'Je kunt snel en gemakkelijk energie besparen!' Het klinkt als een cynische dooddoener, maar er is wel degelijk een manier om de energierekening te drukken zonder bijkomende investeringen. Hoe? Door het sluipverbruik aan te pakken! Het stiekeme verbruik van elektrische apparaten kan oplopen tot 8 procent van het totale verbruik, terwijl je op dat moment in de waan bent dat deze apparaten netjes zijn uitgeschakeld. Voor een gemiddeld gezin betekent dat gemakkelijk 200 euro per jaar.

Bij sluipverbruik of sluimerverbruik staan apparaten niet écht uit. Ze bevinden zich in de standby-modus waarbij ze toch nog energie verbruiken. Veel elektrische toestellen worden nooit of zelden helemaal uitgeschakeld. Voor een koelkast is het essentieel dat die continu draait, maar een computer met randapparatuur, een telefoonlader, een koffiezetapparaat of een decoder hoeft niet continu ingeplugd te zijn. Natuurlijk heeft niet elk elektrisch apparaat sluipverbruik. Als een waterkoker uit staat, is er geen stroomverbruik omdat er geen gesloten stroomcircuit is. Zoek de sluipverbruikers daarom onder de elektrische apparaten met een externe stroomtoevoer via een kabel of een adapter. Meestal verraden deze toetellen dat ook aan de hand van een standby-lampje.

Ook lezen: Energie besparen doe je met deze slimme apparaten!

Vele kleintjes…

Het loont dus de moeite om sluimerverbruikers aan te pakken. En dat is goed zoeken, want vaak gaat het om kleinschalig verbruik. Met de stroomprijs van € 0,45 per kWh (dankzij het prijsplafond dat op 1 januari 2023 in Nederland is ingesteld) kost een apparaatje van slechts 1 watt per uur je € 3,95 per jaar (8.760 uur x € 0,45 : 1.000).

Een mooi voorbeeld is een van de kleinste verbruikers: de telefoonoplader die je gemakshalve dag en nacht in het stopcontact laat zitten. Vroeger verbruikten die opladers veel meer stroom dan nu. Tegenwoordig zijn telefoonopladers zo zuinig dat ze per uur slechts 2 watt verbruiken als je ze non-stop in het stopcontact laat zitten. Hierdoor loopt het verbruik toch al snel op tot 17,52 kWh oftewel € 7,89 op jaarbasis. Dat lijkt mee te vallen, maar in een gezin waar er vier van dat soort adapters in het stopcontact blijven zitten, spreken we al snel over tientallen euro’s. 

Maak de som

Op basis van de gegeven stroomprijs tonen we hoeveel je kunt besparen door de klassieke sluipverbruikers aan te pakken. Je kunt zelf de optelsom maken van het aantal apparaten die bij jou thuis in stand-by modus staan. 

Televisie 

Nieuwe led-tv’s hebben weinig sluipverbruik. Je wint dus weinig door de stekker van het toestel uit de wanddoos te trekken in plaats van hem op stand-by te laten staan. Het gewone verbruik van de tv zelf verschilt wel beduidend per type. Let bij de aankoop dus op het energielabel: dat gaat van A tot G, waarbij A het zuinigst is. Vaak lees je op dat label ook het energieverbruik per 1.000 gebruiksuren. Dat is een goede manier om verschillende beeldschermen met elkaar te vergelijken.

Het energielabel voor televisies is op 1 maart 2021 vernieuwd. Het zuinigste model heeft label A (donkergroen) en het minst zuinige toestel heeft label G (rood). De plusjes die je vroeger achter sommige letters zag staan, zijn verdwenen; die riepen alleen maar vragen op. Ga je dus een nieuwe televisie kopen, kijk dan naar een toestel met een donkergroen label en vergelijk het stroomverbruik per 1.000 uur. Houd er rekening mee dat een groter scherm ook een hoger energieverbruik met zich meebrengt. Vooral de resolutie is bepalend voor het energieverbruik. Die resolutie loopt van HD-ready en Full-HD naar UltraHD/4K en zelfs 8K. Een groot 4K-scherm verbruikt minder dan een 8K-toestel. Vergelijk in de winkel het 4K- en 8K-scherm en probeer of je het verschil echt ziet. 

