Is de waterdruk in het verwarmingssysteem plotseling niet meer stabiel te krijgen? Of moet je meer dan normaal water bijvullen en ben je bang dat er ergens een lek is? De kans is groot dat er iets mis is met het expansievat. Wat is dat cilindervormige vat van staal? Waartoe dient het? En wat doe je als het stukgaat?

Je herkent het doorgaans rode vat onmiddellijk in de stookruimte. Het expansievat is een eenvoudig maar belangrijk onderdeel van de cv-installatie. Het water in het verwarmingssysteem circuleert in een gesloten circuit van leidingen, radiatoren en/of vloerverwarmingsleidingen. Het expansievat vangt de drukverschillen op die ontstaan door verwarming en afkoeling. Daarom wordt het ook wel 'drukvat' genoemd.

Twee  compartimenten 

Dit vat heeft binnenin twee compartimenten. Het bovenste compartiment bevat water en in het onderste compartiment zit gas: stikstof. Tussen de twee compartimenten zit een rubber membraan. Gas laat zich in tegenstelling tot vloeistof samendrukken. Zodra de waterdruk toeneemt, zal het membraan in de richting van het gas bewegen. Hierdoor neemt de druk in dat compartiment toe, zonder dat er gevaar is op schade. Mocht de druk onverwacht toch te veel stijgen (omdat er bijvoorbeeld plotseling te veel water in de installatie wordt geperst), dan wordt het water automatisch afgevoerd via het overdrukventiel boven op het expansievat.

Drukbehoud

Tijdens de opwarming vangt het expansievat de uitzetting van het water op. Als het water afkoelt, zal het water krimpen. Tijdens dat uitzetten en krimpen zorgt het expansievat voor behoud van de normale werkdruk, want er mag nergens onderdruk optreden. Het kan evenmin zo zijn dat al het water uit het expansievat verdwijnt. Bovendien moet er ook altijd voldoende stikstof in het vat aanwezig zijn. 

Temperatuur en volumetoename

Hoe groot zijn die drukverschillen die het expansievat moet opvangen? Dat hangt af van de temperatuur en van de grootte van de installatie. Hieronder lees je in de tabel hoeveel het watervolume toeneemt bij verschillende temperaturen. 

Als de ketel het water tot 70° Celsius verwarmt, neemt het water 2,22 procent in volume toe. Als de installatie bijvoorbeeld 200 liter water bevat, geeft dat een extra watervolume van 4,44 liter. Het expansievat moet dus groot genoeg zijn om het extra watervolume op te vangen. Veiligheidshalve neemt men aan dat het expansievat 3 procent van de waterinhoud van de installatie moet kunnen bevatten. Voor een doorsneewoning volstaat een expansievat van 18 liter. Voor een groot herenhuis is een ruimer expansievat van 25, 35, 50 of zelfs 80 liter nodig. 

Zo werkt het expansievat. De zwarte lijn is het rubber membraan tussen het gas en het water.

Voordruk

Aan de onderkant van het vat zit een luchtventiel waarmee de voordruk van het expansievat eventueel kan worden verhoogd. Voordruk is de druk die op het compartiment van de stikstof wordt gezet voordat het expansievat wordt aangesloten. In de meeste gevallen heeft de fabrikant het al met de juiste druk gevuld. 

De installateur zal vooral rekening houden met de plaats waar het vat wordt opgehangen. Hangt het expansievat in de kelder, dan is de voordruk hoog door het gewicht van het water dat op het vat drukt. Wanneer het vat op zolder hangt, is de voordruk juist laag. Er zijn drie types die afhankelijk zijn van de afstand van het expansievat en het hoogste punt van de installatie. 

– 0 tot 5 meter: voordruk van 0,5 bar

– 5 tot 10 meter: voordruk 1 bar

– 10 tot 15 meter: voordruk 1,5 bar.

