Waterstofverbranding is een schone verbranding en levert geen CO₂ op. Daarom zet de industrie en zelfs de transportsector volop in op deze brandstof. Blijkbaar is het ook mogelijk om bij aardgas een flinke dosis waterstof te mengen, zodat onze huishoudelijke toestellen zonder aanpassingen meteen heel wat milieuvriendelijker worden. Waar wachten we op?

Aardgas versus waterstof

Aardgas is al een mengeling van verschillende gassen. Het Gronings aardgas bestaat bijvoorbeeld voor 82 procent uit methaan en 14 procent uit stikstof en dan is nog een kleiner aandeel van andere gassen. Het gas dat warmte oplevert, is methaan, een broeikasgas dat medeverantwoordelijk is voor de klimaatverandering. Wanneer methaan verbrandt, zijn de restproducten H₂O (waterdamp) en CO₂ (koolstofdioxide). Bij normale verbranding van waterstofgas is het restproduct 100 procent waterdamp (H₂O). Er komt dus geen CO₂ vrij. Hierdoor zou je kunnen concluderen dat het vanuit milieustandpunt dus veel interessanter is om waterstof te verbranden dan aardgas. Alleen moeten we de waterstof nog wel zelf produceren, want het komt niet voor in de vrije natuur. 

Grijs, blauw of groen

Er zijn twee manieren om waterstofgas te produceren. De eerste manier is door aardgas te ‘kraken’, zodat waterstof en koolstofdioxide overblijven. Deze waterstof kun je als brandstof gebruiken, maar we noemen dit ‘grijze waterstof’, omdat er nog steeds aardgas nodig is om de waterstof te produceren. Soms heeft men het ook over ‘blauwe waterstof’ en daarmee bedoelt men dat de CO₂ gecontroleerd wordt opgeslagen in oude gasvelden. Bij de productie van groene waterstof komt er geen aardgas aan te pas. Het wordt niet geproduceerd door kraken, maar door elektrolyse. Bij elektrolyse wordt water aan elektriciteit blootgesteld waarbij het wordt gesplitst in waterstof en zuurstof. Op voorwaarde dat de gebruikte elektrische stroom opgewekt wordt uit duurzame bronnen (windenergie of zonne-energie) verkrijg je een brandbaar waterstofgas. 

©AddMeshCube

Aanpassingen aan het distributienetwerk

Waterstofgas heeft andere eigenschappen dan aardgas. Het is lichter, zelfs lichter dan helium en het werd daarom vroeger in ballonnen en zeppelins gebruikt. In principe kun je waterstofgas via het bestaande aardgasnetwerk transporteren, maar dan moeten er wel technische elementen in het netwerk worden aangepast. Het zou tussen de 200 en 300 miljoen euro kosten om de afdichtingen en compressoren aan te passen voordat het waterstofgas door het land naar de gebruikers gedistribueerd kan worden. 

Maximum 20 procent bijmengen

Bovendien zijn de aardgastoestellen die de consumenten en de bedrijven nu gebruiken niet compatibel met 100 procent waterstofgas. En ze ombouwen is geen sinecure. Een Brits testproject toonde aan dat de 100 huizen en 30 faculteitsgebouwen van de Keel-universiteit in Staffordshire zonder aanpassingen aan gastoestellen of leidingen een toevoeging van 20 prcent waterstof aan aardgas konden hebben. De gebruikers in de pilot merkten nauwelijks verschil en de gastoestellen bleven zonder problemen functioneren. Je zou kunnen concluderen dat je op die manier toch al een vijfde aan aardgas bespaart. Een snelle duurzaamheidswinst? Helaas is dat niet zo.

Een derde minder energie

De energie die vrijkomt door de verbranding van waterstofgas ligt veel lager dan bij verbranding van aardgas. Dat komt omdat waterstofmoleculen minder energie bevatten dan aardgasmoleculen. 3 kubieke meter waterstofgas levert bij verbranding ongeveer evenveel energie op als 1 kubieke meter aardgas. Dat betekent dat de buffervoorraden dus drie keer groter moeten zijn dan bij aardgas en er moet ook driemaal zoveel waterstofgas door het netwerk stromen om in dezelfde behoefte te voorzien. Omdat de verbrandingswaarde van waterstof een derde is dan die van aardgas, levert 20 procent bijmengen slechts 6 tot 7 procent minder CO₂-uitstoot op. 

Enorme brandstoftank

Hetzelfde geldt voor waterstof als alternatief voor benzine. Eén liter benzine levert evenveel energie op als 4 liter vloeibaar waterstof. Als je dus nu een benzinetank van 50 liter nodig hebt, dan heb je met waterstof voor dezelfde actieradius een brandstoftank van 200 liter nodig. 