Decoder

De decoder/mediabox die is aangesloten op de televisie verbruikt meestal veel stroom, zelfs als hij in de gewone standby-stand staat. Nieuwe decoders hebben daarom een eco-stand die zuiniger is. Heb je een oude decoder, dan kun je beter de stekker uit het stopcontact trekken als je hem niet gebruikt (of de schakelaar van de stekkerdoos omzetten). Besef dan wel dat het iets langer duurt voordat de decoder weer is opgestart als je hem opnieuw aan zet. Bij veel tv-toestellen heb je niet eens een decoder nodig, omdat ze een ingebouwde tv-ontvanger hebben als je via de kabel of satelliet tv-kijkt. Daarnaast kun je bij veel providers ook tv-kijken via een app. 

Ook lezen: In elke kamer energie besparen? Dat lukt je met deze tips!

Meten is weten

Pak sluipverbruik stapsgewijs aan. Schaf een energiemeter aan die je tussen het stopcontact en het toestel plaatst. De energiemeter toont in realtime het energieverbruik van het apparaat. Je hebt al goede energiekostenmeters voor een euro of 20. Ook als je een onverklaarbaar hoge stroomrekening hebt, is het hiermee vrij eenvoudig om de dader te achterhalen. Een koelkast waarvan de thermostaat defect is, vind je anders niet zo snel.

Vaak geeft dit eenvoudige metertje de doorslag om oude apparaten naar het milieuplein te brengen. Wandel door het huis en begin waar lichtjes branden of bij toestellen die warmte afgeven. Natuurlijk meet de energiemeter het totale verbruik, maar als je alleen wilt weten wat een apparaat in stand-by verbruikt, dan laat je het bijvoorbeeld een volledige nacht meten daarna maak je de berekening per dag en vervolgens per jaar. Na een paar dagen leer je met deze energieverbruiksmanager waar je winst kunt behalen.

Let op: de energiemeters voor Nederlandse stopcontacten zijn anders dan die voor de Belgische markt.

Wat te doen?

Als je eenmaal weet waar de grootste sluipverbruikers zitten, kun je simpelweg de stekker verwijderen als je het toestel voor langere tijd niet gebruikt (of je kunt een stekkerdoos met schakelaar plaatsen). Op een stekkerblok met aan-uitschakelaar sluit je bijvoorbeeld de computer met al zijn randapparatuur aan. Op die manier elimineer je met één druk op de knop een aantal verwante sluipverbruikers.  

©Bjoern Wylezich

Standby-killer

Daarnaast is er ook zoiets als de standby-killer (vanaf zo'n 11 euro), een bijzonder effectieve manier om sluipverbruik te voorkomen. Je stopt de standby-killer in het stopcontact en daarna plug je de stekker van bijvoorbeeld de televisie in de standby-killer. Wanneer de televisie op stand-by wordt gezet, schakelt de standby-killer na 5 tot 10 minuten de netspanning uit. Als je de televisie opnieuw wilt aanzetten, vangt de standby-killer eerst het signaal van de afstandsbediening op en daarna zet hij de televisie opnieuw in stand-by. Druk nog een keer op de afstandsbediening en de televisie gaat aan.

Kijk wel uit met de digicorder. Als die geprogrammeerd is om een programma op te nemen, moet die uiteraard wel elektrische voeding blijven krijgen. Dit hulpmiddel is eigenlijk alleen winstgevend bij oude televisies. Moderne led-toestellen hebben weinig sluipverbruik. 

 💡Wil jij jouw huis verder verduurzamen?

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!