Als je last hebt van astma of allergieën wil je dat de lucht in huis zo schoon mogelijk is. Maar ook als je niet specifiek last hebt van je gezondheid, ben je baat bij een gezond binnenmilieu. Een luchtreiniger belooft de lucht in huis te zuiveren, maar werkt dit echt zo? En zo ja, hoe gebruik je zo'n apparaat nu slim?

Je bent je er waarschijnlijk niet bewust van, maar op ieder moment van de dag dwarrelen er ontelbaar veel stofdeeltjes rond in je woning. Dat zijn bijvoorbeeld fijnstofdeeltjes van het koken, pollen of andere allergenen, bacteriën en virussen, sporen van schimmels, resten van luchtverfrissers en geurkaarsen, maar ook vocht van het douchen of van de was die hangt te drogen. Door al deze invloeden is de kwaliteit van de binnenlucht vaak wel drie keer zo slecht als die van de lucht buiten, concludeerde de Britse luchtvervuilingscampagne Clean Air Day. En dan te bedenken dat de buitenlucht in veel (grote) steden al flink vervuild is.

Sommige mensen krijgen door stofdeeltjes in huis last van hun luchtwegen. Zo kun je allergisch zijn voor huisstofmijt, maar bijvoorbeeld ook voor pollen die naar binnen waaien. Schimmels zijn ook niet bepaald gunstig voor je gezondheid: deze stoten schadelijke stoffen uit die onder andere benauwdheid en huidirritatie kunnen veroorzaken. Luchtverontreiniging kan ook leiden tot meer algemene klachten, zoals hoofdpijn, vermoeidheid en duizeligheid. Het belang van schone lucht in huis moet je dus zeker niet onderschatten. Vaak wordt daarom aangeraden om regelmatig goed te ventileren, maar soms is dat niet genoeg. In dat geval kan een luchtreiniger uitkomst bieden.

Soorten luchtreinigers

Een luchtreiniger is, zoals de naam al zegt, een apparaat dat de lucht in een ruimte reinigt. Dit kan op verschillende manieren. Zo zijn er luchtreinigers met filter: die zuigen stofdeeltjes op en filteren deze vervolgens, waarna weer schone lucht wordt uitgeblazen. De luchtkwaliteit in huis verhogen kan ook door middel van een ionisator. Dit is een luchtreiniger die de lucht filtert via ‘ionisatie’, waarbij het apparaat negatief geladen ionen uitstoot die zich hechten aan de stofdeeltjes in de ruimte. De stofdeeltjes vallen vervolgens op de grond of worden in het apparaat gefilterd.

©Leonid Iastremskyi

Dankzij deze effectieve processen zijn luchtreinigers absoluut in staat om de luchtkwaliteit in huis te verbeteren. Toch kleeft er een aantal haken en ogen aan zo’n apparaat. Zo is enkel een luchtreiniger lang niet genoeg om alle stofdeeltjes in een ruimte te verwijderen. Eigenlijk moet je een luchtreiniger zien als een aanvulling op alle andere maatregelen die je al neemt om een gezond binnenklimaat te creëren. Daarnaast zijn niet alle luchtreinigers van even goede kwaliteit. Er zijn zelfs luchtreinigers die schadelijke stoffen uitstoten en dus averechts werken. En ook de manier waarop je met je luchtreiniger omgaat, bepaalt of het apparaat goed zijn werk kan doen.

Wil je een luchtreiniger kopen? Let dan op de volgende punten.

Type filter

Vooral als je last hebt van allergieën is het belangrijk dat je een apparaat koopt met een filter dat de allerkleinste stof- en vuildeeltjes uit een ruimte kan halen. Luchtreinigers met een HEPA-filter zijn in dit geval het best. Een HEPA-filter verwijdert niet alleen (fijn)stof uit de lucht, maar is ook in staat om resten van rook, schimmels, bacteriën, huidschilfers en allergenen op te vangen. HEPA-filters filteren tot bijna 100 procent van alle stofdeeltjes ter grootte van 0,1 micrometer (!).