©Negro Elkha

Onvoldoende groene stroom beschikbaar

Bovendien is die winst pas duurzaam als het daadwerkelijk om groene waterstof gaat. De groene stroom om tot 20 procent waterstof te kunnen bijmengen is momenteel in Europa niet eens beschikbaar. De 40 gigawatt aan elektrolysers die de EU in 2030 in bedrijf wil hebben, volstaan niet om het bijmengprecentage van 20 procent te halen. Nederland gebruikt jaarlijks zo’n 120 miljard kWh elektriciteit en zelfs in 2030 is dat verbruik lang niet helemaal groen. Er moeten dus nog veel oplossingen bedacht worden. 

Alleen voor industrie, lucht- en scheepvaart

We spreken met de woordvoerder van de Gasunie, de eigenaar van het Nederlandse gastransportnetwerk. “De Gasunie installeerde al in 2019 HyStock, een 1MW Power-to-Gas installatie in Groningen, om duurzaam opgewekte elektriciteit om te zetten in waterstof voor mobiliteit en industrie. In deze waterstoffabriek wordt 99,5 procent zuivere waterstof geproduceerd. De locatie werd gekozen omdat ze ideaal was om waterstof grootschalig op te slaan in speciaal voor gasopslag geschikt gemaakte zoutcavernes. Vanuit HyStock wordt de waterstof naar de verbruikers vervoerd via vrachtwagens met gastubes. Er wordt geen gebruik gemaakt van het gasnetwerk.”

©Gasunie

Geen waterstofbijmenging in Nederland

Door de al eerder genoemde redenen heeft het Nederlandse Ministerie van Economische beslist om geen waterstof bij te mengen voor residentieel gebruik. De komende jaren zal de waterstof vooral ingezet worden voor industriële en transportdoeleinden. De industrie is verantwoordelijk voor de helft van de energieconsumptie en voor een kwart van de CO₂-uitstoot. Momenteel heeft die sector geen ander alternatief voor aardgas dan waterstof. In die zin zal waterstof dus wel een cruciaal onderdeel worden in de energievoorziening. Nederland, met zijn kenniseconomie, is uitstekend gepositioneerd voor het transport en opslag van waterstof.

Een bijkomend probleem van bijmenging is dat aardgas langer zou nodig blijven als brandstof. Hierdoor krijg je een lock-in-effect. Op dit moment is het zelfs in Nederland verboden om waterstof aan het aardgas toe te voegen. Voor de veiligheid bij transport, opslag en gebruik van aardgas staat de ministeriële regeling Gaskwaliteit een maximum waterstofgehalte toe van 0,5 procent in regionale distributienetten en 0,02 procent in de landelijke transmissienetten. Nederland zet dus in op pure waterstof en subsidieert de grote waterstofprojecten van Shell-dochterbedrijf Rotterdam Hydrogen Company, H2ermes, Air Liquide Industrie, HyCC en H2-Fifty, Ørsted Hydrogen Netherlands en Engie Energie Nederland.

©malp

Menging zou gas duurder maken

Onze buurlanden volgen dezelfde redenering. Ook in Duitsland is men het erover eens dat bijmengen geen goed idee is. Het aanleggen van een nieuw netwerk voor waterstof is veel te duur, terwijl bijmengen relatief eenvoudig mogelijk is. Maar de technische aanpassingen die hiervoor nodig zijn, zullen in ieder geval doorgerekend worden in de energieprijzen. Momenteel is het onverantwoord dat de factuur van de burgers nog verder de hoogte wordt ingejaagd. 

Denk jij erover na om je huis te verduurzamen? Laat je goed informeren, lees reviews en vergelijk offertes.

Heb je het gevoel dat degene met wie je chat geen mens van vlees en bloed is? De AI-chatbots worden beter. Daarom worden ze ook volop ingezet bij klantenservices, maar ook oplichters maken er graag gebruik van. Als je niet zeker weet of je met een mens of een bot communiceert, dan zijn dit enkele veelzeggende signalen.

Heel veel organisaties plaatsen een chatvenster op hun website waar je terechtkunt met vragen, klachten en bestellingen. Toch geven de meeste klanten er de voorkeur aan om met een persoon te praten in plaats van met een AI-chatbot. Waarschijnlijk heb je tijdens zo’n chat ook al eens gefrustreerd moeten vaststellen dat je met een chatbot aan het praten bent. In de beste gevallen neemt de menselijke klantensupport het na een tijdje alsnog over. Er gaan daarom steeds meer stemmen op om de AI op een andere manier in te zetten voor een verbeterde menselijke klantenondersteuning. De interne medewerkers worden bijvoorbeeld uitgerust met AI-gedreven informatie.

