Als (toekomstig) eigenaar van zonnepanelen zit je waarschijnlijk niet op schaduw op je dak te wachten. Zonnepanelen die in de schaduw liggen, leveren uiteraard verminderde prestaties. Dat is slecht voor de opbrengst van het algehele systeem. In dit artikel leggen we je uit of het plaatsen van zonnepanelen wel zin heeft als je last hebt van schaduw op je dak.

Valt er slechts een klein gedeelte van de dag schaduw op je dak, bijvoorbeeld in de wintermaanden? Dan is dat doorgaans niet zo’n probleem. Het komt echter regelmatig voor dat een schoorsteen, een boom of een ander huis langere tijd voor schaduw op je dak zorgt. Schaduw kan ervoor zorgen dat de prestaties van je zonnepanelen aanzienlijk verminderen, zelfs zo erg dat je mogelijk slimmer af bent met mínder zonnepanelen. Hoe dat zit, leggen we je uit in dit artikel.

Waarom beïnvloedt schaduw de prestaties van zonnepanelen?

Een van de meest voor de hand liggende redenen waarom schaduw de prestaties van zonnepanelen beïnvloedt, is dat de panelen nu eenmaal stroom opwekken door middel van zonlicht. Bij een verminderde lichtintensiteit, zoals door schaduwval, kan er dus minder stroom worden opgewekt. 

Zonnepanelen zijn daarnaast vaak in een serie geschakeld. Dat betekent dat de stroom door alle panelen in een serie loopt. Prestatievermindering bij een van de panelen in een serie kan daardoor de prestaties van de gehele serie beïnvloeden. De zwakste schakel beperkt namelijk de stroomproductie van het geheel. Je kunt het vergelijken met een ouderwets lichtsnoer voor in de kerstboom. Is één lampje kapot? Dan zie je dat terug in de rest van de verlichting.

Als slechts een deel van de zonnepanelen in de schaduw ligt, kan dat zorgen voor hot spots. Een aantal panelen ligt in de schaduw, terwijl enkele panelen in direct zonlicht liggen. Dat zorgt voor een ongelijke verwarming, wat schade aan de panelen kan toebrengen en zelfs de levensduur kan beperken. 

Lees ook: Installatie van zonnepanelen: wat kun je verwachten?

©aRTI01

Zijn er ook oplossingen voor schaduw op het dak?

Het is soms mogelijk om de oorzaak van de schaduw op het dak te verwijderen, bijvoorbeeld door een boom te kappen. Dat is echter lang niet altijd een optie. De schaduw kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van een boom van de buren of van de gemeente. Zelfs als het om een boom in eigen tuin gaat, heb je in sommige gevallen een kapvergunning nodig. 

Er zijn wel andere oplossingen om toch zonnepanelen op het dak te plaatsen, zonder last te hebben van de negatieve gevolgen van schaduw op de panelen. 

Het is voor veel mensen niet de leukste optie, maar waarschijnlijk wel de goedkoopste: het kan verstandig zijn om simpelweg minder zonnepanelen te plaatsen. Vooral als één of meerdere zonnepanelen in de zomermaanden in de schaduw zullen liggen. Wil je het liefst twaalf zonnepanelen plaatsen, waarvan er twee in de schaduw liggen? Dan kan het slim zijn om de panelen die je in de schaduw zou plaatsen weg te laten. Zo voorkom je dat die twee zonnepanelen niet de opbrengst van je gehele systeem beperken. Over een jaar heb je met minder panelen zo mogelijk meer opbrengst dan met meer panelen in de schaduw.

De meeste eigenaren van zonnepanelen kiezen voor een string-omvormer, waar meerdere zonnepanelen in een serie op worden aangesloten. Het is echter ook mogelijk om voor micro-omvormers te kiezen. Deze optie wordt steeds populairder. Zo hangt er aan elk zonnepaneel één omvormer, waardoor er geen sprake is van een serie. De verminderde prestaties van één zonnepaneel in de schaduw veroorzaken daardoor niet de prestaties van de andere panelen. 

©Liantho

Heeft het zin om zonnepanelen te plaatsen als er schaduw op mijn dak valt?

In veel gevallen is het zinvol om zonnepanelen te plaatsen, zelfs als er schaduw op je dak valt. Dat is vooral zo als de schaduw slechts een klein gedeelte van de dag aanwezig is, of alleen in de winter. Technologieën zoals micro-omvormers en power optimizers kunnen namelijk helpen om de negatieve effecten van schaduw op je zonnepanelen te verminderen. 

Liggen (al) je potentiële zonnepanelen permanent in de schaduw, dan is het waarschijnlijk niet zo’n goed idee om panelen op je dak te plaatsen. Het is dan slimmer om zonnepanelen (indien mogelijk) op een andere plek te plaatsen of op een andere manier in zonnepanelen te investeren om van de opgewekte zonne-energie te profiteren.

Andere opties als je geen geschikt dak hebt

Ook als je geen geschikt dak hebt om zonnepanelen op te plaatsen, is het mogelijk om toch van zonne-energie te profiteren. Je kunt bijvoorbeeld lid worden van een energiecoöperatie, zonnepanelen kopen op een zonnepark of investeren in crowdfundingsprojecten. Bij verschillende energieleveranciers kun je bovendien stroom van andere zonnepaneeleigenaren afnemen. 

Zonnepanelen, maar geen plek op je dak? Dit zijn de alternatieven!

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.