In Nederland zijn twee mensen overleden door besmetting met de legionellabacterie via hun cv-ketel. Maar wat is legionella eigenlijk precies? Hoe ziek kun je ervan worden? Waar kun je het van krijgen? En hoe kun je het voorkomen? ID.nl zet de 15 meest gestelde vragen over legionella op een rij.

Lees ook: Wanneer moet je de cv-ketel vervangen?

1. Wat is legionella precies?

Legionella is een bacterie die van nature in water en grond zit, meestal in kleine hoeveelheden. Water is de voornaamste bron van besmettingen. Als de temperatuur van het water tussen de  25-55° Celsius is, kan de bacterie zich vermenigvuldigen. Boven de 55° Celsius gaat de bacterie dood. Wie kleine neveldeeltjes van besmet water inademt, kan (ernstig) ziek worden of zelfs overlijden.

2. Wat zijn de ziekteverschijnselen van een infectie?

Een lichte infectie geeft koorts en griepachtige klachten. Bij een zware infectie komen daar hoesten en ernstige longontsteking (veteranenziekte) bij met hoge koorts, kortademigheid en verwardheid. Legionella longontsteking kan dodelijk zijn, vooral bij ouderen, rokers en mensen met een zwakke gezondheid.  Wanneer er tijdig antibiotica wordt voorgeschreven, is de kans op overlijden klein.

3. Waar komt legionella voor?

De bacterie gedijt het beste in water met een temperatuur tussen 25 en 55° Celsius. Legionella kan zich dus ophopen in bijvoorbeeld:

· Leidingwater en waterleidingen, vooral in grote gebouwen
· Verwarmingssystemen en cv-ketels
· Whirlpools en jacuzzi’s
· Bevochtigers en vernevelaars
· Doucheruimtes en douchekoppen

4. Hoe voorkom je legionellabesmetting?

Gelukkig zijn er manieren om het risico op een legionellabesmetting te minimaliseren. Hieronder enkele tips:

· Laat cv-ketels en boilers jaarlijks controleren en zonodig reinigen om legionella te verwijderen
· Zorg dat warm tapwater in het systeem constant minimaal 60° Celsius is, legionella overleeft dit niet
· Spoel waterleidingen goed door na een periode van afwezigheid of non-gebruik
· Reinig en vervang douchekoppen regelmatig en houd ze kalkvrij
· Beperk verneveling van water en vermijd inademen van nevels uit jacuzzi’s
· Controleer luchtbevochtigers en airco’s op legionella en onderhoud ze goed

🏠 Legionella in huis

5. Kan ik veilig douchen?

Ja, als de boiler op minstens 55° Celsius staat. Bij twijfel eerst water een minuut  laten doorstromen. Doe dat ook als je langer dan een week weg bent geweest, bijvoorbeeld op vakantie. Houd de douchekop daarbij in een emmer water, zodat er geen neveldeeltjes kunnen voorkomen. Belangrijk is dat je voordat je de kraan openzet, ook de ramen en/of eventuele mechanische ventilatie aanzet.

©Nikita Sobolkov | nikkytok - stock.adobe.com

 6. Vormen alle cv-ketels en/of combi-ketels een risico?

Nee, er is alleen een waarschuwing afgegeven voor bepaalde ketels van het merk Ferroli. Voor combiketels in het algemeen geldt dat het belangrijk is dat ze correct worden ingesteld, op minimaal 60 graden Celsius. De combiketel mag niet constant in de ECO-stand staan als er slechts weinig of kort warm water wordt verbruikt. In de ECO-stand duurt het namelijk even voordat de hoogste temperatuur wordt bereikt. Om legionellagroei in leidingen te voorkomen, is het nodig dat het warme water regelmatig gedurende meerdere minuten de hoogste temperatuur bereikt, bijvoorbeeld tijdens het douchen.

