankelijk van de ingestelde zuigkracht. Is de accu bijna leeg, dan keert de Roomba Combo Essential automatisch terug naar het laadstation. Je kunt deze slimme stofzuiger eenvoudig met een app bedienen. Stel bijvoorbeeld een schoonmaakschema in of zet het apparaat automatisch aan het werk zodra je weg bent. Je komt dan altijd thuis in een schoon huis! Meer weten? Lees dan deze uitgebreide review op ID.nl.

iRobot Roomba Combo i5

Ten opzichte van de hierboven besproken Roomba Combo Essential is de iRobot Roomba Combo i5 nét wat slimmer. Dit verklaart dan ook de meerprijs. Deze robotstofzuiger genereert eerst een plattegrond van je woning. Handig, want hierdoor kun je het apparaat naar een specifieke kamer sturen. Is een bepaald gedeelte van de vloer wel erg vies? In dat geval voert de Roomba Combo i5 zijn zuigkracht tijdelijk op, zodat er geen vuil achterblijft. Voor huishoudens met jonge kinderen is het kinderslot een welkome aanvulling. Niemand kan de robot per ongeluk starten!

Via twee ronddraaiende borstels belanden er haren, zand en stofdeeltjes in de opvangbak. Daarnaast heeft dit model ook nog een zijborstel voor de plinten. Met behulp van de geïntegreerde dweilrobot maakt de Roomba Combo i5 harde vloeren weer brandschoon. Dat gebeurt met een speciale microvezeldoek. Na een maximale werktijd van 75 minuten navigeert deze robotstofzuiger vanzelf naar het laadstation. Zodra de accu weer is opgeladen, gaat de schoonmaakhulp verder waar hij was gebleven. Bij de standaarduitvoering dien je het stofreservoir handmatig te legen. Ben je vaak van huis? Schaf de Roomba Combo i5 dan inclusief leegstation aan.

Xiaomi X20+

Op zoek naar een betaalbare robotstofzuiger die je niet om de haverklap hoeft te legen? De Xiaomi X20+ voldoet aan alle eisen. Zodra het geïntegreerde stofreservoir vol is, leegt het apparaat dat in het basisstation. Volgens de fabrikant gebeurt dat in slechts tien seconden. Bovendien gaat deze huishoudelijke hulp nog een stapje verder. Als de dweildoeken vuil zijn, worden die automatisch gereinigd. Het basisstation heeft een respectabele capaciteit van vier liter water. Kortom, je hoeft de watertank niet zo vaak bij te vullen. De batterij van 5200 mAh houdt het op een enkele acculading tot zo'n 140 minuten vol.

Naast alle automatische eigenschappen haal je met de X20+ ook gewoon een goede stofzuiger in huis. Zo bedraagt de maximale zuigkracht 6000 Pa. Aan de hand van lasernavigatie kiest de X20+ op eigen houtje een geschikte route. Hierbij ontwijkt de robot moeiteloos obstakels, zoals stoel- en tafelpoten. De dweilfunctie ondersteunt een snelheid van 180 omwentelingen per minuut. Hierdoor verwijdert de X20+ binnen mum van tijd lelijke vlekken op je laminaat-, tegel- of gietvloer. Je kiest in een app op je smartphone de gewenste instellingen. Tot slot bedien je de robotstofzuiger desgewenst op afstand.

Lees ook: Stofzuigen zonder moeite: 5 tips om alles uit je robotstofzuiger te halen

Rowenta X-Plorer Serie 75 S+ RR8595

Met een hoge gemiddelde beoordeling van een 8,3 gooit deze robotstofzuiger op Kieskeurig.nl hoge ogen. De Rowenta X-Plorer Serie 75 S+ RR8595 heeft dan ook veel te bieden. In de eerste plaats vereist dit apparaat weinig onderhoud. Dankzij het inbegrepen leegstation kieper je de opgezogen stof- en vuilresten slechts enkele keren per jaar in de prullenbak. Verder werkt alles volautomatisch. Werk je een dagje thuis? Activeer dan de stille modus en werk ongestoord door. Je stelt in een app op je smartphone eventueel schoonmaakschema's en verboden zones in.

De X-Plorer Serie 75 S+ RR8595 doet met behulp van nauwkeurige lasernavigatie een rondje door je huis. Hierbij slaat deze robotstofzuiger geen hoekje over. Bepaal in de app welke ruimte(s) je wilt laten stofzuigen. Fijn is dat de wielen probleemloos drempels van 1,8 centimeter hoogte passeren. De zuigkracht bedraagt 2700 Pa. Heb je een harde vloer? Schakel in dat geval de aanwezige dweilrobot in. Je kiest hierbij tussen vier niveaus voor de watertoevoer. De accu biedt een werktijd van ongeveer twee uur. In dit tijdsbestek reinigt deze veelzijdige robot een oppervlakte van 120 vierkante meter.

