ID.nl logo
Je huis winterklaar maken: tips en écht bruikbare stappenplannen
© astrosystem - stock.adobe.com
Energie

Je huis winterklaar maken: tips en écht bruikbare stappenplannen

Met de winter voor de deur zorg je dat je woning in topconditie is, want de vrieskou, ijsvorming en winterstormen kunnen flink wat schade aanrichten. Bovendien vormen de wintermaanden een aanslag op je energierekening, en zonnepanelen halen dan nauwelijks rendement. Met een paar simpele maar doeltreffende ingrepen kun je geld besparen en toch comfortabel leven, zelfs als de temperatuur daalt.

Ga stap voor stap na of je woning klaar is voor de winter. Het is een kleine moeite en het kan je een hoop ellende en een hoger energieverbruik besparen. We geven een aantal praktische tips.

  • Schakel over op ledlampen

  • Laat de lucht uit de radiatoren ontsnappen

  • Check de druk van de cv-ketel

  • Deblokkeer de thermostatische kranen

  • Vergeet het onderhoud van de ketel niet

  • Heb je alle rookmelders gecontroleerd?

  • Breng waar nodig tochtstrippen aan

  • Isoleer de buitenkraan

  • Laat de schoorsteen controleren en vegen

  • Reinig de dakgoten

  • Laat de deursloten niet bevriezen

  • Ook interessant: Tuinieren in oktober: oogsttijd en voorbereiding op de winter

Ga voor ledverlichting

Begin met een ronde door het huis en bekijk de verlichting in elke kamer. Nu de donkere dagen er aan komen, is dit het moment om de laatste gloeilampen te vervangen door ultrazuinige ledlampen, die nog geen 10 procent van de elektriciteit verbruiken om dezelfde hoeveelheid licht te produceren. Vaak halen mensen de wattage en de hoeveelheid licht door elkaar. Watt geeft aan hoeveel energie een lamp verbruikt, de lichtopbrengst wordt uitgedrukt in lumen.

Een gloeilamp van 75 watt kan al worden vervangen door een ledlamp van 5 tot 8 watt. Let daarbij wel op de kleurtemperatuur. In de beginjaren van ledverlichting brachten die lampen allemaal koud, blauw licht. Vandaag zijn ledlampen beschikbaar in warm, extra warm licht of zelfs daglicht. De lichtkleur wordt weergegeven in kelvin. Hoe lager het getal, hoe warmer de kleur. Elke gloeilamp kun je dimmen, maar niet elke ledlamp ondersteunt een dimmer. Je leest op de verpakking of de ledlamp geschikt is voor dimmers.

©Jan | adobe.stock.com

Hier zie je een overzicht van de waarden kelvin en de bijbehorende kleurtemperatuur.

Ontlucht de radiatoren 

Komen er borrelende geluiden uit de radiatoren? Daar zit gegarandeerd lucht in, want het geluid dat je hoort, is afkomstig van luchtbellen. Die luchtbellen moeten er uit, en niet alleen omwille van het irritante geluid. De lucht belet dat het warme water in de leidingen vlot kan circuleren, en dat verhoogt het energieverbruik. Ook wanneer de bovenkant van de radiator koud blijft en de onderkant warm, dan weet je dat een grote hoeveelheid lucht de boosdoener is. Ontluchten doe je stapsgewijs.