De AI-chatbots die fraudeurs inzetten om geloofwaardige gesprekken te houden, gaan nog verder. De oplichters worden daarin ook steeds creatiever en assertiever. AI-gedreven oplichting is extreem gevaarlijk, omdat de reacties en schrijfstijl griezelig echt aanvoelen. Bovendien kunnen AI-tools je gegevens van sociale media verzamelen om op maat gemaakte oplichting te creëren. Oplichters doen een beroep op AI om nepprofielen te maken op datingsites en apps. Ze creëren aantrekkelijke foto’s en gebruiken automatische chats om een band met je op te bouwen. Nadat ze je vertrouwen hebben gewonnen, hangen ze een dramatisch verhaal op en vragen je om geld of hulp. Met de volgende negen tips kun je zulke chatbots herkennen, maar maak je geen illusies: het wordt steeds moeilijker om AI te ontmaskeren.

1 Let op vertraging

Een chatbot verraadt zich onmiddellijk als hij razendsnel en heel uitvoerig reageert. Geen mens leest en interpreteert een vraag, bedenkt een antwoord en typt acht regels tekst in drie seconden Dat weten oplichters ook en daarom zorgen ze in hun scripts voor een vertraging. Let dus op de reactietijd. AI-reacties volgen doorgaans direct of hebben een consistente vertraging, terwijl mensen op de ene vraag langer moeten nadenken dan over de andere.

De meeste bots gebruiken een vaste vertraging, onafhankelijk van de lengte van hun antwoord. Soms kan een simpele reactie als ‘Hallo’ of ‘Bedankt’ tien tot vijftien seconden duren voordat dit op het scherm komt. Merk je zo’n consistente vertraging op, ongeacht de lengte van de tekst, dan kan het gaan om een bot.

Een andere veelgebruikte methode om een mens te imiteren, is een vertraging die is ingesteld op het aantal woorden in het antwoord. Bijvoorbeeld: drie seconden voor korte antwoorden, acht seconden voor gemiddelde antwoorden enzovoort. Probeer de antwoordtiming voor de verschillende lengte van antwoorden vast te leggen om na te gaan of er enige consistentie is.

In drie seconden stond dit antwoord op het scherm, duidelijk een chatbot.

2 Vraag naar de huidige datum

Het klinkt gek, want waarom zou een mens je de huidige datum vertellen? Bots daarentegen beantwoorden elke vraag, zelfs als ze het antwoord niet weten. AI-hallucinatie is de term die we gebruiken voor een antwoord dat niet gebaseerd is op de werkelijkheid. Gek genoeg slaan chatbots bij deze simpele vraag de bal compleet mis. Dat komt doordat de bots die gebruikt worden voor oplichting in tegenstelling tot ChatGPT of Gemini geen toegang hebben tot gegevens die voortdurend worden bijgewerkt. Dat betekent dat ze geen flauw idee hebben welke dag het vandaag is. Als je dit vraagt, is het mogelijk dat ze een datum geven die minstens een paar maanden oud is. Als het geen bot, maar toch een mens is, dan zal die op zijn minst polsen waarom je die vraag stelt, voordat hij je het juiste antwoord geeft.

Ehm, we zijn toch echt meer dan twee jaar verder in de tijd …

3 Gebruik een andere taal

De meeste bots die zich zoals mensen moeten gedragen zijn niet afgestemd op één bepaalde taal. Als je met ze praat in het Engels en plots overschakelt naar het Nederlands of IJslands zullen ze je begrijpen en zelfs in de nieuwe taal antwoorden. Als je geen andere taal kent, kun je gebruikmaken van een online vertaler. Om er zeker van te zijn dat je te maken hebt met AI, schakel je een paar keer over naar verschillende talen.

Vreemd, de andere kant spreekt net zo vlot Nederlands als IJslands.

4 Test de beschikbaarheid

AI-chatbots zijn in staat om 24/7 oplichting uit te voeren en kunnen zich op duizenden mensen tegelijk richten. Op sociale media circuleren nepprofielen die behoorlijk overtuigend zijn, maar ze zijn meestal veel te actief in vergelijking met normale mensen. Als je vermoedt dat je bevriend bent geraakt met een AI-bot, dan krijg je zekerheid door zijn beschikbaarheid te testen. Probeer dus op vreemde tijden, zoals midden in de nacht, met dit contact te praten. Als die altijd snel antwoordt, dan weet je hoe laat het is.

Deze is ten minste eerlijk.

5 Wantrouw externe links

Een tactiek die vaak wordt gebruikt, is dat degene waarmee je chat je links stuurt naar andere websites. Net zoals bij e-mail ga je natuurlijk niet lichtzinnig op zo’n link klikken. Je kunt immers op een phishingsite of andere kwaadaardige website terechtkomen waar je software op je systeem downloadt die je veiligheid in gevaar brengt. Controleer eventueel met externe hulpmiddelen of deze links veilig zijn.

