Stappenplan: Radiatoren op de juiste manier ontluchten

Na het lezen van dit artikel weet jij wanneer en vooral hóe je je radiatoren ontlucht.

(Ook interessant: Snelle bespaartip: check de circulatiepomp van je verwarmingsinstallatie)

In een verwarmingssysteem wordt de warmte getransporteerd door water (dat noemen we het systeemwater). Door het gebruik kan er in dit water lucht ingesloten raken en zo’n luchtbel belemmert de doorstroming van het systeemwater. Ook tijdens het bijvullen van de cv-ketel kan er lucht in de leiding komen. Luchtbellen in de centrale verwarming zijn een normaal verschijnsel, maar je moet wel zorgen dat deze lucht uit het circuit verdwijnt.

Ontluchten = efficiënter opwarmen

Het is een goede gewoonte om één keer per jaar de radiatoren te ontluchten, bij voorkeur voor het begin van de winter. Daar zijn een aantal redenen voor. Zo zorgt lucht in de leidingen of in de radiatoren ervoor dat ze niet efficiënt opwarmen. Door de lucht gaat het rondpompen van het warme water steeds moeilijker.

Ontluchten = minder oxidatie

Ook zorgt ontluchten ervoor dat je de oxidatie binnenin de radiatoren vermindert. In het slechtste geval merk je deze roestvorming (van binnen naar buiten) in een hoek van de plaatstalen radiator en dan gaat die mettertijd gegarandeerd lekken. Het enige dat je dan nog kunt doen, is de radiator vervangen. Deze roest kan ook kwetsbare delen van de installatie zoals de warmtewisselaar of de pomp beschadigen. Door regelmatig te ontluchten, ga je dit dus tegen.

Ontluchten = geen getik meer

Ten derde zorgt lucht in de leidingen of radiatoren vaak voor een tikkend of klotsend geluid en als je daar begint op te letten, gaat dat irriteren. Even ontluchten en je bent van dat irritante geluid af!

Wordt je radiator niet helemaal warm?

Ook wanneer de bovenkant van de radiator koud is en de onderkant warm, kun je ervan uitgaan dat de boosdoener een grote hoeveelheid lucht is. Als de onderkant van de radiator koud blijft, is dat meestal te wijten aan een ophoping van roest of vuil. Dan zit er niets anders op dan de radiator los te koppelen en deze grondig door te spoelen. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, daarom laat je dat beter over aan een vakman.

👉 Stap voor stap ontluchten

Het handmatig ontluchten is geen moeilijke klus, maar doe het wel in de volgende stappen.
1 Draai alle radiatoren in de woning open. Zelfs de radiatoren die je meestal niet of nooit gebruikt.
2 Vervolgens zet je de thermostaat hoog, bijvoorbeeld op 25°C, zodat de lucht naar de ontluchtingsventielen van de radiatoren wordt gestuwd.
3 Na een kwartier zet je de verwarming uit door de temperatuur van de thermostaat drastisch te verlagen naar bijvoorbeeld 15°C. Eventueel kun je ook de stekker van de ketel uit het stopcontact halen. Ondertussen is alle lucht is bij de ventielen verzameld.
4 Wacht tien minuten en draai dan alle radiatoren dicht.
5 Nu kun je de verwarming ontluchten. Begin met de radiatoren die het laagste zijn gelegen. Je start bijvoorbeeld op de begane grond en vervolgens werk je naar boven. Warme lucht stijgt op. Bij het opstoken van de cv zal de lucht dus altijd naar het hoogste punt van de radiator of van de installatie gaan. Zorg dat je een ontluchtingssleuteltje bij de hand hebt. Dat is een klein sleuteltje dat op het ontluchtingsventiel past. Dat sleuteltje heb je gekregen toen je de radiatoren liet plaatsen. In iedere bouwmarkt kun je trouwens zo’n sleuteltje voor een paar euro kopen.
6 Ontluchtingsventielen zitten aan de bovenzijde in een hoek van de radiator. De ventielen zitten nooit onderaan. Wat je daar ziet, zijn de aftappers om de radiator leeg te laten lopen. De ontluchter zit in de buurt van de radiatorkraan of aan de andere kant. Het is een klein vierkant rechtopstaand busje.
7 Draai de sleutel nu voorzichtig linksom, een halve omwenteling is meestal genoeg. Draai niet verder, want dan kan er een grote hoeveelheid water wegstromen. In het begin hoor je de lucht met een sissend geluid uit de radiator komen, daarna begint het te sputteren en ten slotte komt er een gelijkmatig stroompje water uit. Let op, want dit water kan heet zijn. Gebruik een bakje of houd een oude handdoek onder het ontluchtingsventiel om het water op te vangen. Het water kan zwart zijn, daarover hoef je je geen zorgen te maken.
8 Wanneer alle radiatoren ontlucht zijn, kun je ze opnieuw opendraaien. Doe dit alleen bij de radiatoren die je gebruikt.
9 Na de radiatoren kun je optioneel op dezelfde manier het expansievat ontluchten. Soms zit er daar eveneens een ontluchtingsventiel. Ook dat ventiel kun je zachtjes losdraaien om de lucht te laten ontsnappen.
10 Vervolgens zet je de thermostaat terug op de gewenste temperatuur. Na een kwartier controleer je de waterdruk op de cv-ketel. Die druk moet tussen 1.5 en 2.0 bar staan. Dit kun je zien op de manometer. Is dit het geval, dan ben je nu klaar met het ontluchten van de radiatoren. Ga ten slotte na of alle ontluchte radiatoren degelijk opwarmen.

In het slechtste geval ...

In heel uitzonderlijke gevallen is het mogelijk dat de luchtbellen in de radiator zijn veroorzaakt door een lek, door een probleem met de leidingen of door een expansievat dat stuk is. Ga in dat geval niet zelf aan de slag, maar neem een professionele installateur in de arm.