Stappenplan
Draai de kranen van alle radiatoren in huis open, óók van de radiatoren die je niet gebruikt.
Stel de thermostaat in op bijvoorbeeld 25°C, zodat de verwarming in actie komt.
Na een kwartier stel je de thermostaat weer laag in, waardoor de verwarming stopt. Ondertussen heeft de lucht zich bij de ventielen opgehoopt. Draai alle radiatorkranen dicht.
Begin te ontluchten bij de radiatoren die het laagst gelegen zijn en werk zo naar de hoger gelegen kamers. Ontluchten doe je met een klein ontluchtingssleuteltje dat in het ontluchtingsventiel past. Een halve omwenteling is al genoeg om de lucht te laten ontsnappen. Dat hoor je duidelijk. Pas wanneer er een gelijkmatig stroompje water uit het radiatorventiel komt, weet je dat de lucht er uit is. Vang het water op in een bakje of in een oude handdoek. Het water kan vies zijn, dus let een beetje op.
Nu alle radiatoren zijn ontlucht, kun je de kranen van de radiatoren die je gebruikt opnieuw opendraaien.
Vervolgens zet je de thermostaat terug op de gewenste temperatuur. Controleer de waterdruk van de cv-ketel. Soms moet je opnieuw water bijvullen.

©TOMASZ MAJCHROWICZ

Gebruik een speciaal ontluchtingssleuteltje

Controleer de werkdruk van de installatie

De druk van de cv-ketel moet tussen de 1,5 en 2 bar liggen. Als de druk onder 1 bar zakt, werkt de ketel niet meer zoals het hoort. Je kunt de druk op het schermpje van de cv-ketel aflezen of op de manometer die in de buurt van het expansievat staat. Is de druk te laag, dan moet je water bijvullen. Bij oude installaties moet je een vulslang gebruiken, maar meestal heeft de installateur twee vulkranen naast elkaar geplaatst. In dat geval is er geen vulslang nodig.

Stappenplan
Zet de thermostaat in de laagste stand en wacht tot de cv-ketel is afgeslagen.
Bevestig dan de vulslang. Hiervoor moet je de koperen dop van de vulkraan losdraaien.
Als de vulslang verbonden is met de vulkraan en met de waterkraan, kun je de vulkraan van de cv-ketel openen. Daarna draai je de waterkraan zachtjes open. Je hoort hoe het water in het systeem wordt geperst. Met twee vulkranen draai je eerst de eerste kraan open en daarna de tweede. Ook dan zul je het water horen stromen.
Houd ondertussen de manometer of het display op de ketel in de gaten en ga door tot de druk tussen de 1,5 en 2 bar staat.
Sluit de vulkranen en verwijder de vulslang.
Kijk vervolgens of je de radiatoren nog verder moet ontluchten.

©Evgen - stock.adobe.com

Houd de werkdruk tussen de 1,5 en 2 bar.

Deblokkeer de thermostatische kranen

Het gebeurt regelmatig dat een radiator die is voorzien van een thermostatische kraan niet meer warm wordt. Vaak is de oorzaak dat het pennetje van thermostatische kraan vastzit. Het is gelukkig niet heel ingewikkeld om dat te deblokkeren.

Stappenplan
Zet de thermostatische kraan in de hoogste stand, bijvoorbeeld stand 5.
Schroef de moer los die de thermostatische kraan op zijn plaats houdt. Je ziet een stalen pennetje in het midden van de kraan zitten. Dat is het pipet. Als je even op dat pipet duwt, voel je of dit vastzit. Normaal moet je dat pennetje kunnen indrukken en moet het terugveren. Door een beetje kalk of vuil kan dat pipet klem zitten.
Neem een kleine hamer en tik enkele keren zijdelings op de koppeling waarin dat pipet zit. Het is de bedoeling dat het pipet door deze trillingen loskomt. Daarbij komt het pennetje terug naar voren.
Als je het pipet weer soepel kunt indrukken, is de kraan vrijgemaakt. Vervolgens kun je de greep van de thermostatische kraan terug op de radiator schroeven.

©Dirk Schoofs | ID.nl

Deblokkeer het pipet van de kraan door tegen de zijkant van de koppeling te tikken.

Laat de verwarmingsketel onderhouden

Als je verwarmingsketel het hartje winter begeeft, moet je in allerijl beroep doen op een (dure) monteur. Houd je dus stipt aan de verplichte tweejaarlijkse onderhoudsbeurt voor de verwarmingsketel. Dat is een routine die je zeker niet mag vergeten en waarvoor je een erkend technicus inschakelt. 

