Terwijl elk type warmtepomp z'n energie aan een natuurlijke bron onttrekt, zijn er toch behoorlijke verschillen in rendement, technologie en prijs. Eerst maken we het onderscheid tussen hybride en all-electric. Daarna bekijken we de verschillende all-electric oplossingen en tot slot hebben we het over prijzen en subsidies.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Nefit Bosch.

Hybride

Wil je verduurzamen zonder al te grote ingrepen? Dan is er de hybride warmtepomp die een tandem vormt met de cv-ketel. De binnenunit van zo’n hybride warmtepomp hangt meestal naast de verwarmingsketel in de stookruimte. De hoofdverwarming komt van de warmtepomp, maar wanneer het rendement van de warmtepomp te laag ligt, of bij piekbelasting, schakelt het systeem over naar de cv-ketel op fossiele brandstof. Op die manier ben je dus niet volledig van het gas af, maar je bespaart wel op de gasrekening. Je hebt slechts een derde gas nodig van wat je nu verbruikt.

Een hybride warmtepomp heb je in een monoblock- of split-systeem. Bij een monoblock zitten alle koudzijdige componenten zoals de compressor, de condensor, het expansieventiel en de verdamper in een buitenunit. In de split-uitvoering zitten deze componenten deels in de buitenunit en deels in de binnenunit. De hybride wordt vaak als een overgangsoplossing gezien en komt beter tot zijn recht in woningen die minder goed geïsoleerd zijn. Echter zijn er ook veel geluiden van deskundigen die het zien als een lange termijn of eindoplossing voor bepaalde situaties. Ten eerste is het een illusie dat we heel Nederland binnen zeven jaar van het gas krijgen. Ten tweede zijn niet alle woningen - tegen reële kosten - geschikt te maken voor all-electric. Ten derde willen gebruikers niet altijd afhankelijk zijn van een verwarmingsbron (of energiebron), maar zien ze het juist als voordeel om er twee te hebben: je kunt immers altijd (automatisch) de meest voordelig bron gebruiken. De hybride warmtepomp is dus niet per se een overgangsoplossing.

All-electric

Bij een all-electric warmtepomp heb je geen cv-ketel of gasaansluiting meer nodig. Deze zorgt zelfstandig voor het verwarmen van de woning én voor warm water. Nefit Bosch heeft drie typen van all-electric warmtepompen die we hieronder bespreken. Het verschil zit hem in de natuurlijke bron die ze gebruiken om de warmte te onttrekken.

Luchtwarmtepomp
De all-electric luchtwarmtepomp haalt de warmte uit de buitenlucht en brengt die over op het verwarmingssysteem. Het beste resultaat krijg je wanneer je deze oplossing combineert met een afgiftesysteem op lage temperatuur zoals vloerverwarming.

©Nefit Bosch

Bij een all-electric monoblock warmtepomp, zoals deze van Nefit Bosch, wordt een monoblock buitenunit gecombineerd met een wandhangende of staande binnenunit.

Bodemwarmtepomp
Het tweede all-electric type is de bodemwarmtepomp. Dit type is bedoeld voor nieuwbouw en deze gebruikt aardwarmte. Hiervoor zal een gecertificeerde bronboorder eerst een bron in de tuin moeten boren van 100 tot 200 meter diep. Op deze diepte blijft de temperatuur het hele jaar door constant tussen 10 en 13 graden Celsius. In het boorgat worden twee speciale leidingen aangebracht waardoor de bodemwarmte wordt getransporteerd naar de warmtepomp. De installatiekosten van een bodemwarmtepomp liggen hoog, vooral door de noodzakelijke aanleg van de bodembron, maar dit type heeft het hoogste rendement omdat hij een constante brontemperatuur aanboort.

De bodemwarmtepompen van Nefit Bosch

Ventilatiewarmtepomp
De all-electric ventilatiewarmtepomp heeft geen buitenunit of bronboring nodig. Een ventilatiewarmtepomp gebruikt restwarmte uit ventilatielucht. Dit kan echter alleen worden toegepast als er een mechanisch ventilatiesysteem in de woning aanwezig is. Hij is bestemd voor een goed geïsoleerde kleine ruimte met een geringe warmtevraag, zoals een klein appartement of een vakantiewoning. Dit type zorgt voor verwarming, ventilatie en warm water.

Richtprijzen

Een warmtepomp blijft een stevige investering die je pas op lange termijn terugverdient. De prijs van een warmtepomp ligt hoger dan die van een traditionele cv-ketel. Een kwalitatieve luchtwarmtepomp kost ongeveer 5.000 euro. Tel daarbij nog 2.000 euro aan plaatsingskosten. In de huidige omstandigheden met onstabiele prijzen is het onmogelijk om correcte terugverdientijden voor te spiegelen, maar we doen toch een schuchtere poging. Bij een luchtwarmtepomp mag je erop rekenen dat alles na 13 jaar is terugverdiend. Voor een bodemwarmtepomp betaal je vanaf 10.000 euro en nog eens 8.000 euro voor de plaatsing. De terugverdientijd is afhankelijk van jouw persoonlijke situatie, maar wordt geschat tussen de 12 en 14 jaar. Een hybride warmtepomp kost ongeveer 4.000 euro en daar mag je 2.000 euro plaatsingskosten bij optellen. Die heb je na ongeveer 5 tot 7 jaar terugverdiend. De prijs is afhankelijk van het vermogen.

