Zo check je de druk van je cv-ketel - en stel je hem goed af
Net zoals een arts af en toe je bloeddruk controleert, is ook de druk in de cv-installatie belangrijk voor de gezondheid van je verwarmingssysteem. En nu de herfst er langzaam aan komt, is het handig om juist nu de druk van je cv-ketel en cv-installatie te controleren. Mocht er iets mis zijn, dan heb je nog ruim tijd om er een vakman bij te houden voordat het stookseizoen weer echt begint.
De werkdruk van een centrale verwarming is meestal een constante. Het volstaat dat je om de twee maanden de druk controleert en natuurlijk ook iedere keer als je radiatoren ontlucht. Hoe volg je de druk van de installatie en hoe corrigeer je die?
Lees ook: Stappenplan: Radiatoren op de juiste manier ontluchten en Het expansievat als drukbuffer
💡 Waarom je regelmatig de druk moet controleren
De warmte in een cv-installatie, of het nu gaat om radiatoren of vloerverwarming, wordt getransporteerd door water. Dat cv-water moet onder druk staan, anders werken bepaalde elementen zoals de circulatiepomp niet meer. Bovendien is die druk van belang voor de levensduur van de onderdelen in de cv-ketel.
Hoe hoog moet die druk zijn?
De druk van cv-ketels moet altijd tussen 1,5 en 2 bar liggen. Dit kan verschillen van de ene ketel tegenover de andere. Tussen de 1 en 1,5 bar is ook nog goed, maar je moet dan wel in de gaten houden dat de waterdruk niet verder daalt. Wanneer de waterdruk in de cv-ketel onder 1 bar zakt, dan werkt de cv-ketel niet meer goed. Het is dan zelfs mogelijk dat de cv-ketel er helemaal mee stopt. Ook hoger is af te raden. Wanneer de druk boven de 2 bar komt te staan, kan het expansievat beschadigd worden. In dit vat zit een rubberen membraan dat drukverschillen opvangt. Dit membraan kan scheuren. Waterdruk boven de 2,5 bar zorgt op lange duur ook voor schade aan de pomp. Aan de cv-ketel zit trouwens een overdrukventiel. Op het moment dat de druk te hoog wordt, zal dit ventiel het water laten ontsnappen. Mocht de druk zo hoog worden en zou het ventiel niet werken, dan is het mogelijk dat een leiding kapot springt en het systeem leegloopt met een heleboel waterschade als gevolg.
Drukverlies
Je hoeft de druk zeker niet wekelijks te controleren. Dat de druk in een stookseizoen heel langzaam afneemt, is normaal. Tijdens de werking blijft de druk stabiel en vangt het expansievat de kleine drukschommelingen op die worden veroorzaakt door het uitzetten en inkrimpen van de installatie tijdens temperatuurschommelingen. Controleer de druk altijd bij het begin van het verwarmingsseizoen, daarna om de twee maanden en altijd na het ontluchten van de radiatoren. Als je één of twee keer per jaar moet bijvullen dan is er meestal niets aan de hand. Moet dit vaker gebeuren, dan moet je ingrijpen. De snelheid waarmee de cv-ketel druk verliest, geeft de ernst van het probleem aan. Als je na een week moet bijvullen dan zijn een kapot expansievat en lekkage de twee meest voor de hand liggende boosdoeners.
Kapot expansievat
Een expansievat gaat gemiddeld zeven jaar mee. Als het rubberen membraan in het expansievat stuk is, dan loopt dit vol water. Hierdoor loopt het water weg uit het systeem en neemt de druk in de cv-installatie af. Je kunt dit makkelijk controleren door met een metalen voorwerp tegen de bovenkant en onderkant van het vat te tikken. Is het expansievat intact dan geeft dit bovenaan een ander geluid dan onderaan, want bovenaan zit water en onderaan stikstof. Klinken zowel de boven- en onderkant dof, dan is het volledige expansievat gevuld met water en kan het de drukschommelingen niet langer opgevangen. Hierdoor zal er water uit het overstortventiel lopen, dat is de kraan met de rode dop. In dat geval moet je het expansievat laten vervangen.
Lekkage
De tweede oorzaak is een lekkage in het cv-systeem. Dat hoeft zelfs geen groot lek te zijn. Controleer om te beginnen de koppelingen. Een koppeling waaruit traag water druppelt, is genoeg om langzaam maar zeker de druk te doen dalen. Hou er rekening mee dat een groot deel van het lekwater gewoon verdampt en wordt afgevoerd door het rookgaskanaal. Er kan ook een lekkage in de cv-ketel zijn. Is er in de CV-kast sprake van veel kalkaanslag of zijn er lekkagesporen, dan kan dit wijzen op lekkage van de warmtewisselaar. Bij oudere ketels komt het vaak voor dat de warmtewisselaar lek is. Raadpleeg in dat geval het installatiebedrijf dat het onderhoud uitvoert aan de ketel.
Defect overstortventiel
Iedere cv-installatie is beveiligd tegen te veel druk door middel van een overstortventiel. Deze veiligheid treedt in werking bij ongeveer 2.8 bar. Het zal dan water lozen zodat de druk daalt. Soms hapert dit overstort en blijft dit druppelen. Vervelend, maar de oplossing is goedkoop, laat een installateur dit defecte overstort vervangen.
Druk controleren
Er zijn een paar manieren om de druk van het systeem te controleren. Ofwel lees je de druk op het schermpje van de cv-ketel, ofwel lees je de druk op een manometer die in de buurt van het expansievat staat. Vaak zijn op een installatie zowel een display als een manometer aanwezig.