7. Is een zonneboiler met water van 45° Celsius riskant?

De watertemperatuur in het voorraadvat schommelt sterk. Daarnaast wordt het water in de naverhitter verhit tot boven de 60° Celsius. Het risico is dus klein. Ervan uitgaande dat de zonneboiler correct geïnstalleerd is.

Lees ook: Warm water door de zon: dit moet je weten over de zonneboiler

8. Kan ik legionella krijgen door het drinken van water?

Nee, door het drinken van water kun je geen legionellabesmetting oplopen.

9. Kan ik besmet raken via een koffiezetapparaat of stoomstrijkijzer?

Nee, deze apparaten werken op veel hogere temperaturen waardoor bacteriegroei onmogelijk is.

©ADSealey

10. Is water uit plantenspuit gevaarlijk?

Wanneer je de plantenspuit met een restje water erin bijvoorbeeld in de vensterban in de zon hebt laten staan, zou dat kunnen: het water kan dan namelijk warmer dan 25 graden worden. Zorg dat je de plantenspuit na gebruik leegt en elke keer voor gebruik opnieuw vult.

🌳 Legionella in de tuin

11. Kunnen mijn kinderen besmet worden als ze met een waterpistool spelen?

Nee, het water komt niet als nevel uit een waterpistool. Wel kan water dat achterblijft warm worden (net als bij de plantenspuit). Ook hier is dus het advies: na gebruik telkens leeg laten lopen!

12. Hoe zit het met tuinslangen en hogedrukreinigers?

Wanneer je een tuinslang na gebruik niet goed leeg laat lopen en in de zon laat liggen, kan de temperatuur van het water in theorie boven de 25° Celsius uitkomen. Je minimaliseert het risico op legionellabesmetting door de slang na gebruik goed leeg te laten lopen, zodat er geen water in achterblijft. Dit geldt ook voor tuinsproeiers.

Bij hogedrukreinigers bestaat een verhoogd risico, omdat het water daarin kan worden verwarmd tot temperaturen waarbij legionella groeit. Bovendien ontstaat bij hogedrukreinigers veel waternevel, waardoor besmetting kan optreden. Stel daarom de temperatuur in op minimaal 60° Celsius of enkel koud water te gebruiken. Maak na elk gebruik de hogedrukreinigers, slangen en tanks volledig leeg.

©Andrii Yalanskyi - stock.adobe.com

🧳Legionella tijdens de vakantie

13. Kan ik besmet raken door de airco in mijn auto?

Nee, hierbij wordt namelijk geen gebruik gemaakt van het vernevelen van water.

14. Is een bezoek aan een tropisch zwembad riskant?

Nee, ervan uitgaande dat er genoeg chloor aan het water is toegevoegd. Wat wel een risico kan zijn, is de douche bij een zwembad. Douchewater wordt meestal niet gechloreerd. Er kan een risico zijn op legionellabesmetting als het warme water in het leiding systeem, voordat het gemengd wordt met koud water, een temperatuur heeft lager dan 60° Celsius. Dit geldt vooral voor douches met een drukknop.

©banphote - stock.adobe.com

15. Waar moet ik op letten bij campings en hotels?

Wees alert op douches met lauw water: dat zou kunnen betekenen dat de starttemperatuur van het warmwater al boven de 25° Celsius ligt. Vertrouw je het niet, laat dan eerst het water een tijdje doorlopen. Stap bij voorkeur dan wel zelf even uit het douchehokje, zodat je geen eventuele neveldeeltjes kunt inademen.

Als je je vriezer wilt ontdooien, trek je eerst de stekker eruit. Laat je 'm aanstaan, dan blijft het apparaat koelen en smelt het ijs nauwelijks. Bij een vrijstaand model is dat zo gebeurd, maar bij een inbouw-vriezer ligt dat anders. De plint moet los, het apparaat moet naar voren, en pas dan kun je bij het stopcontact. Gedoe dus. Wil je een inbouw-vriezer, dan kun je dus het beste kiezen voor een model met No Frost. Maar wat is dat eigenlijk, en hoe werkt het?