Geluidsproef

Is het onmogelijk om de druk van de installatie goed te regelen, dan is de kans groot dat het membraan is gescheurd. Je kunt dat makkelijk controleren. Tik met het handvat van een schroevendraaier eerst op de bovenkant van het vat en daarna op de onderkant. Als het membraan intact is, zit het gas onder en het water boven. Het tikken zal bovenaan anders klinken dan onderaan. Is het geluid overal identiek, dan is het vat waarschijnlijk volledig gevuld met water en is het membraan stuk. Een kapot expansievat moet je laten vervangen, want dat ontregelt de cv-installatie. 

Controleer de staat van het expansievat door op de boven- en onderkant te tikken.

Slijtage

Er worden twee soorten rubber voor het membraan gebruikt: natuurrubber is goedkoop, maar butylrubber is de beste kwaliteit. Een van de nadelige eigenschappen van een expansievat is dat de voordruk met de tijd afneemt. Dat heeft te maken met de natuurlijke doorlaatbaarheid van het rubber voor gas. Geen enkel membraan is over de volledige levensduur 100 procent hermetisch dicht; er is altijd een klein beetje drukverlies.

Butylrubber is veel gasdichter dan natuurrubber, maar ook de dikte van het rubber speelt een rol. Als de voordruk door slijtage van het membraan te veel afneemt, dan is het nut van het expansievat ook weg. Dat betekent dat je de cv-installatie veel vaker dan normaal zult moeten bijvullen en ontluchten. Een slecht werkend expansievat is de belangrijkste oorzaak van corrosie en prut in de cv-installatie.

Gemiddelde levensduur: zeven jaar

Normaal gesproken gaat een expansievat zo'n zeven jaar mee. De gemiddelde levensduur is dus aanzienlijk korter dan die van de cv-ketel. Na een aantal jaar wordt het rubbermembraan poreus en kan het gaan lekken. Als het expansievat kapot is, lekt het van binnen. Het kan echter ook gebeuren dat de cv door een kapot expansievat water lekt omdat het expansievat de drukverschillen niet langer opvangt. In dat geval zal het overstortventiel zijn werk doen, en dan merk je dat daar water uit komt. 

Een expansievat vervangen of plaatsen duurt niet lang.

Zelf doen

Om kosten te besparen, kun je het expansievat ook zelf vervangen. Volg de volgende stappen:

Wil jij een nieuwe CV-ketel?

De Galaxy A-serie levert Samsung al jaren verkoopknallers op, en grote kans dat ook de nieuwe Galaxy A56 een hit wordt. Dit toestel biedt namelijk een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding en krijgt zes jaar updates. Lees alles over de smartphone in onze uitgebreide Samsung Galaxy A56 review.

De Galaxy A-reeks van 2025 bestaat op moment van schrijven uit de A26, A36 en A56. Hoe hoger het getal, hoe completer en duurder het toestel. De adviesprijs van de A56 bedraagt 480 euro, maar na de release medio maart is de straatprijs van de smartphone eind april al gezakt naar 380 euro. Een veel vriendelijkere prijs. Ook de versie met meer opslagcapaciteit (256 GB in plaats van 128 GB) is al tientallen euro's in prijs gezakt.

©Rens Blom

Premium ontwerp

Kijk je naar de A56, dan kijk je zonder twijfel naar een moderne Samsung-smartphone. De A56 past precies in Samsungs straatje en dat vinden we helemaal prima, want het ontwerp komt luxe over en de smartphone houdt prettig vast. Ook fijn is dat de A56 waterdicht is en wat minder weegt dan zijn voorganger, de A55. Met 198 gram is het gewicht nu gangbaar voor een toestel met 6,7 inch-scherm. Door zijn afmetingen is de A56 wel lastig met één hand te bedienen. Daar staat tegenover dat het grote scherm zich goed leent voor het bekijken van filmpjes, het typen met twee handen en het spelen van games.

©Rens Blom

Het scherm bevalt ons sowieso erg goed. Het oledscherm heeft een Full-HD-resolutie, soepele 120Hz-verversingssnelheid en kan erg fel. De zomers aanvoelende dagen medio en eind april brachten een krachtig zonnetje met zich mee, maar we konden het scherm van de Galaxy A56 buiten goed aflezen.