Philips 2000-serie XU2000/10

Philips ontwikkelt betaalbare robotstofzuigers voor een schappelijke prijs. Dit recent verschenen model is daarvan een goed voorbeeld. Het is een stofzuiger en dweilrobot ineen, zodat de XU2000/10 moeiteloos ieder vloertype onder handen neemt. Wanneer de schoonmaakhulp tapijt of een vloerkleed detecteert, wordt de zuigkracht direct opgevoerd tot maximaal 2700 Pa. Op die manier komen ook diepgelegen stofdeeltjes in de geïntegreerde opvangbak terecht.

De XU2000/10 maakt eerst een 360 graden-scan van je huis, waarna het apparaat een efficiënte route berekent. In combinatie met een werktijd tot ongeveer 130 minuten op een enkele acculading voldoet dit Philips-product voor de meeste woningen prima. Ga bij een volgeladen batterij uit van een schoonmaakronde van 120 vierkante meter. Woon je groter? Na het opladen keert de robot vanzelf weer terug waar hij eerder was gebleven. In de app zie je op welke plekken de XU2000/10 heeft gestofzuigd. Je kunt daarnaast op afstand een sessie starten en verboden zones selecteren.

Wellicht merk je er zelf wel wat van en anders heb je het vast wel eens om je heen gehoord: smartphones die mettertijd trager worden. En dat terwijl de hardware toch echt razendsnel was op het moment dat je het toestel kocht. Dit is waarom ze toch minder snel worden.

Niet iedereen heeft het geld ervoor (over) om ieder jaar of misschien om de twee jaar een nieuwe smartphone te kopen. De meeste toestellen kunnen minimaal vijf jaar meegaan, maar toch proberen fabrikanten ons ertoe te verleiden een nieuw model te kopen. Want je hebt vast wel gemerkt dat je huidige telefoon trager is dan eerst, toch? Toch?! Aangezien we collectief een hekel lijken te hebben aan trage toestellen, gaan we vaak overstag. Maar als je begrijpt waarom smartphones trager worden, dan kun je daar misschien ook iets tegen doen.

Algemene of geplande veroudering

Eén van de eerste redenen die hieraan ten grondslag liggen is algemene of geplande veroudering. Het idee daarachter is dat techbedrijven producten met een beperkte levensduur uitbrengen. Dergelijke apparaten lopen dan achter op nieuwe producten, kunnen recente technologische ontwikkelingen niet ondersteunen of verslechteren na iedere update.

Met dat soort tactieken proberen fabrikanten er alles aan te doen om je aan het upgraden te krijgen. Maar eerlijk is eerlijk, soms is een apparaat ook aan vervanging toe. Kijk eerst of je nog iets zelf (kunt laten) maken en bedenk dan pas of upgraden echt nodig is. Als je smartphone echt te oud wordt, merk je dat vanzelf en dan kun je het beste upgrademoment zelf inplannen.

©fizkes

Systeemupdates nemen meer ruimte in beslag

In het verlengde van het vorige punt kan het ook zijn dat de systeemupdates voor je smartphone simpelweg meer ruimte in beslag nemen. Nieuwe hardware beschikt over geoptimaliseerde software, die perfect aansluit bij hoe het toestel op dat moment in de markt gezet wordt. Maar na jaren updates en upgrades ontvangen, loopt de systeemopslag al snel vol.

En omdat oudere apparaten ook nieuwere functies ontvangen, blijft die opslag alsmaar vollopen. Het kan ook zijn dat recente functies meer vragen van verschillende systeemonderdelen, waardoor het toestel het gebruik niet meer kan bijbenen. Het kan hierbij helpen om af en toe je toestel terug te zetten naar de fabrieksinstellingen.

Systeemopslag raakt vol

En tot slot spelen andere opgeslagen bestanden hier ook vaak een rol in. Hoe meer apps je downloadt, hoe meer opslag er nodig is. En hoe meer apps je gebruikt, hoe voller het cachegeheugen zit. Bovendien brengen appmakers ook steeds updates uit die ruimte in beslag nemen, om nog maar te zwijgen over alle foto's en video's die we tegenwoordig zelf maken in hoge resoluties.

Wat je hiertegen kunt doen is gelukkig simpel. Leeg af en toe het cache van je Android-apparaat of de apps die je gebruikt en sla beeldmateriaal (foto's) op in de cloud of een pc. Het kan daarnaast geen kwaad om kritisch te zijn op de apps die je gebruikt. Verwijder alle apps die al een tijdje digitaal stof verzamelen en voor je het weet voelt je smartphone alweer een stuk sneller aan.

Lees meer: Cache leegmaken en data verwijderen op Android is belangrijk