Wat doet No Frost precies?

In een vriezer zonder No Frost ontstaat na verloop van tijd een ijslaag op de binnenwanden. Dat komt door vochtige lucht die binnenkomt elke keer dat je de deur opent. Daardoor gaan de lades minder soepel open en dicht, vriezen verpakkingen vast en stijgt het energieverbruik zonder dat je het meteen doorhebt.

No Frost voorkomt dat. In plaats van het vocht te laten condenseren en bevriezen, circuleert er droge, koude lucht door de vriezer dankzij een ingebouwde ventilator. Die onttrekt actief vocht aan de lucht in het vriesdeel, waardoor ijsvorming helemaal uitblijft. Alles in de vriezer blijft los van elkaar, zonder dat er zich een laag ijs vormt op lades of verpakkingen.

©Tolstoy | Prozorov Andrey

Waarom No Frost juist bij inbouw zo handig is

Dat je nooit meer hoeft te ontdooien is prettig, maar No Frost heeft nog een paar duidelijke voordelen. Een vriezer zonder ijslaag werkt efficiënter: zodra er ijs aan de binnenwanden ontstaat, moet de compressor meer moeite doen om alles op temperatuur te houden. Dat zie je terug op je energierekening.

Bij inbouw-vriezers speelt dat nog sterker. Omdat die vriezers in een kast zijn weggewerkt, is de luchtcirculatie rond het apparaat beperkter. Warmte die normaal via de zijkanten en achterkant wordt afgevoerd, blijft langer hangen. Daardoor neemt de kans op condensvorming en dus ijsopbouw toe bij modellen zonder No Frost. Als de vriezer daardoor harder moet werken, loopt het verbruik op en verslechtert de energieprestatie – zelfs als het label op papier zuinig lijkt. Met No Frost voorkom je dat, en blijft de vriezer goed werken, ook als hij is ingebouwd.

Beter voor je eten

Ook blijft door No Frost de kwaliteit van ingevroren eten beter behouden. IJskristallen op verpakkingen en producten ontstaan bij temperatuurwisselingen en vochtophoping. Met een No Frost-systeem blijft de lucht in het vriesvak stabiel en droog. Daardoor droogt je eten minder snel uit en blijft de kwaliteit beter behouden. 

Zijn er ook nadelen?

No Frost heeft geen echte nadelen, al zijn er wel een paar dingen om rekening mee te houden. Een No Frost-vriezer gebruikt in theorie iets meer stroom door het ventilatiesysteem. In de praktijk weegt dat ruimschoots op tegen het lagere verbruik dankzij het ontbreken van ijsvorming. Ook maakt de luchtcirculatie soms een zacht zoemend geluid. Bij inbouw hoor je daar meestal weinig van, omdat het apparaat in een kast is weggewerkt. Ook ligt de prijs vaak iets hoger dan bij standaard vriezers.

Hoe zit het met Low Frost bij inbouw-vriezers?

Niet alle vriezers zonder ijsvorming zijn automatisch No Frost. Er bestaan ook modellen met Low Frost. Die werken met verdampers in de wand, waardoor er veel minder snel ijs ontstaat. Helemaal ijsvrij blijft het vriesgedeelte niet, maar ontdooien hoeft nog maar één of twee keer per jaar. Bij een vrijstaand model kan dat prima, maar bij inbouw eigenlijk niet. Want één keer per jaar ontdooien is bij een ingebouwd apparaat nog steeds onhandig. Daarom is No Frost bij inbouw eigenlijk de enige keuze waarmee je het jezelf écht makkelijk maakt.

©qwartm - stock.adobe.com

No Frost is bij inbouw geen luxe, maar logica

Het allergrootste voordeel van No Frost bij een inbouw-vriezer is natuurlijk dat de rompslomp van ontdooien je bespaard blijft. Daarnaast zorgt No Frost ervoor dat de vriezer constant blijft presteren, ook in een krappe, slecht geventileerde nis. Het voorkomt ijsvorming, houdt het energieverbruik stabiel en zorgt dat je ingevroren etenswaren zo lang mogelijk hun kwaliteit behouden. Zeker bij een inbouwmodel is No Frost dus geen luxe, maar gewoon een slimme keuze.