Complete specificaties

Zoals we gewend zijn van de Galaxy A-serie, biedt ook de A56 een mooi totaalpakket aan functies voor een sympathieke prijs. Dat begint bij de processor. De nieuwe, door Samsung zelf ontwikkelde processor, is lekker snel en werkt samen met 8 GB werkgeheugen. Er zijn wat toestellen die beter omgaan met zware games, maar voor de meeste toepassingen is de A56 goed uitgerust.

©Rens Blom

De A56 heeft daarnaast ondersteuning voor e-sim (een digitale simkaart), lekker duidelijke luidsprekers en keuze uit 128 GB of 256 GB opslagcapaciteit. Omdat het prijsverschil tussen de twee opslagversies slechts enkele tientjes bedraagt, raden wij de meeste mensen aan om de 256GB-variant te kiezen. Waarom? Die heeft veel meer ruimte voor je apps, foto's, filmpjes en andere bestanden en niet te vergeten: updates die jarenlang beschikbaar komen. Omdat de smartphone geen microSD-kaartslot heeft, moet je het doen met de ingebouwde opslagcapaciteit. Als je de A56 jaren wilt gebruiken, lijkt het ons verstandig om eenmalig iets meer te betalen voor veel meer opslagruimte.

©Rens Blom

Snel opladen, voor Samsungs doen

Dan de accuduur, een punt waarop Galaxy A-smartphones al jaren (meer dan) prima scoren. De A56 zet die traditie voort. Hoewel de accucapaciteit met 5000 mAh zeker niet groter is dan gebruikelijk en het scherm met 6,7 inch van gangbare grootte is, weet de A56 toch een lange accuduur te realiseren. Wij hebben in de testperiode nooit moeite gehad om een lange dag door te komen, ook niet als we het toestel een uur als hotspot gebruikten om op onze laptop te kunnen internetten in de trein. Dat soort zaken trekken de smartphone-accu sneller leeg, maar de A56 is lekker zuinig.

Het opladen kan helaas niet draadloos, maar dat is een logische bezuiniging in een betaalbare smartphone. Opladen via de usb-c-kabel dus, die in de doos zit. De adapter dien je zelf te regelen. Het loont om een adapter te pakken of kopen die via het juiste protocol 45 watt of meer aan stroom levert. De Galaxy A45 kan namelijk laden met maximaal 45 watt. Dat is veel sneller dan de meeste andere Samsung-smartphones, waardoor de accu sneller vol is. In vergelijking met de concurrentie is 45 watt prima, maar niet bijzonder. Er zijn genoeg smartphones die 65 tot 100 watt aankunnen.

©Rens Blom

Camera's

Met de Galaxy A56 kun je mooie foto's schieten, vooral met de hoofdcamera van 50 megapixel. Die staat echt zijn mannetje. De groothoekcamera van 12 megapixel is minder goed, maar volstaat ook en legt een lekker wijd deel van de situatie vast. De macrocamera van 5 megapixel voegt naar onze mening weinig toe, maar zit ook niet in de weg. De A56 kan zoomen via de hoofdcamera, maar dan holt de kwaliteit wel achteruit.

De selfiecamera vinden we opvallend goed, wat een opsteker is voor wie graag selfies neemt of videogesprekken voert met zijn telefoon.

©Rens Blom

Van boven naar beneden: de hoofdcamera, groothoekcamera en een paar keer zoom.

Zes jaar updates

Een prettige gedachte bij de Galaxy A56 is dat Samsung zes jaar complete updates belooft. Je krijgt dus de komende jaren verschillende Android-upgrades en kunt ook zes jaar lang beveiligingsupdates verwachten. Erg netjes, gelet op de prijs van de telefoon.

©Rens Blom

Samsungs OneUI-softwareschil over Android heen is wat druk en wil héél graag dat je een Samsung-account aanmaakt. Dat is echter niet verplicht. OneUI biedt allerlei handigheidjes, waarvan een deel leunt op kunstmatige intelligentie (AI). Er valt veel te proberen.

Conclusie: Samsung Galaxy A56 kopen?