Display op de ketel
Om de druk op een cv-ketel te checken, moet je de klep onderaan aan de voorkant openen. Er zijn ketels zoals Vaillant waar je op deze plaats een kleine manometer naast het display ziet. Zie je alleen het bedieningspaneel, dan vind je helemaal links de aan/uit-knop. Wanneer de cv-ketel aan staat, brandt er boven deze knop een groen lampje. In het linker schermpje lees je de aanvoertemperatuur van de verwarming. Dat is dus de temperatuur van het water dat de ketel verlaat. Druk de aan/uit-knop éénmaal in. Dan komt de druk tevoorschijn in het linkerdisplay waar je daarnet de aanvoertemperatuur hebt gelezen.
©asife
Vaak kun je de druk op de ketel aflezen.
Manometer
Vaak zie je ook een manometer op de installatie staan. Meestal staat die in de buurt van het expansievat. De naald van de manometer geeft de reële druk van de installatie aan. Zit de naald in de groene zone, dat is de druk correct. Pas wanneer de naald naar de rode zone zakt, moet je ingrijpen. Soms zie je manometers met een rode naald en een zwarte. De rode naald dient als merkteken en de zwarte geeft dan de werkelijke druk aan. Idealiter liggen die twee naalden op elkaar.
©Lothar Nahler
Zorg dat de zwarte naald onder de rode naald staat.
EVEN GEDULD Let op als je water bijvult om de druk op te voeren. Het is normaal dat die druk na het bijvullen een beetje afneemt. Dat komt omdat er toch een beetje lucht aanwezig is in het verse water waarmee de ketel op druk wordt gezet. Die lucht zorgt voor onnauwkeurige metingen waardoor de druk hoger lijkt dan die werkelijk is. Daarom is het belangrijk dat je na het bijvullen de ketel ontlucht en het is mogelijk dat je daarna weer een beetje moet bijvullen. Afhankelijk van het drukverlies moet je dit minimaal na 24 uur controleren.
CV-ketel huren, kopen, laten onderhouden of repareren?
Vraag vrijblijvend een offerte aanStap voor stap bijvullen
Is de druk in de cv-ketel te laag, dan moet je die bijvullen. Bij oudere installaties moet je daarvoor even de vulslang aansluiten. Nog beter is dat de installateur twee vulkranen heeft geïnstalleerd. Die twee kranen vervangen dan de vulslang. Daarna volg je de volgende stappen.
Zet de thermostaat op de laagste stand. Wacht tot de cv-ketel een watertemperatuur van 40°C aangeeft. Dit is belangrijk omdat je dadelijk koud water zult bijvoegen en je wilt niet dat de binnenkant van de ketel door het plotse temperatuurverschil wordt beschadigd.
Wacht tot de cv-ketel is afgeslagen.
Bevestig de vulslang aan de vulkraan. Hiervoor moet je de dop van de vulkraan eerst losdraaien. De vulkraan bevindt zich meestal in de buurt van het expansievat. Heeft je systeem twee vulkranen, dan heb je geen vulslang nodig.
Werk je met een vulslang, open dan de vulkraan van de cv-ketel. Een kwartslag volstaat. Hierdoor zul je horen hoe het water in het systeem wordt geperst. Heeft je systeem twee vulkranen, dan draai je één kraan volledig open. Daarna draai je de tweede kraan open en ook dan stroomt het water in het systeem.
Houd daarbij de naald van de manometer of het controlelampje op het display nauwlettend in het oog. Wacht tot de naald in het midden van de groene zone staat. Heb je een manometer met twee naalden, dan moet de zwarte naald op de rode naald staan die als merkteken dienst doet.
Sluit de vulkraan af en sluit ook de waterkraan af.
Vervolgens ontlucht je elke radiator.
Zet de temperatuursinstelling van de thermostaat opnieuw op normaal.
©Valérie Quéméner / Collectif DR
Na het ontluchten moet je altijd opnieuw de werkdruk controleren.
DRUKVERSCHILREGELAAR Soms is mogelijk dat de naald van de manometer vanzelf stopt bij het begin van de groene zone en dat je niet verder kunt gaan, zelfs al draai je die kraan volledig open. In dat geval is de installatie waarschijnlijk voorzien van een drukregelaar die voor sommige toestellen noodzakelijk is. In dat geval stop je gewoon wanneer de naald aan het begin van de groene zone komt.
Druk laten afnemen
Als je een beetje onstuimig de druk in de cv-ketel hebt opgevoerd, dan kan deze boven 2 bar uitkomen. In dat geval probeer je de installatie te ontluchten. Zorg dus eerst dat de lucht die eventueel aanwezig is in de radiatoren kan ontsnappen. Als het ontluchten onvoldoende heeft geholpen, dan moet je water uit de installatie laten lopen. Volg hierbij de omgekeerde weg als wanneer je de cv-ketel bijvult. Sluit de vulslang aan op het vulpunt en stop het andere uiteinde in een emmer. Je zult merken dat het water vuil en zwart is. Dat is normaal. De slang zal onder druk komen te staan, houd die dus goed vast. Daarna draai je de vulkraan voorzichtig open en laat het water in de emmer stromen. Wanneer de druk onder 2 bar is gezakt, kun je de vulkraan weer dicht draaien. Heb je een systeem met twee kranen in plaats van een vulkraan, dan kun je de overtollige druk afvoeren via de veiligheidsklep. Normaal zal de ketel langs die weg zelf de overtollige druk laten ontsnappen.