Wees extra wantrouwig als een chatbot je naar een link verwijst.

6 Doe iets onverwachts

Een truc die vaak uitsluitsel geeft, is het maken van een onverwachte, zelfs van de pot gerukte opmerking. Vraag hen dus iets onzinnigs of irrelevants. Terwijl je aan het chatten bent, gooi je er bijvoorbeeld een van deze quotes tussen: “Ik denk dat het heel belangrijk is om te luisteren naar wat onze moeders en vaders ons vertellen te doen, en al onze melk op te drinken en al onze groenten op te eten. Vind je ook niet? ” of “Kun je mij een antwoord geven dat niet droger is dan de Sahara en ondraaglijk voorspelbaar?” “Waarom zeggen ze: ‘Drie is gezellig, maar vier is te veel?’” Je brengt een AI-bot hiermee niet van zijn stuk. De AI-bot zal in het eerste voorbeeld zelfs uitweiden over het belang van gehoorzaamheid aan je ouders. Echte mensen zullen verward reageren met iets in de aard van: “Hè?! Wat is dit?”

Wanneer de ander op zo’n onzinnige quote reageert, weet je dat het om een chatbot gaat.

7 Vermijd de fuik

AI-bots van oplichters worden geprogrammeerd om je steeds naar een bepaald onderwerp te leiden. Ze proberen je naar een bepaald internetadres te sturen of ze proberen je bijvoorbeeld te overtuigen om te investeren in cryptomunten. Wanneer je merkt dat ze zo’n uitgesproken interesse hebben in een specifiek onderwerp, dan vermijd je dat thema en verander je telkens van onderwerp. Als het gaat om een AI-bot dan zal hij je steeds proberen terug te brengen naar het interessegebied waarvoor hij geprogrammeerd is. Een mens begrijpt wel dat je geen interesse hebt en gaat verder.

©Supatman - stock.adobe.com

Malafide chatbots proberen je telkens in een bepaalde richting te sturen.

8 Vraag om een mening

Een chatbot heeft geen eigen mening. Bij controversiële onderwerpen zal hij steeds het antwoord in het midden proberen te houden. Stel een vragen als: “Vind je Donald Trump een narcistische president?”, “Moeten dieetpillen verboden worden?”, “Moeten scholen uitgebreide seksuele voorlichting geven?” of “Is klimaatverandering een serieus probleem dat dringende actie vereist, of is het overdreven?”. Je zult dan nooit een ja of nee krijgen. De chatbot ontwijkt de vraag of geeft een neutraal antwoord waardoor je niet weet of de AI voor of tegen het onderwerp is.

Een chatbot neemt nooit een expliciet standpunt in.

9 Doorprik de logica

Een AI-bot die met het internet is verbonden, kan vrijwel alle data benaderen. Probeer de logica te doorprikken met een uitdagende vraag waarvan het antwoord niet in een toegankelijke database zit. Een truc die vrijwel (voorlopig) altijd werkt, is vragen hoeveel een bepaalde letter in een onbestaand woord voorkomt. Stel bijvoorbeeld de vraag: “Hoeveel keer komt de letter t voor in het woord ‘eeooeotetto’.” De antwoorden die wij kregen waren: 2, 4 en 5.

De bot kan geen bepaalde letters tellen van een onbestaand woord.

Het was tot voor kort mogelijk om Windows 10 (opnieuw) te installeren zonder Microsoft-account. Maar net zoals bij Windows 11 is dat nu niet meer mogelijk als je een nieuwe installatie van Windows 10 uitvoert. Gelukkig is die belemmering te omzeilen. We laten je zien hoe je dat tijdens de installatieprocedure van Windows 10 doet.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden binnen Windows 10. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet veel extra voordelen in Windows 10 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker werkt, is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure van Windows 10 (of als je een Windows 11-laptop hebt gekocht) word je – om de laatste instellingen toe te passen – gevraagd om in te loggen met een Microsoft-account. Als je die niet hebt, wordt er gevraagd er eentje aan te maken.

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 10 kun je alvast zaken regelen vóórdat Windows 10 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, druk je op Shift+F10.Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval Shift+Fn+F10.

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend (zie afbeelding hieronder).

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 10 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen. Maar ook als er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie echter uit. Voer exact de volgende opdracht in: start ms-cxh:localonly

Druk daarna op de Enter-toets. Dat ziet eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven; een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven. Dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 10 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt, is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen (als je dat nog niet hebt gedaan) in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, vervolgens op je accountnaam en kies je voor Accountinstellingen wijzigen.

Je komt nu in het instellingenscherm voor je account. Scrol naar de knop Aanmeldingsopties (linkerkant) en daarna op Wachtwoord (rechts).

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven. De eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet worden gebruikt.

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.