Nog even dit

Vriezers hebben ruimte nodig om hun warmte kwijt te kunnen. Bij No Frost-modellen is dat extra belangrijk, omdat die werken met actieve luchtstroom. Bij een vrijstaande vriezer is voldoende ruimte meestal geen probleem, maar bij inbouw-modellen is het belangrijk dat ze niet te krap worden ingebouwd. Kijk dus niet alleen naar de afmetingen van het apparaat zelf, maar controleer ook altijd hoeveel extra ruimte de fabrikant adviseert voor ventilatie. Soms is er aan de achterkant, bovenkant of onder de vriezer nog luchtcirculatie nodig. Houd daar in je keukenontwerp rekening mee, zodat de vriezer goed blijft functioneren en het energieverbruik niet oploopt. Je kunt ook altijd advies vragen bij je keukenspecialist.

Microsoft maakt zijn browser veiliger door Edge-gebruikers te beschermen tegen de bekende scareware-aanvallen. De nieuwe functie scareware-blokkering beschermt je tegen voorheen onbekende scamtools.

Stap 1: Update of preview

Scareware is de verzamelnaam voor online tools die ons de stuipen op het lijf jagen met alarmerende pop-upberichten of nepsysteemwaarschuwingen. Op die manier probeert men de gebruiker te manipuleren om schadelijke software te downloaden die vermomd zit in een zogenaamd antivirusprogramma.

De nieuwe veiligheidsfunctie van Edge wordt stapsgewijs uitgerold. Als je de functie nog niet kunt terugvinden, probeer dan eerst Edge te updaten. Open de browser en klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van het scherm. Selecteer Instellingen en klik op Over Microsoft Edge. Als er een update beschikbaar is, zal de browser die automatisch downloaden en installeren. Je kunt de functie ook proberen door in het nieuwe Microsoft Edge Insider Channel de preview-versie te downloaden. Het is trouwens mogelijk om je huidige Edge-versie naast de preview-versie te gebruiken.

Je kunt de nieuwe scareware-blokkering ook proberen in de preview van Edge.

Stap 2: Activeren

Om Scareware-blokker in te schakelen, open je Microsoft Edge en klik je rechtsboven op de drie puntjes. Dan kies je de optie Instellingen zodat je in het linkerdeelvenster Privacy, zoeken en services kunt selecteren. In het gedeelte Beveiliging zet je de schakelaar Scareware-blokkering aan. Maak ook de optie Microsoft Defender SmartScreen actief. Wanneer een site als kwaadaardig wordt gedetecteerd, wordt de cloudgebaseerde database voor SmartScreen bijgewerkt en wordt de informatie verspreid over apparaten over de hele wereld. Zodra je deze stappen hebt voltooid, is de beveiligingsfunctie actief en kun je gewoon doorgaan met browsen op internet.

Schakel Scareware-blokker en Microsoft Defender SmartScreen in.

Stap 3: Alarm!

Hoe werkt de Scareware-blokker? Aan de hand van een lokaal machine-learning-model vergelijkt Edge de pagina’s met duizenden gerapporteerde scams die bij de community van Microsoft zijn binnengekomen. Wanneer een verdachte pagina wordt geselecteerd, verlaat Edge de modus van het volledige scherm en ontvang je een waarschuwing. Op die manier moet je dus zelf beslissen of je wilt doorgaan. Je kunt trouwens ook malafide pagina’s melden om anderen te beschermen. Microsoft moedigt aan om zowel echte scam-pagina’s als vals positieven te melden en op die manier de nauwkeurigheid van het model te verbeteren.

Scareware-blokker geeft een voorvertoning van de verdachte website, maar waarschuwt om die niet te openen.