De Samsung Galaxy A56 is een typische smartphone voor het grote publiek. Hij laat geen steken vallen en blinkt eigenlijk ook nergens echt in uit. Het is gewoon een fijne smartphone met een goed scherm, lange accuduur en zes jaar updategarantie. Gelet op de straatprijs van circa 380 euro is de Galaxy A56 daarom een toestel met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.

Bij het kiezen van de ideale vaatwasser zijn er heel wat zaken om op te letten. Eén daarvan is de droogtechniek die wordt toegepast. Er zijn grofweg drie methodes: ventilatiedroging, condensdroging en drogen met zeoliet. In dit artikel leggen we uit wat elke techniek precies inhoudt.

Schoon én droog

Een vaatwasser moet natuurlijk in de eerste plaats zorgen voor blinkend schone vaat. Maar minstens zo belangrijk is hoe goed hij alles droogt, want niets is zo irritant als bij het uitruimen alsnog de theedoek tevoorschijn moeten halen. Blijft er water achter op borden of in glazen, dan loop je bovendien het risico op schimmelvorming – en dat is allesbehalve fris. Ben je toe aan een nieuwe vaatwasser? Let dan zeker ook op de gebruikte droogtechniek.

Vaatwassers met ventilatiedroogtechniek

Een veelgebruikte manier om de vaat te drogen, is door het water te laten verdampen. Dit wordt ook wel de ventilatiedroogtechniek genoemd. Sommige vaatwassers hebben een mechanische arm die de deur automatisch opent zodra het programma is afgelopen. Het warme vocht in de machine kan dan vanzelf ontsnappen. Je kunt de deur natuurlijk ook handmatig openen, maar doe dat dan wel meteen na afloop van het programma. Omdat zowel de vaat als het water dan nog warm zijn, verdampt het vocht sneller dan wanneer je langer wacht.

Deze methode is het meest milieuvriendelijk, maar heeft ook een nadeel: het kan vrij lang duren voordat alles echt droog is. En soms blijft er toch nog vocht achter, waardoor je alsnog naar die theedoek moet grijpen.

©VLADYSLAV LEHIR

Vaatwassers met condensdroogtechniek

Een andere mogelijkheid is een vaatwasser met condensdroogtechniek. Deze methode is vooral geschikt als je vaak glaswerk, aardewerk of roestvrij staal reinigt. De warme, vochtige lucht in de machine slaat daarbij neer op de koelere wanden van de binnenruimte. Het gecondenseerde water wordt opgevangen en vervolgens weggepompt.

Het nadeel van deze techniek is dat de vaat vaak nog niet helemaal droog is wanneer het programma klaar is. Een theedoek blijft dus onmisbaar. Wil je toch profiteren van dit betaalbare systeem? Combineer het dan met handmatige ventilatie: zet de deur na afloop even op een kier zodat de stoom sneller kan ontsnappen en de vaat beter nadroogt.

Vaatwassers met zeoliet: hoe werkt dat?

De beste droogtechniek van dit moment? Dat is zonder twijfel zeolietdroging. Zeoliet is een mineraal dat warmte afgeeft zodra het in aanraking komt met water. Gebruikers zijn vaak laaiend enthousiast: volgens velen is hun vaat nog nooit zó goed droog uit de machine gekomen. Of het nu om plastic bakjes, glazen of borden gaat – alles komt er kurkdroog uit, ongeacht waar het staat in de vaatwasser. Niet gek dus dat modellen met deze techniek steeds populairder worden en steeds meer gemeengoed worden. Ze zijn dan ook bij diverse webwinkels te vinden.

Maar hoe werkt het precies? Onder in de vaatwasser liggen speciale zeolietkorrels. Zodra het programma is afgelopen en het water is afgevoerd, komen de korrels in actie. Ze geven warmte af aan de binnenruimte, waardoor de vaat efficiënt wordt gedroogd. Handig: de korrels regenereren zichzelf na elke wasbeurt. Je hoeft ze dus nooit te vervangen. Bovendien is dit systeem ook nog eens bijzonder energiezuinig.