🔋 Hoe bespaar jij energie?

Doe mee met de Nationale Energiemonitor

Controleer de rookmelders

Niets is 's winters zo gezellig als kaarsen, het vlammenspel van de openhaard en de houtkachel. Daarom controleer je of de rookmelders naar behoren werken. Een lampje of een geluidssignaal waarschuwt wanneer de batterij bijna leeg is. Maar er bestaan ook slimme rookmelders die meldingen naar je telefoon sturen, die zichzelf testen en die koolstofmonoxide kunnen detecteren. 

Ramen en deuren goed afdichten

Langs ramen en deuren ontsnapt veel warmte. Maak ramen en deuren tochtvrij. Je kunt indien nodig deurtochtlatten en tochtstrips aanbrengen. Ze dichten de kamers goed af en zorgen voor thermische en akoestische isolatie. En ja, zelfs een ouderwetse tochthond werkt wel degelijk. 

©Olga Yastremska

BONUSTIP! Laat de sneeuw op de zonnepanelen liggen Als er sneeuw op de zonnepanelen ligt, kun je die het best laten liggen. Het zwakke zonlicht en de korte dagen zorgen ervoor dat het rendement van de panelen toch al niet groot is. Belangrijker is dat je de panelen of de coating die het glas bedekt zou beschadigen bij het afschrapen van de sneeuw. Bovendien is het veel te gevaarlijk om bij dat weer op het dak te klimmen.

Buitenkranen beschermen

Sluit de buitenkranen op tijd af. Doe dat voordat de eerste vrieskou ze laat bevriezen en barsten. Om te vermijden dat de buitenkraantjes bevriezen, sluit je ze af gedurende de wintermaanden. Het best draai je de stopkraan dicht en de buitenkraan draai je open tot het resterende water uit de leiding is gelopen. Als je de buitenkraan niet kunt afsluiten, bescherm je 'm door er isolatiemateriaal rond te wikkelen. Daaroverheen maak je dan een plastic zakje vast. Wil je zo’n kraan op een elegantere manier beschermen, dan bestaan goedkope kant-en-klare beschermhoezen die water- en winddicht zijn en waarin waterdichte isolatie zit. 

©Dirk Schoofs | ID.nl

Zo'n geïsoleerde kraanhoes heeft een klittenband om de bescherming vast te zetten.

Laat je schoorsteen vegen

De meest voorkomende brand is een schoorsteenbrand. Laat je schoorsteen tijdig reinigen door een erkend vakman, anders kunnen opgebouwde creosoot en roet ontbranden. Iedereen die verwarmt met hout, kolen of stookolie kan hiermee te maken krijgen. Reinigen kun je het best nét voor de winter doen. Stook alleen met droog, natuurlijk en onbehandeld hout. Gebruik liever geen geverfd hout, spaanplaat en multiplex. Witte kleurloze rook wijst op een goede verbranding. 

Schoonmaakbeurt dakgoten

Een minder aangename klus is het schoonmaken van de dakgoten. Wanneer de dakgoten verstopt zitten met bladeren, kan de smurrie bevriezen tot een grote, ijskoude massa, die de dakrand kan beschadigen. Verwijder de dode bladeren en takjes. Op die manier vermijd je schade aan de dakgoten, wat kan leiden tot schade en mosvorming. Tegelijkertijd kun je de lasnaden van de dakgoot inspecteren om te voorkomen dat er barstjes en scheurtjes ontstaan door de vrieskou. 

©Елена Гурова - stock.adobe.com

Smeer niet alleen het cilinderslot maar ook het slotmechanisme. 

Voorkom bevriezing van sloten

Vroeger las je dat je in elk slot waar een sleutel in past een beetje grafietpoeder moest spuiten. Wij zijn hier geen voorstander van, gewoon omdat dit grafiet aan je sleutels blijft hangen, en die stop je achteraf in je zak of tas. Gebruik ook geen kruipolie. Het cilinderslot zal tijdelijk goed werken, maar die olie trekt na verloop van tijd alleen maar extra viezigheid aan. Gebruik liever siliconenspray of slotspray. Siliconenspray is op basis van water en trekt geen vuil aan. Bovendien maakt dat nauwelijks vlekken als je ermee knoeit.