Koop daarnaast altijd een luchtreiniger met een vervangbaar filter. Filters die niet vervangen kunnen worden, raken op den duur verstopt, waardoor het apparaat niet meer goed werkt. Ook kan er schimmel in het apparaat groeien, wat vervolgens weer in de omgeving wordt geblazen en zo jouw gezondheid kan schaden.

Ozon-uitstoot

Je kunt ook kiezen voor een luchtreiniger zonder filter, ofwel een ionisator. Het voordeel van een ionisator is dat deze door de sterke negatieve lading die het apparaat uitstoot meer stofdeeltjes uit de lucht haalt dan veel luchtreinigers met filters. Ook hebben ionische luchtreinigers weinig onderhoudskosten, omdat je niet steeds nieuwe filters hoeft te kopen. Volgens het Longfonds moet je wel uitkijken met dit type luchtreiniger. Zo zijn er ionische luchtreinigers die een (te) grote hoeveelheid ozon in de ruimte verspreiden. Vooral voor mensen met astma is dit gevaarlijk, aangezien ozon de luchtwegen irriteert.

Toch liever een ionisator dan een apparaat met filter? Let er dan op dat deze over het ECARF-certificaat beschikt. Dit certificaat houdt in dat het apparaat een veilige waarde aan ozon uitstoot.

©PW | ID.nl

Capaciteit

Om lucht effectief te kunnen zuiveren, moet een luchtreiniger groot genoeg zijn voor de ruimte waarin hij wordt geplaatst. Kijk dus bij de specificaties voor hoeveel vierkante meter het apparaat geschikt is. Het is altijd verstandig om een apparaat met een iets grotere capaciteit te kopen dan nodig, want bepaalde specificaties kunnen door fabrikanten nog weleens aangedikt worden.

Automatische functies

Wil je het allermeest uit je luchtreiniger halen, dan is een exemplaar met automatische functies ideaal. Een luchtreiniger met automatische functies gaat bijvoorbeeld vanzelf werken nadat je hebt gekookt of met deodorant hebt gespoten. Dat is ook gunstig voor je energierekening, want zo hoeft het apparaat niet continu aan te staan. Sommige apparaten werken daarnaast met een app, waarin je precies kunt zien hoe de luchtkwaliteit in huis is en hoe die verandert dankzij het apparaat. Zo’n app kan ook aangeven of het filter van je luchtreiniger aan vervanging toe is.  

Houd ook hier rekening mee

Zoals gezegd is een luchtreiniger lang niet voldoende om de lucht in een ruimte voor honderd procent te zuiveren. Een luchtreiniger haalt dan wel een hoop stofdeeltjes uit de lucht, maar zeker niet alle. Daarom is het ook mét luchtreiniger belangrijk dat je je woning goed blijft ventileren door regelmatig ramen en deuren open te zetten. Ventileer in ieder geval na het koken en douchen, maar bijvoorbeeld ook nadat je je muren hebt geverfd of een etentje hebt gehad met meerdere mensen. Stofzuig je woning minstens twee keer per week en haal regelmatig een doekje over oppervlakten.

Wees daarnaast zuinig met producten als luchtverfrissers, geurkaarsen, deodorant en parfum: deze bevatten doorgaans schadelijke stoffen die door verneveling of verbranding makkelijk in de omgeving (en dus in jouw lichaam) terechtkomen. Ga liever voor producten van natuurlijke oorsprong of laat ze indien mogelijk helemaal achterwege. En vergeet tot slot niet je luchtreiniger goed te onderhouden. Filters vervang je om het halfjaar. Haal ook regelmatig een doekje over het apparaat, want ook hier kan stof zich ophopen (en dat kan de zuigprestaties beïnvloeden).

©Ronstik

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.