Subsidie

Hierbij is het ook belangrijk te weten dat de overheid je inspanning om te verduurzamen ondersteunt met subsidie. Voor ze een warmtepomp installeren, laten veel mensen hun woning extra isoleren en daarvoor kun je gemiddeld tot wel een derde van de investering recupereren via RVO op voorwaarde dat je de isolatie laat plaatsen door een professioneel. Nog belangrijker is de ISDE-subsidie die je ontvangt voor de warmtepomp zelf. Dit bedrag is afhankelijk van het type warmtepomp en het vermogen. Op de website van Nefit Bosch vind je een stappenplan hoe je deze subsidies kunt aanvragen.

Verschillende soorten warmtepompen en de bijbehorende prijzen. Let op: deze prijzen zijn exclusief installatiekosten. Deze kosten verschillen per situatie en per warmtepomp.

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Vooral in de zomer is het vaak raak: code geel of code oranje wegens onweer. Weet jij wat je wél en juist níet moet doen als er een onweersbui nadert? Thuis kun je veel risico's beperken, maar juist buitenshuis – en zeker op de camping – is het opletten geblazen. In dit artikel lees je hoe je jezelf en anderen beschermt, of je nu binnen, buiten of aan het kamperen bent.

Lees ook: Regen, regen en nog eens regen … zo voorkom je wateroverlast

Thuis tijdens onweer: veilig, maar niet zonder risico's

In huis ben je relatief goed beschermd tegen blikseminslag, zeker als het gebouw voorzien is van een goede bliksemafleider. Toch zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je serieus moet nemen. Gebruik bij onweer liever geen apparaten die verbonden zijn met het stroomnet of met leidingen. Denk aan de wasmachine, een vaste telefoon of een bedrade computer. Bliksem kiest daarbij meestal de makkelijkste route naar de grond, en dat zijn vaak metalen onderdelen in huis zoals koperdraden of waterleidingen.

Trek bij voorkeur de stekkers uit het stopcontact van kwetsbare apparatuur zoals computers, tv's of de router. Een stekkerdoos met overspanningsbeveiliging biedt wel wat bescherming, maar niet bij een directe inslag. Ga liever ook niet douchen of in bad, want waterleidingen kunnen de elektrische spanning van een blikseminslag geleiden.

Ramen kun je gewoon dicht houden, en als je wilt kijken naar het natuurgeweld, doe dat dan vanaf een veilige plek binnenshuis. Zorg dat huisdieren binnen zijn en zet het alarmsysteem even uit als dat storingsgevoelig is bij blikseminslag.

Buiten bij onweer: voorkom dat je zelf bliksemafleider bent

Ben je onderweg of buiten als het begint te donderen, dan is het zaak om snel te handelen.

Onthoud: als je de bliksem ziet en binnen 10 seconden de donder hoort, zit je binnen de gevarenzone. Zoek dan zo snel mogelijk een veilige schuilplek.

De veiligste plek is een gebouw met muren en een dak – bijvoorbeeld een winkel, huis of station. Een auto met metalen carrosserie is ook een prima optie. Die werkt als een kooi van Faraday en geleidt de stroom om je heen in plaats van door je heen.

Vermijd tijdens onweer open velden zoals weilanden of sportterreinen, want daar ben je letterlijk het hoogste punt. Ook hooggelegen plekken zoals duinen of heuveltoppen vormen een risico. Zoek geen beschutting onder een boom die in z'n eentje op een veld staat – dat is juist een bliksemmagneet. Blijf verder uit de buurt van metalen objecten zoals hekken, masten of fietsen, en houd afstand van water – of dat nu een meer, sloot of zwembad is.

Kun je nergens heen? Maak jezelf dan zo klein mogelijk: hurk neer op je voetzolen, houd je voeten tegen elkaar en wikkel je armen om je knieën. Ga niet liggen; zo vergroot je je contactoppervlak met de grond, wat het risico op aardstroom vergroot.

©ID.nl

Kamperen met onweer: extra opletten in tent of caravan

Kamperen geeft een gevoel van vrijheid, maar bij onweer ben je juist extra kwetsbaar. Een tent biedt geen enkele bescherming tegen bliksem, hoe stevig het doek ook is. Het metalen frame vergroot het risico juist, vooral als je op een open veld kampeert of vlak bij een losse boom staat.

Als er onweer op komst is, zoek dan zo snel mogelijk een veilig onderkomen. Een stenen sanitairgebouw, de receptie of je auto bieden veel meer bescherming dan een tent. Zit je in een camper of caravan met een metalen buitenkant? Dan ben je redelijk veilig, mits je ramen en deuren gesloten houdt en geen contact maakt met metalen delen. Stacaravans met een houten of kunststof omhulsel bieden die bescherming niet: het klopt dat ze geen stroom geleiden, maar ze voeren die ook niet af. Daardoor kan een blikseminslag via leidingen of metalen onderdelen binnen alsnog gevaarlijk uitpakken. Tijdens onweer blijf je dus beter uit de buurt van dat soort constructies.

Laat ook je elektronische spullen niet in de tent of aan opladers zitten. Berg ze los op, zonder kabels of contact met de grond.

Staan er bomen op de camping? Zorg dat je tent daar niet direct onder staat. Bij inslag kunnen takken afbreken of kan de bliksem via de wortels naar de grond doorslaan. Ook op campings in de bergen of aan open water is het risico op blikseminslag extra hoog – check bij aankomst wat de aanbevolen schuilplaatsen zijn.

Tot slot: een goede voorbereiding helpt

Kijk altijd naar de weersvoorspelling voordat je op pad gaat. Veel weerapps geven een melding bij onweerskansen, vaak met een tijdsindicatie en locatie. Op de camping is het handig om bij aankomst al te weten waar je naartoe kunt bij slecht weer.

Zorg ook dat je zaklamp, powerbank en radio of noodaccu paraat hebt als je kampeert, voor het geval de stroom uitvalt. En vooral: blijf rustig. Onweer is gevaarlijk, maar met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen voorkom je ongelukken.