Vraag een offerte aan voor isolatie:

▼ Volgende artikel
Review Philips Hue Secure Video Doorbell – Veel extra opties en gedoe
© Wesley Akkerman
Zekerheid & gemak

Review Philips Hue Secure Video Doorbell – Veel extra opties en gedoe

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Uitstekend
Conclusie

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Plus- en minpunten
  • Werkt snel
  • Te koppelen aan Hue-lampen
  • In te zetten als bewegingssensor
  • Beeldkwaliteit is redelijk goed
  • 24 uur terugkijken
  • Installatie nogal ingewikkeld
  • Veel functies achter betaalmuur
  • Prijzig apparaat
  • Nog redelijk basaal

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

▼ Volgende artikel
Negen manieren om je cyberhygiëne op orde te brengen
© Serhii_Akhtemiichuk | Ахтем - stock.adobe.com
Huis

Negen manieren om je cyberhygiëne op orde te brengen

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Dit gaan we doen

In dit artikel laten we negen manieren zien om je digitale weerbaarheid op te bouwen. Bij elke manier zie je wat je kunt instellen én welk gedrag daarbij helpt. Ze vormen samen een stevige basis voor een digitale routine die vooral voorkomt dat problemen ontstaan. Want voorkomen is... juist!

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Urgentie en vreemde url's: dat moet je aan het denken zetten.

Moderne dreigingen

Hedendaagse cyberdreigingen zijn vaak uiteenlopend en complex. Beveiliging vraagt niet alleen om een technische aanpak, maar ook om enig inzicht in hoe zulke aanvallen verlopen. Zo worden met deepfakes (en cheapfakes) geloofwaardige audio- of videobestanden gemaakt, meestal via generatieve AI, waarin bijvoorbeeld leidinggevenden of kennissen worden nagebootst. Deze technieken worden ook gebruikt voor identiteitsfraude bij financiële transacties en social-mediaprofielen. Op onder meer www.mediawijsheid.nl/deepfake/ vind je hierover extra informatie. MFA-bypasses zijn juist gericht op het omzeilen van tweestapsverificatie, bijvoorbeeld via 'MFA fatigue' (slachtoffers overspoelen met pushmeldingen tot ze er uit frustratie toch één goedkeuren) of 'session hijacking' (met gestolen cookies nemen aanvallers een actieve surfsessie over zonder herauthenticatie). Daarnaast bestaan er sluwe phishingtechnieken, zoals vishing (voice-phishing met AI-spraaksynthese) en spear-phishing (hypergepersonaliseerde en daardoor geloofwaardige mails op basis van social-media-informatie). Bij zero-click-exploits hoeven slachtoffers zelfs niets te doen: vaak met behulp van AI worden onbekende kwetsbaarheden in besturingssystemen of apps opgespoord, zoals WhatsApp, waarna één malafide bericht al toegang of malware-installatie mogelijk maakt.

View post on TikTok

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Microsoft Authenticator: TOTP-verificatie voor 2FA.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Voor dagelijks gebruik meld je je het beste als standaardgebruiker aan.

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Je kunt de toegang beperken, zowel op lokaal als op shareniveau.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

UniGetUI maakt batch-updates met één muisklik mogelijk.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Windows Home heeft op moderne computers een optie voor apparaatversleuteling.

Ook goed voor je privacy:

Een anti-meekijk-screenfilter voor je laptop of monitor

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Duplicati is een veelzijdige back-uptool met een overzichtelijke webinterface.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Routerfuncties als UPnP zijn handig, maar niet veilig.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Poorten 22 (ftp) en 80 (http) geven thuis, maar zijn wel gesloten.